การย่อยแลกโทสบกพร่อง
อาการการย่อยแลกโทสบกพร่อง (Lactose Intolerance) คือ การที่ร่างกายไม่สามารถย่อยน้ำตาลแลกโทสได้หมด โดยมักพบน้ำตาลชนิดนี้ในนมสัตว์และผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนม ซึ่งแล็กโทสที่เหลือจากการย่อยจะทำปฏิกิริยากับแบคทีเรียในลำไส้ใหญ่ ส่งผลให้เกิดอาการผิดปกติ เช่น ปวดท้อง ท้องอืด ท้องเสีย เป็นต้น พบได้ทั่วไปในผู้ใหญ่ 65-70% พบมากสุดในประเทศในทวีปเอเชีย และพบน้อยในยุโรปสแกนดิเนเวีย ไม่มีอาการร้ายแรง แต่จะทำให้รู้สึกไม่สบายตัว
อาการของภาวะย่อยน้ำตาลแล็กโทสบกพร่อง
อาการหลังจากรับประทานนมหรือผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนมไปแล้วประมาณ 30 นาทีถึง 2 ชั่วโมง โดยความรุนแรงของอาการขึ้นอยู่กับปริมาณของน้ำตาลแล็กโทสที่เข้าสู่ร่างกาย และปริมาณเอนไซม์แล็กเทส (Lactase) ที่ร่างกายผลิตขึ้นมาเพื่อนำมาย่อยแล็กโทส เช่น
อาการของภาวะย่อยน้ำตาลแล็กโทสบกพร่อง
อาการหลังจากรับประทานนมหรือผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนมไปแล้วประมาณ 30 นาทีถึง 2 ชั่วโมง โดยความรุนแรงของอาการขึ้นอยู่กับปริมาณของน้ำตาลแล็กโทสที่เข้าสู่ร่างกาย และปริมาณเอนไซม์แล็กเทส (Lactase) ที่ร่างกายผลิตขึ้นมาเพื่อนำมาย่อยแล็กโทส เช่น
- ปวดท้อง
- ท้องอืด มีลมในลำไส้
- ท้องเสีย
- คลื่นไส้ และอาจตามมาด้วยการอาเจียน
- มีเสียงท้องร้องจากการบีบตัวในกระเพาะอาหาร
- ท้องไส้ปั่นป่วน
- ผายลม
สาเหตุของภาวะย่อยน้ำตาลแล็กโทสบกพร่อง
- ร่างกายไม่สามารถย่อยน้ำตาลแล็กโทสได้หมด
- ร่างกายผลิตเอนไซม์แล็กเทสน้อยลง
- ผลกระทบจากโรคบางชนิดหรือการรักษา
- เกิดความผิดปกติตั้งแต่เกิด โดยเกิดจากการถ่ายทอดทางพันธุกรรมจากพ่อแม่
การวินิจฉัยภาวะย่อยน้ำตาลแล็กโทสบกพร่อง
แพทย์อาจวิเคราะห์ภาวะนี้ได้โดยดูจากอาการและการตอบสนองของร่างกายผู้ป่วยเมื่อลดปริมาณนมที่ดื่ม หากยังไม่ชัดเจนก็อาจตรวจวินิจฉัยด้วยวิธีอื่น ๆ เพิ่มเติม ดังต่อไปนี้
1. ตรวจอุจจาระ
2. ตรวจระดับไฮโดรเจนในลมหายใจ
3. ทดสอบความสามารถในการย่อยน้ำตาลแล็กโทส
4. ตรวจชิ้นเนื้อลำไส้เล็ก
การป้องกัน หรือหลีกเลี่ยงอาการแพ้แลคโตส
- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารหรือผลิตภัณฑ์ที่ทำมาจากนม หรือรับประทานในปริมาณที่น้อยลง และทานอาหารอื่นๆ ที่แคลเซียมสูงทดแทน
- เลือกรับประทานอาหารที่มีแล็กโทสในปริมาณน้อย หรือไม่มีแล็กโทสเลย เช่น โยเกิร์ต นมพร่องมันเนย หรือผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ที่ระบุว่ามีแล็กโทสในปริมาณน้อย เป็นต้น
- ใช้ผลิตภัณฑ์เพิ่มเอนไซม์แล็กเทสก่อนรับประทานอาหารที่ทำจากนม
- หลีกเลี่ยงการดื่มนมขณะท้องว่าง เพราะอาการจะเป็นมากขึ้น ในทางกลับกันถ้าดื่มนมพร้อมอาหาร จะสามารถทนปริมาณแลคโตสได้มากขึ้น
- หากรับประทานอาหารนอกบ้าน ควรเลือกอาหาร ที่ปราศจากน้ำตาลแลคโตส (Lactose free) หรือแจ้งทางร้านก่อนสั่งอาหาร
- ใช้นมที่ปราศจาก น้ำตาลแลคโตส (Lactose free milk) หรือใช้น้ำนมที่สกัดจากพืช เช่น นมถั่วเหลือง นมอัลมอนด์ นมมะพร้าว ทนแทนนมวัว
- ใช้เอนไซม์แลคเตสสังเคราะห์ ทานพร้อมกับเมื่อดื่มนมคำแรก
โรคแทรกซ้อนของการแพ้แลคโตส
- วิตามินและแร่ธาตุ
- โรคกระดูกพรุน
- ภาวะทุพโภชนาการ
หากกังวลกับอาหารที่ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดโรคแทรกซ้อน ควรปรึกษานักโภชนาการเพิ่มเติม
บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม
