กระทืบยอด

กระทืบยอด เป็นไม้ล้มลุก ลำต้นมีขนาดเล็กตั้งตรง ไม่แตกกิ่งก้าน ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Biophytum sensitivum (L.) DC. จัดอยู่ในวงศ์กระทืบยอด (OXALIDACEAE)[1],[2] ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ คือ กระทืบยอด (เชียงใหม่), นกเขาเง้า (นครราชสีมา), ทืบยอด (สุราษฎร์ธานี), จิยอบต้นตาล จิยอบต้นตาน (ภาคเหนือ), กะทืบยอด กะทืบยอบ (ภาคกลาง), หัวใจไมยราบ (ภาคใต้), ไมยราบ กระทืบยอด (ไทย), เนี้ยซัวเช้า (จีน), กะเสดโคก, คันล่ม, เช้ายอบ, หญ้างับ, หน่อปีเหมาะ[1],[2]

ลักษณะต้นกระทืบยอด

• ลักษณะของต้น[1],[2],[3]
  – เป็นพรรณไม้ล้มลุกฤดูเดียว
  – ลำต้นมีขนาดเล็กและตั้งตรง
  – ไม่แตกกิ่งก้าน
  – ลำต้นกลมเป็นปล้อง
  – เปลือกต้นเป็นสีแดงระเรื่อ ๆ หรือเป็นสีน้ำตาลแดง
  – มีขนละเอียด
  – ลำต้นมีความสูง 10-20 เซนติเมตร
  – สามารถขยายพันธุ์โดยการใช้เมล็ด
  – เป็นพรรณไม้ที่พบขึ้นตามป่าดงดิบเขา ป่าเบญจพรรณ และบริเวณที่ชื้นแฉะ
  – พบได้มากตามชายเขาในภาคเหนือและภาคกลาง
• ลักษณะของใบ[1],[2],[3]
  – ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก
  – ออกเรียงสลับเวียนรอบต้น
  – ออกเป็นกระจุกที่ปลายยอด
  – ก้านใบแผ่แบนรวมกันอยู่บนยอด
  – ใบย่อยมีประมาณ 8-12 คู่
  – ใบย่อยเป็นรูปคล้ายโล่ รูปขอบขนาน หรือรูปไข่กลับ
• ลักษณะของดอก[1],[2],[3]
  – ออกดอกเป็นช่อกระจุก
  – ออกบริเวณยอดของลำต้น
  – มีก้านยาว 3-10 เซนติเมตร
  – แต่ละช่อจะมีดอกย่อยเป็นกลุ่ม ๆ
  – ดอกย่อยมีขนาดเล็ก เป็นสีเหลืองสด
  – กลีบดอกเชื่อมติดกันที่โคนเป็นหลอด สีเขียวอ่อน
  – กลีบดอกเป็นสีเหลืองมีขีดสีแดงตามยาว
• ลักษณะของผล[3]
  – ผลเป็นผลแห้งแตกได้
  – ผลเป็นรูปกระสวย
  – เป็นสีเขียวอ่อน

สรรพคุณของกระทืบยอด

• ใบ สามารถนำมาใช้เป็นยาขับเสมหะได้[2],[3]
• ใบ สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้กาฬภายในได้[2],[3]
• ใบ สามารถนำมาใช้เป็นยาพอกรักษาแผลสด แผลเรื้อรัง แก้ฟกช้ำได้[2],[3]
• ใบ สามารถนำมาใช้พอกรักษาโรคผิวหนัง ผื่นคัน แก้พิษแมงป่องได้[2],[3]
• ราก สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้กระหายน้ำได้[2],[3]
• ราก สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้โรคหนองในได้[1],[2],[3]
• ราก สามารถนำมาใช้เป็นยาขับปัสสาวะ แก้นิ่ว ขับนิ่วได้
• ราก สามารถนำมาใช้ละลายนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ แก้ปัสสาวะเป็นเลือดได้[1],[2],[3]
• ลำต้น สามารถนำมาใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้สะอึกได้[1],[3]
• ลำต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้ดับพิษร้อนภายใน แก้ไข้ แก้ไข้กาฬได้
• ลำต้น สามารถนำมาใช้ถอนพิษเบื่อเมาได้ โดยนำลำต้นมาต้มกับน้ำดื่ม[1],[3]
• เมล็ด สามารถนำมาใช้เป็นยารักษาแผลสด แก้ฝี เร่งฝีให้แตกเร็วได้[2],[3]
• ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้หอบหืดได้[2],[3]
• ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้เบาหวานได้[2],[3]
• ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาขับระดูของสตรีได้[2]
• ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้ไตพิการได้[2],[3]
• ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบได้[2]

สั่งซื้อ อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “กระทืบยอด”. หน้า 31-32.
2. สวนพฤกษศาสตร์สายยาไทย. “กระทืบยอด”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.saiyathai.com. [04 ก.ค. 2015].
3. คุยเฮิร์บ (KUIHERB). “กระทืบยอด”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.inf.pharm.su.ac.th/~kuiherb/. [04 ก.ค. 2015].

อ้างอิงรูปจาก
1.https://indiabiodiversity.org/files-api/api/get/raw/observations//aaaa76a5-677a-45aa-9447-b7b891e96e0e/50462.jpg
2.https://indiabiodiversity.org/species/show/228939