ลูกยอ

ลูกยอ เป็นพืชที่นิยมนำมาทำเป็นน้ำลูกยอมากกว่าที่จะทานสด ส่วนของผลจะมีรสชาติเผ็ดและมีกลิ่นแรง เป็นยาสมุนไพรที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย ขึ้นชื่อในเรื่องของการช่วยแก้อาการคลื่นไส้อาเจียน เป็นผลที่อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์ นอกจากการนำมาใช้ทานและเป็นยาแล้วนั้น ส่วนของรากยังนำมาใช้ในอุตสาหกรรมย้อมผ้าได้อีกด้วย เป็นพืชผลที่สำคัญในการนำมาใช้การแพทย์ทางเลือกสมัยใหม่

รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของลูกยอ

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Morinda citrifolia L.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Great morinda” “Tahitian noni” “Indian mulberry” “Beach mulberry”
ชื่อท้องถิ่น : ภาคกลางเรียกว่า “ยอบ้าน” ภาคเหนือเรียกว่า “ตาเสือ มะตาเสือ” จังหวัดแม่ฮ่องสอนเรียกว่า “แย่ใหญ่”
ชื่อวงศ์ : วงศ์เข็ม (RUBIACEAE)

สรรพคุณของลูกยอ

• สรรพคุณจากลูกยอ ช่วยแก้วัณโรค ช่วยปรับสภาพเซลล์ให้มีความสมดุลและแข็งแรง และช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทาน ช่วยลดปริมาณสารพิษในร่างกาย ทำให้ร่างกายทำงานได้เป็นปกติ เซลล์ในร่างกายอ่อนเยาว์ลง ช่วยซ่อมแซมและยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์ที่ผิดปกติ ช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งและเนื้องอก ช่วยกระตุ้นให้เซลล์ใหม่ในร่างกายเจริญเติบโตและทำหน้าที่ได้อย่างเป็นปกติ ช่วยให้เจริญอาหาร ช่วยบำรุงสมอง ช่วยเสริมสร้างความจำ ทำให้มีสมาธิดีขึ้น มีฤทธิ์กล่อมประสาท มีส่วนช่วยทำให้นอนหลับง่ายขึ้น แก้หัวสิว ช่วยแก้อาการท้องอืดท้องเฟ้อ แก้จุกเสียดแน่นท้อง ช่วยระบายท้อง ทำให้ขับถ่ายได้สะดวก ช่วยลดอาการท้องผูก ช่วยกระตุ้นทำให้ลำไส้ใหญ่มีการบีบตัวเพิ่มขึ้น รักษาแผลถลอก แก้ส้นเท้าแตก แก้อาการเคล็ดขัดยอก
• สรรพคุณจากลูกยอสด เป็นยากล่อมประสาทแบบอ่อน ช่วยผ่อนคลายความเครียด ช่วยบำรุงธาตุไฟ ช่วยทำให้ระบบโลหิตหมุนเวียนดีขึ้น ช่วยบรรเทาอาการวิงเวียนศีรษะ ช่วยขับประจำเดือน ทำให้ประจำเดือนมาเป็นปกติ
  สรรพคุณจากน้ำลูกยอ ต้านอนุมูลอิสระสูง ช่วยชะลอวัย ชะลอความเสื่อมของเซลล์ในร่างกาย ช่วยบำรุงผิวพรรณ บำรุงหนังศีรษะและผม ช่วยป้องกันโรคภูมิแพ้ ช่วยขยายหลอดเลือดที่หดตัว ทำให้ความดันโลหิตลดลงจนเป็นปกติ ช่วยรักษาโรคกรดไหลย้อน
• สรรพคุณจากน้ำสกัดจากใบยอ ช่วยรักษาโรคเบาหวาน ช่วยรักษาโรคความดันโลหิตสูง ช่วยแก้อาการเบื่ออาหาร ช่วยแก้อาการปวดท้อง ช่วยรักษาอาการระคายเคืองในระบบทางเดินอาหาร ช่วยรักษาอาการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ ช่วยรักษาโรคทางเดินปัสสาวะอักเสบ แก้อาการไส้เลื่อน แก้อาการปวดตามข้อนิ้วมือนิ้วเท้า แก้อาการปวดเนื่องจากโรคเกาต์
• สรรพคุณจากใบ ช่วยแก้วัณโรค ช่วยแก้กระษัย ช่วยบำรุงและรักษาสายตา แก้อาการตาบอดตอนกลางคืน ช่วยรักษาโรคมาลาเรีย ช่วยรักษาอาการปวดศีรษะ แก้อาการท้องร่วง รักษาอาการผิดปกติของประจำเดือน รักษาแผลถลอก แก้ตุ่ม แก้ฝีฝักบัว ช่วยรักษาแผลพุพอง แก้พิษจากการถูกปลาหินต่อย แก้กระดูกแตก แก้กล้ามเนื้อแพลง แก้อาการเคล็ดขัดยอก กำจัดเหา
• สรรพคุณในรูปแบบแพทย์ทางเลือกสมัยใหม่ บำบัดและรักษาโรคมะเร็ง รักษาโรคเกี่ยวกับสมอง รักษาโรคติดสุราหรือยาเสพติด ลดอาการแพ้ รักษาโรคหอบหืด รักษาโรคเบาหวาน รักษาโรคเส้นเลือดหล่อเลี้ยงหัวใจ รักษาโรคอ่อนเพลียเรื้อรัง รักษาโรคเกี่ยวกับทางเดินอาหาร รักษาโรคเซลล์เจริญเติบโตนอกมดลูก รักษาโรคภูมิคุ้มกันต่ำ รักษาโรคความดันโลหิตสูง รักษาโรคเส้นโลหิตตีบ รักษาโรคโปลิโอ รักษาไซนัส รักษาอาการอักเสบ แก้ปวดบวม แก้ปวดในข้อ แก้ปวดกล้ามเนื้อและข้อต่อต่าง ๆ
• สรรพคุณจากราก ช่วยแก้กระษัย รักษาอาการผิดปกติของประจำเดือน แก้แผลอักเสบรุนแรง
• สรรพคุณจากดอก รักษากุ้งยิง
• สรรพคุณจากลูกยอสุก ช่วยแก้ไข้ ช่วยรักษาอาการปากและเหงือกอักเสบ ช่วยแก้อาการปวดฟัน ช่วยแก้อาการคลื่นไส้อาเจียน ช่วยกระตุ้นระบบย่อยอาหาร ทำให้ลำไส้ดูดซึมได้ง่าย ช่วยขับลมในลำไส้ ช่วยในการย่อยอาหาร แก้อาการอาหารไม่ย่อย ฆ่าเชื้อโรคผิวหนัง รักษาบาดแผลและอาการบวม
• สรรพคุณจากลูกยอโตเต็มที่แต่ไม่สุก ช่วยแก้เหงือกเปื่อยเป็นขุยบวม
• สรรพคุณจากลูกยอดิบ รักษาอาการเจ็บหรือแผลตกสะเก็ดรอบปากหรือในปาก ช่วยแก้อาการเจ็บคอ ช่วยแก้เสมหะ
• สรรพคุณจากน้ำมันสกัดจากลูกยอ ช่วยแก้อาการปวดกระเพาะ
• สรรพคุณจากเปลือกต้น ช่วยรักษาโรคเกี่ยวกับตับ ช่วยรักษาโรคดีซ่าน
• สรรพคุณจากลูกยอแก่ ช่วยขับพยาธิ
• สรรพคุณจากน้ำมันสกัดจากเมล็ดยอ ลดอาการอักเสบ ช่วยป้องกันแมลง ช่วยลดการเกิดสิว กำจัดเหา

