รางจืด
รางจืด เป็นไม้เลื้อยที่อยู่ในวงศ์เหงือกปลาหมอที่ได้ชื่อว่า “ราชาแห่งการถอนพิษ” สามารถพบได้ตามป่าดิบชื้นทั่วทุกภาคของประเทศไทย ส่วนของดอกมีสีม่วงอมฟ้า มีใบประดับสีเขียวประแดง ทำให้ดูสวยงามมาก นอกจากนั้นยังสามารถนำส่วนของยอดอ่อนมารับประทานในรูปแบบของผักได้ และที่สำคัญเลยก็คือการนำมาทานเป็นยาสมุนไพร ถือได้ว่าเป็นสรรพคุณชั้นยอดอีกชนิดหนึ่ง เพราะสามารถแก้โรคที่คนไทยเป็นกันได้อย่าง เบาหวาน เป็นต้น
รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของรางจืด
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Thunbergia laurifolia Lindl.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Laurel clockvine” “Blue trumphet vine”
ชื่อท้องถิ่น : ภาคกลางเรียกว่า “กำลังช้างเผือก ยาเขียว เครือเขาเขียว ขอบชะนาง” จังหวัดยะลาเรียกว่า “รางเย็นคาย” จังหวัดปัตตานีเรียกว่า “ดุเหว่า” จังหวัดเพชรบูรณ์เรียกว่า “ย่ำแย้ แอดแอ” จังหวัดนครศรีธรรมราชเรียกว่า “ทิดพุด” จังหวัดสระบุรีเรียกว่า “น้ำนอง” ชาวกะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอนเรียกว่า “จอลอดิเออ ซั้งกะ ปั้งกะล่ะ พอหน่อเตอ” มีชื่ออื่น ๆ ว่า “ว่านรางจืด”
ชื่อวงศ์ : วงศ์เหงือกปลาหมอ (ACANTHACEAE)
ลักษณะของรางจืด
เถา : เถามีเนื้อแข็ง ลำต้นหรือเถากลมเป็นปล้อง มีสีเขียวสดหรือสีเขียวเข้ม ลำต้นไม่มีขน ไม่มีมือจับ อาศัยการพันรัดขึ้นไป
ใบ : เป็นใบเดี่ยวออกตรงข้ามกัน คล้ายรูปหัวใจ รูปใบขอบขนานหรือรูปไข่ โคนใบมนเว้า ปลายใบเรียวแหลม มีเส้นอยู่ 3 เส้นออกจากโคนใบ
ดอก : ออกเป็นช่อห้อยลงมาตามซอกใบ ช่อละ 3 – 4 ดอก มีสีม่วงอมฟ้า ใบประดับสีเขียวประแดง กลีบเลี้ยงรูปจาน ดอกเป็นรูปแตรสั้น โคนกลีบดอกมีสีเหลืองอ่อน มีน้ำหวานบรรจุอยู่ภายในหลอด กลีบดอกมีปลายแยก 5 กลีบ มีเกสรตัวผู้ 4 อัน
ผล : เป็นฝักกลม ปลายเป็นจะงอย เมื่อแก่จะแตกออกเป็น 2 ซีก
สรรพคุณของรางจืด
- สรรพคุณจากรากและเถา เป็นยาแก้ร้อนใน ช่วยแก้อาการกระหายน้ำ
- สรรพคุณจากใบและราก เป็นยาถอนพิษไข้ได้ เป็นยาพอกบาดแผล ช่วยรักษาแผลไฟไหม้ แก้แผลน้ำร้อนลวก ช่วยบรรเทาอาการผื่นแพ้ต่าง ๆ ช่วยทำลายพิษจากยาฆ่าแมลง แก้พิษจากสัตว์ที่เป็นพิษและพืชที่เป็นพิษ ต้านพิษจากสารตะกั่วต่อสมอง ช่วยถอนพิษจากยาเบื่อชนิดต่าง ๆ ช่วยในการลดเลิกยาบ้า ช่วยแก้อาการเมาค้าง แก้พิษจากแอลกอฮอล์ ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด ควบคุมเบาหวานและความดัน ต้านมะเร็ง ต้านอนุมูลอิสระสูง แก้อาการอักเสบต่าง ๆ
ประโยชน์ของรางจืด
1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร นำยอดอ่อน ดอกอ่อนมาลวกกิน แกงกินได้ นิยมกินน้ำหวานจากดอกด้วย ทำชาได้
2. แปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ เป็นแคปซูล
3. เป็นไม้ปลูกประดับ
รางจืด ได้คำนิยามว่า “ราชาแห่งการถอนพิษ” เมื่อได้รู้สรรพคุณแล้วก็อยากที่จะนำยาสมุนไพรตัวนี้เอาไว้ติดบ้าน เพราะมีสรรพคุณในการลดสารพิษได้ ซึ่งอาการป่วยโรคภัยส่วนมากก็มาจากสารพิษทั้งนั้น อาจใช้ป้องกันโรคได้ มีสรรพคุณทางยาได้หลายส่วนจากต้นโดยเฉพาะส่วนของรากและใบ มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ ควบคุมเบาหวานและความดัน ต้านมะเร็ง ถอนพิษ และแก้อาการอักเสบต่าง ๆ ได้ด้วย
เอกสารอ้างอิง
แหล่งอ้างอิง : เว็บไซต์สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี, เว็บไซต์หมอชาวบ้าน (ภกญ.ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร), สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
ข้อมูลอ้างอิง (Source) : https://medthai.com
รูปอ้างอิง
1.https://www.flickr.com/photos/31031835@N08/48580990781
