โรคเครียด

โรคเครียด ( Acute Stress Disorder ) คือ โรคที่สามารถเกิดขึ้นได้ทุกที่ทุกเวลา การเผชิญหน้ากับความเครียดเฉียบพลันสามารถเกิดขึ้นได้หลังจากมีเหตุการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจ โดยมีการเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย จิตใจ และอารมณ์ในด้านลบหรือที่เรียกว่า ความทุกข์ ( Suffering ) ซึ่งเป็นผลทำให้ต่อมไร้ท่อที่หลั่งฮอร์โมนความเครียดทำงานผิดปกติรวมทั้งเกิดจากสภาพแวดล้อมเป็นสิ่งเร้าที่กระตุ้นให้เกิดโรคเครียดและแสดงอาการที่อาจส่งผลกระทบต่อระบบต่าง ๆ ของร่างกายอย่างรุนแรง

สาเหตุของความเครียด

สิ่งที่ทำให้เกิดโรคเครียดสำหรับคนทั่วไป อาจเกิดจากหลายสาเหตุที่เป็นตัวกระตุ้นทำให้อาการเครียดกำเริบรุนแรงมากขึ้น สามารถแบ่งกลุ่มประชากรที่มีความเครียดได้ 3 กลุ่มใหญ่ ๆ ได้แก่ 1) เด็กหรือเยาว์ ( Young-Age Population ) 2) วัยทำงาน ( Working-Age Population ) 3) สูงอายุ ( Old-Age Population ) หรือเรียกว่า ผู้สูงอายุ ( Elderly ) สำหรับคนอายุน้อยอัตราความเครียดสูงขึ้นทุกปีมีผลมาจากเรื่องการเรียน ทำการบ้านไม่ได้ ความขัดแย้งกันในครอบครัว การย้ายบ้าน การย้ายโรงเรียน รวมถึงถูกกดดันจากครอบครัวหรือคนรอบข้างประมาณ 60 เปอร์เซ็นต์ วัยทำงานมีความเครียดจากการทำงานประมาณ 41 เปอร์เซ็นต์ และผู้สูงอายุมีความเครียดด้านความสัมพันธุ์ในครอบครัว ด้านการเงิน ด้านสภาพแวดล้อมทางสังคมและชุมชน ด้านสุขภาพร่างกายและจิตใจ ประมาณ 6 เปอร์เซ็นต์

อาการของความเครียด

ความเครียดสามารถแบ่งออกได้ตามพฤติกรรม ดังนี้

1. อาการทางสติปัญญา ( Cognitive Symptoms ) ได้แก่ อาการหลงลืมบ่อย ๆ ไม่มีสมาธิ การติดสินใจบกพร่อง มองโลกในแง่ลบ รู้สึกวิตกกังวล เป็นต้น
2. อาการทางอารมณ์ ( Emotional Symptoms ) ได้แก่ อาการซึมเศร้า อารมณ์หงุดหงิด โมโหง่าย รู้สึกเป็นทุกข์ รู้สึกหนักใจ สับสน รู้สึกโดดเดี่ยว
3. อาการทางกายภาพ ( Physical Symptoms ) ได้แก่ ปวดเมื่อยตามร่างกาย ปวดท้อง ปวดศีรษะ คลื่นไส้ เวียนหัว ท้องร่วง ท้องผูก เจ็บหน้าอก หัวใจเต้นแรงและถี่ ความต้องการทางเพศลดลง เป็นหวัดบ่อยและไข้หวัดใหญ่
4. อาการทางพฤติกรรม ( Behavioral Symptoms ) ได้แก่ การทานอาหารมากหรือน้อยเกินไป พักผ่อนไม่เพียงพอหรือนอนมากเกินไป โรคกลัวสังคม ละเลยหน้าที่ความรับผิดชอบ การกัดเล็บ ดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ และใช้สารเสพติด