ประโยชน์ของลูกยอ

1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร ลูกยอสุกจิ้มกับเกลืออร่อยมาก ใบอ่อนนำมาลวกจิ้มกับน้ำพริกหรือใช้ทำแกง แถมยังใช้รองกระทงห่อหมกได้ด้วย ส่วนของลูกใช้ทำน้ำลูกยอได้
2. ใช้ในอุตสาหกรรมย้อมผ้า รากใช้ทำสีย้อมผ้า โดยให้สีแดงและสีน้ำตาลอ่อน เปลือกให้สีแดง เนื้อเปลือกให้สีเหลืองเพื่อย้อมผ้าบาติก รากใช้แกะสลักหรือทำรงควัตถุสีเหลืองได้ด้วย
3. ใช้ในการเกษตร ใบสดนำมาใช้ทำเป็นอาหารสัตว์หรือเลี้ยงตัวหนอนไหม ลูกยอสุกเป็นอาหารหมู ทำเป็นยารักษาสัตว์

ลูกยอ เป็นพืชมากประโยชน์ที่ถือว่าเป็นวัตถุดิบทางการแพทย์สมัยใหม่ และยังเป็นน้ำสมุนไพรที่มีการนำมาแปรรูป ส่วนของใบและผลนำมาใช้ทานได้ แถมส่วนของรากยังให้สี ซึ่งจะนำมาใช้ในอุตสาหกรรมย้อมผ้า ลูกยอมีสรรพคุณทางยาได้หลายส่วนจากต้นโดยเฉพาะส่วนของลูกหรือผล มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ ช่วยกระตุ้นระบบย่อยอาหาร รักษาโรคเกี่ยวกับตับ รักษาอาการผิดปกติของประจำเดือน รักษาสายตา รักษาโรคเบาหวาน ช่วยรักษาโรคความดันโลหิตสูง รักษาโรคทางเดินปัสสาวะอักเสบ ช่วยชะลอวัย บำรุงผิว ช่วยรักษาโรคกรดไหลย้อน ช่วยบำรุงสมองและช่วยทำให้นอนหลับได้ดีขึ้น

สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์ เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
แหล่งอ้างอิง : หนังสือพิมพ์ไทยโพสต์, หนังสือพิมพ์ASTVผู้จัดการ, สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.), วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี, www.charpa.co.th/articles/noni.asp
ข้อมูลอ้างอิง (Source) : https://medthai.com

ฝอยทอง

ฝอยทอง เป็นพืชชนิดหนึ่งในวงศ์ผักบุ้ง ไม่ใช่ขนมไทยที่เรารู้จักกัน ทว่าส่วนของลำต้นเป็นเส้นกลมสีเหลืองทอง จึงคาดว่าเป็นที่มาของชื่อ “ฝอยทอง” เพราะมีลักษณะเป็นเส้นเหมือนกับขนมไทยโบราณ เป็นพรรณไม้จำพวกกาฝากที่มักจะพบตามสวน ริมถนน หรือพื้นที่รกร้าง ทว่าส่วนต่าง ๆ ของต้น โดยเฉพาะเมล็ดนั้นเป็นยาสมุนไพรชั้นยอด สามารถนำลำต้นมาปรุงสุกแล้วทานในรูปแบบของผักสดได้อีกด้วย

รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของฝอยไหม

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cuscuta chinensis Lam.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Dodder”
ชื่อท้องถิ่น : จังหวัดนครราชสีมาเรียกว่า “ฝอยไหม” จังหวัดอุดรธานีเรียกว่า “ผักไหม” ชาวกะเหรี่ยงเชียงใหม่เรียกว่า “ซิกคิบ่อ ทูโพเคาะกี่” ชาวไทใหญ่และขมุเรียกว่า “เครือคำ” ชาวลัวะเรียกว่า “บ่ะเครือคำ” จีนแต้จิ๋วเรียกว่า “กิมซีเช่า โท้วซี” จีนกลางเรียกว่า “ทู่ซือ ทู่ซือจื่อ”
ชื่อวงศ์ : วงศ์ผักบุ้ง (CONVOLVULACEAE)

ลักษณะของฝอยทอง

ฝอยทอง เป็นพรรณไม้จำพวกกาฝากขึ้นเกาะอายุประมาณ 1 ปี ที่ดูดน้ำกินจากต้นไม้อื่น ต้องการความชื้นมาก มักจะพบตามบริเวณพุ่มไม้ที่ชุ่มชื้นทั่วไป ตามสวน เรือนเพาะชำ ริมถนน พื้นที่รกร้าง
ลำต้น : ลำต้นมีลักษณะเป็นเส้นกลม อ่อน แตกกิ่งก้านสาขามากเป็นเส้นยาวสีเหลืองทอง
ใบ : ใบเป็นเกล็ดขนาดเล็ก รูปสามเหลี่ยม มีจำนวนไม่มาก
ดอก : ออกดอกเป็นช่อ ดอกย่อยมีจำนวนมาก มีกลีบเลี้ยงขนาดเล็ก รูปกลมวงรี ดอกมีขนาดเล็กสีขาว กลีบดอกที่โคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย ปลายกลีบมน แยกออกเป็น 5 แฉก กลางดอกมีเกสรเพศผู้ 5 อัน เกสรเพศเมีย 2 อัน
ผล : ผลเป็นรูปกลมแบนสีเทา
เมล็ด : ภายในผลมีเมล็ดประมาณ 2 – 4 เมล็ด ลักษณะของเมล็ดค่อนข้างกลมวงรี เมล็ดเป็นสีเหลืองอมเทา ผิวเมล็ดหยาบ

