เถาวัลย์เปรียง

เถาวัลย์เปรียง เป็นไม้เถาเลื้อยขนาดใหญ่ที่เนื้อไม้มีรสเฝื่อนและเอียน เป็นต้นที่มีสรรพคุณทางยาสมุนไพร และมีโทษเช่นกัน ดังนั้นก่อนนำมาใช้จึงควรศึกษาให้ดี เถาวัลย์เปรียงเป็นสมุนไพรที่ถูกนำมาใช้ในสูตรยาอบสมุนไพรเพื่อสุขภาพมากมาย อีกทั้งยังนำมาใช้แทนยาแผนปัจจุบันในการรักษาอาการปวดหลังได้อีกด้วย เป็นพืชสำคัญที่นำมาใช้ได้หลากหลาย ส่วนของยอดอ่อนและใบอ่อน นำมาใช้ทานเป็นผักสดจิ้มกับน้ำพริกได้

รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของเถาวัลย์เปรียง

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Derris scandens (Roxb.) Benth.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Jewel vine”
ชื่อท้องถิ่น : ภาคกลางเรียกว่า “เถาวัลย์เปรียงขาว เถาวัลย์เปรียงแดง” ภาคใต้เรียกว่า “ย่านเหมาะ ย่านเมราะ” ภาคอีสานหรือเกิดในที่ลุ่มเรียกว่า “เครือตาปลาน้ำ” เกิดบนบกเรียกว่า “เครือตาป่า เครือตับปลา เครือเขาหนัง เครือตาปลาโคก” จังหวัดเชียงใหม่เรียกว่า “เครือตาปลา เครือไหล” จังหวัดเลยเรียกว่า “เครือตับปลา” จังหวัดชุมพรเรียกว่า “พานไสน” จังหวัดนครราชสีมาเรียกว่า “เถาตาปลา เครือเขาหนัง ย่านเหมาะ”
ชื่อวงศ์ : วงศ์ถั่ว (FABACEAE หรือ LEGUMINOSAE)

ลักษณะของเถาวัลย์เปรียง

เถาวัลย์เปรียง เป็นไม้เถาเลื้อยขนาดใหญ่ มีกิ่งเหนียวและทน มักจะพบตามชายป่าและที่โล่งทั่วไป เป็นพรรณไม้ที่มีมากที่สุดในประเทศไทย
เถา : เถามักเลื้อยพาดพันตามต้นไม้ใหญ่ เถาแก่มีเนื้อไม้แข็ง เปลือกเรียบและเหนียว เป็นสีน้ำตาลเข้มอมสีดำหรือแดง เถาใหญ่มักจะบิด เนื้อไม้จะเป็นสีออกน้ำตาลอ่อน มีวงเป็นสีน้ำตาลไหม้คล้ายกับเถาต้นแดง กิ่งอ่อนและยอดอ่อนมีขนสีน้ำตาลปกคลุม
ใบ : เป็นใบประกอบแบบขนนกออกเรียงสลับกัน ใบย่อย 4 – 8 ใบ เป็นรูปวงรี ปลายใบเป็นรูปหอก โคนใบมน ขอบใบเรียบ หลังใบเรียบเป็นมันสีเขียวเข้ม ท้องใบเรียบ
ดอก : ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบและปลายยอด ช่อดอกเป็นสีขาวห้อย ดอกมีสีขาวอมสีม่วงอ่อน กลีบดอก 4 กลีบ กลีบเลี้ยงเป็นรูปถ้วย มีสีม่วงแดง
ผล : เป็นฝักแบน โคนฝักและปลายฝักมน เมื่อแก่เป็นสีน้ำตาลอ่อน ภายในฝักมีเมล็ด 1 – 4 เมล็ด

สรรพคุณของเถาวัลย์เปรียง

• สรรพคุณจากเถา ช่วยแก้หวัด แก้ไอ ช่วยแก้บิด รักษาอาการตกขาวของสตรี ช่วยบีบมดลูก เป็นยาบำรุงกำลัง ทำให้มีกำลังดีแข็งแรงสู้ไม่ถอย
  – ถ่ายกระษัย แก้กระษัย เป็นยาถ่ายเสมหะลงสู่ทวารหนัก แก้เสมหะพิการโดยไม่ทำให้ถ่ายอุจจาระ ขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะผิดปกติ แก้ปัสสาวะกะปริดกะปรอย เป็นยาถ่ายเส้น ทำให้เส้นเอ็นอ่อนและหย่อนดี ช่วยรักษาเส้นเอ็นขอด แก้เส้นเอ็นพิการ แก้อาการปวด แก้ปวดเมื่อย แก้ปวดหลัง แก้ปวดเอว แก้ปวดข้อ แก้ข้ออักเสบ ช่วยรักษาโรคข้อเข่าเสื่อม แก้อาการอักเสบของกล้ามเนื้อ ด้วยการนำเถามาต้มทานเป็นยา
  – ขับระดูของสตรี ด้วยการนำเถามาดองกับเหล้าเป็นยา
  – ช่วยทำให้มดลูกเข้าอู่ ด้วยการนำเถาสดมาทุบให้ยุ่ย วางทาบลงบนหน้าท้อง แล้วนำหม้อเกลือที่ร้อนมานาบลงไปบนเถา
  – ทำให้เส้นหย่อน แก้อาการเมื่อยขบตามร่างกาย แก้อาการปวดเมื่อย แก้เหน็บชา ด้วยการนำเถามาหั่นตากแห้ง คั่วชงกินต่างน้ำเป็นยา
  – รักษาโรคอัมพฤกษ์และกระดูกหัก ด้วยการนำเถามาตำให้เป็นผง แล้วผสมกับน้ำมันมะพร้าว ใช้เป็นยาทานวดบริเวณที่มีอาการทุกวัน
• สรรพคุณจากราก เป็นยาอายุวัฒนะ เป็นส่วนประกอบของยาอายุวัฒนะ ช่วยทำให้ร่างกายแข็งแรง รักษาอาการไข้ เป็นยาขับปัสสาวะ
• สรรพคุณจากเถาทั้งห้า
  – ช่วยขับโลหิตเสียของสตรี ด้วยการนำเถาทั้งห้าสดมาต้มกับน้ำ นำน้ำที่ได้มาใช้ดื่มต่างน้ำ

ประโยชน์ของเถาวัลย์เปรียง

1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร ยอดอ่อน ใบอ่อน ช่อดอก ผลอ่อน นำมาทานเป็นผักสดจิ้มกับน้ำพริกได้
2. ใช้ในการเกษตร รากเป็นยาเบื่อปลา
3. เป็นส่วนประกอบในยาสมุนไพร เถานำมาใช้ในสูตรยาอบสมุนไพรเพื่อสุขภาพ สามารถนำมาใช้แทนยาแผนปัจจุบัน “ไดโคลฟีแนค” ในการรักษาอาการปวดหลังส่วนล่าง ใช้แทนยา “นาโพรเซน” ในการรักษาอาการอักเสบจากข้อเข่าเสื่อม

