กระวาน
กระวาน เป็นไม้ล้มลุกที่มีเหง้าชนิดหนึ่ง ถือเป็นเครื่องเทศที่มีราคาแพงในประเทศไทย มักจะขึ้นในที่ร่มหรือใต้ร่มไม้ที่มีความชื้นสูง นิยมนำส่วนของราก หัว หน่อ เปลือกต้น แก่น กระพี้ เมล็ดและผลแก่มาใช้เป็นยาสมุนไพร เป็นต้นที่มีรสเผ็ดร้อนและมีกลิ่นหอม จึงนำมาแปรรูปทำเป็นน้ำมันหอมระเหยได้ แถมยังเป็นพืชด้านเศรษฐกิจที่ช่วยสร้างรายได้ให้แก่ประเทศปีละนับล้านบาทด้วยการส่งออกอีกด้วย
[/vc_column_text]
รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของกระวาน
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Amomum verum Blackw.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Best cardamom” “Camphor” “Clustered cardamom” “Siam cardamom”
ชื่อท้องถิ่น : ภาคกลางและตะวันออกเรียกว่า “กระวานขาว” ภาคเหนือเรียกว่า “มะอี้” ภาคตะวันออกเฉียงเหนือเรียกว่า “ข่าโคก ข่าโค่ม หมากเนิ้ง” จังหวัดปัตตานีเรียกว่า “ปล้าก้อ” มีชื่ออื่น ๆ ว่า “กระวานไทย กระวานดำ กระวานแดง กระวานจันทร์ กระวานโพธิสัตว์”
ชื่อวงศ์ : วงศ์ขิง (ZINGIBERACEAE)
ชื่อพ้อง : Amomum krervanh Pierre ex Gagnep.
ลักษณะของกระวาน
ใบ : เป็นใบเดี่ยว ลักษณะของใบแคบและยาว เป็นรูปขอบขนาน ปลายใบแหลม
ดอก : ออกดอกเป็นช่อ ช่อดอกออกมาจากเหง้าชูขึ้นมาเหนือพื้นดิน เรียงสลับซ้อนกันตลอดช่อ ปลายกลีบเลี้ยงมีหยัก 3 หยัก กลีบดอกมีสีเหลืองเป็นหลอดแคบ เกสรตัวผู้เป็นแบบไม่สมบูรณ์เพศ แปรสภาพเป็นกลีบขนาดใหญ่สีขาว และมีแถบสีเหลืองอยู่ตรงกลาง
ผล : ผลมีลักษณะค่อนข้างกลม ติดเป็นพวงราว 10 – 20 ผล มีสีขาวนวล เปลือกผิวเกลี้ยง มองเห็นเป็น 3 พู ผลอ่อนมีขน ผิวเปลือกมีริ้วตามยาว ทั้งหัวและท้ายผลมีจุก ผลจะร่วงเมื่อแก่และจะแตก
เมล็ด : มีเมล็ดอยู่ภายในจำนวนมาก แบ่งเป็น 3 กลุ่ม มีกลุ่มละประมาณ 12 – 18 เมล็ด เมล็ดอ่อนมีสีขาวและมีเยื่อหุ้ม เมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีดำหรือสีน้ำตาลไหม้ โดยทั้งผลและเมล็ดจะมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว คล้ายกับกลิ่นของการบูร มีรสเผ็ดและเย็น
สรรพคุณของกระวาน
- สรรพคุณจากผลแก่ ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย แก้ธาตุไม่ปกติ ช่วยบำรุงกำลัง ช่วยทำให้เจริญอาหาร แก้อาการเบื่ออาหาร ช่วยขับโลหิต แก้ลมเสมหะให้ปิดธาตุ แก้อาการสะอึก ช่วยแก้อาการคลื่นไส้อาเจียน ช่วยแก้ลมในอกให้ปิดธาตุ ช่วยแก้ลมสันนิบาตหรือสันนิบาตลูกนก ช่วยรักษาโรครำมะนาด แก้ลมในลำไส้ ช่วยแก้อัมพาต มีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรียบางชนิด มีฤทธิ์ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด
– แก้ลมจุกเสียดแน่นเฟ้อ แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ มีฤทธิ์ในการขับลม ด้วยการนำผลแก่จัดประมาณ 6 – 10 ผล มาตากแห้งแล้วบดเป็นผงทานครั้ง 1 – 3 ช้อนชา ต้มกับน้ำ 1 ถ้วยแก้ว แล้วเคี่ยวจนเหลือครึ่งถ้วยแก้ว นำมาใช้ทานเพียงครั้งเดียว