สรรพคุณของฝอยทอง

• สรรพคุณจากฝอยทอง เป็นส่วนผสมในตำรับยารักษาโรคเอดส์ ยับยั้งการก่อเกิดมะเร็งผิวหนัง ลดการอักเสบ
• สรรพคุณจากเมล็ด ช่วยลดไขมันในเลือด ช่วยทำให้ตาสว่าง แก้ตามัว แก้อาการเวียนศีรษะ ช่วยแก้อาการกระหายน้ำ เป็นยาขับลม ขับเหงื่อ แก้ปัสสาวะกะปริบกะปรอย แก้น้ำกามเคลื่อน บำรุงน้ำอสุจิในเพศชาย แก้สมรรถภาพทางเพศชายเสื่อม
  – เป็นยาบำรุงกำลัง บำรุงตับ บำรุงไต ด้วยการนำเมล็ดแห้ง 10 – 15 กรัม มาต้มกับน้ำกิน หรือนำเมล็ดมาบดละเอียดทำเป็นยาเม็ดหรือยาผง
  – รักษากลากบริเวณคิ้ว ด้วยนำเมล็ดมาคั่วให้เกรียม แล้วบดให้ละเอียด ผสมกับน้ำมันมะพร้าวใช้เป็นยาทา
  – แก้อาการปวดเมื่อยตามอวัยวะต่าง ๆ ปวดหลัง ปวดเอว หรือปวดตามขาและน่อง แก้รู้สึกชาไม่มีกำลัง ด้วยการนำเมล็ดแห้งประมาณ 30 กรัม หรือ 1 ชาม มาแช่ในเหล้านาน 3 – 5 วัน เอาเมล็ดมาตากแห้ง แล้วบดให้ละเอียด ใช้กินครั้งละ 6 กรัม วันละ 3 ครั้ง
• สรรพคุณจากลำต้น แก้โรคดีซ่าน แก้พิษ แก้ร้อนในกระหายน้ำ รักษาผิวหนังเป็นปื้นขาวหรือเป็นด่างขาว
  – แก้อาการร่างกายอ่อนเพลีย ด้วยการนำลำต้นแห้ง 10 – 12 กรัม มาต้มกับน้ำผสมกับเหล้า หรือน้ำตาลทรายแดงกินเป็นยา
  – รักษาอาการตัวเหลืองจากโรคดีซ่าน โดยคนเมืองนำลำต้นมาต้มกับน้ำอาบ
  – แก้โรคตาแดงหรือเจ็บตา ด้วยการนำลำต้นสดมาตำให้ละเอียด คั้นเอาน้ำใช้ทารอบขอบตา
  – แก้อาเจียนเป็นเลือด แก้ไอเป็นเลือด แก้เลือดกำเดาไหล แก้อุจจาระเป็นเลือด แก้ตกเลือด ด้วยการนำลำต้นแห้ง 10 – 15 กรัม มาต้มกับน้ำกินเป็นยา
  – แก้บิด ด้วยการนำลำต้นมาต้มกับน้ำกินเป็นยา
  – รักษาลำไส้อักเสบ แก้บิดแบคทีเรีย ด้วยการนำลำต้นสดประมาณ 30 กรัม หรือ 1 กำมือ มาต้มกับน้ำผสมกับขิงสด 7 แว่น แล้วเอาน้ำมากินเป็นยา
  – ช่วยแก้ปัสสาวะขัด ด้วยการนำลำต้นสด 1 กำมือ มาต้มกับเหง้ากูไฉ่สดประมาณ 60 กรัม แล้วใช้ล้างหน้าท้องน้อย
  – แก้อาการปัสสาวะกะปริบกะปรอย ช่วยรักษาระดูขาวตกมากผิดปกติ แก้น้ำกามเคลื่อน ด้วยการลำต้นแห้ง 10 – 12 กรัม มาต้มกับน้ำผสมเหล้าหรือน้ำตาลทรายแดงกินเป็นยา
  – แก้ฝ้า แก้ผดผื่นคัน แก้ผดผื่นคันจากอากาศร้อน แก้แผลเรื้อรัง ห้ามเลือด ด้วยการนำลำต้นมาตำให้ละเอียด คั้นเอาน้ำทาหรือพอกบริเวณที่มีอาการ
  สรรพคุณจากทั้งต้น
  – เป็นยาถ่ายพยาธิ ด้วยการนำทั้งต้นมามัดเป็นก้อนแล้วต้มดื่มน้ำ ทาน 1 – 2 ครั้ง
  – แก้อาการตัวบวม ด้วยการนำทั้งต้นมาต้มกินและอาบ
• สรรพคุณจากเมล็ดสุก บำรุงไต ช่วยควบคุมการหลั่งของน้ำอสุจิ รักษากลุ่มอาการของระบบไตพร่อง บำรุงตับ รักษากลุ่มอาการของระบบตับและไตอ่อนแอ ทำให้ตาสว่าง ช่วยหยุดถ่าย บำรุงมดลูก ป้องกันการแท้งลูก
  – ช่วยเพิ่มฤทธิ์บำรุงไต บำรุงครรภ์ เหมาะสำหรับผู้ที่อวัยวะเพศไม่แข็งตัว แก้ฝันเปียก แก้ตกขาว แก้ปัสสาวะบ่อย ด้วยการนำเมล็ดสุกมาผัดน้ำเกลือ
  – เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีอาการปวดเมื่อยเอวและเข่า แก้กระหายน้ำ แก้หูอื้อตามัว ด้วยการนำเมล็ดสุกผสมเหล้าอัดเป็นแผ่น
  – เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการปวดเอวเนื่องจากไตพร่อง แก้อาการหลังปัสสาวะแล้วยังมีปัสสาวะเหลืออยู่ ด้วยการนำเมล็ดสุกมาผัด

ประโยชน์ของฝอยทอง

เป็นส่วนประกอบของอาหาร ลำต้นนำมาต้มหรือลวกทานเป็นผักจิ้มกับน้ำพริก ใช้ยำใส่มะเขือ นำมาชุบแป้งทอดทานร่วมกับน้ำพริกกะปิ

ฝอยทอง เป็นไม้กาฝากที่ขึ้นทั่วไป ดูเหมือนเป็นพืชที่ไม่ได้พิเศษนัก แต่ส่วนของเมล็ดจากต้นคือยาสรรพคุณชั้นดีที่ห้ามมองข้าม โดยเฉพาะคุณผู้ชายทั้งหลาย เพราะเมล็ดฝอยทองจะช่วยเพิ่มกำลัง และบำรุงน้ำอสุจิในเพศชายได้ สามารถนำลำต้นมาปรุงสุกใช้ทานเป็นผักได้ด้วย ฝอยทองมีสรรพคุณทางยาได้หลายส่วนจากต้นโดยเฉพาะส่วนของเมล็ด มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ ช่วยลดไขมันในเลือด บำรุงน้ำอสุจิในเพศชาย แก้สมรรถภาพทางเพศชายเสื่อม บำรุงกำลัง บำรุงตับ บำรุงไต บำรุงมดลูก ดีต่อระบบขับถ่ายอีกด้วย เป็นพืชที่มีสรรพคุณต่ออวัยวะที่สำคัญของร่างกายได้อย่างน่าทึ่ง

สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์ เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “ฝอยทอง”. หน้า 513-515.
หนังสือสมุนไพรลดไขมันในเลือด 140 ชนิด. (เภสัชกรหญิง จุไรรัตน์ เกิดดอนแฝก). “ฝอยทอง” หน้า 127-128.
หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. (วิทยา บุญวรพัฒน์). “ฝอยทองเมล็ด”. หน้า 360.
โครงการเผยแพร่ข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นบนพื้นที่สูง, สถาบันวิจัยและพัฒนาที่สูง (องค์กรมหาชน). “ฝอยทอง”. อ้างอิงใน : หนังสือชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย (เต็ม สมิตินันทน์). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : eherb.hrdi.or.th. [14 พ.ย. 2014].
สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. “ต้นฝอยทอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.medplant.mahidol.ac.th. [14 พ.ย. 2014].
สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. “ฤทธิ์ต้านกระดูกพรุนจากเมล็ดของพืชฝอยทอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.medplant.mahidol.ac.th. [14 พ.ย. 2014].
สถาบันการแพทย์ไทย-จีน เอเชียตะวันออกเฉียงใต้. “โท่วซีจี้”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : tcm.dtam.moph.go.th. [14 พ.ย. 2014].
ข้อมูลอ้างอิง (Source) : https://medthai.com/
รูปอ้างอิง
1.https://indiabiodiversity.org
2.https://commons.wikimedia.org