ชนิดของความเครียด

1. Acute Stress คือ ความเครียดที่เกิดขึ้นทันทีและร่างกายก็ตอบสนองต่อความเครียดนั้นทันทีเหมือนกันโดยมีการหลั่งฮอร์โมนความเครียด เมื่อความเครียดหายไปร่างกายก็จะกลับสู่ปกติเหมือนเดิมฮอร์โมนก็จะกลับสู่ปกติ ตัวอย่างความเครียด เช่น เสียง อากาศเย็นหรือร้อน ชุมชนที่คนมากๆ ความกลัว ตกใจ หิวข้าว เป็นต้น
2. Chronic Stress หรือ ความเครียดเรื้อรัง เป็นความเครียดที่เกิดขึ้นทุกวันและร่างกายไม่สามารถตอบสนองหรือแสดงออกต่อความเครียดนั้น ซึ่งเมื่อนานวันเข้าความเครียดนั้นก็จะสะสมเป็นความเครียดเรื้อรัง ตัวอย่างความเครียดเรื้อรัง เช่น ความเครียดที่ทำงาน ความเครียดที่เกิดจากความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ความเครียดของแม่บ้าน และความเหงา

ความเครียดส่งผลต่อสุขภาพร่างกายอย่างไร

1) ระบบประสาทส่วนกลางและต่อมไร้ท่อ ซึ่งมีหน้าที่ตอบสนองต่อฮอร์โมนความเครียด กระตุ้นการเต้นของหัวใจ
2) ระบบทางเดินหายใจและระบบหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งฮอร์โมนความเครียดส่งผลต่ออาจทำให้หายใจลำบาก
การสูบฉีดของเลือด การหายใจเร็วขึ้น ความเครียดทำให้หลอดเลือดและกล้ามเนื้อหดตัวรวมทั้งทำให้เกิดความดันโลหิตสูงได้เช่นกัน
3) ระบบทางเดินอาหาร ซึ่งฮอร์โมนความเครียดส่งผลต่อร่างกายทำให้ระบบย่อยอาหารแย่ลง นอกจากนี้ยังพบอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง เสียดท้อง ท้องเสีย ท้องผูก หรือกรดไหลย้อย หรือเรียกว่าอีกอย่าง คือ เครียดลงกระเพาะ เกิดความเครียดสะสมทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มขึ้น และเพิ่มความเสี่ยงของโรคเบาหวานชนิดที่ 2
4) ระบบกล้ามเนื้อและกระดูก เมื่อร่างกายเครียดกล้ามเนื้อจะตึงขึ้น อาจกระตุ้นปฏิกิริยาอื่น ๆ ของร่างกาย เช่น น้ำหนักลดอย่างต่อเนื่อง อาการปวดศีรษะแบบตึงเครียดและปวดศีรษะไมเกรน ซึ่งมีความสัมพันธ์กับความตึงเครียดของกล้ามเนื้อเรื้อรังในบริเวณไหล่คอและศีรษะ อีกทั้งอาการปวดกล้ามเนื้อ กระดูกบริเวณหลังส่วนล่าง และส่วนบนมีความสัมพันธ์กับความเครียดโดยเฉพาะความเครียดจากการทำงานหนัก
5) ระบบสืบพันธุ์ ความเครียดเรื้อรังที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน อาจส่งผลต่อการผลิตฮอร์โมนเพศชายเกิดสมรรถภาพทางเพศลดลง
6) ระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งความเครียดส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันร่างกาย ยิ่งเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
รวมถึงระบบสืบพันธุ์ของเพศชายทั้งหมด เช่น อัณฑะ ต่อมลูกหมาก และท่อปัสสาวะ