– บรรเทาอาการไซ้ท้องหรืออาการคลื่นไส้อาเจียน ด้วยการนำผลมาผสมกับสมุนไพรที่มีฤทธิ์เป็นยาถ่าย - สรรพคุณจากใบ ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยบำรุงกำลัง แก้ลมเสมหะให้ปิดธาตุ ช่วยขับเสมหะ ช่วยแก้ลม ช่วยแก้ลมสันนิบาตหรือสันนิบาตลูกนก ช่วยรักษาโรครำมะนาด ช่วยแก้ไข้เพื่อลม ช่วยแก้ไข้อันง่วงเหงา แก้ไข้เซื่องซึม ช่วยขับผายลมในลำไส้
- สรรพคุณจากเปลือก ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยขับเสมหะ ช่วยแก้อาการผอมเหลือง ช่วยแก้ไข้ ช่วยแก้ไข้อันเป็นอชินโรคและอชินธาตุ ช่วยแก้ไข้อันง่วงเหงา ช่วยรักษาโรคผิวหนัง
- สรรพคุณจากเมล็ด ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยแก้ธาตุพิการ ช่วยขับเสมหะ ช่วยแก้อาการปวดท้อง ช่วยขับผายลมในลำไส้ ช่วยแก้อุจจาระพิการ
- สรรพคุณจากกระพี้ ช่วยบำรุงโลหิตในร่างกาย ช่วยรักษาโรคผิวหนัง
- สรรพคุณจากราก ช่วยฟอกโลหิต แก้โลหิตเน่าเสีย ช่วยแก้เสมหะให้ปิดธาตุ ช่วยแก้ลม ช่วยรักษาโรครำมะนาด
- สรรพคุณจากแก่น ช่วยรักษาโรคโลหิตเป็นพิษ ช่วยแก้พิษร้าย
- สรรพคุณจากผล ช่วยแก้ลม
- สรรพคุณจากหัวและหน่อ ช่วยขับพยาธิในเนื้อให้ออกทางผิวหนัง
ประโยชน์ของกระวาน
1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร เหง้าอ่อนทานเป็นผักได้ โดยให้กลิ่นหอมและมีรสเผ็ดเล็กน้อย ผลแก่นำมาตากแห้งใช้เป็นเครื่องเทศ เมล็ดมีกลิ่นหอมใช้สำหรับแต่งกลิ่นขนมปัง ขนมเค้ก คุกกี้ และดับกลิ่นคาวอาหารประเภทเนื้อสัตว์
2. แปรรูปทำเป็นน้ำมันหอมระเหย โดยการกลั่นด้วยไอน้ำ น้ำมันจากผลนำไปแต่งกลิ่นเหล้า หรือเครื่องดื่ม ใช้ในอุตสาหกรรมน้ำหอม
3. ด้านเศรษฐกิจ เป็นเครื่องเทศส่งออกของประเทศไทยที่สามารถสร้างรายได้ให้แก่ประเทศปีละนับล้านบาท
4. เป็นส่วนประกอบของยาสมุนไพร อยู่ในตำรับยาพิกัดตรีธาตุ ตำรับยาพิกัดตรีทุราวสา
กระวาน เป็นต้นที่มีผลให้น้ำมันหอมระเหย และเป็นส่วนที่อุดมไปด้วยสรรพคุณทางยา มีรสเผ็ดร้อนและมีกลิ่นหอม เป็นพืชผลที่ใช้เป็นเครื่องเทศในการปรุงอาหาร และยังเป็นเครื่องเทศที่ส่งออกเพื่อสร้างรายได้ให้กับเศรษฐกิจในประเทศอีกด้วย มีสรรพคุณทางยาได้หลายส่วนจากต้นโดยเฉพาะส่วนของผลแก่ มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ บำรุงกำลังและธาตุในร่างกาย ดีต่อระบบลมและดีต่อระบบเลือดเป็นอย่างมาก
สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์ เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth
เอกสารอ้างอิง
สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “กระวาน“. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.rspg.or.th. [17 พ.ย. 2013].
ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “กระวานไทย“. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.thaicrudedrug.com. [17 พ.ย. 2013].
สำนักงานเกษตร อำเภอสอยดาว จังหวัดจันทบุรี. “กระวาน“. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: soidao.chanthaburi.doae.go.th. [17 พ.ย. 2013].
ข้อมูลอ้างอิง (Source) : https://medthai.com/
รูปอ้างอิง
https://zhuanlan.zhihu.com/p/580319492
https://www.innerpath.com.au/matmed/herbs/Amomum~villosum.htm