เถาวัลย์เปรียง เป็นเถาที่มีสรรพคุณทางยาชั้นยอด ดีอย่างมากต่อสตรี อีกทั้งยังเป็นพรรณไม้ที่พบมากที่สุดด้วย มีการนำมาใช้ในการอบสมุนไพรเพื่อสุขภาพ ช่วยในเรื่องของอาการปวดได้อย่างดี เหมาะสำหรับผู้สูงวัยด้วยเช่นกัน เถาวัลย์เปรียงมีสรรพคุณทางยาได้หลายส่วนจากต้นโดยเฉพาะส่วนของเถา มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ ช่วยแก้บิด รักษาอาการตกขาวของสตรี ช่วยบีบมดลูก เป็นยาบำรุงกำลัง รักษาโรคอัมพฤกษ์และกระดูกหัก แก้อาการปวดเมื่อย และแก้อาการอักเสบของกล้ามเนื้อได้

สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์ เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
หนังสือสมุนไพรไทย เล่ม 1. “เถาวัลย์เปรียง (Thao Wan Priang)”. (ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์). หน้า 139.
หนังสือสมุนไพรในอุทยานแห่งชาติภาคเหนือ. “เถาวัลย์เปรียง”. (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ). หน้า 119.
หนังสือสมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ. (คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). “เถาวัลย์เปรียง”. หน้า 101.
หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. “เถาวัลย์เปรียง”. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). หน้า 349-350.
ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “เถาวัลย์เปรียง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.thaicrudedrug.com. [17 มี.ค. 2014].
บทความวิทยุรายการสาระความรู้ทางการเกษตร, งานศูนย์บริการวิชาการและฝึกอบรม ฝ่ายวิจัยและบริการวิชาการ, คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่. “เถาวัลย์เปรียง”. (ดวงจันทร์ เกรียงสุวรรณ). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: natres.psu.ac.th. [17 มี.ค. 2014].
มูลนิธิหมอชาวบ้าน. นิตยสารหมอชาวบ้าน เล่มที่ 370 คอลัมน์: เก็บข่าวมาฝาก. “เถาวัลย์เปรียง รักษาอาการปวด”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.doctor.or.th. [18 มี.ค. 2014].
ฐานข้อมูลทางวัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อม, ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช. “เถาวัลย์เปรียง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.culture.nstru.ac.th/~culturedb/. [18 มี.ค. 2014].
หน่วยบริการฐานข้อมูลสมุนไพร สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. “เถาวัลย์เปรียง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.medplant.mahidol.ac.th. [15 มี.ค. 2014].
ผู้จัดการออนไลน์. “สมุนไพรไม้เป็นยา : เถาวัลย์เปรียง สมุนไพรแก้ปวดข้อ”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.manager.co.th. [18 มี.ค. 2014].
นิตยสารมติชนเทคโนโลยีชาวบ้าน ฉบับที่ 534 เดือนกันยายน 2555 หน้าที่ 66. “เถาวัลย์เปรียง…สมุนไพรแก้เส้นเอ็นขอด”. อ้างอิงใน: หนังสือเภสัชเวทกับตำรายาแผนโบราณ (จินดาพร ภูริพัฒนาวงษ์).
วารสารเพื่อการวิจัยและพัฒนา องค์การเภสัชกรรม ฉบับที่ 4 ประจำเดือนตุลาคม-ธันวาคม พ.ศ.2544. “เถาวัลย์เปรียง สมุนไพรทางเลือกสำหรับบรรเทาอาการปวดเมื่อย การอักเสบของกล้ามเนื้อและข้อเข่าเสื่อม”. (ภก.ดร.สัญญา หกพุดซา).
NLEM บัญชียาหลักแห่งชาติ, สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข. “ยาเถาวัลย์เปรียง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: drug.fda.moph.go.th:81/nlem.in.th/. [18 มี.ค. 2014].
แคปซูลเถาวัลย์เปรียง อภัยภูเบศร.
ข้อมูลอ้างอิง (Source) : https://medthai.com
รูปอ้างอิง

Derris involuta“Jewel Vine”

https://eol.org/pages/643051

เติม

เติม หรือเรียกอีกอย่างว่า “ต้นประดู่ส้ม” สามารถพบได้ทั่วทุกภาคในประเทศไทย ทั้งต้นมีฤทธิ์เป็นยาสมุนไพรได้ เนื้อไม้มีรสฝาดขม ดอกมีรสร้อนหอม ในเมล็ดพบน้ำมันมีกลิ่นหอมเป็นสีเหลืองอ่อน ยอดอ่อนและดอกสามารถนำไปประกอบอาหารได้ ผลสุกมีรสเปรี้ยวและฝาด เปลือกต้นมีสารแทนนินมากจึงนำมาใช้ย้อมสีได้โดยให้สีชมพู มีช่อดอกและช่อผลที่สวยงามจึงนำมาใช้ปลูกเป็นไม้ประดับให้ความร่มเงาได้ด้วย

รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของเติม

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Bischofia javanica Blume
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Java cedar”
ชื่อท้องถิ่น : จังหวัดกาญจนบุรีและนครราชสีมาเรียกว่า “ดู่ส้ม” จังหวัดชุมพรเรียกว่า “ดู่น้ำ ประดู่ส้ม” จังหวัดอุบลราชธานีเรียกว่า “ประส้มใบเปรี้ยว ประดู่ใบเปรี้ยว” จังหวัดเลยเรียกว่า “ยายตุหงัน” จังหวัดสุโขทัยเรียกว่า “กระดังงาดง” จังหวัดพังงาเรียกว่า “จันบือ” จังหวัดตรังเรียกว่า “ส้มกบ ส้มกบใหญ่” จังหวัดยะลาเรียกว่า “กุติ กุตีกรองหยัน กรองประหยัน ขมฝาด จันตะเบือ ย่าตุหงัน” จังหวัดปัตตานีเรียกว่า “ยายหงัน” คนเมืองเรียกว่า “ไม้เติม” ชาวกะเหรี่ยงเชียงใหม่เรียกว่า “ซะเต่ย” ชาวกะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอนเรียกว่า “ซาเตอ” ชาวกะเหรี่ยงแดงเรียกว่า “ชอชวาเหมาะ” ชาวม้งเรียกว่า “ด่งเก้า” ชาวเมี่ยนเรียกว่า “เดี๋ยงซุย” ชาวลัวะเรียกว่า “ไม้เติม ลำผาด ลำป้วย” ชาวปะหล่องเรียกว่า “ด่อกะเติ้ม” ชาวขมุเรียกว่า “ละล่ะทึม” จีนกลางเรียกว่า “ชิวเฟิงมู่ ฉง หยางมู่”
ชื่อวงศ์ : วงศ์มะขามป้อม (PHYLLANTHACEAE)