10 วิธีการจัดการความเครียดด้วยตัวเอง

ขั้นตอนที่ 1 การรับประทานอาหารครบ 5 หมู่ ส่งผลดีต่อสุขภาพและสามารถลดความเสี่ยงของโรคเครียด (Acute Stress Disorder) มีงานวิจัยพบว่าการบริโภคดาร์กช็อกโกแลตทุกวันสามารถช่วยลดฮอร์โมนความเครียด เพราะช็อกโกแลตมีสารต้านอนุมูลอิสระที่เรียกว่า สารฟีนิลเอทิลามีน ( Phenylethylamine ) อยู่มากถึง 660 มิลลิกรัม ทำหน้าที่กระตุ้นการหลั่งสารโดพามีน ( Dopamine ) และอะดรีนาลีน ( Adrenaline ) ให้หลั่งออกมาแล้วทำให้เกิดความสุขร่างกายกระฉับกระเฉง และเพิ่มน้ำตาลกลูโคสหลั่งเพิ่มขึ้นในกระแสเลือด ช่วยเร่งกายใช้พลังงานในร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ขั้นตอนที่ 2 การออกกำลังกายเบา ๆ จะช่วยลดความเครียดได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ขั้นตอนที่ 3 การนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ สามารถฟื้นตัวจากเหตุการณ์ที่ตึงเครียด
ขั้นตอนที่ 4 การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตใหม่ ๆ เช่น ใช้เวลา 2 – 3 นาที เพื่อชื่นชมตัวเองในแต่ละวัน จัดห้องนอนใหม่ จัดโต๊ะทำงานด้วยไม้ประดับเล็ก ๆ สามารถบำบัดความเครียดได้อย่างหนึ่ง
ขั้นตอนที่ 5 การมองโลกในแง่ดี หาเวลาสำหรับงานอดิเรก สามารถทำให้คุณตื่นตัวมากขึ้นและช่วยให้คุณทำงานได้ดีขึ้น
ขั้นตอนที่ 6 เรียนรู้และพยายามฝึกทำสมาธิอย่างสม่ำเสมอ
ขั้นตอนที่ 7 หลีกเลี่ยงการใช้แอลกอฮอล์ คาเฟอีน ยาเสพติด หรือหลีกเลี่ยงพฤติกรรมบีบบังคับเพื่อลดความเครียด
ขั้นตอนที่ 8 ใช้เวลากับคนที่คุณชอบให้มากขึ้น
ขั้นตอนที่ 9 การใช้ธรรมชาติมาช่วยลดความเครียดสะสม
ขั้นตอนที่ 10 ปรึกษานักจิตวิทยา เพื่อจัดการและรักษาความเครียดในระยะยาว

โรคเครียด นับว่าเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อสังคมไทยเป็นอย่างมาก เพราะความเครียดก่อให้เกิดโรคแทรกซ้อนมากมาย เช่น ความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคมะเร็ง และโรคซึมเศร้า ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของการฆ่าตัวตายมากที่สุด โรคเครียดยังพบว่ามีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นในประชาชนของไทยอย่างต่อเนื่อง

บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม

ฟันผุ

ฟันผุ ( Dental Caries ) เป็น ปัญหาในช่องปากที่พบบ่อยที่สุดในประชากรโลกตั้งแต่เด็กฟันผุอายุระหว่าง 6 ถึง 11 ปี วัยรุ่นที่มีอายุระหว่าง 12 ถึง 19 ปี และยังส่งผลต่อผู้ใหญ่ที่มีอายุ 20 ขึ้นไป ฟันผุเกิดจากปัจจัยหลายอย่างรวมถึงแบคทีเรียในช่องปากผลิตกรดบางชนิด โดยมีการทำลายแร่ธาตุที่เป็นองค์ประกอบสำคัญของเนื้อเยื่อผิวเคลือบฟัน จนทำให้เกิดฟันเป็นรูเล็กๆ รากฟันผุเป็นรู ฟันเป็นโพรง มีอาการเหงื่อกบวม เหงือกอักเสบ เหงือกร่นร่วมด้วย ถ้าไม่ได้รับการรักษาจากทันตแพทย์จะลุกลามขยายใหญ่และลึกขึ้นเรื่อยๆ เกิดการเจ็บปวดทุกข์ทรมาน และสุดท้ายอาจต้องสูญเสียฟันโดยต้องถอนออกไป

สาเหตุฟันผุเกิดจากอะไร

ฟันผุเกิดมาจากการแปรงฟันได้ไม่สะอาดเพียงพอค่ะ คือแปรงไม่ทั่วถึงทุกซอกทุกมุม เวลาที่เราแปรงฟันไม่สะอาด มันก็จะเหลือคราบอาหาร และคราบจุลินทรีย์ทิ้งไว้ (เชื้อโรคนั่นเอง) ซึ่งจะเป็นสาเหตุทำให้เกิดฟันผุ และโรคเหงือกอักเสบตามมาได้