มะเดื่อปล้อง

มะเดื่อปล้อง เป็นต้นที่ไม่ค่อยนิยมมากนัก เพราะผลจะมีรสขม และมักจะมีแมลงมาอาศัยอยู่ข้างในผล มีลำต้นเป็นรอยข้อปล้องห่าง ๆ คล้ายรอยควั่นเป็นข้อ ในด้านของยาสมุนไพรนั้นเป็นที่นิยมของชาวปะหล่อง ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง มูเซอ และอยู่ในตำรายาพื้นบ้านล้านนา ส่วนของช่อดอก และผลอ่อนจะนำมาใช้รับประทานเป็นผักสดหรือต้มจิ้มกับน้ำพริกได้ เป็นต้นที่คนไทยค่อนข้างรู้จัก และคุ้นเคยอยู่บ้าง แต่ก็ไม่ค่อยนิยมนำมาทานมากสักเท่าไหร่ และไม่ค่อยมีใครรู้ว่ามีสรรพคุณทางยาได้เช่นกัน

รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของมะเดื่อปล้อง

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ficus hispida L.f.
ชื่อท้องถิ่น : ภาคเหนือ จังหวัดนครศรีธรรมราชและจังหวัดสระบุรีเรียกว่า “เดื่อปล้อง” จังหวัดเชียงใหม่เรียกว่า “เดื่อสาย” จังหวัดกรุงเทพมหานครเรียกว่า “เดื่อป่อง” ชาวไทใหญ่เรียกว่า “หมากหนอด” ชาวกะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอนเรียกว่า “ตะเออน่า เอาแหน่” ชาวกะเหรี่ยงแดงเรียกว่า “ดิ๊โจ่เหมาะ” ชาวมลายูนราธิวาสเรียกว่า “ฮะกอสะนียา” ชาวปะหล่องเรียกว่า “ไฮ่มะเดื่อปล้อง” ชาวขมุเรียกว่า “กระซาล” ชาวลัวะเรียกว่า “ลำเดื่อ ลำเดื่อปล้อง” ชาวเมี่ยนเรียกว่า “งงหยอเจีย”
ชื่อวงศ์ : วงศ์ขนุน (MORACEAE)

ลักษณะของมะเดื่อปล้อง

มะเดื่อปล้อง เป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบขนาดเล็กจนถึงขนาดกลางหรือใหญ่ ในประเทศไทยมักจะพบขึ้นตามป่าโปร่ง ป่าดิบแล้ง ป่าดิบเขา ป่าละเมาะ พื้นราบ ที่ว่างเปล่าทั่วไป และริมลำธาร
ลำต้น : ลำต้นตั้งตรง เปลือกลำต้นเรียบหนาเป็นสีน้ำตาลหรือสีเทาปนดำ ตามลำต้นมีรอยเป็นข้อปล้องห่าง ๆ คล้ายรอยควั่นเป็นข้อ กิ่งก้านอ้วนสั้น กิ่งอ่อนและลำต้นอ่อนกลวง ทุกส่วนมีน้ำยางสีขาวข้น
ใบ : เป็นใบเดี่ยวออกเรียงตรงข้ามสลับตั้งฉากกัน ลักษณะของใบเป็นรูปวงรียาว รูปไข่แกมขอบขนาน หรือรูปขอบขนานแกมรูปไข่กลับ ปลายใบมนมีติ่งแหลม โคนใบมน ขอบใบหยักถี่ เนื้อใบคล้ายกระดาษ ผิวใบด้านบนมีขนสากคายมือ ท้องใบด้านล่างมีขนนุ่มขึ้นปกคลุม ใบแก่มีขนหยาบและบนเส้นใบด้านล่าง
ดอก : ออกดอกเป็นช่อมะเดื่อ มักจะออกตามลำต้นและกิ่ง ดอกย่อยมีขนาดเล็กอัดกันแน่น เจริญเติบโตอยู่ในฐานรองดอกที่ห่อหุ้มไว้เพื่อที่จะเจริญเติบโตไปเป็นผล มีลักษณะคล้ายผล ภายในกลวง ที่ปลายมีช่องเปิดที่มีใบประดับปิดอยู่ ก้านช่อดอกยาว ดอกอ่อนเป็นสีเขียว ดอกแก่เป็นสีเหลือง ที่โคนมีใบประดับ 3 ใบเป็นรูปสามเหลี่ยม ภายในมีดอก 3 ประเภท คือ ดอกเพศผู้ ดอกเพศเมีย และดอกปุ่มหูด ดอกเป็นแบบแยกเพศ แต่อยู่ในช่อดอกเดียวกัน มักจะออกดอกในช่วงเดือนมกราคมถึงเดือนมีนาคม
ผล : เป็นผลแบบมะเดื่อ รูปทรงกลมออกแป้น รูปลูกข่าง แคบที่ฐาน ก้นผลมีรอยบุ๋ม มีเส้นสันประมาณ 7 – 9 เส้น แผ่รอบ ๆ จากยอด มีขนอ่อนนุ่ม มีเกล็ดปกคลุมแบบห่าง ๆ ออกผลติดเป็นกลุ่มแน่นประมาณ 10 – 15 ผล ผิวผลเรียบ มีจุดสีขาวตลอดทั้งผล ผลสดเป็นสีเขียว พอสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง
เมล็ด : ภายในผลมีเมล็ดขนาดเล็กจำนวนมาก