ลักษณะของต้นเติม

เติม เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ที่มีเขตการกระจายพันธุ์จากอินเดียไปจนถึงประเทศในหมู่เกาะแปซิฟิก มักจะพบขึ้นตามป่าเบญจพรรณ ป่าดงดิบ หรือริมลำห้วย
ต้น : เป็นทรงเรือนยอดค่อนข้างทึบ กิ่งมักคดงอ
ลำต้น : ลำต้นมีเนื้อไม้สีน้ำตาลอมสีเหลือง มีกลิ่นหอม เปลือกต้นเป็นสีน้ำตาลอ่อนหรือเป็นสีน้ำตาลอมแดง และจะเป็นสีน้ำตาลเข้มเมื่อมีอายุมากขึ้น เปลือกชั้นในเป็นสีน้ำตาลอมแดง และมียางสีแดง
ใบ : เป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ มีใบย่อย 3 ใบเรียงสลับกัน ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปไข่หรือรูปวงรีแกมไข่ ปลายใบเรียวแหลม โคนใบมน ส่วนขอบใบหยักโค้งแกมฟันเลื่อย เนื้อใบหนาเกลี้ยง ด้านหลังใบเป็นสีเขียวเข้ม เมื่อแก่จัดจะเปลี่ยนเป็นสีแดงสด
ดอก : ออกดอกเป็นช่อ แยกแขนงออกตามซอกใบ ช่อดอกห้อยลง แต่ละช่อมีดอกย่อยขนาดเล็กจำนวนมาก เป็นสีเหลืองอ่อนอมเขียว ดอกเป็นแบบแยกเพศอยู่บนต้นเดียวกัน เมื่อดอกบานจะบานพร้อมกันทั้งต้นทำให้ดูสวยงามมาก และดอกจะร่วงโรยทั้งต้นในวันรุ่งขึ้น มักจะออกดอกในช่วงเดือนสิงหาคมถึงเดือนธันวาคม
ผล : ออกผลเป็นช่อ เป็นผลสด ฉ่ำน้ำ ลักษณะของผลค่อนข้างกลม ผลอ่อนเป็นสีเขียวเข้ม เมื่อแก่แล้วจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล สีเหลืองหรือเป็นสีส้มแกมสีน้ำตาล ภายในผลมีเมล็ดประมาณ 3 – 4 เมล็ด และมีเนื้อหุ้มอยู่ ผลจะแก่จัดในช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนพฤษภาคม

สรรพคุณของเติม

• สรรพคุณจากเนื้อไม้
  – บำรุงโลหิต แก้โลหิตกำเดา แก้ไข้เพื่อโลหิต ด้วยการนำเนื้อไม้มาต้มกับน้ำดื่มเป็นยา
• สรรพคุณจากรากและเปลือก เป็นยาฟอกโลหิต แก้โลหิตกำเดา ช่วยลดบวม
  – ช่วยขับลมชื้น แก้อาการปวดกระดูก แก้ปวดข้อกระดูก ด้วยการนำเปลือกต้นหรือราก 15 กรัม มาดองกับเหล้าทาน นำมาทาหรือนวดบริเวณที่ปวด
• สรรพคุณจากใบ ช่วยแก้ตานซางในเด็ก ช่วยแก้ปอดอักเสบ แก้ท้องร่วง ช่วยแก้ตับอักเสบเนื่องจากติดไวรัส เป็นยาแก้ฝีหนอง
  – แก้เจ็บคอ ด้วยการนำใบสด 35 กรัม มาตำให้พอแหลก คั้นเอาแต่น้ำทาน
  – แก้มะเร็งในกระเพาะอาหารหรือในทางเดินอาหาร ด้วยการนำใบสด 60 – 100 กรัม มาต้มกับเนื้อทานติดต่อกันเป็นเวลา 30 วัน หรือนำใบสด 60 กรัม มาผสมกับกาฝากลูกท้อ ยิ้ง แปะหม่อติ้ง จุยเกียมเช่า อย่างละ 15 กรัม มาผสมรวมกันต้มกับน้ำ 2 ครั้ง ใช้แบ่งทานวันละ 4 ครั้ง
• สรรพคุณจากลำต้น
  – แก้เจ็บคอ แก้เสียงแหบแห้ง แก้บิด ด้วยการนำลำต้นมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยา
• สรรพคุณจากเปลือกต้นและใบ
  – แก้เจ็บคอ แก้โรคบิด แก้อาการท้องเดิน ด้วยการนำเปลือกลำต้นและใบมาต้มดื่มเป็นยา
• สรรพคุณจากดอก ช่วยแก้เสมหะ ช่วยแก้ลมจุกเสียด แก้อาการท้องขึ้น แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ
• สรรพคุณจากเปลือกต้น แก้ท้องร่วง
  – แก้อาการท้องเสีย ด้วยการนำเปลือกต้นมาต้มกับน้ำดื่ม
  – ช่วยป้องกันอาการท้องเสีย ด้วยการนำเปลือกต้นมาตำผสมกับอาหารที่มีรสจัด
• สรรพคุณจากยอดอ่อน
  – แก้อาการท้องเสีย ด้วยการนำยอดอ่อนมาต้มกับน้ำดื่ม
• สรรพคุณจากแก่น แก้ท้องร่วง

ประโยชน์ของเติม

1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร ยอดอ่อนและดอกนำมาประกอบอาหาร นำมาลวกหรือทานสดจิ้มกับน้ำพริก นำมาหมกกับเกลือใช้ทานแบบเมี่ยง นำใบอ่อนมาสับให้ละเอียดใช้เป็นส่วนผสมในการทำลาบ ยอดอ่อนใช้ลนไฟมาใช้ในการประกอบอาหารเพื่อช่วยเพิ่มรสเปรี้ยว ผลสุกสามารถนำมารับประทานได้ โดยจะมีรสเปรี้ยวและฝาด
2. เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรม เนื้อไม้เป็นสีเทาแกมสีน้ำตาลไหม้ เนื้อไม้หยาบ สามารถนำมาใช้ในงานก่อสร้าง ทำสะพาน ทำฝา พื้นกระดาน ทำเฟอร์นิเจอร์ ทำเครื่องเรือน ทำอุปกรณ์ใช้งานที่ทนน้ำ ลำต้นนำมาเผาเอาถ่านได้ เปลือกต้นมีสารแทนนินมาก ทำให้นำมาใช้ในการย้อมสีภาชนะใช้สอยประเภทกระบุง ตะกร้า เครื่องเรือนที่ทำด้วยหวายหรือไม้ไผ่ โดยจะให้สีชมพู
3. ปลูกเป็นไม้ประดับ ปลูกเป็นไม้ให้ร่มเงาได้

เติม เป็นต้นที่สามารถนำทั้งต้นมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย เป็นทั้งผักและส่วนประกอบในอาหาร เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรม และปลูกเป็นไม้ประดับได้ มีสรรพคุณทางยาได้หลายส่วนจากต้นโดยเฉพาะส่วนของเปลือกต้น มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ แก้บิด บำรุงเลือด แก้ปวดข้อกระดูก ช่วยแก้ปอดอักเสบ แก้ท้องร่วง ช่วยแก้ตับอักเสบเนื่องจากติดไวรัส แก้มะเร็งในกระเพาะอาหารหรือในทางเดินอาหาร แก้เจ็บคอและแก้ท้องเสียได้

สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์ เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา. (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). “เติม Java Cedar”. หน้า 48.
ฐานข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์, กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. “เติม”. อ้างอิงใน: หนังสือไม้ต้นในสวนพฤกษศาสตร์และ พืชสมุนไพร เล่ม 2. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.qsbg.org. [17 มี.ค. 2014].
โครงการเผยแพร่ข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นบนพื้นที่สูง, สถาบันวิจัยและพัฒนาที่สูง (องค์การมหาชน). “Java cedar”. อ้างอิงใน: หนังสือสารานุกรมสมุนไพร : รวมหลักเภสัชกรรมไทย (วุฒิ วุฒิธรรมเวช), หนังสือชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย (เต็ม สมิตินันทน์), หนังสือพืชสมุนไพรในสวนป่าสมุนไพรเขาหินซ้อน ฉบับสมบูรณ์ (พงษ์ศักดิ์ พลเสนา), หนังสือองค์ความรู้เรื่องพืชป่าที่ใช้ประโยชน์ทางภาคเหนือของไทย เล่ม 1 (สุธรรม อารีกุล, จำรัส อินทร, สุวรรณ ทาเขียว, อ่องเต็ง นันทแก้ว). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: eherb.hrdi.or.th. [17 มี.ค. 2014].
Digital Library. “ประดู่ส้ม ผลกินได้”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.school.net.th/library/new/index.htm. [17 มี.ค. 2014].
หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. “ประดู่ส้ม”. (วิทยา บุญวรพัฒน์). หน้า 318.
รูปอ้างอิง
https://biodiversity.bt/observation/show/12591

ขลู่

ขลู่ เป็นไม้พุ่มริมน้ำ ที่มักจะพบตามที่ลุ่มชื้นแฉะ ตามริมห้วยหนอง ตามหาดทราย หรือด้านหลังป่าชายเลน เป็นพืชในวงศ์ทานตะวันที่ส่วนของดอกมีรสหอมฝาดเมาเค็ม นิยมนำส่วนของใบมาชงเป็นชาดื่มเพื่อลดน้ำหนักได้ ส่วนของยอดอ่อนมีรสมันจึงนำมาใช้กับเครื่องเคียงขนมจีนได้ ในวงการการแพทย์แผนไทยได้มีการทดลองนำใบมาต้มให้ผู้ป่วยที่เป็นโรคเอดส์ในระยะเริ่มแรก เพื่อช่วยดูแลสุขภาพในระดับหนึ่งได้ เป็นต้นที่จุดเด่นอยู่ที่ส่วนของใบ ซึ่งใบเมื่อนำมาผึ่งให้แห้งจะมีกลิ่นหอมคล้ายกลิ่นน้ำผึ้ง สามารถนำใบสดมาเคี้ยวช่วยลดกลิ่นปาก และยังอุดมไปด้วยสรรพคุณทางยาสมุนไพรด้วย

รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของขลู่

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pluchea indica (L.) Less.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Indian marsh fleabane”
ชื่อท้องถิ่น : ภาคกลางเรียกว่า “ขลู่” ภาคตะวันออกเฉียงเหนือเรียกว่า “เพี้ยฟาน” ภาคใต้เรียกว่า “ขลู คลู” จังหวัดแม่ฮ่องสอนเรียกว่า “ขี้ป้าน” จังหวัดอุดรธานีเรียกว่า “หนาดวัว หนาดงัว หนวดงั่ว หนวดงิ้ว” จีนกลางเรียกว่า “หลวนซี” แต้จิ๋วเรียกว่า “หล่วงไซ”
ชื่อวงศ์ : วงศ์ทานตะวัน (ASTERACEAE หรือ COMPOSITAE)
ชื่อพ้อง : Baccharis indica L., Conyza foliolosa Wall. ex DC., Conyza corymbosa Roxb., Conyza indica (L.) Blume ex DC.

ลักษณะของต้นขลู่

ขลู่ เป็นพรรณไม้พุ่มขนาดเล็กที่ขึ้นเป็นกอ มักจะพบตามที่ลุ่มชื้นแฉะ ตามริมห้วยหนอง ตามหาดทราย หรือด้านหลังป่าชายเลน
ลำต้น : แตกกิ่งก้านสาขามาก ลำต้นกลม เปลือกต้นเรียบเป็นสีน้ำตาลแดงหรือเขียว มีขนละเอียดขึ้นปกคลุม โดยเป็นพรรณไม้ที่ชอบดินเค็มมีน้ำขังตามหนองน้ำ
ใบ : เป็นใบเดี่ยวออกตรงข้ามกัน ใบมีขนาดเล็กและมีกลิ่นฉุน ลักษณะของใบเป็นรูปไข่กลับหรือรูปวงรี ปลายใบแหลมหรือมีติ่งสั้น โคนใบสอบ ขอบใบจักเป็นซี่ฟันและแหลม มีขนขาวขึ้นปกคลุม เนื้อใบบางคล้ายกระดาษ ใบค่อนข้างแข็งและเปราะ หลังใบและท้องใบเรียบเป็นมัน ค่อนข้างเกลี้ยง ไม่มีก้านใบ
ดอก : ออกดอกเป็นช่อฝอยสีขาวนวลหรือสีม่วง มักจะออกตามปลายยอดหรือตามง่ามใบ มีลักษณะกลมหลายช่อมารวมกัน ดอกมีลักษณะเป็นฝอยสีขาวนวลหรือสีขาวอมม่วง กลีบของดอกแบ่งออกเป็นวงนอกและวงใน ปลายจักเป็นซี่ฟันประมาณ 5 – 6 ซี่ ภายในมีทั้งดอกเพศผู้และดอกเพศเมียสีขาวอมม่วงขนาดเล็กอยู่เป็นจำนวนมาก
ผล : เป็นผลแห้งไม่แตก มีลักษณะเป็นรูปทรงกระบอกขนาดเล็ก ผลมีสันหรือเหลี่ยม 10 สัน มีรยางค์ไม่มาก มีสีขาว
เมล็ด : เมล็ดมีลักษณะเป็นฝอยเล็ก เมื่อแก่จะปลิวไปตามลม