1. คราบน้ำตาล มาจากอาหารที่เราทานอยู่ทุกมื้อทุกวันนี่แหละค่ะ จำได้ไหมคะ ตอนเด็กๆที่เราเคยเรียนกันมาว่าอาหารจำพวกแป้งหรือคาร์โบไฮเดรต พอย่อยโดยเอ็นไซม์จากน้ำลายในช่องปากแล้ว ก็จะกลายเป็นน้ำตาล เพราะฉะนั้น เรากินข้าว กินขนม กินน้ำอัดลม น้ำผลไม้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งพวกขนมหวาน สุดท้ายแล้วพอโดนย่อย ก็จะกลายเป็นน้ำตาลทั้งนั้น

2. เชื้อโรคในช่องปาก ในร่างกายของคนเรามีเชื้อแบคทีเรีย เชื้อจุลินทรีย์ อยู่แล้วค่ะ มีทั้งที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย แต่พวกให้โทษก็มีเยอะค่ะ ถ้าเราทำความสะอาดเก่งๆ แปรงฟันสะอาด แบคทีเรียพวกนี้มันก็จะอยู่กับเราอย่างสันติค่ะ คือถูกเรากำจัดออกไป(ก็โดยการแปรงฟันนี่แหละ)อยู่เรื่อยๆ ไม่สามารถเพิ่มปริมาณได้มากจนทำร้ายเราได้ แต่ถ้าเราทำความสะอาดไม่ทั่วถึง แบคทีเรียพวกนี้มันก็จะเริงร่า พากันสร้างบ้านอย่างสุขสบายในปากเรา ยิ่งได้อาหาร(น้ำตาลนั่นเอง) ก็ยิ่งตัวอ้วน ออกลูกออกหลานกันใหญ่ ประกอบกับองค์ประกอบที่ 3 ก็จะทำให้เกิดฟันผุได้ค่ะ

3. มีเชื้อโรค และมีอาหารให้เชื้อโรคเจริญเติบโต (น้ำตาล) และปล่อยทิ้งไว้นานๆ ก็จะทำให้ฟันผุได้ค่ะ เริ่มต้นจากเชื้อโรค หรือแบคทีเรียจะมาย่อยสลายอาหารประเภทน้ำตาล ซึ่งจะทำให้เกิดสภาพความเป็นกรดในช่องปาก ส่งผลให้ฟันเราถูกดึงแร่ธาตุออกไป (ถูกดึงแคลเซียม และฟอสฟอรัส) ถ้าเกิดสภาพความเป็นกรดบ่อยๆ ฟันถูกดึงแร่ธาตุออกไปบ่อยๆ ในที่สุดก็จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล สีดำ และเป็นรูฟันผุได้

ประเภทของฟันผุ ( Types of cavities )

1. ฟันผุเหนือรากฟัน (Root cavity )
เกิดขึ้นบนผิวเหนือรากฟันพบมากในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้สูงอายุที่มีความผิดปกติของเหงือกรวมทั้งเหงือกบวม
เหงือกอักเสบ เหงือกร่นลงเนื้อเยื่อรอบ ๆ ฟันจะร่นต่ำลงมาทำให้พื้นผิวของรากจะถูกเปิดออก ซึ่งมีความเสี่ยงต่อ
การกัดกร่อนจากแบคทีเรียที่ผลิตกรดบางชนิดออกมาทำให้เกิดฟันผุเหนือรากฟันได้
2. ฟันผุตามหลุมรองฟัน ( Pit and fissure cavity )
มักพบร่องแยกหรือโพรงด้านในฟันกรามที่ใช้เคี้ยวอาหาร เนื่องจากเศษอาหารจะติดอยู่ในร่องฟันส่วนบน
มีการสะสมของคราบแบคทีเรียเป็นจำนวนมากติดอยู่ในร่องบริเวณรอยแยกที่ด้านบนของฟัน พบมากในผู้ที่แปรงฟันไม่สะอาด
3. ฟันผุผิวเรียบ ( Smooth surface cavity )
เกิดขึ้นที่ผิวด้านนอกของฟันและพบมากที่สุดบนฟันด้านข้าง มักเกิดกับคนที่แปรงฟันไม่ถูกวิธีและไม่ค่อยแปรงฟัน ฟันผุประเภทนี้จะค่อยเป็นค่อยไปทีละน้อย