สรรพคุณของมะเดื่อปล้อง

• สรรพคุณจากผล ช่วยรักษาโรคโลหิตจาง เป็นยาแก้ไข้จับสั่น ช่วยแก้อาการกระหายน้ำ ช่วยแก้เลือดกำเดาไหล ทำให้อาเจียน แก้บิด แก้อาการปวดกระเพาะ รักษาริดสีดวงทวาร รักษาโรคตัวเหลือง เป็นยาฝาดสมาน เป็นยาพอก ใช้ล้างแผล ใช้สมานแผล แก้บวมอักเสบ แก้โรคผิวหนังเรื้อรัง ช่วยขับน้ำนม
  – แก้ซางปากเปื่อย ด้วยการนำผลผสมกับเหง้าไพลและรากกล้วยตีบ อย่างละ 3 ชิ้น ใส่ถ้วยเติมน้ำ เอาเหล็กเผาไฟให้แดงแล้วจุ่มแช่ลงไป ดื่มน้ำที่ได้เป็นยา
  – แก้อาการท้องร่วง ด้วยการนำไม้ร้อยผลร่วมกับไพล กล้วยดิบที่ฝานเป็นแว่นมาแช่ในน้ำแล้วกิน
• สรรพคุณจากผลแห้ง เป็นยารักษาแผลในปาก ช่วยทำให้อาเจียน
• สรรพคุณจากเปลือกต้น เป็นยาบำรุง แก้มาลาเรีย ทำให้อาเจียน แก้อาการปวดท้องในเด็ก เป็นยาระบาย เป็นยาพอกฝีมะม่วง ช่วยรักษาสิวฝ้า ช่วยรักษากระดูกแตกหัก
  – แก้อาการบวมทั้งตัว ด้วยการนำเปลือกต้นมาต้มกับกล้วยน้ำว้า เอาผ้าชุบน้ำพันรอบตัว
• สรรพคุณจากกิ่งกลวง
  – ช่วยทำให้มีความจำดี โดยชาวปะหล่องนำกิ่งที่กลวงมาทำเป็นหลอดดูดน้ำ
• สรรพคุณจากใบ เป็นยาใส่แผลฝี ยาใส่แผลหนองอักเสบ ยาใส่แผลในจมูก
  – รักษาอาการไข้ หนาวสั่น รักษาอาการไข้หลังการคลอดบุตร แก้ปัสสาวะเหลืองจัดหรือปัสสาวะเป็นเลือด ด้วยการนำใบมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยา
  – รักษาอาการม้ามโต โดยตำรายาพื้นบ้านล้านนานำใบมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยา
• สรรพคุณจากราก ลำต้น เหง้า
  – แก้หวัด ด้วยการนำราก ลำต้นและเหง้ามาต้มกับน้ำดื่มเป็นยา
  – กระตุ้นการหลั่งของน้ำนม โดยชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง มูเซอ นำราก ลำต้น และเหง้ามาต้มกับน้ำดื่มเป็นยา
• สรรพคุณจากรากและเปลือกต้น เป็นยากล่อมเสมหะ แก้อาการท้องเสีย เป็นยาทาแก้ฝี ยาทาแก้เม็ดผื่นคันตามผิวหนัง กินเป็นยาแก้ประดง กินเป็นยาแก้พิษในกระดูก
• สรรพคุณจากลำต้น
  – แก้โรคกระดูก ด้วยการนำลำต้นมาตากแห้ง แล้วต้มเอาน้ำดื่มเป็นยา

ประโยชน์ของมะเดื่อปล้อง

1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร ผลใช้ทานได้ ผลสุกนำมาทำแยมได้ ใบอ่อนใช้ทานร่วมกับน้ำพริก ลาบ ส่วนช่อดอกและผลอ่อนใช้ทานเป็นผักสดหรือต้มจิ้มกับน้ำพริก และนำมาปรุงอาหารจำพวกแกงส้ม ผลดิบใช้ทานกับแกงบอนหรือหลามบอน หรือนำมาหลามกับกระดูกหมู
2. ใช้ในการเกษตร ชาวลัวะนำยอดอ่อนมาต้มเป็นอาหารสำหรับเลี้ยงหมู
3. ใช้ทำอุปกรณ์ เปลือกต้นใช้ทำเชือกหยาบ เนื้อไม้ใช้สำหรับทำฟืน