สรรพคุณของขลู่

• สรรพคุณ แก้โรคเลือด เป็นยาขับปัสสาวะ สูญเสียเกลือแร่ในร่างกายน้อยกว่าการใช้ยาแผนปัจจุบัน
• สรรพคุณจากใบสดแก่ เป็นยาอายุวัฒนะ แก้กระษัย ช่วยรักษาไข้ ช่วยขับเหงื่อ เป็นยาสมานทั้งภายนอกและภายใน
• สรรพคุณจากเปลือก เป็นยาอายุวัฒนะ
  – ช่วยรักษาริดสีดวงจมูก ด้วยการนำเปลือกต้นขูดเอาแต่ผิวมาขูดขนออกให้สะอาด ทำเป็นเส้นตากแห้ง แล้วมวนเป็นยาสูบ
  – ช่วยแก้โพรงจมูกอักเสบหรือไซนัส ด้วยการนำเปลือกต้นมาสับเป็นชิ้นใช้มวนบุหรี่สูบ
  – ช่วยรักษาริดสีดวงทวาร ด้วยการนำเปลือกต้นขูดเอาขนออกให้สะอาดแล้วลอกเอาแต่เปลือก มาต้มรมริดสีดวงทวารหนัก
• สรรพคุณจากใบ เป็นยาอายุวัฒนะ ช่วยรักษาเลือดลม น้ำคั้นจากใบช่วยรักษาโรคบิด เป็นยาขับปัสสาวะ
  – ช่วยบำรุงประสาท เป็นยาบีบมดลูก แก้ผื่นคัน ด้วยการนำใบมาต้มกับน้ำอาบ
  – ช่วยรักษาโรคเบาหวาน ช่วยลดความดันโลหิต ช่วยแก้ตานซางในเด็ก ช่วยแก้มุตกิดระดูขาวของสตรี ช่วยลดอาการบวมน้ำ ช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อย ด้วยการนำใบมาชงดื่มเป็นชา
  – ช่วยรักษาริดสีดวงทวาร ด้วยการนำใบสดมาตำบีบคั้นเอาแต่น้ำแล้วทาตรงหัวของริดสีดวงทวาร
• สรรพคุณจากเมล็ด เป็นยาอายุวัฒนะ
• สรรพคุณจากทั้งต้น ช่วยรักษาโรคตานขโมย รักษาโรควัณโรคที่ต่อมน้ำเหลือง ช่วยรักษาเลือดลม เป็นยาช่วยย่อย ช่วยแก้นิ่ว ช่วยแก้นิ่วในไต ช่วยรักษาประดง
  – รักษาโรคเบาหวาน ด้วยการนำทั้งต้นมาต้มกินเป็นยา
  – ช่วยขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะพิการ รักษาอาการขัดเบา ด้วยการนำทั้งต้นต้มกับน้ำดื่มเป็นยาก่อนอาหารครั้งละประมาณ 1 ถ้วยชา วันละ 3 ครั้ง
  – ช่วยแก้ผื่นคันและรักษาโรคผิวหนัง ด้วยการนำทั้งต้นมาต้มกับน้ำอาบ
• สรรพคุณจากราก แก้กระษัย
• สรรพคุณจากใบและราก ช่วยรักษาไข้ ช่วยขับเหงื่อ ช่วยล้างพิษ ช่วยแก้นิ่ว เป็นยาฝาดสมาน
  – แก้แผลอักเสบ ด้วยการนำใบและรากสดมาตำพอก
  – รักษาแผลเรื้อรัง ด้วยการนำใบและรากทำเป็นขี้ผึ้งใช้ทา
  – ช่วยรักษาอาการเส้นตึง ด้วยการนำใบและรากมาผสมกับสมุนไพรชนิดอื่น ทำการต้มกับน้ำอาบ
• สรรพคุณจากดอก ช่วยแก้นิ่ว
• สรรพคุณจากใบและต้นอ่อน ช่วยรักษาประดง ช่วยบรรเทาอาการปวดข้อ บรรเทาอาการปวดในโรคไขข้ออักเสบ
  – ช่วยรักษาหิด รักษาขี้เรื้อน ด้วยการนำใบและต้นอ่อนมาต้มกับน้ำอาบ
  – ช่วยบรรเทาอาการปวดเอว ด้วยการนำใบและต้นอ่อนมาตำผสมกับแอลกอฮอล์ ใช้ทาหลังบริเวณเหนือไต

ประโยชน์ของขลู่

1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร ยอดอ่อนมีรสมัน จึงนำมาใช้ทานเป็นผักสดจิ้มกับน้ำพริก ลาบ หรือเป็นเครื่องเคียงขนมจีน ใบอ่อนนำไปลวกใช้ทานเป็นผักจิ้มกับน้ำพริกและใส่ในแกงคั่วได้ ส่วนของดอกนำมายำร่วมกับเนื้อสัตว์ได้
2. ใช้ในด้านความหอม ใบสดแก่นำมาตำผสมกับเกลือใช้กินรักษากลิ่นปากและช่วยระงับกลิ่นตัว

คุณค่าทางโภชนาการของยอดและใบอ่อน

คุณค่าทางโภชนาการของยอดและใบอ่อนต่อ 100 กรัม ให้พลังงาน 42 แคลอรี

ขลู่ เป็นต้นที่มีส่วนของใบให้ความหอม และนิยมนำมาใช้ชงชาดื่มเพื่อลดน้ำหนัก เหมาะสำหรับคนรักสุขภาพเป็นอย่างมาก เพราะนอกจากจะช่วยในด้านความงามแล้ว ยังช่วยในเรื่องของระบบในร่างกายได้อีกด้วย เป็นต้นที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง ยอดอ่อนจะมีรสมันจึงสามารถนำมาใช้ทานสดได้ สรรพคุณทางยาได้หลายส่วนจากต้นโดยเฉพาะส่วนของใบและทั้งต้น มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ รักษาโรคเบาหวาน ช่วยลดน้ำหนัก แก้โรคเลือด ช่วยบำรุงประสาท รักษาโรควัณโรคที่ต่อมน้ำเหลือง แก้นิ่วในไต แก้ปัสสาวะพิการ บรรเทาอาการปวดในโรคไขข้ออักเสบ ช่วยลดความดันโลหิต และลดอาการบวมน้ำได้ ถือว่าเป็นยาชั้นยอดอีกชนิดหนึ่งที่ช่วยบรรเทาอาการที่คนไทยมักจะเป็นกันบ่อย เพราะฉะนั้นแล้วขลู่เองก็คู่ควรแก่การนำมาใช้เป็นอย่างมาก

สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์ เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. “ขลู่”. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). หน้า 93-94.
หนังสือสมุนไพรไทย เล่ม 1. “ขลู่ (Khlu)”. (ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์). หน้า 59.
หนังสือสมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ. “ขลู่ Indian Marsh Fleabane”. (คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). หน้า 168.
หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. “ขลู่”. (วิทยา บุญวรพัฒน์). หน้า 120.
ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “ขลู่”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.phargarden.com. [12 ก.พ. 2014].
สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “ขลู่”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.rspg.or.th. [12 ก.พ. 2014].
โรงเรียนละหานทรายรัชดาภิเษก. “ขลู่”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.lrp.ac.th. [12 ก.พ. 2014].
“ขลู่สมุนไพรดีริมทาง”. (จำรัส เซ็นนิล). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.jamrat.net. [12 ก.พ. 2014].
ระบบฐานข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชน, สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องค์การมหาชน). “ขลู่”. อ้างอิงใน: หนังสือยาสมุนไพรสำหรับงานสาธารณสุขมูลฐาน (มาโนช วามานนท์, เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ), หนังสือความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการแพทย์แผนไทย (สมพร ภูติยานันต์). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.bedo.or.th. [12 ก.พ. 2014].
ผักพื้นบ้านในประเทศไทย กรมส่งเสริมการเกษตร. “ขลู่”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: ftp://smc.ssk.ac.th/intranet/Research_AntioxidativeThaiVegetable/. [12 ก.พ. 2014].
ข้อมูลอ้างอิง (Source) : https://medthai.com/
รูปอ้างอิง
https://identify.plantnet.org/malaysia/observations/1008415826
https://efloraofindia.com/2011/03/26/pulchea-indica/