การแปรงฟันที่ถูกวิธี

• แปรงฟันวันละสองครั้งด้วยยาสีฟันที่ยับยั้งและป้องกันแบคทีเรีย
• วางแปรงสีฟันของคุณในมุม 45 องศากับเหงือก
• ค่อย ๆ เลื่อนแปรงไปมาในจังหวะสั้น ๆ (กว้างฟัน)
• แปรงพื้นผิวด้านนอกพื้นผิวด้านในและพื้นผิวเคี้ยวของฟัน
• การทำความสะอาดฟันหน้าด้านใน ให้เอียงแปรงในแนวตั้งและหมุนขึ้นลงหลาย ๆ ครั้ง
• ทำความสะอาดฟันทุกวันด้วยไหมขัดฟัน เพื่อกำจัดเศษอาหารตกค้างตามซอกฟัน
• ทำความสะอาดฟันด้วยน้ำยาบ้วนปากเพื่อลดเชื้อแบคทีเรียในช่องปาก

ผู้ที่เสี่ยงต่อฟันผุ

โรคฟันผุมักจะพบได้บ่อยในเด็ก แต่ผู้ใหญ่ก็มีความเสี่ยงด้วยเช่นกัน โดยมีปัจจัยเหล่านี้เป็นส่วนประกอบ

• การบริโภคอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรต (แป้งและน้ำตาล)
• การดื่มน้ำที่ไม่มีฟลูออไรด์เป็นส่วนประกอบ
• อาการปากแห้ง
• การใช้ยาบางชนิด
• การดูแลรักษาความสะอาดช่องปากอย่างไม่ถูกสุขลักษณะ

การรักษาฟันผุ

ฟันผุมีการรักษาได้ต่างๆ กันไป ตามระยะการเกิดโรคก็คือ การใช้ฟลูออไรด์เฉพาะที่ หรือการแปรงฟันด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ จะช่วยรักษา ฟันที่เกือบจะผุ ให้กลับสู่ปกติได้ โดยแปรงฟันด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์เป็นประจำ และทิ้งยาสีฟัน นั้นให้คงอยู่ในช่องปากนานขึ้นไม่น้อยกว่า 2 นาที แล้วค่อยบ้วนทิ้ง ก็จะช่วยให้ฟันไม่ผุต่อไปได้ (แต่ สำหรับเด็กเล็กๆ ต้องระวังไม่ให้กลืนยาสีฟัน เพราะอาจเกิดผลเสียได้) คนที่มีการใส่ฟันปลอมชนิดถอดได้ หรือติดแน่น หรือผู้ที่ใส่ เครื่องมือเพื่อการจัดฟัน หากไม่ได้ดูแลทำความสะอาดฟันอย่างดี จะทำให้เกิดการสะสมของคราบจุลินทรีย์ได้ง่าย เกิดความเสี่ยงต่อ การเป็นโรคฟันผุ เหงือกอักเสบ และโรคปริทันต์อักเสบได้เช่นเดียวกัน

1. อุดฟัน

เมื่อฟันผุเห็นเป็นรูชัดเจน อยู่ในระยะที่มีการทำลายเฉพาะถึงส่วนเนื้อฟัน การอุดฟัน มีวัสดุ 2 แบบ

1.1. การอุดฟันด้วยวัสดุอุดที่เป็นโลหะ (อมัลกัม)

1.2. การอุดฟันด้วยวัสดุสีเหมือนฟัน

2. รักษารากฟัน

เป็นการรักษาโรคฟันผุ ที่มีการผุลุกลามเข้าไปถึงโพรงประสาทฟันแล้ว

3. ถอนฟัน

เมื่อการอักเสบลุกลามไปมาก ไม่เหลือเนื้อฟันที่จะสามารถรักษาฟันซี่นั้น ไว้ได้ต่อไป

การป้องกันฟันผุ

• แปรงฟันวันละ 2 ครั้งด้วยยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์หรือมีคุณสมบัติช่วยลดการก่อตัวของคราบแบคทีเรียได้
• การใช้ไหมขัดฟัน หรือ แปรงทำความสะอาดฟอกฟันเป็นประจำ เพื่อทำความสะอาดบริเวณซอกฟันหรือบริเวณที่การแปรงฟันเข้าไม่ถึง
• การบ้วนปากด้วยน้ำยาบ้วนปากที่ออกฤทธิ์ในต่อต้านเชื้อแบคทีเรีย
• บริโภคอาหารให้เหมาะสมตามหลักโภชนาการ และจำกัดการบริโภคคาร์โบไฮเดรต
• เข้าพบทันตแพทย์ทุกๆ 6 เดือน เป็นประจำ
• การเคลือบหลุมร่องฟัน ก็เป็นอีกวิธีที่ ทันตแพทย์ส่วนใหญ่แนะนำ

