อวบดำ
ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Chionanthus ramiflorus Roxb. ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ คือ Linociera ramiflora (Roxb.) Wall. ex G. Don จัดอยู่ในวงศ์มะลิ (OLEACEAE)[1],[2] ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ คือ เกลื่อน (สุราษฎร์ธานี), ตาไชใบใหญ่ (ตรัง), อวบดํา (ชุมพร), พลู่มะลี (เขมร-สุรินทร์), โว่โพ้ (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี), “ปริศนา”, “หว้าชั้น”[1],[2]
ลักษณะอวบดำ
- ลักษณะของต้น
– เป็นไม้พุ่มผลัดใบ ขนาดเล็ก
– ลำต้นตั้งตรง
– ต้นมีความสูงได้ถึง 5-10 เมตร
– เปลือกต้นเรียบเป็นสีขาวอมน้ำตาล
– เกลี้ยงหรือแตกระแหงเล็กน้อย
– กิ่งก้านเรียวเล็กและลู่ลงเล็กน้อย
– กิ่งอ่อนมีสีน้ำตาล
– เขตการกระจายพันธุ์ในอินเดีย
– เอเชียตะวันออกเฉียงใต้จนถึงออสเตรเลีย
– ในประเทศไทยนั้นสามารถพบได้ทุกภาค
– ตามป่าดิบและป่าผลัดใบ
– พบได้ที่ระดับความสูงตั้งแต่ 450-800 เมตร จากระดับน้ำทะเล - ลักษณะของใบ
– เป็นใบเดี่ยว
– ออกเรียงตรงข้ามกัน
– ใบเป็นรูปขอบขนาน หรือรูปขอบขนานแกมรูปรี
– ปลายใบแหลม
– โคนใบสอบหรือเป็นรูปลิ่ม
– ขอบใบเรียบ
– ใบมีความกว้าง 3-5 เซนติเมตร และยาว 8-18 เซนติเมตร
– แผ่นใบเรียบเกลี้ยงทั้งหลังใบและท้องใบ
– เนื้อใบหนาและเหนียวคล้ายแผ่นหนัง
– หลังใบเป็นสีเขียวเข้ม
– มีเส้นใบข้าง 8-12 คู่
– ก้านใบเกลี้ยง มีความยาว 2.5-3.5 เซนติเมตร - ลักษณะของดอก
– ออกดอกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงหลวม ๆ
– จะออกตามซอกใบหรือกิ่งก้าน
– ช่อดอกยาวได้ถึง 3-15 เซนติเมตร
– แขนงข้างของช่อด้านล่างยาวครึ่งหนึ่งของความยาวของช่อหลัก
– ดอกมีขนาดเล็กเป็นสีขาวหรือสีเหลืองอ่อน
– ดอกมีกลิ่นหอมเอียน ๆ
– มีดอกย่อย 40-100 ดอก
– ดอกย่อยจะมีขนาด 0.3-0.7 เซนติเมตร
– กลีบดอกมีอย่างละ 4 กลีบ เป็นรูปขอบขนาน
– กลีบเลี้ยงเป็นสีเขียว มี 4 กลีบ มีขนาด 1-1.5 มิลลิเมตร
– พูกลีบลึก
– โคนกลีบติดกัน
– ปลายแยกเป็นแฉกตื้น ๆ
– ดอกมีเกสรเพศผู้ 2 อัน มีขนาดสั้นกว่าหลอดกลีบ
– อับเรณูมีขนาด 1 มิลลิเมตร เป็นรูปรีหรือรูปขอบขนาน
– ไม่มีก้านชู กลม มีติ่งที่ปลาย
– ปลายเกสรเพศเมีย เป็น 2 พู จาง ๆ
– ก้านชูสั้น
– ก้านดอกย่อยนั้นยาว 1-2 มิลลิเมตร - ลักษณะของผล
– ผลเป็นผลสด
– ผลเป็นรูปมนรีหรือรูปไข่กลับ
– มีความกว้าง 0.5-2.2 เซนติเมตร และยาว 1.5-3 เซนติเมตร
– ผิวผลเรียบ
– มีชั้นกลีบเลี้ยงรองรับ
– ผลอ่อนเป็นสีเขียว
– เนื้อผลบาง
– เมื่อสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีม่วงดำ
– ชั้นหุ้มเมล็ดแข็ง
– ผลมีเมล็ด 1 เมล็ด
– ออกดอกและออกผลพร้อมกันในช่วงเดือนธันวาคมถึงเดือนพฤษภาคม
สรรพคุณของอวบดำ
- ราก สามารถนำมาต้มกับน้ำใช้บ้วนปาก จะช่วยทำให้ฟันแข็งแรงได้[1],[2]
- ตำรับยาสมุนไพร โรงพยาบาลกาบเชิง จังหวัดสุรินทร์ จะนำลำต้นมาผสมกับเนื้อไม้ตะแบกป่า ใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็น
- ลำต้น สามารถใช้แก้โรคระดูขาวของสตรีได้[2]
- ลำต้น สามารถช่วยรักษาภาวะมีบุตรยากในสตรีเนื่องจากรอบเดือนผิดปกติได้[2]
ประโยชน์ของอวบดำ
- ราก สามารถนำมาใช้เคี้ยวอมเพื่ออดบุหรี่ได้[1],[2]
- เนื้อไม้ สามารถนำมาใช้ในงานก่อสร้างบ้านเรือนได้[3]
สั่งซื้อ อาหารเสริม เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค สำหรับผู้ป่วย คลิ๊ก @amprohealth
เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือสมุนไพรไทย เล่ม 1. (ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์). “อวบ ดำ (Aup Dam)”. หน้า 339.
2. ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “พลู่มะลี”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.phargarden.com. [22 ก.ย. 2014].
3. ฐานข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์, กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. “อวบ ดำ”. อ้างอิงใน : หนังสือพรรณไม้สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ เล่ม 4, ไม้ต้นในสวน Tree in the Garden. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.qsbg.org. [22 ก.ย. 2014].
อ้างอิงรูปจาก
1.https://www.flickr.com/
2.http://www.northqueenslandplants.com/