ขมิ้นอ้อย

ขมิ้นอ้อย หรือเรียกอีกอย่างว่า “ว่านเหลือง” เป็นพืชในวงศ์ขิงที่มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ซึ่งมีรสเผ็ดขม เป็นยาสุขุมที่ดีต่อระบบภายในร่างกาย ในตำรายาไทยจะใช้เหง้าขมิ้นอ้อยเป็นยาแก้ไข้ นอกจากนั้นยังมีน้ำมันหอมระเหยที่ใช้เป็นยานวดประคบได้ และยังนำมาใช้เป็นเครื่องเทศเพื่อประกอบในอาหาร ที่สำคัญเหง้ายังเป็นส่วนสำคัญในการบำรุงผิวพรรณให้สวยงามอีกด้วย เพราะฉะนั้นสาว ๆ อย่าพลาดเด็ดขาด

รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของขมิ้นอ้อย

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Curcuma zedoaria (Christm.) Roscoe
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Zedoary” “Luya – Luyahan”
ชื่อท้องถิ่น : ภาคกลางเรียกว่า “ว่านเหลือง” ภาคเหนือเรียกว่า “ขมิ้นขึ้น” ชาวละว้าเรียกว่า “สากเบือ” เขมรเรียกว่า “ละเมียด” จีนกลางเรียกว่า “ว่านขมิ้นอ้อย ขมิ้นเจดีย์ หมิ้นหัวขึ้น สากกะเบือ เผิงเอ๋อซู๋”
ชื่อวงศ์ : วงศ์ขิง (ZINGIBERACEAE)

ลักษณะของขมิ้นอ้อย

ขมิ้นอ้อย เป็นพรรณไม้ล้มลุกอายุหลายปีที่มีเหง้าอยู่ใต้ดิน
เหง้า : เหง้าจะโผล่ขึ้นมาเหนือดินเล็กน้อย เหมือนเจดีย์ทรงกลมหลายชั้น เป็นรูปกลมวงรี ที่ผิวด้านนอกเป็นสีขาวอมเหลือง เนื้อในเป็นสีเหลืองอ่อน
ใบ : เป็นใบเดี่ยวเรียงสลับกันรอบลำต้น เป็นรูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน ปลายใบเรียวแหลม โคนใบแคบ ผิวใบนูน ท้องใบมีขนนิ่มเล็กน้อย ก้านใบเป็นกาบหุ้มกับลำต้น กลางก้านเป็นร่องลึกตลอดความยาว หน้าแล้งกาบใบจะแห้งลงหัวแล้วเหง้าจะโผล่ขึ้นมาแทน
ดอก : ออกดอกเป็นช่อ ก้านดอกยาวและพุ่งมาจากเหง้าใต้ดิน ช่อดอกเป็นรูปทรงกระบอก เป็นสีขาวหรือสีเหลืองอ่อน กลีบดอกลักษณะกลมเป็นรูปไข่สีเขียว ตรงปลายช่อดอกเป็นสีชมพูหรือสีแดงอ่อน ส่วนดอกสีเหลืองจะบานจากล่างขึ้นบน
ผล : เป็นรูปไข่ มีกลิ่นฉุนน้อยกว่าผลของขมิ้นชัน

สรรพคุณของขมิ้นอ้อย

• สรรพคุณจากเหง้า ออกฤทธิ์ต่อตับและม้าม ช่วยกระจายโลหิต รักษาอาการเลือดคั่ง แก้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก แก้เส้นเลือดในท้องอุดตัน ช่วยแก้โลหิตเป็นพิษ แก้พิษโลหิต ชำระโลหิต ช่วยลดความดันโลหิต เป็นยาบำรุงกำลัง ช่วยแก้อาการหืดหอบหายใจไม่เป็นปกติ เป็นยาแก้ไข้ ช่วยแก้ไข้ทั้งปวง ช่วยแก้อาเจียน ช่วยแก้เสมหะ เป็นยาแก้ลม กระตุ้นกระเพาะและลำไส้ให้เกิดการบีบตัว ช่วยในการขับลม ช่วยแก้อาการจุกเสียด แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ช่วยในการย่อยอาหาร แก้อาการปวดท้อง แก้อาการปวดลำไส้ ช่วยสมานลำไส้ เป็นยาขับปัสสาวะ ช่วยแก้หนองใน ช่วยแก้ประจำเดือนมาไม่เป็นปกติของสตรี ช่วยแก้ระดูขาวของสตรี เป็นยาขับน้ำคาวปลาหลังการคลอดบุตรของสตรี ช่วยรักษาซีสต์ในรังไข่ของสตรี ช่วยแก้อาการตับและม้ามโต เป็นยาสมานแผล เป็นยาภายนอก ช่วยรักษาโรคผิวหนังต่าง ๆ ฆ่าเชื้อรา ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย แก้กลากเกลื้อน แก้ผิวหนังอักเสบ ช่วยแก้อาการครั่นเนื้อครั่นตัว แก้อาการปวดเมื่อย แก้เจ็บตามร่างกาย เป็นยารักษาโรคมะเร็ง รักษาโรคมะเร็งปากมดลูก รักษามะเร็งในรังไข่ แก้มะเร็งตับ รักษามะเร็งต่อมไทรอยด์ รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง รักษามะเร็งปอด แก้เนื้องอกธรรมดาของกล้ามเนื้อมดลูก รักษาอาการนอนไม่หลับ
  – เป็นยาหยอดตา แก้อาการตาแดง แก้ตามัว แก้ตาแฉะ แก้ตาพิการ ด้วยการนำเหง้าสดมาตำผสมกับการบูรเล็กน้อย แล้วนำมาดองกับน้ำฝนกลางหาว รินเอาแต่น้ำมาใช้
  – รักษาอาการหวัด ด้วยการนำหัวขมิ้นอ้อย อบเชยเทศ พริกหาง มาต้มแล้วเติมน้ำผึ้งใช้ทาน
  – รักษาอาการท้องร่วง ด้วยการนำเหง้าสด 2 แว่น มาบดผสมกับน้ำปูนใส ใช้ดื่มเป็นยา
  – แก้โรคกระเพาะ ด้วยการนำเหง้ามาหั่นเป็นแว่น แล้วต้มกับน้ำดื่ม
  – ช่วยรักษาริดสีดวงทวาร ด้วยการนำเหง้า พริกไทยล่อน เปลือกยางแดง มาผสมทำเป็นยาผง แล้วนำไปละลายในน้ำยางใส ปั้นเป็นยาลูกกลอนใช้กินเช้าเย็น
  – ช่วยแก้อาการปวดประจำเดือนของสตรี ด้วยการนำเหง้า 12 กรัม ขมิ้นชัน 10 กรัม คำฝอย 6 กรัม ฝางเสน 8 กรัม เม็ดลูกท้อ 8 กรัม หง่วงโอ้ว 8 กรัม โกฐเชียง 10 กรัม มาต้มกับน้ำหรือดองกับเหง้าทาน
  – แก้หัดหลบใน ด้วยการนำเหง้า 5 แว่น ต้นต่อไส้ 1 กำมือ มาต้มรวมกับน้ำปูนใส แล้วใช้ดื่มเป็นยาก่อนอาหารเช้าเย็น ครั้งละ 1 ถ้วยชา
  – ช่วยทำให้แผลหายเร็ว บรรเทาอาการฟกช้ำบวม ด้วยการนำเหง้ามาหุงกับน้ำมันมะพร้าว แล้วใส่แผล
  – เป็นยารักษาฝี แก้ฝีหนองบวม ด้วยการนำเหง้า ต้นและเมล็ดของเหงือกปลาหมอ อย่างละเท่ากันมาตำรวมกันจนละเอียด ใช้พอกเช้าเย็น
  – ช่วยแก้ฝีในมดลูกของสตรี ด้วยการนำเหง้า 3 ท่อน บอระเพ็ด 3 ท่อน ลูกขี้กาแดง 1 ลูกมาผ่าเป็น 4 ซีก แล้วใช้ 3 ซีก ต้มรวมกับสุราใช้กินเป็นยา
  – ช่วยแก้เสี้ยน แก้ถูกหนามตำ ด้วยการนำเหง้า 5 แว่น ดอกชบา 5 ดอก ข้าวเหนียวสุก 1 กำมือ มาตำแล้วใช้พอก
  – รักษาอาการปวด แก้ปวดบวม แก้บวม แก้ฟกช้ำ แก้ช้ำใน แก้อักเสบ แก้อาการเคล็ดขัดยอก แก้ข้อเคล็ดอักเสบ บรรเทาอาการปวด ด้วยการนำเหง้าสดมาตำละเอียดแล้วพอก
• สรรพคุณจากใบ เป็นยาขับปัสสาวะ ช่วยแก้ฟกช้ำบวม
  – แก้ท้องมาน โดยขับออกทางปัสสาวะ ด้วยการนำใบมาคั้น
• สรรพคุณจากน้ำมันหอมระเหย ฆ่าเชื้อแบคทีเรียต่าง ๆ ฆ่าเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เกิดฝีหนองที่แผล เชื้อที่ทำให้เจ็บคอ เชื้อที่ทำให้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ

ประโยชน์ของขมิ้นอ้อย

1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร เหง้าเป็นเครื่องเทศเพื่อใช้ทำอาหารได้ นำมาใช้ในการแต่งสีเหลืองให้กับอาหาร ทำแป้งโชติซึ่งเป็นแป้งที่เหมาะสำหรับทารก ชาวอินโดนีเซียนำยอดอ่อนมาทานเป็นผัก
2. ใช้ในอุตสาหกรรมย้อมผ้า ใช้ในการย้อมสีผ้าให้เป็นสีเหลือง
3. เป็นสารให้ความหอม ชาวอินเดียนำเหง้าทำเป็นเครื่องหอม ใช้เคี้ยวเพื่อดับกลิ่นปาก
4. บำรุงผิว ช่วยบำรุงผิวพรรณให้สวยงาม เป็นส่วนผสมในเครื่องสำอางสมุนไพรที่นำมาใช้มาการขัดหน้า ขัดผิว ช่วยแก้สิว แก้ฝ้า ลบเลือนจุดด่างดำ แก้โรคผดผื่นคันได้

ขมิ้นอ้อย สรรพคุณมากประโยชน์ที่นำมาใช้ได้หลากหลาย แถมยังนำมาใช้ประกอบอาหารได้ด้วย ถือเป็นพืชที่เหมาะกับสตรีเป็นอย่างมาก เรียกว่ากินหรือทาแค่ขมิ้นอ้อย ก็ช่วยอวัยวะเฉพาะผู้หญิงได้เกือบครบ แถมยังช่วยเพิ่มความสวยให้ผิวอีกด้วย ขมิ้นอ้อยมีสรรพคุณทางยาได้จากส่วนของเหง้า มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ ช่วยลดความดันโลหิต เป็นยาบำรุงกำลัง แก้ไข้ ขับลม รักษาโรคมะเร็ง แก้อาการนอนไม่หลับและอื่น ๆ อีกมากมายจนนับไม่ถ้วน

สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์ เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. “ขมิ้นอ้อย”. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). หน้า 90-91.
หนังสือสมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ. “ขมิ้นอ้อย Zedoary”. (คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). หน้า 95.
หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. “ขมิ้นอ้อย”. (วิทยา บุญวรพัฒน์). หน้า 118.
ว่านและสมุนไพรไทย, คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสกลนคร. “ขมิ้นอ้อย”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: natres.skc.rmuti.ac.th/WAN/. [09 ก.พ. 2014].
โครงการเผยแพร่ข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นบนพื้นที่สูง, สถาบันวิจัยและพัฒนาที่สูง (องค์กรมหาชน). “Zedoary”. อ้างอิงใน: หนังสือพืชอาหารและสมุนไพรท้องถิ่นบนพื้นที่สูง (อัปสรและคณะ). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: eherb.hrdi.or.th. [09 ก.พ. 2014].
บทความวิทยุรายการสาระความรู้ทางการเกษตร, งานศูนย์บริการวิชาการและฝึกอบรม ฝ่ายวิจัยและบริการวิชาการ, คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่. “ขมิ้นชันและขมิ้นอ้อย”. (ดวงจันทร์ เกรียงสุวรรณ). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: natres.psu.ac.th. [09 ก.พ. 2014].
สำนักงานเกษตรอำเภอหนองหิน, ตำบลหนองหิน อำเภอหนองหิน จังหวัดเลย. “ขมิ้นอ้อย”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: nonghin.loei.doae.go.th. [09 ก.พ. 2014].
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. “ฤทธิ์สงบระงับของสมุนไพรไทยขมิ้นอ้อย”. (พัฒนชัย เสถียรโชควิศาล,สัจจา ศุภพันธ์). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.pharmacy.mahidol.ac.th. [09 ก.พ. 2014].
ไทยรัฐออนไลน์. “ขมิ้นอ้อยกับสรรพคุณน่ารู้”. (นายเกษตร). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.thairath.co.th. [09 ก.พ. 2014].
วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. “ขมิ้นอ้อย”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: th.wikipedia.org. [09 ก.พ. 2014].
ข้อมูลอ้างอิง (Source) : https://medthai.com

โกฐน้ำเต้า

โกฐน้ำเต้า หรือเรียกอีกอย่างว่า “ตั่วอึ๊ง” เป็นต้นที่มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ส่วนของเหง้ามีรสขมและมีกลิ่นหอม เป็นยาเย็นที่ออกฤทธิ์ต่อกระเพาะ ลำไส้ และตับ ดีต่อระบบเลือดเป็นอย่างมาก และยังจัดอยู่ในตำรับยา “พิกัดตรีฉันทลามก” ตามตำรับยาจีนจะนำโกฐน้ำเต้ามาผสมกับอาหารทานเพื่อเป็นยาสมุนไพร ทว่าก็เป็นต้นที่มีพิษต่อร่างกายเช่นกัน เพราะมีฤทธิ์เป็นยาถ่ายอย่างรุนแรง ห้ามใช้ในบางผู้ป่วย ห้ามใช้ในปริมาณที่มากเกินควรหรือเป็นระยะเวลานานจนเกินไป

รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของโกฐน้ำเต้า

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Rheum palmatum L.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Rhubarb”
ชื่อท้องถิ่น : คนจีนเรียกว่า “ตั้วอึ้ง” คนจีนแต้จิ๋วเรียกว่า “ตั่วอึ๊ง” จีนกลางเรียกว่า “ต้าหวง”
ชื่อวงศ์ : วงศ์ผักไผ่ (POLYGONACEAE)