ในช่องปากของเรามีแบคทีเรียที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติจากการกินอาหารและเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล แบคที่เรียจะผลิตสารที่เป็นอันตรายต่อผิวฟันจะค่อย ๆ กัดเซาะไปที่ผิวฟันชั้นนอกเมื่อเวลาผ่านไปผิวเคลือบฟันจะกร่อนลงและเริ่มเห็นร่องฟันชัดขึ้น จึงทำให้แบคทีเรียสามารถเข้าอยู่ภายในเนื้อฟันได้ เมื่อเข้าไปข้างในแล้วแบคทีเรียสามารถพัฒนานำไปสู่ฟันผุและโรคเหงือกได้ ดังนั้น แคลเซียมสามารถช่วยบำรุงรักษาสุขภาพช่องปากของคุณด้วยการซ่อมแซมความเสียหายที่เกิดจากแบคทีเรียในช่องปาก แคลเซียมทำหน้าที่เคลือบฟันช่วยให้ฟันของคุณแข็งแรงยิ่งขึ้น คำแนะนำควรไปพบทันตแพทย์เป็นประจำ หรืออย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อดูแลและตรวจสุขภาพช่องปาก เช่น ถอนฟันรักษารากฟัน ใส่รากฟันเทียม เคลือบฟลูออไรด์ ขูดหินปูน อุดฟัน ถอนฟันคุด ผ่าฟันคุด ขอคำแนะนำที่กูกต้องเพื่อสุขภาพเหงือกและฟันที่ดีของคุณ

ขอบคุณบทความ

• https://www.sivaleedental.com/

บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม

ท้องผูก

ท้องผูก ( Constipation ) เป็น อาการทางเดินอาหารที่พบบ่อยที่สุดเกิดจากการถ่ายอุจจาระได้น้อยกว่าสามครั้งต่อสัปดาห์ ส่งผลให้อุจจาระการขับถ่ายอุจจาระแข็งและแห้งเป็นผลจากลำไส้ใหญ่ดูดซับน้ำมากเกินไป โดยปกติเมื่ออาหารเคลื่อนที่ผ่านลำไส้ใหญ่จะมีการดูดซับน้ำในขณะที่ของเสียกำลังถูกกล้ามเนื้อลำไส้บีบรัดและดันอุจจาระไปทางทวารหนัก แต่การที่ลำไส้ไม่สามารถขับของเสียออกได้ตามปกติจึงทำให้เกิดการจับตัวของอุจจาระในลำไส้มีลักษณะแข็งเป็นก้อนเล็กๆ ขับถ่ายออกได้ยากจนทำให้เกิดอาการท้องผูกในผู้สูงอายุ คนท้องท้องผูก เด็กท้องผูก

สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของอาการท้องผูก

• กินอาหารที่มีกากใยไม่เพียงพอ
• ดื่มน้ำไม่เพียงพอ
• การใช้ยาระบายมากเกินไป
• ลำไส้แปรปรวน
• ดื่มนมมากเกินไป
• ชอบกลั้นอุจจาระ
• ความเครียดสะสม
• ลำไส้แปรปรวน
• ใช้ยาระบายบ่อยเกินไป

อาการท้องผูก

• ปวดท้อง ท้องอืดรุนแรง
• การขับถ่ายอุจจาระน้อยกว่า 3 ต่อสัปดาห์
• อุจจาระเป็นก้อนแข็งและเล็ก
• อุจจาระมีเลือดปน
• ต้องเบ่งอุจจาระมากกว่าปกติ
• รู้สึกถ่ายอุจจาระไม่สุด
• เบ่งอุจจาระไม่ออก
• รู้สึกอึดอัดท้อง