มะเดื่อปล้อง มีสรรพคุณเป็นยาเย็นจึงช่วยดับพิษร้อนในร่างกายได้ นอกจากนั้นยังนำผลและส่วนต่าง ๆ มาใช้ประกอบอาหารได้หลากหลายมาก ทั้งการนำมาใช้เป็นผักสดหรือนำมาใส่ในแกง เป็นต้นที่หาได้ไม่ยากนักในประเทศไทย แต่ใครที่ต้องการจะไปเก็บจากต้นก็ควรระวังยางด้วย เพราะจะทำให้ผิวหนังเป็นผื่นแผลได้ สรรพคุณทางยาได้หลายส่วนจากต้นโดยเฉพาะส่วนของผล มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ แก้โรคกระดูก รักษาอาการม้ามโต แก้ไข้ แก้อาการท้องร่วง รักษาแผล รักษาโรคโลหิตจาง เป็นต้นที่ดีต่อระบบไหลเวียนเลือดและกระดูกเป็นอย่างมาก

สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์ เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
หนังสือสมุนไพรไทย เล่ม 1. (ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์). “มะเดื่อปล้อง (Ma Duea Plong)”. หน้า 220.
หนังสือสมุนไพรในอุทยานแห่งชาติภาคเหนือ. (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ). “มะเดื่อปล้อง”. หน้า 153.
หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา. (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). “มะเดื่อปล้อง”. หน้า 112.
ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “มะเดื่อปล้อง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.phargarden.com. [03 พ.ย. 2014].
โครงการเผยแพร่ข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นบนพื้นที่สูง, สถาบันวิจัยและพัฒนาที่สูง (องค์กรมหาชน). “มะเดื่อปล้อง, เดื่อปล้อง”. อ้างอิงใน : หนังสือชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย (เต็ม สมิตินันทน์)., หนังสือสมุนไพรไทยตอนที่ 7 (ก่องกานดา ชยามฤต, ลีนา ผู้พัฒนพงศ์). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : eherb.hrdi.or.th. [03 พ.ย. 2014].
ระบบฐานข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชน, สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องค์การมหาชน). “มะเดื่อปล้อง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.bedo.or.th. [03 พ.ย. 2014].
ศูนย์ข้อมูลพิษวิทยา. “พืชมีพิษในประเทศไทย (1)”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_toxic/ez.mm_display.asp. [03 พ.ย. 2014].
ข้อมูลอ้างอิง (Source) : https://medthai.com/
รูปอ้างอิง
1.https://efloraofindia.com/2011/03/01/ficus-hispida/

เม่าไข่ปลา

เม่าไข่ปลา เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กที่พบได้ทั่วทุกภาคในประเทศไทย ส่วนของผลสุกจะมีรสเปรี้ยว และนำมารับประทานได้ ผลสีม่วงแดงยังอุดมไปด้วยสารในกลุ่มแอนโทไซยานิน และฤทธิ์ยับยั้งอนุมูลอิสระได้ด้วย ซึ่งมีการนำมาประยุกต์ใช้ประโยชน์ทางด้านการแพทย์และเภสัชกรรมได้ นอกจากนั้นส่วนต่าง ๆ ของต้นยังเป็นยาสมุนไพร และเป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมได้ด้วย

รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของเม่าไข่ปลา

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Antidesma ghaesembilla Gaertn.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Black currant tree” “Wild black berry”
ชื่อท้องถิ่น : ภาคเหนือเรียกว่า “มะเม่า ขะเม่าผา” ภาคอีสานเรียกว่า “มะเม่าผา มะเม่า” จังหวัดอุบลราชธานี กาฬสินธุ์และชัยภูมิเรียกว่า “ขมวยตาครวย” จังหวัดจันทบุรีเรียกว่า “มังเม่า” จังหวัดชลบุรีเรียกว่า “เม่าไข่ปลา ขะเม่าผา” จังหวัดชุมพรเรียกว่า “มะเม่าข้าวเบา” จังหวัดชุมพรและสงขลาเรียกว่า “เม่าทุ่ง” ชาวมลายูนราธิวาสเรียกว่า “กูแจ” มีชื่ออื่น ๆ ว่า “มะเม่าไข่ปลา”
ชื่อวงศ์ : วงศ์มะขามป้อม (PHYLLANTHACEAE)

ลักษณะของเม่าไข่ปลา

เม่าไข่ปลา เป็นไม้พุ่มกึ่งไม้ยืนต้นขนาดเล็ก มักจะพบตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าละเมาะ ชายป่าดิบ ป่าโปร่ง ป่าชายเลน ชายฝั่งทะเล ที่โล่งลุ่มต่ำ ตามทุ่งหญ้า เรือกสวนทั่วไป และตามป่าพรุ
ลำต้น : แตกกิ่งก้านต่ำเป็นพุ่ม เปลือกลำต้นเป็นสีน้ำตาลอ่อนแตกเป็นสะเก็ดเล็ก ตามกิ่งอ่อนและยอดอ่อนมีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาล
ใบ : เป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับในระนาบเดียวกัน ลักษณะของใบเป็นรูปวงรีค่อนข้างกลม รูปวงรีแกมขอบขนาน หรือรูปไข่กว้างจนถึงรี ปลายใบมนกลมหรือเป็นติ่งแหลมเล็กน้อย โคนใบมนกลมถึงหยักเว้า ขอบใบเรียบ หลังใบและท้องใบเรียบเกลี้ยง หรือมีขนตามเส้นใบด้านท้องใบ หูใบเป็นรูปลิ่มแคบ ร่วงง่าย
ดอก : ออกดอกเป็นช่อเชิงลด โดยจะออกตามซอกใบและที่ปลายยอด ดอกเป็นแบบแยกเพศอยู่ต่างต้นกัน ดอกย่อยมีขนาดเล็กและมีจำนวนมาก มีสีเขียวอมเหลือง มักจะออกดอกในช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนเมษายน
ผล : ออกผลเป็นช่อ ผลย่อยมีขนาดเล็ก ลักษณะเป็นรูปค่อนข้างกลมวงรีหรือแบนเล็กน้อย ผิวผลมีขน ผนังชั้นในแข็ง ผลอ่อนเป็นสีขาว พอแก่จะเป็นสีแดงเข้มเกือบดำ ภายในผลมีเมล็ดประมาณ 1 – 2 เมล็ด ติดผลในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนกรกฎาคม

สรรพคุณของเม่าไข่ปลา

• สรรพคุณจากผล แก้อาการปวดศีรษะ แก้คอแห้ง แก้อาการกระหายน้ำ เป็นยาระบาย ช่วยแก้อาการท้องผูก เป็นยาแก้ช่องท้องบวม
  – แก้อาการโลหิตจาง แก้ซีดเหลือง แก้เลือดไหลเวียนไม่ดี โดยตำรายาไทยนำใบและผลมาต้มกับน้ำอาบ
  – แก้อาการไข้ ด้วยการนำผลผสมกับน้ำอาบ
• สรรพคุณจากต้นและราก เป็นยาแก้กระษัย เป็นยาขับปัสสาวะ เป็นยาแก้มดลูกพิการ แก้มดลูกช้ำบวม แก้อาการตกขาวของสตรี ช่วยขับโลหิตและน้ำคาวปลาของสตรี ช่วยบำรุงไต ช่วยแก้เส้นเอ็นพิการ แก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย
• สรรพคุณจากเปลือกต้น เป็นยาบำรุงกำลัง เป็นยาฝาดสมาน
• สรรพคุณจากใบ แก้อาการปวดศีรษะ เป็นยาแก้ไข้ ช่วยแก้อาการท้องอืด ช่วยแก้อาการท้องบวม เป็นยาทาแก้โรคผิวหนัง

ประโยชน์ของเม่าไข่ปลา

1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร ผลสุกมีรสเปรี้ยว นำมาทานได้ ผลสีม่วงใช้ทำน้ำผลไม้ ไวน์ แยม ยอดอ่อน ใบอ่อน มีรสฝาดอมเปรี้ยวและมัน นำมาปรุงเป็นอาหาร เช่น แกงเลียง หรือใช้ต้มเป็นผักจิ้ม ใบอ่อนและผลดิบใช้ปรุงอาหารให้มีรสเปรี้ยวได้
2. ประยุกต์ใช้ทางด้านการแพทย์และเภสัชกรรม เป็นผลิตภัณฑ์อาหารเสริม ยา และเครื่องสำอางต่อไปได้ในอนาคต
3. แก้รังแค ใบและผลใช้ตำพอกแก้รังแค
4. เป็นยาเบื่อสุนัข รากนำมาตำคลุกกับข้าวสุกใช้เป็นยาเบื่อสุนัขได้
5. เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรม เนื้อไม้เป็นสีแดง มีความแข็งแรง สามารถนำมาใช้ในงานก่อสร้างได้

เม่าไข่ปลา มีรสเปรี้ยวที่นำมาทานหรือนำมาใช้ปรุงในอาหาร นอกจากนั้นยังถือว่าเป็นพืชที่นำมาใช้ในทางการแพทย์ได้ เม่าไข่ปลามีสรรพคุณทางยาได้หลายส่วนจากต้นโดยเฉพาะส่วนของผล ต้นและราก มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ เป็นยาบำรุงกำลัง แก้อาการโลหิตจาง บำรุงไต ช่วยแก้เส้นเอ็นพิการ แก้อาการปวดศีรษะ แก้ไข้ และดีต่อมดลูกของผู้หญิง

สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์ เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
หนังสือสมุนไพรไทย เล่ม 1. (ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์). “เม่าไข่ปลา (Mao Khai Pla)”. หน้า 242.
หนังสือสมุนไพรในอุทยานแห่งชาติภาคเหนือ. (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ). “เม่าไข่ปลา”. หน้า 161.
หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา. (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). “เม่าไข่ปลา”. หน้า 39.
ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “มะเม่า”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.phargarden.com. [30 ต.ค. 2014].
พืชผักพื้นบ้านนครศรีธรรมราช 103 ชนิด, กลุ่มผักที่ใช้ปรุงเป็นอาหารและอาจใช้เป็นผักเหนาะ, เทศบาลเมืองทุ่งสง อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช. “เม่าไข่ปลา”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.tungsong.com. [30 ต.ค. 2014].
ระบบจัดการฐานความรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพ สำนักงานความหลากหลายทางชีวภาพด้านป่าไม้ กรมป่าไม้. “เม่าไข่ปลา”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : biodiversity.forest.go.th. [30 ต.ค. 2014].
สถานีวิจัยทดสอบพันธุ์สัตว์พรรณบุรี กองบำรุงพันธุ์สัตว์ กรมปศุสัตว์, พืชสมุนไพร. “มะเม่าไข่ปลา”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : lssp-spr.dld.go.th. [30 ต.ค. 2014].
ข้อมูลอ้างอิง (Source) : https://medthai.com/
รูปอ้างอิง
1. https://www.flickr.com/
2. http://flora-peninsula-indica.ces.iisc.ac.in