ลักษณะของโกฐน้ำเต้า

โกฐน้ำเต้า เป็นพรรณไม้พุ่มที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบยุโรป อินเดีย จีน ทิเบต รัสเซีย
ต้น : ต้นแตกกิ่งก้านสาขามากและมีใบเป็นพุ่ม
เปลือกลำต้น : เปลือกลำต้นเป็นสีเขียวเรียบมัน มีลายเล็กน้อยและไม่มีขนปกคลุม
เหง้า : เหง้าอยู่ใต้ดิน มีขนาดป้อมและใหญ่ เนื้อนิ่ม ลำต้นใต้ดินมีลักษณะเป็นโพรงกลวงและมียางสีเหลือง
ใบ : เป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับกันเป็นรูปไข่ เป็นแฉกคล้ายนิ้วมือประมาณ 3 – 7 แฉก ปลายใบแหลม โคนใบเว้าเข้าหากันคล้ายรูปหัวใจ ขอบใบเป็นหยักแบบฟันเลื่อยเล็กน้อย
ดอก : ออกดอกเป็นช่อบริเวณปลายกิ่งก้านเป็นข้อ ๆ กิ่งหนึ่งมีประมาณ 7 – 10 ช่อ ดอกย่อยแยกออกเป็น 6 แฉก กลีบดอกเรียงซ้อนกันเป็น 2 ชั้น ดอกมีเกสรเพศผู้จำนวน 9 ก้าน
ผล : ผลมีลักษณะเป็นรูปไข่คล้ายสามเหลี่ยม บริเวณเหลี่ยมมีเยื่อบางหุ้มอยู่ ผลเป็นสีน้ำตาลเข้ม จะแก่ในช่วงเดือนสิงหาคม

สรรพคุณของโกฐน้ำเต้า

• สรรพคุณจากเหง้า ออกฤทธิ์ต่อกระเพาะ ลำไส้และตับ เป็นยาดับพิษร้อน ขับพิษร้อน ระบายความร้อน ขับพิษในร่างกาย ใช้ในผู้ป่วยที่มีระบบโลหิตร้อน ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของโลหิต ช่วยกระจายเลือดคั่ง เป็นยาบำรุงธาตุให้เป็นปกติ ช่วยแก้ธาตุพิการ คายพิษในธาตุ แก้โรคตาแดงแสบร้อน แก้โรคในดวงตา ช่วยแก้โลหิตกำเดา ช่วยแก้อาการอาเจียนเป็นเลือด เป็นยาลดไข้และความร้อนในร่างกาย ช่วยแก้อาการตัวเหลือง ช่วยบำรุงกระเพาะอาหาร ช่วยในการย่อยอาหาร ช่วยแก้อาการท้องเสีย ช่วยแก้อาการท้องผูก เป็นยาระบาย ช่วยขับของเสียตกค้างที่อยู่ภายในกระเพาะอาหารและลำไส้ แก้หยางในระบบม้ามไม่เพียงพอ ช่วยแก้ริดสีดวงทวาร แก้ริดสีดวงงอก แก้เลือดอุดตันหรือเลือดคั่ง ทำให้ประจำเดือนของสตรีมาไม่ปกติ ช่วยแก้ไส้ติ่งอักเสบเฉียบพลัน ช่วยแก้ตับอักเสบเฉียบพลัน เป็นยาภายนอก เป็นยารักษาแผลไฟไหม้ รักษาแผลน้ำร้อนลวก ช่วยแก้ผิวหนังอักเสบติดเชื้อ ช่วยแก้แผลฝีหนองบวมตามผิวหนัง ช่วยแก้อาการฟกช้ำ แก้ช้ำใน แก้มีเลือดคั่ง แก้ปวด แก้บวม ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย แก้ไข้เพื่อเสมหะ ขับลม ช่วยถ่ายโลหิตและน้ำเหลือง
  – โกฐน้ำเต้าผัดเหล้า ช่วยขับพิษร้อนในเลือด เช่น ปอด หัวใจ
  – โกฐน้ำเต้าถ่าน ช่วยระบายความร้อนในระบบโลหิต ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของโลหิต ช่วยห้ามเลือด
  – โกฐน้ำเต้านึ่งเหล้า ช่วยระบายความร้อนและขับสารพิษในร่างกาย ช่วยลดฤทธิ์ยาถ่ายให้มีความรุนแรงน้อยลง
  – โกฐน้ำเต้าผัดน้ำส้ม ช่วยขับของเสียที่ตกค้างอยู่ภายในกระเพาะอาหารและลำไส้

ประโยชน์ของโกฐน้ำเต้า
เป็นส่วนประกอบของอาหาร ในต่างประเทศนำส่วนของก้านใบมาทานเป็นผัก

ข้อควรระวังของโกฐน้ำเต้า
1. โกฐน้ำเต้ามีฤทธิ์เป็นยาถ่ายอย่างรุนแรง ควรต้มใส่ทีหลัง หรือนำมานึ่งกับเหล้า
2. ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการปวดเกร็งหรือมีอาการปวดเฉียบพลันในช่องท้อง ไตอักเสบ หรือมีอาการปวดท้อง คลื่นไส้อาเจียนโดยไม่ทราบสาเหตุ
3. ไม่ควรใช้ในปริมาณที่มากเกินควร และไม่ควรใช้ติดต่อกันเป็นระยะเวลานานเกินกว่าที่กำหนด
4. หากใช้แล้วมีอาการเลือดออกทางทวารหนัก หรือใช้มากแล้วแต่ลำไส้ยังไม่เคลื่อนไหว อาจเกิดอันตรายได้

โกฐน้ำเต้า เป็นยาที่สำคัญของจีน และเป็นยาสมุนไพรชั้นยอดที่ดีต่อระบบเลือดและระบบขับถ่าย สามารถนำมาใช้ทานกับอาหารได้ โกฐน้ำเต้ามีสรรพคุณทางยาได้จากส่วนของเหง้าโดยตรง มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ เป็นยาดับพิษร้อน ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือด เป็นยาบำรุงธาตุ แก้โรคในดวงตา ช่วยบำรุงกระเพาะอาหาร ช่วยแก้ริดสีดวงทวาร ช่วยแก้ตับอักเสบเฉียบพลัน เป็นยารักษาแผลไฟไหม้ แก้อาการฟกช้ำ และช่วยขับสารพิษในร่างกายได้

สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์ เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. “โกฐน้ำเต้า”. (วิทยา บุญวรพัฒน์). หน้า 108.
หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. “โกฐน้ำเต้า”. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). หน้า 79-80.
สถาบันการแพทย์ไทย-จีน เอเชียตะวันออกเฉียงใต้. “ตั่วอึ๊ง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: tcm.dtam.moph.go.th. [05 ก.พ. 2014].
มูลนิธิสุขภาพไทย. “เปิดผลงานวิจัยสมุนไพรไทย ชวนคนไทยเลิกพึ่งพาราเซลตามอล”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.thaihof.org. [05 ก.พ. 2014].
ข้อมูลอ้างอิง (Source) : https://medthai.com/
รูปอ้างอิง
https://www.farmyardnurseries.co.uk/shop/Rheum-palmatum-Rubrum-M14252