การวินิจฉัยอาการท้องผูก

แพทย์จะทำการทดสอบโดยขึ้นอยู่กับระยะเวลาและความรุนแรงของอาการท้องผูก

• ซักประวัติทางการแพทย์ อธิบายเกี่ยวกับอาการท้องผูก ระยะเวลาที่เป็น อาหารที่รับประเข้าไป
• การตรวจร่างกาย เช่น การตรวจทางทวารหนักแบบดิจิทัล ซึ่งแพทย์จะใส่นิ้วเข้าไปในไส้ตรงเพื่อประเมินกล้ามเนื้อที่ปิดทวารหนักเป็นต้น
• เอกซเรย์ (X-Ray) ในช่องท้อง

ใครมีความเสี่ยงต่อการท้องผูก

• ผู้ที่กินอาหารที่มีกากใยน้อย ไม่ชอบกินผัก
• ดื่มน้ำน้อย
• ผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป
• ผู้ที่ไม่ชอบออกกำลังกาย หรือเคลื่อนไหวร่างกาย เช่น ผู้ป่วยนอนติดเตียง
• ผู้ที่มีความเครียด

ภาวะแทรกซ้อนของท้องผูก

ภาวะแทรกซ้อนของอาการท้องผูกเรื้อรังรวมถึง

• มีเลือดออกทางทวารหนัก
• เป็นริดสีดวงทวาร
• เป็นฝีบริเวณทวาร
• แผลปริที่ผิวหนังขอบทวารหนัก
• ลำไส้ใหญ่โผล่ออกมาทางทวารหนัก
• การบีบตัวของกล้ามเนื้อหูรูดทวารหนักไม่ประสานกับการแบ่ง
• ลำไส้โป่งพอง หรือแตกทะลุได้
• มะเร็งลำไส้
• เนื้องอก
• ลำไส้ตีบตัน

วิธีแก้ท้องผูกง่าย ๆ

ต่อไปนี้สามารถช่วยคุณหลีกเลี่ยงการพัฒนาอาการท้องผูกเรื้อรัง

• การปรับเปลี่ยนอาหารที่มีไฟเบอร์สูงประมาณ 20 – 35 กรัมต่อวัน เช่น ถั่ว ผัก ผลไม้ ธัญพืชและข้าวกล้อง
• ควรดื่มน้ำอย่างน้อย 6 – 8 แก้วต่อวัน
• ควรกินอาหารแปรรูปให้น้อยลง ผลิตภัณฑ์จากนม และเนื้อสัตว์
• พยายามออกกำลังกายอย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 วัน หรือวันละ 30 นาที
• พยายามหากิจกรรมเพื่อลดความเครียด
• พยายามขับถ่ายให้เป็นเวลาทุกวัน
• จำกัดปริมาณการดื่มกาแฟ แอลกอฮอล์ ซึ่งทำให้ร่างกายขาดน้ำได้
• อาหารแก้ท้องผูกเรื้อรังควรกินอาหาร เช่น นมเปรี้ยว โยเกิร์ต เพราะโปรไบโอติกมีประโยชน์ต่อลำไส้มากกว่าการเคลื่อนไหวของลำไส้ ช่วยระบบย่อยอาหารที่ดีต่อสุขภาพ โปรไบโอติกช่วยให้ร่างกายของคุณฟื้นตัวหลังจากออกกำลังกาย และลดความเครียดของกล้ามเนื้อได้อีกด้วย
• ใช้ยาระบายแก้ท้องผูกตามที่แพทย์สั่งเพื่อความปลอดภัย

แม้อาการท้องผูกจะพบได้ในคนทุกวัยโดยเฉพาะเกิดอาการท้องผูกในผู้สูงอายุ คนท้องท้องผูก เด็กท้องผูก หากอาการท้องผูกรุนแรงเรื้อรังอาจมีภาวะแทรกซ้อนของโรคอื่นได้แก่ ริดสีดวงทวาร มะเร็งลำไส้ หากคุณมีอาการท้องผูกเรื้อรังควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุและป้องกันการเกิดโรคแทรกซ้อนอื่น ๆ ตามมาได้

บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม