สาเหตุและอาการสำคัญของโรคสมองเสื่อม

0
สาเหตุและอาการสำคัญของโรคสมองเสื่อม
สมองเสื่อม เป็นอาการที่เกิดจากระบบการทำงานของสมองเสื่อมลงหรือมีความบกพร่องในการใช้ความคิด ความจำ
สาเหตุและอาการสำคัญของโรคสมองเสื่อม
สมองเสื่อม เป็นอาการที่เกิดจากระบบการทำงานของสมองเสื่อมลงหรือมีความบกพร่องในการใช้ความคิด ความจำ

อาการสมองเสื่อม

เมื่ออายุเพิ่มมากขึ้นจนล่วงเข้าสู่วัยผู้สูงอายุ นอกจากโรคประจำตัวอย่างเบาหวาน ความดัน และอาการเจ็บปวดตามข้อต่อต่างๆ แล้ว ก็เห็นจะมีโรคสมองเสื่อมนี่แหละที่หลายคนวิตกกังวลกันมากพอสมควร เพราะหากมีอาการสมองเสื่อมไม่ว่าทางใดก็ตาม ล้วนแล้วแต่เป็นอุปสรรคต่อการดำเนินชีวิตทั้งสิ้น ถ้าโชคดีหน่อยอาจจะมีแค่อาการหลงๆ ลืม ความทรงจำเลอะเลือนไปบ้าง แต่ถ้าโชคร้ายก็มีสิทธิเป็นอัมพาตเดินเหินไม่ได้อีกเลย พอเริ่มแก่ตัวลงหลายคนจึงเริ่มกลัวว่าตัวเองนั้นเสี่ยงจะเข้าใกล้โรคสมองเสื่อมมากไปทุกที ในขณะที่ความจริงช่วงอายุเป็นเพียงแค่ปัจจัยเดียวเท่านั้นเองที่จะเพิ่มโอกาสให้เป็นโรคสมองเสื่อมได้มากขึ้น ยังมีต้นเหตุอย่างอื่นอีกตั้งมากมาย นั่นจึงทำให้โรคสมองเสื่อมเกิดขึ้นกับใครก็ได้ ในช่วงวัยไหนก็ได้ ไม่ใช่เฉพาะผู้สูงวัยเท่านั้น

โรคสมองเสื่อม คือโรคที่เกิดจากความเสื่อมหรือเสียหายของสมอง จำแนกกลุ่มอาการได้ตามตำแหน่งที่สมองมีความผิดปกติเกิดขึ้น เพราะสมองแต่ละส่วนมีหน้าที่ในการควบคุมการทำงานของร่างกายที่แตกต่างกันไป เป็นข้อมูลเบื้องต้นที่เราสามารถใช้ในการจำกัดขอบเขตของการวินิจฉัยว่า พฤติกรรมการแสดงออกที่เปลี่ยนแปลงไปนั้นเกิดมาจากความบกพร่องของสมองส่วนใดได้บ้าง ส่วนใหญ่โรคสมองเสื่อมมากกว่าร้อยละ 90 จะเกิดกับกลุ่มคนอายุ 60 ปีขึ้นไป แต่ก็ยังมีภาวะสมองเสื่อมก่อนวัยในคนที่อายุน้อยๆ ด้วย ที่พบบ่อยจะเป็นช่วงอายุ 45-55 ปี นอกจากนี้ก็จะเป็นเรื่องของพันธุกรรมหรืออุบัติเหตุ

ปัจจัยเสี่ยงของอาการสมองเสื่อม

โรคสมองเสื่อมมีหลายปัจจัยร่วมกัน ทั้งแบบที่สามารถป้องกันได้และแบบที่ป้องกันไม่ได้ ตัวอย่างของความเสี่ยงเหล่านี้ได้แก่

  • อายุ : ช่วงอายุที่มากก็ย่อมมีความเสื่อมของร่างกายตามธรรมชาติ และส่งผลให้มีความเสี่ยงต่อโรคสมองเสื่อมมากกว่าคนที่ยังอายุน้อยอยู่ด้วย
  • ประวัติอาการป่วยของครอบครัว : แม้ว่าจะไม่ได้เป็นการส่งต่อทางพันธุกรรมแบบร้อยเปอร์เซ็นต์ แต่จากสถิติก็จะพบผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมที่เคยมีคนในครอบครัวป่วยเป็นโรคสมองเสื่อมมาก่อนมากกว่าครอบครัวที่ไม่เคยมีประวัติเลย
  • ดื่มสุราหรือใช้สารเสพติดเรื้อรัง : แน่นอนว่าของเหล่านี้ทำลายระบบในร่างกายอย่างรุนแรงอยู่แล้ว รวมถึงส่วนของสมองด้วย
  • ได้รับอันตรายเกี่ยวกับสมอง : อย่างเช่นภาวะเลือดคั่งในสมอง หรือเคยเกิดอุบัติเหตุทำให้สมองได้รับความกระทบกระเทือนอย่างรุนแรง
  • มีปัญหาเกี่ยวกับหลอดเลือดหัวใจ : สมองต้องการเลือดเข้าไปหล่อเลี้ยงอย่างเพียงพอ ถึงจะทำงานได้เต็มประสิทธิภาพ หากหลอดเลือดหัวใจมีปัญหาก็จะส่งผลต่อสมองด้วย
  • มีอาการเกี่ยวกับโรคทางระบบประสาท
  • ติดเชื้อ HIV

อย่างไรก็ตามเราก็ไม่อาจระบุแน่ชัดว่าสมองเสื่อมจะเกิดจากจุดไหนได้แบบชัดเจนจริงๆ คนที่ดูเหมือนมีความเสี่ยงมากกว่าคนอื่นก็อาจจะไม่เป็นโรคสมองเสื่อมเลยก็ได้ เพราะสมองเป็นเรื่องละเอียดอ่อนที่ต้องไขความลับกันต่อไปอีก

อาการสมองเสื่อมมีกี่ระยะ ?

โดยปกติแล้วระยะของโรคสมองเสื่อมสามารถแบ่งได้หลายแบบ และอาจแบ่งได้มากถึง 7 ระยะตามอาการที่ใช้เป็นจุดสังเกต แต่ครั้งนี้เราจะแบ่งเป็นกลุ่มใหญ่ๆ ให้พอมองเห็นภาพเพียงแค่ 4 ระยะเท่านั้น ได้แก่ ระยะต้น ระยะกลาง ระยะรุนแรง และระยะติดเตียง โดยในแต่ละระยะจะมีรายละเอียดดังต่อไปนี้

1. อาการสมองเสื่อมระยะต้น ( Mild ) ระยะนี้เป็นช่วงที่สังเกตได้ยากมากผู้ป่วยมักมีอาการเพียงเล็กน้อยจนญาติผู้ดูแล หรือแม้แต่ตัวผู้ป่วยเองไม่สังเกตเห็นความผิดปกติที่เกิดขึ้นเลย หลายครั้งอาการเหล่านั้นถูกมองว่าเป็นความเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติของแต่ละช่วงวัยไปแทน ทำให้คนส่วนมากไม่ได้รับการรักษาในจุดเริ่มต้นนี้ แต่หากจะบอกว่าไม่มีอะไรที่เป็นจุดสังเกตเสียเลยก็คงไม่ใช่ เพียงแต่ต้องใช้ความละเอียดในการเก็บข้อมูลของผู้ป่วยสักหน่อย ผู้ป่วยมักจะมีอาการเบื่อง่าย ชอบเก็บตัวทั้งๆ ที่ไม่เคยเป็นมาก่อน เริ่มหลงๆ ลืมๆ แบบที่ไม่ได้รุนแรงนัก เช่น ลืมว่าคนที่เคยรู้จักแต่ไม่เจอกันนานนั้นชื่ออะไร ลืมว่าเมื่อวานมื้อเช้าทานอะไรเข้าไป เป็นต้น บางรายอยู่ในรูปของการย้ำคิดย้ำทำ และเริ่มหงุดหงิดอารมณ์เสียที่ตัวเองทำไม่ได้อย่างที่ใจต้องการเหมือนแต่ก่อน โรคสมองเสื่อมในระยะต้นนี้อาจกินเวลายาวนานถึง 5 ปีก่อนจะเข้าสู่ระยะกลาง

2. อาการสมองเสื่อมระยะกลาง ( Moderate ) จังหวะนี้ผู้ป่วยจะเริ่มมีการแสดงออกที่ผิดแปลกออกไปจากเดิมค่อนข้างชัดเจนแล้ว ต่อให้ไม่สังเกตเลยคนรอบข้างก็จะรู้สึกได้อยู่ดี มักจะเป็นระยะที่ญาติพาผู้ป่วยมาหาหมอ เพราะผู้ป่วยจะเริ่มหลงลืมมากขึ้น มีอารมฉุนเฉียวรุนแรง ก้าวร้าว มีปัญหาในการใช้ภาษาและการสื่อสาร และอาจได้เห็นความบกพร่องในการเคลื่อนไหวร่วมด้วย เช่น ก้าวเดินไม่สมดุล กลับตัวช้า เป็นต้น แต่ก็มีเหมือนกันที่ผู้ป่วยแสดงอาการออกมาในรูปแบบของการเห็นภาพหลอน อีกทั้งญาติผู้ดูแลก็เห็นคล้อยตามไปในทางเดียวกันจนกลายเป็นหันไปพึ่งความเชื่อทางไสยศาสตร์แทนที่จะเข้ามารับการรักษาอย่างถูกต้อง

3. อาการสมองเสื่อมระยะรุนแรง ( Severe ) หากยังไม่ได้เข้ารับการรักษาตั้งแต่ระยะกลาง ช่วงนี้จะทำให้ผู้ป่วยมีปัญหาในการดำเนินชีวิตแล้ว บางรายสูญเสียความทรงจำบางส่วนไปเลย การคิดคำนวณและการตัดสินใจไม่มีประสิทธิภาพเช่นเดิม สับสนเรื่องเวลาและสถานที่ เริ่มหลงทางในเส้นทางที่ใช้เป็นประจำ เริ่มผิดนัดหมายด้วยความหลงลืมที่เกิดขึ้น คนที่ไม่ได้พบหน้าก็มักจะลืมเลือนไป แต่ส่วนใหญ่จะยังคงจดจำคนในครอบครัวและคนที่อยู่ใกล้ชิดได้อยู่ ภาวะอารมณ์ก็ขึ้นๆ ลงๆ อยู่ตลอดเวลา ก้าวร้าวมากขึ้น หงุดหงิดง่ายขึ้น และในบางครั้งกลับซึมเศร้าอย่างหนัก

4. อาการสมองเสื่อมระยะติดเตียง ( Profound ) ทักษะการเคลื่อนไหวเป็นการเปลี่ยนแปลงที่เด่นชัดที่สุดในช่วงนี้ ผู้ป่วยเริ่มเคลื่อนไหวไม่ได้แม้แต่การลุกขึ้นมานั่งเฉยๆ เพราะสมองที่ควบคุมการเคลื่อนไหวเสียหายไป สูญเสียความทรงจำแทบทั้งหมด ลืมแม้กระทั่งการใช้ชีวิตประจำวันทั่วไป เช่น การนอน อาบน้ำ ทานข้าว เป็นต้น จำเป็นต้องมีผู้ดูแลอย่างใกล้ชิดในทุกๆ ด้าน

การรักษาอาการสมองเสื่อม

ก่อนจะไปถึงขั้นตอนการรักษาอย่างจริงจังได้ ต้องเริ่มจากการวินิจฉัยก่อนว่าสมองเสื่อมที่เกิดขึ้นเป็นความเสียหายที่ส่วนไหน มีสาเหตุมาจากอะไร และมีอาการแทรกซ้อนหรือโรคประจำตัวอื่นๆ ร่วมด้วยหรือไม่ เพราะแนวทางในการรักษาโรคสมองเสื่อมจะแปรผันไปตามอาการของผู้ป่วยและตำแหน่งความเสียหายของสมอง ไม่ได้มีลำดับขั้นตอนที่เป็นแบบแผนกำหนดไว้ชัดเจน เพียงแค่มีกรอบกว้างๆ ว่ามีทางเลือกไหนใช้ทำได้บ้างเท่านั้น
การรักษาโรคสมองเสื่อมจะเป็นการรักษาทั้งจุดต้นตอของโรค และส่วนอื่นๆ ที่เชื่อมโยงกันอยู่ สามารถแบ่งออกได้เป็น 5 กลุ่มใหญ่ ได้แก่ การรักษาโรคสมองเสื่อม การรักษาโรคที่เกิดร่วมกับโรคสมองเสื่อมนั้น การป้องกันความทุพพลภาพ การส่งเสริมสุขภาพให้แข็งแรง และการดูแลให้ผู้ป่วยสามารถดำเนินชีวิตได้ในสังคมปกติ แต่ถ้าเจาะจงไปที่การรักษาโรคสมองเสื่อมเท่านั้น ก็จะแบ่งออกเป็น 2 ประเด็นคือ การรักษาด้านสติปัญญา และการรักษาด้านจิตเวชและพฤติกรรม

1. การรักษาด้านสติปัญญา : ส่วนใหญ่เป็นการใช้ยาหรือสารออกฤทธิ์เพื่อกระตุ้นให้สมองทำงานได้ตามปกติเท่าที่จะเป็นไปได้ หรือชะลออาการให้คงที่ไม่ทรุดลงไปมากกว่าเดิม ต้องเข้าใจก่อนว่าโรคสมองเสื่อมนั้นไม่อาจรักษาให้หายขาดได้ เพราะเราไม่สามารถกู้เนื้อเยื่อที่เสียหายไปแล้วให้กลับคืนมาได้นั่นเอง ดังนั้นดีที่สุดจึงเป็นการรักษาระดับที่เป็นอยู่ นี่จึงเป็นอีกหนึ่งเหตุผลที่ว่าทำไมเราจึงต้องใส่ใจและคอยสังเกตอาการของโรคสมองเสื่อมของคนใกล้ตัว โดยเฉพาะผู้สูงอายุ หากเจอความผิดปกติและนำผู้ป่วยมารักษาได้เร็ว ก็จะเป็นผลดีอย่างมากต่อผู้ป่วย กลับมาที่การใช้ยาหรือสารออกฤทธิ์ ไม่มียาตัวไหนที่ให้ผลลัพธ์เหมือนกันในแต่ละคน ยาที่ใช้กับคนหนึ่งได้ผลดี พอมาใช้กับอีกคนอาจไม่ได้ผลอะไรเลย ตลอดการรักษาด้วยยาจึงต้องติดตามเพื่อวัดผลเป็นระยะๆ และปรับเปลี่ยนยาไปเรื่อยๆ ตามอาการ

2. การรักษาด้านจิตเวชและพฤติกรรม : การรักษาในส่วนนี้ยังแบ่งย่อยได้อีกเป็นการใช้ยาและไม่ใช้ยา ถ้าเป็นการใช้ยาก็จะเป็นกลุ่มยารักษาโรคจิตต่างๆ ซึ่งก็ต้องติดตามผลของอาการเช่นเดียวกับการรักษาด้านสติปัญญา แต่ถ้าเป็นการรักษาแบบที่ไม่ต้องใช้ยา จะเน้นไปที่การจัดสภาวะแวดล้อมเพื่อจูงใจให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายและค่อยๆ ปรับพฤติกรรมให้ดีขึ้น ตัวอย่างของการรักษาแบบนี้ได้แก่

  • การจัดสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยให้เหมือนเดิมอยู่เสมอ และจัดการปรับเปลี่ยนส่วนที่เป็นอันตรายต่อผู้ป่วยด้วย
  • การจัดกิจกรรมประจำวัน โดยให้ผู้ป่วยได้ทำกิจกรรมด้วยตัวเองให้ได้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ และควรเป็นกิจกรรมง่ายๆ และผ่อนคลาย ไม่กดดันจนผู้ป่วยเกิดภาวะเครียด
  • ลดสิ่งกระตุ้นอารมณ์ฉุนเฉียวหรือความก้าวร้าว ญาติผู้ดูแลต้องหมั่นสังเกตว่าสิ่งใดทำให้ผู้ป่วยมีอารมณ์ที่ไม่ปกติ แล้วให้ลดหรือตัดสิ่งนั้นออกไป
  • ปรับเปลี่ยนการพูดคุย ผู้ป่วยจะมีปัญหาในการใช้ภาษาและสื่อสารอยู่แล้ว เป็นหน้าที่ของผู้ดูแลที่จะต้องใจเย็นและให้ความเคารพผู้ป่วยเช่นเดียวกับที่เคยเป็นมา ไม่ดุด่าว่ากล่าวและใช้อารมณ์
  • ดูแลสุขอนามัย ร่างกายที่มีสุขอนามัยที่ดีก็จะช่วยส่งเสริมให้จิตใจดีไปด้วย จึงต้องใส่ใจเรื่องความสะอาด อาบน้ำ แต่งตัว และตรวจสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยด้วย
  • ลดปัญหาการนอนไม่หลับ ผู้ป่วยจะมีอาการหลับยากหรือต้องการหลับในเวลาที่ไม่เหมาะสมอยู่แล้ว จึงต้องกระตุ้นให้ผู้ป่วยได้ทำกิจกรรมช่วงบ่ายๆ เพื่อให้ร่ากายได้ออกแรง และจัดห้องนอนให้เหมาะสมต่อการเข้านอน ไม่มีสิ่งรบกวนทั้งแสงและเสียง   
  • น้ำสะอาดนั้นสำคัญ ถึงแม้มันจะส่งผลให้ผู้ป่วยต้องเข้าห้องน้ำบ่อย แต่ร่างกายก็ยังต้องการน้ำอย่างเพียงพออยู่เสมอ ญาติจึงต้องดูแลให้ได้ดื่มน้ำสะอาดเป็นระยะตลอดทั้งวัน ลดเว้นพวกชากาแฟด้วย

การป้องกันอาการสมองเสื่อม

อย่างที่เราได้รู้ไปแล้วว่าปัจจัยการเกิดอาการสมองเสื่อมนั้นมีหลากหลาย ทั้งที่ควบคุมได้และไม่ได้ ดังนั้นการป้องกันโรคสมองเสื่อมจึงเป็นการตัดความเสี่ยงเฉพาะส่วนที่จัดการได้ เช่น โรคเบาหวาน โรคความดัน งดสารเสพติดต่างๆ เป็นต้น นอกจากนี้ก็เป็นเหมือนการดูแลสุขภาพทั่วไป คือ ทานอาหารให้ครบถ้วนตามหลักโภชนาการ การออกกำลังกายอย่างเพียงพอและสม่ำเสมอ ทำจิตใจให้เบิกบานแจ่มใส เมื่อมีผู้สูงอายุในบ้านก็ต้องช่วยกันกระตุ้นให้ผู้สูงอายุเหล่านั้นได้ทำกิจกรรมที่ชะลอความเสื่อมของร่างกายบ่อยๆ ตลอดจนทำกิจกรรมที่ช่วยกระตุ้นการทำงานของสมองในด้านความคิดความจำด้วย

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง

เอกสารอ้างอิง

วรพรรณ เสนาณรงค์. รู้ทันสมองเสื่อม / รองศาสตราจารย์ แพทย์หญิงวรพรรณ เสนาณรงค์: กรุงเทพฯ: อมรินทร์เฮลท์ อัมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, 2559. (22), 225 หน้า: (ชุดชีวิตและสุขภาพ ลำดับที่ 207) 1.สมอง. 2.สมอง–การป้องกันโรค. 3.โรคสมองเสื่อม. 4.โรคอัลไซเมอร์. 616.83 ว4ร7 ISBN 978-616-18-1556-1.

Luk KC, Kehm V, Lee VM, et al. (2012). Pathological alpha-synuclein transmission 
initiates Parkinson-like neurodegeneration in nontransgenic mice. Science. 338 : 949-953.

สารอาหารชะลอวัยต่อต้านการเสื่อมโทรมของร่างกาย

0
พบกับสารอัศจรรย์ อาวุธสำคัญในการต่อต้านริ้วรอยและความเสื่อมโทรมของผิวพรรณ
สารสำคัญที่ช่วยต่อต้านริ้วรอยและความเสื่อมโทรมของผิวที่สำคัญคือวิตามินต่างๆ
พบกับสารอัศจรรย์ อาวุธสำคัญในการต่อต้านริ้วรอยและความเสื่อมโทรมของผิวพรรณ
สารสำคัญที่ช่วยต่อต้านริ้วรอยและความเสื่อมโทรมของผิวที่สำคัญคือวิตามินต่างๆ

สารอาหาร

เป็นที่ทราบกันดีว่าอาหารในปัจจุบันแตกต่างจากอาหารสมัยก่อนมาก อาหารปัจจุบันส่วนใหญ่ได้รับการแปรรูปจนแทบไม่เหลือเค้าเดิมของอาหารนั้นเอาไว้ เช่น แป้งขัดขาว นมพาสเจอร์ไรส์ น้ำตาลทรายขาว เกลือบริสุทธิ์ อาหารกระป๋อง ด้วยกรรมวิธีในการแปรรูปดังกล่าว สารอาหาร วิตามินและแร่ธาตุจำเป็นที่อยู่ในอาหารได้สูญหายไปสิ้น จึงทำให้การกินอาหารที่แม้เราจะมั่นใจว่าเรากินอาหารในสัดส่วนที่พอเหมาะกลับแน่ใจไม่ได้ว่าร่างกายของเราจะได้รับสารอาหารที่จำเป็นมากเพียงพอหรือไม่ [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อต้องการให้ร่างกายได้รับ สารอาหาร ที่มากกว่าปกติเพื่อต่อสู้กับกระบวนการเสื่อมโทรมของร่างกาย ดังนั้น นอกจากการกินอาหารตามปกติแล้ว จึงจำเป็นต้องกินอาหารเสริมเพื่อให้ร่างกายได้รับวิตามินและแร่ธาตุในปริมาณที่มากพอกับความต้องการและมากพอที่จะช่วยชะลอกระบวนการเกิดริ้วรอยให้เกิดขึ้นช้าลง

อาหารเสริมที่ช่วยชะลอกระบวนการเกิดริ้วรอย

บีคอมเพล็กซ์ ( B-complex )

บีคอมเพล็กซ์ ( B-complex ) ประกอบไปด้วยวิตามินบี 1 ( ไธอามีน ) บี 2 ( ไรโบเฟลวิน ) บี 3 ( ไน-อาซิน ) บี 5 ( แพนโทเธเนท ) บี 6 ( เพอริดอกซิน ) บี 12 ( ไวยาโนโคบาลามีน ) และโฟเลต วิตามินบี 1 และบี 2 มีความสำคัญต่อการสร้างพลังงานของเซลล์ ช่วยป้องกันโรคผิวหนังอักเสบ การขาดวิตามินบี 1 และบี 2 จะส่งผลกระทบการทำงานของผิวหนังมีความผิดปกติ ผู้ที่กินอาหารที่ผ่านการแปรรูป โดยเฉพาะอย่างยิ่งธัญพืชแปรรูปหรือมันฝรั่งมีแนวโน้มที่จะขาดวิตามินบี 1 และบี 2 มากกว่าคนทั่วไป

เพื่อที่จะเสริมสร้างระบบการทำงานของผิวหนังให้เป็นปกติและลดอันตรายอันเกิดจากภาวะขาดวิตามินบี 1 และบี 2 รัฐบาลของสหรัฐอเมริกาได้ออกกฎหมายที่มีการเติมวิตามินบี 1 และบี 2 ลงไปในอาหารที่ทำจากแป้งขาว เพื่อให้ชาวอเมริกันได้รับวิตามินบี 1 และบี 2 ในปริมาณที่เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย นักโภชนาการแนะนำให้กินอาหารที่มีความสมดุลที่หลากหลายควบคู่ไปกับการรับวิตามินเสริม

อย่างไรก็ตาม มีคนจำนวนไม่น้อยเข้าใจว่าการกินวิตามินบี 1 และบี 2 ในปริมาณที่มากเป็นพิเศษจะช่วยเสริมประสิทธิภาพของวิตามินที่มีต่อร่างกายให้มากยิ่งขึ้น แท้จริงแล้วผู้เชี่ยวชาญกลับบอกว่าการกินวิตามินที่มากเป็นพิเศษ ไม่ก่อให้เกิดประโยชน์ใด ๆ เพิ่มขึ้นเลย วิตามินบี 12 มีความสำคัญต่อกระบวนการสังเคราะห์สารต่าง ๆ ภายในเซลล์ ภาวะการขาดวิตามินบี 12 จะนำไปสู่ความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับเซลล์ประสาท การทำงานของเซลล์ผิวหนังและการแบ่งตัวของเซลล์ หรือแม้แต่ความรู้สึกหดหู่

วิตามินบี 12 จะพบในเนื้อสัตว์ สัตว์ปีก ปลา ไข่ นม รวมไปจนถึงผลิตภัณฑ์ที่ได้จากนม โฟเลต มีส่วนช่วยในกระบวนการทางเคมีที่เกิดขึ้นภายในร่างกายให้ดำเนินไปอย่างเป็นปกติสุข โดยเฉพาะอย่างยิ่งกระบวนการแบ่งเซลล์ การทำงานของเซลล์ผิวหนัง ภาวะขาดโฟเลตอาจไม่มีแสดงอาการที่เด่นชัดเท่าใดนัก คนที่ขาดโฟเลตอาจมีแค่อาการหดหู่ปรากฏให้เห็นเท่านั้น โฟเลตมักพบในผักใบเขียว ตับ และถั่ว เพื่อให้ร่างกายได้รับโฟเลตอย่างเพียงพอ นักโภชนาการแนะนำให้กินผักสดหรือผักที่ผ่านกระบวนการปรับปรุงด้วยความร้อนในระยะเวลาสั้น ๆ [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

วิตามินเอ ( Retinol )

มีความสำคัญต่อการทำงานของเซลล์ผิวหนัง การขาดวิตามินเอทำให้ผิวแห้งกร้าน อ่อนแอและมีแนวโน้มที่จะเกิดริ้วรอยได้ง่ายกว่าปกติ ริ้วรอยที่เกิดจากการขาดวิตามินเอจะยากต่อการรักษาให้หาย ภาวะการขาดวิตามินเอมักพบในประเทศที่กำลังพัฒนา ในขณะที่ประเทศที่พัฒนาแล้วจะพบประชากรที่ขาดวิตามินเอน้อยมาก วิตามินเอมักพบในเนื้อสัตว์ ไข่ไก่ นมผลิตภัณฑ์จากนม แครอท บร็อคโคลี ตับ เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าการได้รับวิตามินเอจะเป็นประโยชน์โดยตรงต่อการมีผิวพรรณที่ดี แต่วิตามินเอที่มากเกินไป ( ทั้งที่มาจากการกินอาหารมื้อปกติ และการกินอาหารเสริม ) ก่อให้เกิดอันตรายมากกว่าประโยชน์ที่จะได้รับ ดังนั้น ก่อนที่จะกินวิตามินใด ๆ นอกจากจะปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญแล้ว การอ่านฉลากก็เป็นสิ่งที่ไม่ควรละเลย

เบต้าแคโรทีน ( Beta-carotene )

เบต้าแคโรทีน ( Beta-carotene ) ช่วยทำให้ผิวสวย ช่วยเสริมสร้างการทำงานของเยื่อบุผิวให้เป็นปกติ ทำให้แลดูมีเลือดฝาดช่วยเสริมสร้างเยื่อบุเซลล์ พบมากในผักและผลไม้ที่มีสีส้ม เช่น แครอท ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้กินวันละ 60 มิลลิกรัม สำหรับผู้ที่ต้องออกไปทำธุระข้างนอก หรือต้องไปเผชิญกับแสงแดดแรง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนฝรั่งหรือคนที่มีผิวขาวมาก ๆ จะได้รับคำแนะนำให้กินเบต้าแคโรทีนในรูปของแคปซูลก่อน เพื่อปกป้องผิวไม่ให้ได้รับความเสียหายจากรังสีอันตรายที่มาพร้อมกับแสงแดด

เนื่องจากมีประสิทธิภาพในการรักษาและปกป้องผิวที่ดีเยี่ยม บริษัทเครื่องสำอางและอาหารเสริมต่างผลิตเบต้าแคโรทีน ออกมาในรูปแบบแคปซูลมากมาย จึงช่วยตัดปัญหาการขาดเบต้าแคโรทีนได้เป็นอย่างดี แต่อย่างไรก็ตาม เพื่อความปลอดภัย ก่อนที่จะกินเบต้าแคโรทีนในรูปของอาหารเสริม ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเสียก่อน

วิตามินซี ( Ascorbic Acid )

วิตามินซี ( Ascorbic Acid ) หรือกรดแอสคอร์บิก ช่วยเสริมสร้างการสังเคราะห์คอลลาเจนซึ่งเป็นโปรตีนชนิดหนึ่งที่อยู่ใต้ผิวหนังทำให้ผิวหนังมีความยืดหยุ่นเต่งตึงไม่หย่อนคล้อยก่อนวัยอันสมควร ช่วยเสริมสร้างความสามารถในการฟื้นฟูตัวเองของผิวหนัง ทำให้บาดแผลหายเร็วยิ่งขึ้น ช่วยป้องกันผิวจากรังสียูวี ลดปัญหาผิวไหม้แดด ทำให้คนที่มีปัญหาฝ้า กระ รอยด่างดำ มีผิวที่ขาวใสขึ้น ช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนใต้ผิว ทำให้ผิวกระชับ ลดรอยเหี่ยวย่นให้เบาบางลง เมื่อร่างกายขาดวิตามินซี ผิวหนังจะขาดความยืดหยุ่น ความสามารถในการฟื้นฟูตัวเองลดน้อยลงและมีแนวโน้มที่จะเกิดริ้วรอยได้ง่ายกว่าปกติ  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ไม่เพียงเท่านั้น การขาดวิตามินซียังส่งผลร้ายต่อสุขภาพโดยรวมอีกด้วย เช่น การเป็นโรคลักปิดลักเปิด ( เลือดออกตามไรฟันเนื่องจากร่างกายขาดวิตามินซี ) ร่างกายเจ็บป่วย เป็นหวัดได้ง่าย ผิวหนังมีเลือดออก เป็นต้น

วิตามินซี ( Ascorbic Acid ) มีอยู่ในผักและผลไม้จำพวก ส้ม มะนาว ฝรั่งองุ่น บร็อกโคลี คะน้า หน่อไม้ฝรั่ง ผักบุ้ง อย่างไรก็ตาม แม้ว่าวิตามินซีจะดีต่อผิวพรรณและสุขภาพโดยรวม แต่การได้รับวิตามินซีที่มากเกินไปหรือนำมาใช้อย่างผิดวิธี นอกจากจะไม่ก่อให้เกิดประโยชน์แล้วอาจยังก่อให้เกิดอันตรายอย่างที่คาดไม่ถึงได้เช่นกัน

โคเอนไซม์คิวเทน ( Coensyme Q10 )

แม้จะมีการศึกษาถึงประโยชน์ของ โคเอนไซม์คิวเทน ( Coensyme Q10 ) ที่มีต่อผิวพรรณน้อยมาก แต่นักวิทยาศาสตร์กับพบว่าโคเอนไซม์คิวเทนมีประโยชน์ต่อร่างกายหลายประการ โคเอนไซม์คิวเท็นเป็นหนึ่งในสารที่ร่างกายสามารถผลิตขึ้นได้เอง เป็นส่วนประกอบของระบบการหายใจของเซลล์ซึ่งอยู่ในไมโตรคอนเดรียและเป็นตัวต้านอนุมูลอิสระที่ดีเยี่ยม โคเอ็นไซม์คิวเท็นมีฤทธิ์ในการปรับระดับและเพิ่มประสิทธิภาพของการสร้างพลังงานภายในเซลล์และป้องกันไมโตรคอนเดียจากการทำลายของอนุมูลอิสระ

จากการทดลองทางวิทยาศาสตร์ชิ้นหนึ่งพบว่า โคเอนไซม์คิวเทน ( Coensyme Q10 ) มีส่วนช่วยยืดอายุของหนูทดลองให้ยาวขึ้นถึงร้อยละ 50 หนูทดลองที่ได้รับโคเอนไซม์คิวเทนจะกระตือรือร้น มีผิวพรรณสดใสแลดูอ่อนเยาว์กว่าหนูที่ไม่ได้รับสารดังกล่าว นอกจากนี้ยังพบอีกว่าโคเอนไซม์คิวเทนมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคหัวใจล้มเหลว โรคที่เกี่ยวกับกล้ามเนื้อหัวใจ ภาวะความดันโลหิตสูง ภูมิคุ้มกันลดต่ำและภาวะกล้ามเนื้อฝ่อลีบอีกด้วย

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าจะมีการทดลองถึงประสิทธิภาพของโคเอนไซม์คิวเทนที่มีต่อผิวพรรณอยู่น้อยนิด แต่นักวิทยาศาสตร์ก็เชื่อมั่นว่าด้วยประสิทธิภาพในการช่วยเพิ่มระดับการผลิตพลังงานของเซลล์และการทำหน้าที่เป็นตัวต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพ โคเอนไซม์คิวเทนจึงมีประโยชน์ต่อผิวพรรณอย่างแน่นอน มีการพบว่าเมื่อเราแก่ตัวลง ปริมาณของ
โคเอนไซม์คิวเทนที่ร่างกายผลิตขึ้นจะน้อยลงไปเรื่อย ๆ ยังผลให้ระบบต่าง ๆ ของร่างกายที่เกี่ยวข้องกับสารดังกล่าวลดประสิทธิภาพในการทำงานลงไปด้วยและหนึ่งในระบบเหล่านั้นคือระบบการทำงานของผิวหนังนั่นเอง

เพื่อที่จะทดแทนโคเอนไซม์คิวเทนที่ลดน้อยลงไปทุกที ได้มีการผลิต โคเอนไซม์คิวเทน ( Coensyme Q10 ) ในรูปของอาหารเสริมและครีมต่อต้านริ้วรอยขึ้น แหล่งที่อุดมไปด้วยโคเอนไซม์คิวเทน ได้แก่ ปลาแซลมอน ปลาแมคเคอเรล ปลาซาร์ดีน หัวใจ ตับ ไต เนื้อสัตว์ ผลิตภัณฑ์จากถั่วและรำข้าว นักโภชนาการกล่าวว่า เพื่อให้ได้ประโยชน์จากโคเอนไซม์คิวเทนที่อยู่ในอาหารอย่างเต็มที่ ควรกินพร้อมกับอาหารที่มีไขมัน เนื่องจากโคเอนไซม์คิวเทนละลายได้ดีในน้ำมัน ทำให้ร่างกายสามารถดูดซึมไปใช้ได้ดียิ่งขึ้น  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ไลโปอิกเอซิด ( Lipoic Acid )

มีฤทธิ์ในการเสริมสร้างการทำงานของเซลล์ในการผลิตพลังงานจากคาร์โบไฮเดรตและช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด
ในภาวะปกติร่างกายมีความสามารถในการผลิตไลโปอิกเอซิดขึ้นใช้เองอย่างเพียงพอ แต่บางครั้ง ไลโปอิกเอซิด ( Lipoic Acid ) ที่ร่างกายผลิตขึ้นอาจไม่เพียงพอต่อความต้องการเมื่อร่างกายอยู่ในภาวะตึงเครียดหรือล้มป่วย มีการพบว่าประสิทธิภาพในการผลิตไลโปอิกเอซิดของร่างกายจะลดลงเมื่อเรามีอายุมากขึ้น นอกจากจะช่วยผลิตพลังงานจากคาร์โบไฮเดรตแล้ว จากการทดลองพบว่าไลโปอิกเอซิดเป็นตัวต้านอนุมูลอิสระที่ดีเยี่ยม ที่จะคอยป้องกันเซลล์และเนื้อเยื่อจากการทำลายของอนุมูลอิสระ

นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ในการรวมตัวเข้ากับไอออนของโลหะ เช่น ตะกั่ว ปรอท แคดเมียม เหล็ก หรือทองแดงที่ทำหน้าที่ในการกระตุ้นการสร้างอนุมูลอิสระเป็นสารประกอบได้เป็นอย่างดี ทำให้เซลล์และเนื้อเยื่อไม่ได้รับอันตรายจากอนุมูลอิสระดังกล่าว ทำให้กระบวนการเสื่อมโทรมของเซลล์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเซลล์ผิวหนังดำเนินไปได้ช้าลง นอกจากนี้ด้วยประสิทธิภาพในการลดระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดที่ดีเยี่ยมทำให้ ไลโปอิกเอซิด ( Lipoic Acid ) กลายเป็นตัวขัดขวางกระบวนการ Glycelation Cross-Linking ซึ่งเป็นกระบวนการที่จะนำไปสู่การร่วงโรยแห่งวัยและการเกิดริ้วรอยที่มีประสิทธิภาพอีกด้วย

ซิสเทอีนและเมธิโอนีน

ทำหน้าที่เป็นตัวต้านอนุมูลอิสระและเสริมสร้างการทำงานของระบบการขับถ่ายพิษของร่างกาย ทั้ง ซิสเทอีนและเมธิโอนีน ต่างก็เป็นกรดอะมิโนที่มีส่วนประกอบของซัลเฟอร์ ทำให้สามารถขับสารพิษประเภทโลหะหนักออกจากร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ซิสเทอีนเป็นส่วนหนึ่งของกลูต้าไธโอน ซึ่งทำหน้าที่เป็นตัวต้านอนุมูลอิสระภายในเซลล์ ในขณะที่เมธิโอนีนเป็นกรดอะมิโนที่ร่างกายไม่สามารถสังเคราะห์ขึ้นเองได้ แต่ต้องรับจากอาหารที่กินเข้าไปเท่านั้น ร่างกายจึงจะสามารถสังเคราะห์ซิสเทอีนและเมธิโอนีน

จากการทดลองทางวิทยาศาสตร์พบว่า เมื่อให้หนูทดลองกินอาหารที่มีส่วนผสมของกรดอะมิโนทั้ง 2 ชนิด หนูจะมีอายุยืนยาวขึ้น นอกจากนี้การรักษาระดับของกรดอะมิโนทั้ง 2 ให้คงที่จะช่วยเสริมสร้างสุขภาพร่างกายให้สมบูรณ์แข็งแรง ลดอัตราการเสื่อมโทรมของร่างกายให้เกิดขึ้นได้ช้าลง อีกทั้งยังทำให้ผิวมีสุขภาพดีขึ้น อย่างไรก็ตาม มีการพบว่าเมื่อคนเรามีอายุมากขึ้นปริมาณของซิสเทอีนและเมธิโอนีนจะลดน้อยลงไปเรื่อย ๆ  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

วิตามินอี

มีหน้าที่ในการป้องกันไลปิดจากปฏิกิริยาออกซิเดชันและอันตรายที่เกิดจากปฏิกิริยาของอนุมูลอิสระ ไลปิดเป็นส่วนประกอบของผนังเยื่อหุ้มเซลล์ รวมไปถึงโครงสร้างที่สำคัญต่าง ๆ ภายในเซลล์ นอกจากนี้ยังพบอีกว่า วิตามินอี มีส่วนช่วยลดความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจให้ลดน้อยลง ช่วยชะลอการร่วงโรยของเซลล์ผิวหนัง ทำให้ผิวพรรณเสื่อมโทรมและหย่อนคล้อยช้าลง เนื่องจากไขมันบอบบางต่อกระบวนการออกซิเดชั่นมาก จนกระทั่งสามารถสลายหายไปได้เองภายในเวลาไม่กี่ชั่วโมงหากถูกปล่อยทิ้งไว้ตามลำพัง

วิตามินอี จะช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงให้แก่ไขมัน ทำให้เซลล์มีความแข็งแรงทนทานมากขึ้น ผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่า วิตามินอีมีบทบาทสำคัญในการต้านอนุมูลอิสระ ช่วยป้องกันเซลล์และเนื้อเยื่อจากการทำลายของอนุมูลอิสระ ช่วยป้องกันผิวจากแสงแดด ทำให้ผิวนุ่มชุ่มชื้น ช่วยฟื้นฟูผิวจากรอยฟกช้ำ รอยแดง ผิวแตกเป็นสะเก็ด ผิวไม่เรียบเนียน และรอยอักเสบที่เกิดจากสิว ช่วยเสริมสร้างความยืดหยุ่นให้แก่ผิว ลดอัตราการเกิดมะเร็งผิวหนังอันเนื่องมาจากแสงแดด เสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่ร่างกาย ช่วยลดริ้วรอยและความหยาบกร้านของผิว ช่วยสมานแผลให้หายเร็วขึ้นรวมถึงรักษาอาการอักเสบของผิวหนังอันเนื่องมาจากการโดนแสงแดดที่ร้อนแรง

นอกจากนี้ ยังพบอีกว่าวิตามินอีมีบทบาทสำคัญในการช่วยป้องกันไลโปโปรตีนและโครงสร้างที่มีส่วนประกอบของไขมัน เช่น ผิวหนัง เนื่องจากผิวหนังมีกรดไขมันไม่อิ่มตัวในปริมาณมาก นอกจากนี้ยังมีการพบว่า ภาวะขาดวิตามินอีอย่างรุนแรงสามารถนำไปสู่การเสียชีวิตได้

อย่างไรก็ตามแม้ว่าวิตามินอีจะมีประโยชน์ต่อการทำงานของร่างกาย แต่ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่าการได้รับวิตามินอีจากอาหารที่กินในมื้อประจำวันก็นับว่าเพียงพอต่อความต้องการของร่างกายแล้ว การได้รับวิตามินอีที่มากเกินไปไม่อาจทำให้ร่างกายได้รับประโยชน์มากขึ้นแต่อย่างใด หนำซ้ำยังอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกายได้อีกด้วย มักพบวิตามินอีในน้ำมันพืช เมล็ดพืช แป้งสาลี เนื้อสัตว์ เนยเทียม ข้าวโพด ถั่ว นม และผลิตภัณฑ์ที่ได้จากนม ในวันหนึ่ง ๆ ควรรับวิตามิน 500 I.U.

วิตามินเค

เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับเลือด การได้รับวิตามินเคในปริมาณที่พอเหมาะ นอกจากจะดีต่อสุขภาพโดยรวมแล้ว ยังดีต่อผิวพรรณด้วยเช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่มีปัญหาใต้ตาดำคล้ำตลอดเวลา อันมีสาเหตุมาจากการมีเลือดไปขังอยู่บริเวณผิวหนังใต้ตาเป็นจำนวนมากทำให้แลดูเหนื่อย ไม่สดใสเท่าที่ควร การได้รับ วิตามินเค ในปริมาณที่พอเหมาะ จะช่วยแก้ปัญหาดังกล่าวได้ดี ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่าเพื่อให้ได้ประโยชน์จากวิตามินเคอย่างเต็มที่และปลอดภัย ในวันหนึ่ง ๆ เราควรได้รับวิตามินเค 40 มิลลิกรัม  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

คอลลาเจนและอีลาสติน ( Collagen and Elastin )

เมื่ออายุมากขึ้น  คอลลาเจนและอีลาสติน ( Collagen and Elastin ) ที่อยู่ในผิวของเรามีแนวโน้มที่จะสลายไปเรื่อย ๆ ผิวที่ขาดคอลลาเจนและ
อีลาสตินจะเกิดริ้วรอยหย่อนคล้อยได้ง่าย เพื่อคงความกระชับเต่งตึงของผิวพรรณเอาไว้ มีบริษัทเครื่องสำอางจำนวนมากต่างผลิตเครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของคอลลาเจนและอีลาสตินออกมาเอาใจผู้บริโภคอย่างมากมาย บ้างก็โฆษณาว่ามีประสิทธิภาพในการเสริมสร้างคอลลาเจนและอีลาสตินให้มีมากขึ้น

ในขณะที่ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนังกับค้นพบความจริงที่ดูเหมือนว่าจะตรงข้ามกัน มีการพบว่าคอลลาเจนและอีลาสติน ( Collagen and Elastin ) มีอยู่ในโครงสร้างผิวตามธรรมชาติ ซึ่งจะเสื่อมสลายไปเองตามธรรมชาติเมื่อมีอายุมากขึ้น การทาครีมไม่อาจกระตุ้นให้มีการผลิตคอลลาเจนและอีลาสตินขึ้นมาอีก เหนือสิ่งอื่นใดคอลลาเจนและอีลาสตินที่อยู่ในครีมบำรุงผิวไม่อาจซึมซับเข้าสู่ผิวหนังได้อย่างเด็ดขาด เนื่องจากมีโมเลกุลที่ใหญ่เกินกว่าจะแทรกซึมเข้าสู่ผิวที่อยู่ลึกลงไปได้ จึงทำให้คอลลาเจนและอีลาสตินที่อยู่ในครีมเหล่านั้นทำได้ดีที่สุดก็คือเคลือบที่ผิวภายนอก เมื่อโดนน้ำก็พร้อมที่จะละลายไป

คอลลาเจนเป็นโปรตีนคุณภาพสูงที่ประกอบไปด้วยกรดอะมิโนมากถึง 200 ชนิด หน้าที่ในการปกป้องและเชื่อมอวัยวะภายในเข้าด้วยกัน เป็นโครงสร้างหลักของผิวพรรณ กระดูก ข้อต่อ เส้นผม คอลลาเจนที่อยู่ในชั้นหนังแท้จะทำให้ผิวพรรณเต่งตึง ชุ่มชื้น แลดูอ่อนกว่าวัย กระชับ มีความยืดหยุ่นสูง ผิวที่มีคอลลาเจนสูงจะกระชับ เต่งตึง ไม่เหี่ยวย่น หรือมีริ้วรอย จากการทดสอบพบว่าเมื่อ ( 30 ปี ขึ้นไป ) โดยคิดเป็นร้อยละ 1 ทุก ๆ ปี เพื่อคงความกระชับเรียบเนียนของผิวพรรณเอาไว้ ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้กินผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่สกัดจากปลาทะเลน้ำลึกอย่างต่อเนื่อง จะช่วยให้ผิวพรรณเต่งตึงชุ่มชื้นและมีแนวโน้มที่จะเกิดริ้วรอยเหี่ยวย่นได้น้อยลง

แม้ว่าเทคโนโลยีในการผลิตเครื่องสำอางในปัจจุบันจะมีการพัฒนามากขึ้น ผู้ผลิตหลายรายออกมาบอกว่าครีมคอลลาเจนและอีลาสตินของพวกเขามีประสิทธิภาพในการซึมซับเข้าสู่ผิวภายใน รวมถึงกระตุ้นการสร้าง คอลลาเจนและอีลาสติน ( Collagen and Elastin ) ใต้ผิวได้จริง เนื่องจากได้มีการพัฒนาขนาดของโมเลกุลของครีมให้มีขนาดเล็กลงกว่าเดิม

อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนังก็ยังคงยืนยันว่าครีมเหล่านั้นไม่มีประสิทธิภาพในการเสริมสร้างคอลลาเจนและเส้นใยอีลาสตินแต่อย่างใด ครีมเหล่านั้นมีประสิทธิภาพเพียงแค่รักษาความชุ่มชื้นของผิวหนังเอาไว้เท่านั้น ผู้เชี่ยวชาญยังกล่าวอีกว่าในการเสริมสร้างคอลลาเจนและอีลาสตินสิ่งที่จะกระตุ้นให้มีการสร้างคอลลาเจนและอีลาสตินให้มากขึ้นได้จริงก็แค่กรด เอเอชเอ บีเอชเอและกรดวิตามินเอเท่านั้น  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ฟลาโวนอยด์ ( Flavonoid )

เป็นกลุ่มของเม็ดสีของพืชที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ ฟลาโวนอยด์ ( Flavonoid ) ทำหน้าที่ในการแสดงสีสันของผัก ผลไม้ รวมไปถึงดอกไม้ เพื่อดึงดูดแมลงและสัตว์ทั่วไป นอกจากนี้ยังมีคุณสมบัติในการป้องกันพืชจากสภาพแวดล้อม ทำหน้าที่ในการต้านอนุมูลอิสระที่เป็นสาเหตุของความเสื่อมโทรมและความร่วงโรยของเซลล์และเนื้อเยื่อ ซึ่งอาจพัฒนาไปสู่การมีริ้วรอยในที่สุด นอกจากนี้สารฟลาโวนอยด์บางประเภทยังทำหน้าที่เป็นสารต้านโรคภูมิแพ้ ต้านมะเร็ง ต้านอาการอักเสบและต้านไวรัสได้อีกด้วย

กรดวิตามินเอ ( Vitamin A acid )

มีคนจำนวนไม่น้อยเข้าใจว่า กรดวิตามินเอ ( Vitamin A acid ) และเรตินนอลคือสารชนิดเดียวกัน แต่ความจริงกลับหาเป็นเช่นนั้นไม่ กรดวิตามินเอจัดว่าเป็นยามากกว่าที่จะเป็นเครื่องสำอาง เมื่อนำมาใช้จำเป็นต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างเข้มงวด เนื่องจากมีความเข้มข้นสูงและต้องมีการควบคุม หากนำมาใช้อย่างผิดวิธี อาจก่อให้เกิดอาการข้างเคียง เช่น ผิวแห้งจนหลุดลอกออกหรือเกิดรอยผื่นแดงหรือถ้าใช้ในขณะตั้งครรภ์อาจทำให้เด็กมีความผิดปกติได้

เมื่อพูดถึงในด้านของความงามกรดวิตามินเอช่วยลบเลือนริ้วรอยและกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนใต้ผิว เป็นคุณสมบัติที่ดีเยี่ยมของกรดวิตามินเอในการดูแลผิว แต่เนื่องจากไม่สามารถนำเอามาผสมลงในเครื่องสำอางได้ บริษัทเครื่องสำอางจึงได้ผลิตเรตินอลซึ่งเป็นอนุพันธ์ของกรดวิตามินเอขึ้นมา เรตินอลมีคุณสมบัติในการต่อต้านริ้วรอยเหี่ยวย่น แต่มีฤทธิ์บางเบากว่ากรดวิตามินเอและไม่ก่อให้เกิดอาการระคายเคืองอย่างที่กรดวิตามินเอเป็น

สำหรับกรดวิตามินเอแล้ว กรดวิตามินเอ ( Vitamin A acid ) จะช่วยปรับเซลล์ที่มีความผิดปกติให้กลับสู่สภาพปกติ ช่วยลดการสร้างน้ำมันส่วนเกิน จึงมีคนจำนวนมากใช้คุณสมบัติข้อนี้ในการรักษาปัญหาสิวอุดตันที่เกิดจากการผลิตน้ำมันมากเกินไปของต่อมน้ำมันใต้ชั้นผิวหนัง โดยทั่วไปแล้ว กรดวิตามินเอจะขจัดปัญหาผิวให้หายไป และทำให้ผิวคืนสู่สภาพปกติภายใน 10 สัปดาห์ เมื่อหยุดใช้แล้วควรทาครีมกันแดดและปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อป้องกันไม่ให้ปัญหาผิวดังกล่าวย้อนกลับมาอีก  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ผลข้างเคียงที่เกิดจากใช้กรดวิตามินเอ คือจะทำให้ผิวแห้งลอกและอาจมีอาการแพ้แดง ซึ่งเป็นอาการในช่วงแรกที่เริ่มใช้ จึงทำให้มีคนเข้าใจว่ากรดวิตามินเอมีฤทธิ์ในการลอกผิว ซึ่งนั่นถือว่าเป็นความเข้าใจที่ผิดและหากอาการแพ้ดังกล่าวรุนแรง ควรหยุดใช้และปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทันที

สังกะสี

สังกะสี เป็นหนึ่งในธาตุที่นอกจากจะมีความสำคัญต่อสุขภาพโดยรวมแล้ว ยังส่งผลดีต่อสุขภาพผิวพรรณด้วยเช่นกัน สังกะสีช่วยให้เซลล์ใต้ผิวหนังเติบโตและทำงานตามปกติ ช่วยเสริมสร้างและช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของคอลลาเจนใต้ผิวหนัง ทำหน้าที่ในการเร่งกระบวนการซ่อมแซมเซลล์ผิวและกระตุ้นให้มีการสร้างเซลล์ใหม่ ๆ การขาดสังกะสีจะนำไปสู่อาการอักเสบของชั้นผิวหนัง เล็บเปราะ ผมร่วงและสิว เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพในการรักษาผิวสวยและอ่อนเยาว์ ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่าเราควรได้รับ สังกะสี วันละ 60 มิลลิกรัม

อัลฟา ไฮดรอกซี เอซิด ( เอเอชเอ : Alfa-Hydroxy Acid )

เป็นสารสกัดจากธรรมชาติที่มีคุณสมบัติในการผลัดเซลล์ผิวที่ดีเยี่ยมและมีความปลอดภัยสูง เริ่มนำมาใช้ในประเทศไทยกันอย่างแพร่หลายในช่วงปี พ.ศ.2535 ในปัจจุบันเราสามารถสังเคราะห์ อัลฟา ไฮดรอกซี เอซิด ( เอเอชเอ : Alfa-Hydroxy Acid ) ขึ้นมาใช้ได้เอง แต่เชื่อกันว่าเอเอชเอที่มาจากธรรมชาติจะมีประสิทธิภาพในการผลัดลอกเซลล์ผิวที่ดีกว่า และก่อให้เกิดอาการระคายเคืองได้น้อยกว่า เอเอชเอมีคุณสมบัติในการผลัดเซลล์ผิวเก่าให้หลุดลอกออกไปอย่างนุ่มนวล ช่วยเผยผิวเกิดใหม่ที่สดใสแข็งแรง ทำให้ผิวกระจ่างใส เรียบเนียน ช่วยลดเลือนริ้วรอยเส้นเล็ก ๆ และตื้น ๆ ทำให้ริ้วรอยดังกล่าวจางลงและตื้นขึ้น ลบรอยหมองคล้ำ ปรับสีผิวให้สม่ำเสมอ

เอเอชเอมีแหล่งที่มาหลายแห่ง เช่น กรดซีตริก (Citric Acid) สกัดได้จากมะนาวและสับปะรด กรดแลคติก (Lactic Acid) สกัดจากนมเปรี้ยว มะเขือเทศ กรดทาร์ทาริก (Tartaric Acid) สกัดได้จากองุ่น มะขาม และเหล้าไวน์ กรดมาลิก (Malic Acid) สกัดได้จากแอปเปิ้ล ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่าการใช้เอเอชเออย่างต่อเนื่อง จะช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนใต้ผิวหนัง ยังผลให้ผิวมีปริมาณของคอลลาเจนและเส้นใยอิลาสตินเพิ่มมากขึ้น ทำให้ผิวกระชับ ยืดหยุ่น ไม่หย่อนคล้อยง่าย     [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

เบต้า ไฮดรอกซี เอซิด ( บีเอชเอ-Beta-Hydroxy Acid )

กรดบีเอชเอ คือกรดซาลิไซลิก ( Salicylic Acid ) ไม่ใช่สารใหม่แต่อย่างใดสำหรับวงการแพทย์และเครื่องสำอาง เนื่องจากเป็นสารที่แพทย์ใช้ในการรักษาปัญหาผิว เช่น ตาปลา สิว รังแค เชื้อรา รวมไปจนถึงโรคผิวหนังที่มีสาเหตุมาจากพันธุกรรมมาแล้วเป็นเวลานาน บีเอชเอเป็นสารเคมีที่เกิดจากกระบวนการสังเคราะห์เสียเป็นส่วนใหญ่ กรดบีเอชเอจะออกฤทธิ์ในชั้นผิวที่อยู่ลึกลงไป ละลายได้ดีในน้ำมัน ช่วยผลัดลอกเซลล์ผิวได้มากกว่ากรดบีเอชเอ โดยไม่ส่งผลกระทบเป็นเกราะป้องกันเซลล์ผิวเสื่อมสภาพ แต่ไม่ช่วยเสริมสร้างคอลลาเจนและเส้นใยอีลาสตินอย่างที่กรดเอเอชเอทำได้แต่อย่างใด การใช้ เบต้า ไฮดรอกซี เอซิด ( บีเอชเอ-Beta-Hydroxy Acid ) ที่ค่าความเป็นกรดด่างต่ำ ( PH 2.1-2.98 ) จะช่วยผลัดเซลล์ผิวอย่างมีประสิทธิภาพโดยไม่ก่อให้เกิดอาการระคายเคือง หรือเป็นอันตรายต่อผิว ทำหน้าที่เป็นเกราะป้องกันผิวตามธรรมชาติ

ในวงการเครื่องสำอางมักมีการนำเอาบีเอชเอที่มีค่าความเป็นกรดด่างต่าง ๆ เช่นนี้ไปผสมในเครื่องสำอาง ซึ่งสามารถใช้ได้ทุกวันโดยไม่ก่อให้เกิดโทษแต่อย่างใด แต่สำหรับบีเอชเอที่ความเข้มข้นสูงจะมีประสิทธิภาพในการผลัดลอกเซลล์ผิวที่ดีและล้ำลึกยิ่งขึ้น แต่อาจก่อให้เกิดอาการระคายเคืองได้ และจำเป็นต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด

ชาเขียว ( Green Tea )

เป็นที่รู้จักกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ ชาวจีนและชาวญี่ปุ่นนิยมดื่มชาเขียวเพื่อรักษาอาการไข้หวัด อาหารไม่ย่อย ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามเนื้อตามตัวและขับของเสีย จากการศึกษาส่วนประกอบพบว่า ชาเขียว ( Green Tea ) มีสารโพลีฟีนอล ( Polyphenol ) และคาเตชิน ( Catechin ) ในปริมาณสูง สารโพลีฟีนอลมีคุณสมบัติในการต้านอนุมูลอิสระอันเป็นสาเหตุของความเสื่อมโทรมที่ทรงพลัง มีประสิทธิภาพมากกว่าวิตามินอีถึง 20 เท่า ช่วยป้องกันเซลล์และเนื้อเยื่อจากการทำลายของอนุมูลอิสระ ช่วยต้านความร่วงโรย ทำให้ผิวพรรณผ่องใส เปล่งปลั่ง กระชับและเนียนเรียบ

บริษัทเครื่องสำอางจำนวนมากได้นำเอาคุณสมบัติอันโดดเด่นนี้ของชาเขียวไปเป็นหนึ่งในส่วนผสมของเครื่องสำอางและผลิตภัณฑ์บำรุงผิวต่าง ๆ นอกจากนี้ยังพบอีกว่าชาเขียวมีคุณสมบัติในการลดระดับคอเลสเตอรอลที่ดีเยี่ยม ช่วยลดความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจให้น้อยลง ลดอัตราการจับตัวเป็นก้อนของตะกอนไขมันที่ผนังหลอดเลือด จึงช่วยลดการอุดตันของเส้นเลือดช่วยชะล้างสารพิษอันเนื่องมาจากการสูบบุหรี่ ช่วยต้านมะเร็ง ช่วยยับยั้งการจับตัวเป็นก้อนของลิ่มเลือด [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

สารคาเตชินที่อยู่ใน ชาเขียว ( Green Tea ) มีคุณสมบัติในการลดความดันโลหิต ช่วยเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลที่ดี ( HDL ) อย่างไรก็ตามผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่า เพื่อให้ได้ประโยชน์จากชาเขียวอย่างเต็มที่จึงควรดื่มชาเขียวทุกวัน แต่เนื่องจากการดื่มชาเขียวทุกวันอาจส่งผลทำให้ท้องผูกได้ จึงได้มีการผลิตชาเขียวในรูปแบบของแคปซูลออกมาเพื่อง่ายต่อการกิน ทำให้ร่างกายได้รับประโยชน์จากชาเขียวอย่างเต็มที่โดยไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ทำให้ได้ประโยชน์จากชาเขียวทั้งในด้านของสุขภาพและความงาม ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้กินชาเขียว 100 มิลลิกรัมทุกวัน

อาหารปัจจุบันส่วนใหญ่ได้รับการแปรรูปจนแทบไม่เหลือ สารอาหาร วิตามินและแร่ธาตุจึงอาจทำให้ได้รับสารอาหารได้ไม่เพียงพอ

สารสกัดจากเมล็ดองุ่น ( Grape Seed Extract )

มีคุณสมบัติเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่ดีเยี่ยม มีประสิทธิภาพในการจัดการกับอนุมูลอิสระดีกว่าวิตามินอี ซี หรือเบต้าแคโรทีน ช่วยป้องกันเซลล์และเนื้อเยื่อในการถูกอนุมูลอิสระทำลาย ป้องกันความเสียหายของคอลลาเจนและอีลาสตินใต้ผิวหนัง ซึ่งเป็นโครงสร้างหลักในการเพิ่มความยืดหยุ่นและพยุงผิว อันเกิดจากอนุมูลอิสระทำให้ผิวพรรณอ่อนเยาว์ เรียบเนียน ไม่หมองคล้ำ กระชับ เต่งตึงเป็นเวลานาน

โสม ( Ginseng )

มีสรรพคุณในการบำรุงสุขภาพและเสริมสร้างกำลังวังชา เนื่องจาก โสม ( Ginseng ) มีการรวมเอาพลังงานอินทรีเข้ามาไว้ในตัวตลอดช่วงการเจริญเติบโต โสมประกอบด้วยสารซาโปนิน ( Saponin ) อย่างน้อย 12 ชนิด กรดอะมิโน 14 ชนิด เปปไทด์ โซเดียม ทองแดง น้ำมันหอมระเหย โพแทสเซียม เหล็ก แมงกานีส แคลเซียม แมกนีเซียม กรดโสม น้ำตาลโสม วิตามิน กรดนิโคติน สังกะสี เจอร์มาเนียม ( Germanium )

สารสกัดจากโสมมีคุณสมบัติในการรักษามะเร็งกระเพาะอาหารและมะเร็งลำไส้ เสริมสร้างเม็ดเลือดขาวและเซลล์น้ำเหลือง เมื่อมีการทดลองคุณสมบัติของโสมในการต่อต้านเซลล์มะเร็งกับสัตว์ทดลอง พบว่าโสมแดงมีคุณสมบัติในการลดความเสี่ยงต่อการเป็นโรคมะเร็งอย่างดีเยี่ยม ช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตและแพร่กระจายของเซลล์มะเร็ง นอกจากนี้ยังพบอีกว่า สารโพลีแซคคาไรด์ ( Polysaccharride ) ที่สกัดได้จากโสมมีคุณสมบัติในการบำรุงตับและเสริมสร้างภูมิคุ้มกันได้อีกด้วย   [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ถั่วเหลือง ( Soybean )

ถั่วเหลือง ( Soybean ) มีสรรพคุณในการช่วยชะลอการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งให้ช้าลง ผลจากการทดลองในห้องทดลองพบว่า ถั่วเหลืองมีคุณสมบัติในการยับยั้งการกระจายตัวของมะเร็งลำไส้ใหญ่ มะเร็งผิวหนังและมะเร็งชนิดอื่น ๆ นอกจากนี้ยังพบอีกว่า เปลือกถั่วเหลืองช่วยลดอัตราเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ให้น้อยลงอีกด้วย นักวิจัยจำนวนมากเชื่อว่า โดยทั่วไปแล้วถั่วเหลืองเป็นอาหารที่ดีต่อสุขภาพ มีโปรตีนที่มีคุณภาพดีกว่าเนื้อแดงหรือผลิตภัณฑ์จากนมถั่วเหลืองไม่มีคอลเลสเตอรอล ไม่มีฮอร์โมนแปลกปลอมที่อาจส่งผลกระทบต่อระบบการทำงานของร่างกายอย่างที่เนื้อสัตว์ปีกหรือเนื้อวัวมี ถั่วเหลืองจึงเป็นหนึ่งในอาหารที่ดีที่สุดที่จะทำให้ร่างกายสมบูรณ์แข็งแรง ห่างไกลจากโรคมะเร็งและโรคต่าง ๆ ที่เกิดจากความเสื่อมโทรมของร่างกาย

ถั่วเหลือง ( Soybean ) รวมไปถึงพืชตระกูลถั่วต่าง ๆ มีสรรพคุณในการชะลอการเจริญเติบโตและยับยั้งการกระจายตัวของเซลล์มะเร็ง มีสารฟลาโวนอยด์ที่มีฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระ ต้านเชื้อโรค ต้านเชื้อราและทำให้เลือดแข็งตัว นอกจากนี้ถั่วเหลืองยังอุดมไปด้วยกรดอะมิโนที่จำเป็นและ สารอาหาร ที่จำเป็นต่อการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน เช่น เหล็ก แมกนีเซียม ทองแดง ซีลีเนียม แมงกานีส โมลิบดินัม สังกะสี เป็นต้น

หนึ่งในอาหารที่ทำจากถั่วเหลืองที่ได้รับความนิยมกันอย่างแพร่หลายคือเต้าหู้ เต้าหู้อุดมไปด้วยกรดอะมิโนที่ร่างกายไม่สามารถผลิตขึ้นเองได้ ช่วยชะลอการเสื่อมสภาพของเซลล์และเนื้อเยื่อของร่างกาย ลดโคเลสเตอรอลในเลือด ป้องกันไม่ให้เส้นเลือดแข็งตัว เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน รักษาภาวะโลหิตจางชนิดขาดธาตุเหล็ก ต้านมะเร็ง การปฏิกิริยาออกซิเดชัน ช่วยลดความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็ง ดีต่อคนที่เป็นโรคเบาหวาน โรคอ้วนและโรคหัวใจ

แพทย์แผนจีนเชื่อว่าเต้าหู้มีสรรพคุณในการช่วยปรับธาตุให้เป็นกลาง เพิ่มความชุ่มชื้น ดับร้อน ดับกระหาย แก้อาการท้องเสีย มีคุณค่าทางอาหารสูง ประกอบด้วยโปรตีนคุณภาพดีร้อยละ 7.4 ไขมันร้อยละ 3.1 น้ำตาลร้อยละ 2.7 ในเต้าหู้ 100 กรัมจะมีแคลเซียม 277 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 57 มิลลิกรัม เหล็ก 2.1 มิลลิกรัม

นอกจากนี้เต้าหู้ยังมีวิตามินบี1 บี2 และบี3 เป็นจำนวนมาก เต้าหู้มีซีลีเนียมสูง จึงทำให้มีประสิทธิภาพในการต้านอนุมูลอิสระสูง ซึ่งจากการศึกษาวิจัยพบว่าจีเนียสที่อยู่ในเต้าหู้มีประสิทธิภาพในการต้านอนุมูลอิสระสูงกว่าวิตามินอีถึง 500 เท่า จึงทำให้เต้าหู้เป็นหนึ่งในสุดยอดอาหารที่ช่วยยับยั้งสารก่อมะเร็ง ป้องกันอันตรายที่เกิดจากการทำลายของอนุมูลอิสระ ถั่วเหลืองมีแคโรทีนอยด์ที่จะเปลี่ยนเป็นวิตามินเอในภายหลัง ซึ่งมีสรรพคุณในการต้านอนุมูลอิสระ ปรับภูมิคุ้มกันและช่วยต้านมะเร็ง  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ถั่วเหลือง ( Soybean ) มีเซลลูโลสสูง ซึ่งช่วยเพิ่มปริมาณของอุจจาระ กระตุ้นลำไส้ให้มีการเคลื่อนไหวอย่างเป็นปกติ ทำให้กากอาหารที่ตกค้างอยู่ในลำไส้ถูกขับออกได้เร็วขึ้น ซึ่งส่งผลต่อเชื้อจุลินทรีย์ที่อยู่ในลำไส้ ช่วยลดการไหลเวียนของกรดน้ำดีให้น้อยลง วิธีนี้จะช่วยให้สิ่งที่ตกค้างอยู่ในลำไส้ที่จะนำไปสู่โรคมะเร็งลดน้อยลงตามไปด้วย เนื่องจากเต้าหู้เป็นอาหารที่ย่อยง่าย สารอาหาร ที่อยู่ในเต้าหู้สามารถย่อยสลายได้มากถึงร้อยละ 92 – 96

เต้าหู้มีน้ำตาลต่ำจึงเหมาะกับผู้ป่วยหรือผู้สูงอายุที่ระบบการย่อยอาหารทำงานไม่เต็มที่ นอกจากนี้เต้าหู้ยังมีประโยชน์ต่อบุคคลทั่วไปที่มีร่างกายแข็งแรง และยังเหมาะกับคนที่เป็นโรคเบาหวานที่ต้องจำกัดปริมาณน้ำตาลอีกด้วย

สารสกัดจากเกลือแร่เดดซี 

ทะเลเดดซีได้ชื่อว่าเป็นทะเลที่เค็มที่สุดในโลก โดยมีความเข้มข้นของเกลือแร่มากถึงร้อยละ 25 เกลือแร่ที่ได้จากทะเลเดดซีจะประกอบด้วยแร่ธาตุสำคัญ ๆ ที่มีความเข้มข้นสูง ไม่ว่าจะเป็น โพแทสเซียม แมกนีเซียม แคลเซียม ซัลเฟอร์ โปรไมนด์ ในแง่ของความสวยความงามแล้ว มีคนจำนวนมากเชื่อว่าแร่ธาตุที่มีความเข้มข้นจากทะเลเดดซีมีสรรพคุณในการบำรุงผิวพรรณอย่างดีเยี่ยม ช่วยยืดอายุเซลล์ผิวให้เสื่อมช้าลง ช่วยลบเลือนริ้วรอยบนใบหน้า จนทำให้บริษัทเครื่องสำอางจำนวนมากพยายามผสมแร่ธาตุที่สกัดได้จากทะเลดังกล่าวลงไปในเครื่องสำอางของตัวเองเพื่อสร้างจุดขาย

แต่อย่างไรก็ตาม แม้ว่าจะขึ้นชื่อในด้านของความงาม แต่ในขณะนี้ก็ยังไม่มีผลการวิจัยที่น่าเชื่อถือได้ชิ้นใดออกมายืนยันถึงประโยชน์ของสารสกัดจากเกลือแร่เดดซีที่มีต่อผิวพรรณและความงามแต่อย่างใด

สารสกัดจากสาหร่ายทะเล

สาหร่ายทะเล มีแร่ธาตุมากกว่าพืชพรรณที่อยู่บนบกเกือบ 20 เท่า มนุษย์ตระหนักถึงคุณประโยชน์ของสาหร่ายทะเล มีการนำมาทำเป็นอาหารและยาเป็นเวลานับพันปี สาหร่ายทะเลอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุ มีเส้นใย ในขณะที่มีไขมันและคอเลสเตอรอลต่ำ สาหร่ายทะเลอุดมไปด้วยฟอสฟอรัส แมกนีเซียม วิตามินเค วิตามินเอ วิตามินบี เหล็ก แคลเซียม ไอโอดีนและทองแดง

สาหร่ายทะเลมีสรรพคุณในการเพิ่มกำลังวังชา อุดมไปด้วยโปรตีนเส้นใยที่ละลายน้ำได้ มี สารอาหาร ที่จำเป็นสูง ช่วยรักษาความอ่อนเยาว์ เพิ่มกำลังทางเพศ นอกจากนี้สาหร่ายทะเลยังมีสรรพคุณในการล้างพิษ โดยมีคุณสมบัติคล้ายกับยาขับปัสสาวะ ทำให้ลำไส้ทำงานได้เป็นปกติ ดีต่อต่อมไทรอยด์ช่วยชะล้างสารกัมมันตรังสีออกจากร่างกาย ทำให้ระบบเผาผลาญน้ำของร่างกายทำงานอย่างเป็นปกติ  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

การแพทย์จีนแผนโบราณใช้สาหร่ายในทะเลในการช่วยปรับน้ำในร่างกาย ช่วยบำรุงระบบภูมิคุ้มกันและระบบทางเดินอาหาร ช่วยทำความสะอาดระบบน้ำเหลือง ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระเนื่องจากอุดมไปด้วยไอโอดีนและซีลีเนียม ช่วยทำให้เนื้อเยื่อและกระแสเลือดมีความเป็นด่าง ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล ทำให้ปอดและระบบย่อยอาหารแข็งแรง

เมื่อกล่าวในแง่ของความสวยงามแล้ว สารสกัดจากสาหร่ายทะเลมีคุณสมบัติในการรักษาผิวพรรณให้ชุ่มชื้น ทำให้ผิวพรรณเต่งตึงไม่แห้งกร้าน ทั้งยังมีฤทธิ์เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งเป็นสาเหตุของความเสื่อมโทรมของเซลล์และเนื้อเยื่อที่ดีเยี่ยม

น้ำมันมะกอก ( Olive Oil )

น้ำมันมะกอก ( Olive Oil ) อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระตามธรรมชาติ ในผลของมะกอกประกอบไปด้วยกรดไขมันชนิดไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยว กรดไขมันชนิดไม่อิ่มตัวเชิงซ้อนและสารต้านปฏิกิริยาออกซิเดชั่นที่มีชื่อว่า โพลีฟีนอล น้ำมันมะกอกช่วยเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลชนิดดี ( HDL-C ) และช่วยลดระดับความเข้มข้นของโคเลสเตอรอลชนิดเลว ( LDL-C )

มีการพบว่านอกเหนือจากน้ำมันมะกอกแล้ว การกินน้ำมันข้าวโพดและนำมันดอกคำฝอยก็มีสรรพคุณในด้านการต้านอนุมูลอิสระด้วยเช่นกัน แถมยังช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะหลอดเลือดแดงแข็งตัวอีกด้วย ทั้งนี้เนื่องจากน้ำมันทั้งสองชนิดนี้เป็นไขมันชนิดไม่อิ่มตัวที่อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งส่งผลให้ผิวพรรณไม่ได้รับความเสียหายจากอันตรายที่เกิดจากอนุมูลอิสระดังกล่าว

สารสกัดจากเปลือกสนมาริไทม์ฝรั่งเศส ( French Maritime Pine Bark )

จากการศึกษาคุณสมบัติของเปลือกสนมาริไทม์ฝรั่งเศส ผู้เชี่ยวชาญพบว่าสารสกัดจากเปลือกสนชนิดนี้มีคุณสมบัติเป็นตัวต้านอนุมูลอิสระที่ดีเยี่ยม ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่นำไปสู่ความเสื่อมโทรมของเซลล์และเนื้อเยื่อ รวมถึงการร่วงโรยแห่งวัย และการเกิดริ้วรอยเหี่ยวย่น ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นและความเรียบเนียนให้แก่ผิวพรรณ ช่วยลดปริมาณการสร้างเม็ดสีที่ผิดปกติเป็นสาเหตุของการเกิดฝ้า โดยทำให้ความเข้ม ขนาดของฝ้าและรอยหมองคล้ำต่าง ๆ ลดน้อยลง

เพื่อยืนยันประสิทธิภาพของ สารสกัดจากเปลือกสนมาริไทม์ฝรั่งเศส ( French Maritime Pine Bark ) ที่มีต่อผิวพรรณและความงาม ผู้เชี่ยวชาญได้ทำการทดลองโดยนำอาสาสมัครผู้หญิง จำนวน 30 คน ที่มีช่วงอายุระหว่าง 28 – 60 ปีที่มีปัญหาเรื่องฝ้าให้รับสารสกัดจากเปลือกสนมาริไทม์ฝรั่งเศสวันละ 75 มิลลิกรัม ติดต่อกันเป็นเวลา 30 วัน พบว่าความเข้มข้นและขนาดของฝ้าบนใบหน้าของอาสาสมัครเหล่านั้นลดลงอย่างน่าอัศจรรย์ นอกจากนี้ ผู้เชี่ยวชาญยังพบอีกว่า สารสกัดดังกล่าวไม่ก่อให้เกิดอาการข้างเคียงที่เป็นอันตรายแต่อย่างใดต่อร่างกาย  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

สารสกัดจากยีสต์ ( Yest Extract )

คุณสมบัติในด้านความงามของยีสต์เป็นที่ประจักษ์กันมาตั้งแต่สมัยโบราณ โดยคนสมัยก่อนนิยมนำยีสต์มาผสมกับโยเกิร์ตแล้วนำมาพอกหน้า เชื่อว่ายีสต์จะช่วยเติมออกซิเจนให้แก่ผิวทำให้เซลล์และเนื้อเยื่อแข็งแรง เปล่งปลั่ง สดใส ไม่เสื่อมโทรมหรือร่วงโรยง่าย ยีสต์เป็นเชื้อราประเภทหนึ่งเชื่อกันว่า สารสกัดจากยีสต์ ( Yest Extract )มีคุณสมบัติเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่ดีเยี่ยม ช่วยชะลอการเสื่อมโทรมของเซลล์และเนื้อเยื่อ ช่วยยืดอายุของเซลล์ผิวให้ยาวนานยิ่งขึ้นและยังช่วยซ่อมแซมเซลล์ที่ได้รับความเสียหายให้กลับมาแข็งแรงได้อีกด้วยด้วย คุณสมบัติที่ดีเยี่ยมด้านความงามนี้จึงทำให้บริษัทเครื่องสำอางหัวใสจำนวนมากต่างนำสารสกัดจากยีสต์ไปผสมลงในเครื่องสำอางของตัวเอง พร้อมกับอ้างว่าเครื่องประทินผิวของตัวเองสามารถรักษาผิวพรรณให้สดใสเปล่งปลั่ง ไร้ริ้วรอยและแลดูอ่อนกว่าวัยเสมอ

โปรตีนจากปลาทะเล

ปลาทะเลเป็นแหล่งโปรตีนที่มีคุณภาพดี เนื่องจากไม่มีคอเลสเตอรอล ย่อยง่าย ไม่ทำให้ระบบย่อยอาหารระคายเคือง มีการพบว่าเนื้อปลาทะเลบางชนิดที่ได้จากทะเลแถบฟินแลนด์ยังมีสารสำคัญที่อยู่ในกลุ่มโปรทีโอไกลแคน ( Proteoglycans ) หรือไกลโคซามีโนไกลแคน ( Glycosaminoglycans ) ซึ่งเป็นสารที่มีประโยชน์ต่อกระดูก เล็บ เส้นผม โดยเฉพาะอย่างยิ่งผิวพรรณในปริมาณสูงมากเป็นพิเศษในภาวะปกติร่างกายจำเป็นต้องใช้ สารอาหาร เหล่านี้เพื่อทำให้กระบวนการทำงานของร่างกายดำเนินไปอย่างปกติสุข

โดยร่างกายจะนำสารนี้ไปใช้ในกระบวนการสร้างคอลลาเจน ซึ่งจำเป็นต่อความกระชับเต่งตึงของผิวพรรณ ช่วยเสริมสร้างกระบวนการสร้างเซลล์ผิวใหม่ให้สมบูรณ์แข็งแรง เมื่อร่างกายขาด สารอาหาร เหล่านี้จะทำให้เกิดอาการบกพร่องเกี่ยวกับผิวพรรณ ทำให้มีแนวโน้มเกิดริ้วรอยก่อนวัย ผิวพรรณเหี่ยวย่น ภาวะเส้นเลือดเปราะแตกง่าย ผมและเล็บเปราะหักง่าย

สารสกัดจากเมล็ดงา ( Sesami Extract )

เมล็ดงา อุดมไปด้วยสารที่มีประโยชน์มากมาย ไม่ว่าจะเป็นทองแดงแคลเซียม ใยอาหารโพแทสเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก ไอโอดีน สังกะสี นอกจากนี้ยังพบว่าในงามีสารเซซามิน ซึ่งมีคุณสมบัติเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่ดีเยี่ยม ช่วยป้องกันเซลล์และเนื้อเยื่อจากอันตรายที่เกิดจากอนุมูลอิสระ ทำให้เนื้อเยื่อไม่เสื่อมโทรมหรือร่วงโรยได้ง่าย ช่วยป้องกันตับจากการทำลายของสารพิษ ทำให้ตับสามารถทำหน้าที่ในการชะล้างสารพิษและของเสียออกจากร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพยังผลให้อวัยวะต่าง ๆ ภายในร่างกายทำงานอย่างปกติ มีฤทธิ์ในการต้านสารอนุมูลอิสระที่มีต่อผิวพรรณ ทำให้ผิวพรรณเปล่งปลั่ง สดใส ริ้วรอยหรือความเหี่ยวย่นน้อยลง  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

อย่างไรก็ตามแม้ว่าสารเซซามินในเมล็ดงาจะมีประโยชน์ต่อร่างกาย โดยเฉพาะผิวพรรณเป็นอย่างมาก แต่จากการศึกษาส่วนประกอบของเมล็ดงาพบว่า เมล็ดงาแต่ละเมล็ดจะมีสารเซซามินในปริมาณที่น้อยมาก (มีเพียงร้อยละ 0.2 – 0.5 เท่านั้น) นอกจากนั้นสารดังกล่าวยังไวต่อสภาพแวดล้อมมาก โดยจะสลายตัวไปเมื่อโดนความร้อนโดยตรงนอกจากนี้ยังพบอีกว่าร่างกายไม่อาจนำสารเซซามินจากเมล็ดงามาใช้ประโยชน์ผ่านการกินโดยตรง เนื่องจากร่างกายไม่อัดย่อยเมล็ดงาที่มีโครงสร้างไฟเบอร์ห่อหุ้มเอาไว้ได้ เพื่อให้ได้รับประโยชน์จากสารเซซามินดังกล่าว เราจำเป็นต้องรับสารเซซามินในรูปของสารสกัดที่ผ่านกระบวนการผลิตที่พิเศษเท่านั้น

กลูต้าไธโอน ( Glutathione )

มีคุณสมบัติในการปรับสารพิษให้มีสภาพเป็นกลาง ทำให้เซลล์และเนื้อเยื่อของร่างกายไม่ได้รับอันตราย ก่อนที่ร่างกายจะขับสารพิษดังกล่าวทิ้งไป เพื่อควบคุมการสังเคราะห์เมลานิน ทำให้ผิวขาวใสและช่วยลบเลือนริ้วรอยให้จางลง ช่วยเสริมประสิทธิภาพของวิตามินซีและอี ทำให้ร่างกายสามารถดูดซึมไปใช้ได้เร็วและสะดวกยิ่งขึ้น แหล่งที่พบกลูต้าไธโอน ได้แก่ เนื้อ สาหร่ายสไปรูลิน่า ปลา วอลนัต หน่อไม้ฝรั่ง

น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรส ( Evening Primrose )

สกัดจากเมล็ดอีฟนิ่งพริมโรสมีกรดไขมันจำเป็นกลุ่มโอเมก้า-6 โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กรดไลโนเลอิกและแกมมาไลโนเลนิก กรดไขมันโอเมก้า-6 ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ป้องกันโรคหัวใจและความดันโลหิตสูง ลดระดับคอเลสเตอรอล ป้องกันโรคหลอดเลือดตีบตัน เพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่ผิวหนัง ทำให้ผิวพรรณยืดหยุ่น ไม่แห้งกร้านหรือมีริ้วรอย ทำให้ผิวพรรณนวลเนียน เต่งตึง กระชับ บรรเทาอาการผิดปกติก่อนมีประจำเดือน ช่วยปรับระดับฮอร์โมนในหญิงวัยเจริญพันธุ์และวัยหมดประจำเดือนให้อยู่ในระดับที่สมดุลและช่วยลดอาการแทรกซ้อนที่เกิดจากโรคเบาหวาน

กระเทียม ( Garlic )

กระเทียม ( Garlic )เป็นหนึ่งในสมุนไพรที่มีสรรพคุณในการรักษามะเร็งที่ดีเยี่ยม จากการทดลองพบว่ากระเทียมมีฤทธิ์ในการต้านการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งและต่อสู้กับเชื้อโรค ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน เหมาะสำหรับผู้ป่วยโรคมะเร็งที่มีภูมิต้านทานต่ำเนื่องจากการติดเชื้อ การทำเคมีบำบัดหรือรังสีบำบัด รวมไปถึงผู้ป่วยที่มีโรคแทรกเนื่องจากการติดเชื้อ  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

น้ำมันกระเทียมช่วยเสริมสร้างประสิทธิภาพของเม็ดเลือดขาวในการต่อสู้กับมะเร็ง ช่วยยับยั้งการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งบริเวณจมูก คอ ตับและปากมดลูก ช่วยทำลายองค์ประกอบของเซลล์มะเร็ง ส่งผลให้เซลล์มะเร็งตายในที่สุด
นอกจากนี้กระเทียมยังมีคุณสมบัติในการยับยั้งการสังเคราะห์สารไนโตรซามีน ซึ่งเป็นสารพิษที่ก่อให้เกิดมะเร็ง ช่วยป้องกันและรักษามะเร็งกระเพาะอาหาร มะเร็งทางเดินอาหาร ช่วยรักษามะเร็งผิวหนัง ช่วยรักษาโรคเนื้องอกชนิดร้ายแรงได้หลายชนิด ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ลดความเสี่ยงต่อการคุกคามของเปอร์ออกไซด์ในการทำลายเยื่อหุ้มเซลล์

การกินหอมและกระเทียมในปริมาณมากอย่างสม่ำเสมอจะช่วยลดอัตราการเป็นมะเร็งกระเพาะอาหารให้น้อยลง และยังช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยต้านเชื้อโรค ช่วยต้านการเกิดโรค ต้านการเกิดเนื้องอก และลดอัตราของเปอร์ออกไซด์ที่กระทำต่อเยื่อหุ้มเซลล์

จากการศึกษาส่วนประกอบพบว่า กระเทียม ( Garlic ) มีสารที่ต้านการแข็งตัวของเลือด ทำให้เกล็ดเลือดลื่นไม่จับตัวกันเป็นก้อน นอกจากนั้นกระเทียมยังมีสารซีลีเนียมที่มีคุณสมบัติในการเป็นตัวตามปฏิกิริยาออกซิเดชัน ป้องกันไม่ให้ออกซิเจนหลุดออกจากเซลล์เม็ดเลือดแดง ช่วยขจัดของเสียออกจากเลือด ทำให้เลือดบริสุทธิ์ ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนเลือดให้สะดวก ยังผลให้ผิวพรรณเปล่งปลั่งสดใสไม่หมองคล้ำง่าย

สาหร่ายสไปรูลิน่า ( Spirulina )

สาหร่ายสไปรูลิน่าเป็นพืชเซลล์เดียวที่เติบโตบนพื้นผิวของแหล่งน้ำที่สะอาด ซึ่งอยู่ตามเทือกเขาและป่าลึก ปราศจากการปนเปื้อนของของเสียหรือสารพิษ เป็นสิ่งมีชีวิตรูปแบบหนึ่งที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดในโลก ที่เกิดขึ้นบนโลกเมื่อ 2,000 ล้านปีก่อน สาหร่ายสไปรูลิน่า 100 แคปซูล จะให้โปรตีนบริสุทธิ์ที่ได้จากพืชซึ่งง่ายต่อการย่อย 58 กรัม คลอโรฟิลล์ธรรมชาติอีก 2.1 กรัม สาหร่ายสไปรูลิน่าจะมีคลอโรฟิลล์ที่ช่วยบรรเทาอาการอักเสบ มีเบต้าแคโรทีนสูง มีสรรพคุณในการต้านอนุมูลอิสระ มีฤทธิ์ในการเยียวยาบาดแผล ช่วยบำรุงผิวพรรณให้สวยงามและอ่อนเยาว์อยู่เสมอ

นอกจากโปรตีนและคลอโรฟิลล์แล้ว สาหร่ายสไปรูลิน่ายังอุดมไปด้วยวิตามินบี ซึ่งจำเป็นต่อการล้างพิษและการเยียวยาร่างกายและเหนือสิ่งอื่นใด สาหร่ายสไปรูลิน่ายังเป็นแหล่งวิตามินบี12 ซึ่งเป็นวิตามินที่หาไม่ได้ในพืชผัก หรืออาหารที่ไม่ใช่เนื้อสัตว์ วิตามินบีมีความสำคัญต่อการฟื้นฟูและการปรับสมดุลของสมอง ตับ และระบบประสา เนื่องจากแหล่งวิตามินบีคือธัญพืชและเนื้อสัตว์ ซึ่งเป็นตัวการสำคัญที่ก่อให้เกิดกรดขึ้นภายในร่างกายที่เราจำเป็นต้องหลีกเลี่ยงในช่วงล้างพิษ เพื่อให้ได้วิตามินดังกล่าว สาหร่ายสไปรูลิน่าจึงเป็นทางเลือกที่ดี อีกทั้งยังไม่ก่อให้เกิดกรดหรือของเสียขึ้นภายในร่างกายอีกด้วย [adinserter name=”navtra”]

GF ( Growth Factor ) สารยุคใหม่แห่งโลกอนาคต

สาร GF ( Growth Factor ) คือสารที่เป็นส่วนประกอบของน้ำเลี้ยงเซลล์ที่ใช้ในกระบวนการเพาะเลี้ยงเซลล์เพื่อปลูกถ่ายอวัยวะ ซึ่งเป็นนวัตกรรมใหม่ล่าสุดของวงการวิทยาศาสตร์ในการรักษาอวัยวะที่ได้มาให้อยู่ในสภาพที่สมบูรณ์และแข็งแรงที่สุด สาร GF ( Growth Factor )มีฤทธิ์ในการเร่งการเจริญเติบโตของเซลล์และเพิ่มการแบ่งตัวของเซลล์

ด้วยคุณสมบัติที่ดีเยี่ยมต่อเซลล์ บริษัทเครื่องสำอางจำนวนมากได้นำสาร GF ( Growth Factor ) มาประยุกต์เข้ากับผลิตภัณฑ์บำรุงผิวเพื่อกระตุ้นเซลล์ผิวให้มีการเจริญเติบโต เสริมสร้างกระบวนการฟื้นฟูและซ่อมแซมตัวเองของเซลล์และเนื้อเยื่อในระดับรากลึก ทำให้เซลล์และเนื้อเยื่อแข็งแรง ไม่ทรุดโทรมและสามารถกลับมาทำงานได้ตามปกติ ไม่ร่วงโรยไปตามวัย เมื่อนำมาใช้กับผิวแล้วพบว่าสาร GF ( Growth Factor ) ช่วยปรับสภาพผิวให้เนียนนุ่ม ลบเลือนริ้วรอย มีประสิทธิภาพในการป้องกันอาการหย่อนคล้อย หรือเสื่อมโทรมของผิวอย่างดีเยี่ยม เมื่อเปรียบเทียบกับผลิตภัณฑ์บำรุงผิวทั่วไปที่ขายอยู่ตามท้องตลาด

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง

เอกสารอ้างอิง

ริตา, เกรียร์. อาหารขจัดอนุมูลอิสระ. กรุงเทพ: หมอชาวบ้าน,2551. 176 หน้า : 1.อาหาร-แง่สุขภาพ. 2.อนุมูลอิสระ. I.วูดเวิร์ด,โรเบิร์ต, II.พิสิฐ วงศ์วัฒนะ,ผู้แปล. III.ชื่อเรื่อง. 613.2 ISBN 978-974-04-5522-6.

How Products are Made contributors (2002). “Oxygen”. How Products are Made. The Gale Group, Inc. Retrieved December 16, 2007.

Papanelopoulou, Faidra (2013). “Louis Paul Cailletet: The liquefaction of oxygen and the emergence of low-temperature research”. Notes and Records, Royal Society of London. 67 (4): 355–73. doi:10.1098/rsnr.2013.0047.Emsley 2001, p.303

การฉายรังสีรักษามะเร็งมีผลข้างเคียงต่อการมองเห็นอย่างไร

0
การฉายรังสีรักษามะเร็งมีผลกระทบอะไรต่อการมองเห็น
ผู้ป่วยมีปัญหาทางด้านสายตาและการมองเห็นจากการเกิดเส้นประสาทตาเสื่อมหลังจากการฉายรังสีรักษาโรคมะเร็งที่บริเวณส่วนศีรษะ ลำคอและสมอง
การฉายรังสีรักษามะเร็งมีผลกระทบอะไรต่อการมองเห็น
ผู้ป่วยมีปัญหาทางด้านสายตาและการมองเห็นจากการเกิดเส้นประสาทตาเสื่อมหลังจากการฉายรังสีรักษาโรคมะเร็งที่บริเวณส่วนศีรษะ ลำคอและสมอง

มะเร็งรักษาด้วยการฉายรังสีกระทบต่อการมองเห็น

การฉายรังสีเพื่อทำการรักษา โรคมะเร็ง ที่บริเวณส่วนศีรษะ ลำคอและสมอง ในการรักษาอาจจะทำให้ผู้ป่วยมีปัญหาทางด้านสายตาและ การมองเห็น เนื่องจากการเกิดเส้นประสาทตาเสื่อมภายหลังการฉายรังสีรักษามะเร็ง ( radiation-induced optic neuropathy / RION ) ซึ่งผลกระทบที่เกิดขึ้นเป็นผลที่มีความรุนแรงค่อยข้างสูงและสามารถเกิดขึ้นได้อย่าง รวดเร็ว ถึงแม้ว่าผลกระทบที่เกิดนี้จะพบได้น้อยมากก็ตาม ดังนั้นก่อนที่จะทำการรักษาแพทย์ต้องทำการกำหนดค่าขอบเขต ( Constraint ) ของส่วน Optic Apparatus เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอาการข้างเคียงข้างต้น ความผิดปกติของสายตาที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยจะเกิดขึ้นหลังจากที่ทำการรักษาด้วยการฉายรังสีแล้วประมาณ 2.5 ปีเป็นต้นไป ซึ่งการประเมินการมองเห็นของผู้ป่วยสามารถทำได้ 2 วิธี คือ

1. การประเมินโดยใช้ค่า Visual Acutiy ( VA ) คือค่าระยะที่ผู้ป่วยสามารถมองเห็นได้ โดยคนทั่วไปจะสามารถมองเห็นได้ที่ระยะ 100 ฟุต ซึ่งในการรายงานจะรายงานเป็นค่าที่สามารถมองเห็นได้ของผู้ป่วย/ค่าที่คนทั่วไปมองเห็น เช่น 20/100 หมายความว่าผู้ป่วยสามารถมองเห็นได้ที่ระยะ 20 ฟุต เป็นต้น

2. การตรวจลานสายตา คือ การตรวจปริมาณหรือระยะที่ผู้ป่วยมะเร็งเห็นได้จริง เทียบกับปริมาณหรือระยะที่ผู้ป่วยมะเร็งควรจะต้องมองเห็นได้
อาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นกับดวงตาที่เกี่ยวข้องกับเส้นประสาทตาจะทำให้เกิดสูญเสีย การมองเห็น ของตาเพียงข้างใดข้างหนึ่ง ( Monocular ) แต่ถ้าอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นอยู่ใกล้เคียงกับส่วนของ Optic Chiasm จะส่งผลให้เกิดการสูญเสียการมองเห็นของตาทั้งสองข้าง เพราะว่าการเกิดการบาดเจ็บที่บริเวณนี้ที่ตาข้างใดข้างหนึ่งแล้วจะส่งผลกระทบไปสู่ตาอีกข้างหนึ่งได้ด้วยการฉายรังสีรักษามะเร็งแบบ Pitutitary Adenoma จะส่งผลให้เกิดการบาดเจ็บที่ส่วนของ Inferior Central Optic chiasm ซึ่งเมื่ออาการบาดเจ็บนี้เกิดขึ้นผู้ป่วยจะมีการมองเห็นแบบลานตา ( VF ) ซึ่งลักษณะความผิดปกติจะเป็นแบบ Bilateral Upper Outer Quadrant แต่ทว่าถ้าความเสียหายที่เกิดขึ้นเกิดกับส่วนของ Proximal Optic Tract จะทำให้ข้างที่เป็น Optic Tract สูญเสีย การมองเห็น ไป แต่ก็จะเกิดขึ้นกับข้างที่เป็น Optic Tract เท่านั้น ส่วนตาอีกข้างจะไม่เกิดผลกระทบนี้

ปัญหาที่เกิดขึ้นกับดวงตาหลังการรักษามะเร็งไม่ว่าจะเป็นส่วนของ Retina หรือ Optic nerve หรือ Optic หรือ Occipital Lobes ต่างก็สร้างผลกระทบต่อการมองเห็นของดวงตาทั้งสิ้น และการแบ่งระยะของความรุนแรงที่เกิดขึ้นจากการได้รับรังสีเข้าสู่บริเวณ Optic Nerve หรือ Chiasm ก็ไม่สามารถแบ่งออกได้อย่างชัดเจน เพราะว่าปัญหา การมองเห็น ที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยนี้อาจจะเกิดเนื่องจากสาเหตุอื่นร่วมด้วยได้ เช่น การเป็นต้อกระจก ภาวะตาแห้ง เป็นต้น แต่เราก็

สามารถระบุผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นได้ ดังนี้

1. ตำแหน่งที่มีรอยโรค ( Lesion ) เกิดขึ้นอยู่ที่บริเวณของ Chiasm โดยตรง จะส่งผลกระทบโดยตรงต่อ Bilateral Temporal VF

2. ตำแหน่งที่มีรอยโรค ( Lesion ) เกิดขึ้นอยู่ที่บริเวณส่วนหลังของ Chiasm จะส่งผลกระทบต่อลานสายตา (VF) ทั้งสองข้างของผู้ป่วย

3. ตำแหน่งที่มีรอยโรค ( Lesion ) เกิดขึ้นอยู่ที่ส่วนด้านหน้าของ Chiasm จะส่งผลกระทบทำให้ลานสายตาของผู้ป่วยในข้างที่มีอาการเกิดขึ้น

มะเร็งกับคำนิยาม Volume ของส่วน Optic Apparatus

ตั้งแต่ส่วนหลังของเส้นประสาทตา ( Optic nerve ) ของตรงกลางของ Globe ผ่านมายังส่วนของตรงกลางของ Orbit โดยที่กล้ามเนื้อตาจะพุ่งผ่านขึ้นมา Opticcanals ที่อยู่ในตำแหน่ง Medial ที่มีต่อ Anterior Clinoid Process ของส่วนกระดูกปีกเล็กของกระดูกสฟีนอยด์ ( Lesser Wings ) ในส่วนของ Sphenoid และยังสามารถแบ่งเป็นเส้นประสาททั้งส่วนซ้ายและขวา และตรงกับตำแหน่งของส่วนไขว้เส้นประสาท (Optic Chiasm ) และสิ่งที่เกิดขึ้นก็คือ medial Fibers จะทำการข้ามไปยังส่วนของเส้ในประสาทตา ( Optic Tract ) ของตาที่อยู่ในด้านตรงข้าม ซึ่งในตอนที่ Lateral fibers จะคงมีอยู่ที่ Tract ที่อยู่ในส่วนของข้างเดียวกันกับ Optic Chiasm ที่มีรูปร่างและลักษณะคล้ายกับตัวอักษร X ซึ่งโดยปกติแล้วจะอยู่ในตำแน่งเหนือต่อจาก Sella Turcica และส่วนของเส้นประสาทตาจะพาดผ่านไปส่วนหน้าต่อ Pituitary Stalk ที่อยู่ด้านข้างและมีการล้อมรอบโดย Internal Carotid Arteries ซึ่งจากการทำ Ct หรือ MRI ทให้เห็นว่า Optic Tract อยู่ทางด้านหลังของ Optic Chiasm ก่อนที่ Fibers ที่อยู่อย่างกระจัดกระจายจะมีลักษณะกลืนไปกับส่วนของเนื้อสมอง ซึ่งส่วนของตัว optic Nerve นั้นจะมี ความหนาอยู่ประมาณ 2-5 มิลลิเมตรเท่านั้นซึ่งถือว่าเป็นขนาดที่บางมาก ดังนั้นในการทำ MRI เพื่อที่จะได้เห็นอย่างชัดเจนใน T1 และ T2 แล้ว ควรตัดให้มีระยะน้อยกว่า 3 มิลลิเมตรจะเป็นระยะที่ดีที่สุด เพราะจะสามารถเห็นได้ตลอดทั้งแนวของส่วน Optic Apparatus ซึ่งมีความจำเป็นที่จะต้องทำการ Contour อย่างต่อเนื่องเพราะว่าถ้าหากมีการพลาดช่วงใดช่วงหนึ่งไปแล้วจะทำให้การประมวลผล Dose

Volume Histogram มีความผิดพลาดเกิดขึ้นได้ ซึ่งจะไม่ส่งผลดีต่อการรักษาผู้ป่วย
Dose-Volume Data

พบว่าจากการศึกษาเกี่ยวกับการเกิดสภาวะ Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) เกิดขึ้นกับผู้ป่วยทีทำการรักษาด้วยการฉายรังสีทั้งที่ทำการฉายแบบ Single fraction และแบบ Multiple fraction ซึ่ง

ผู้ป่วยมะเร็งจะมีปัญหาทางด้านสายตาและการมองเห็น หรืออาจทำให้สูญเสียการมองเห็นของตาข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้าง เนื่องจากเส้นประสาทตาเกิดการเสื่อมหลังจากการฉายรังสีรักษาโรคมะเร็งที่บริเวณส่วนศีรษะ ลำคอและสมอง

1. Single Fraction Therapy

จากการรายงานการศึกษาของ Tishler พร้อมกับคณะของเขา พบว่าการทำ Radiosurgery จะส่งผลให้เกิด Optic Nerve Injury ขึ้น และยังพบว่าค่าปริมาณรังสีที่ Optic nerve จะสามารถทนได้มีค่าปริมาณรังสีที่ประมาณ 8 Gy และปริมาณรังสีที่น้อยที่สุดคือ 9.7 Gy จึงจะส่งผลให้เกิด OPTIC Neuropathy
ต่อมา Stafford กับคณะได้ทำการรายงานผลการศึกษาจากการศึกษาสภาวะ Radiation induced Optic Neuropathy (RION) พบว่าในผู้ป่วยจำนวนทั้งหมด 215 คน มีผู้ป่วยที่เกิดสภาวะ Radiation induced Optic Neuropathy (RION) จำนวน 4 คน การฉายรังสีศัยกรรม (Radiosurgery) เข้าสู่ผู้ป่วยโดยมีปริมาณรังสีเฉลี่ยที่เข้าสู่ optic chiasm ได้รับเท่ากับ 10 Gy จะพบว่า โอกาสการเกิดภาวะ Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) ที่ Dmax ต่าง ๆ สามารถสรุปได้ดังนี้

  • Dmax น้อยกว่า 8 Gy โอกาสการเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) มีค่าประมาณร้อยละ 1.7
  • Dmax อยู่ระหว่าง 8-10 Gy โอกาสการเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) มีค่าประมาณร้อยละ 1.8
  • Dmax อยู่ระหว่าง 10-12 Gy นั้นจะไม่มีโอกาสการเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION )
  • Dmax มากกว่า 12 Gy โอกาสการเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) มีค่าประมาณร้อยละ 6.9

2. Multiple Fractions Therapy

ได้มีการศึกษาถึงปริมาณรังสีที่ทำให้ผู้ป่วยสามารถตาบอดได้ โดย Emami กับคณะได้ทำการรายงานว่าผู้ป่วยที่มีโอกาสตาบอดคือผู้ป่วยที่ได้รับปริมาณรังสีที่ 50 Gy จะมีโอกาสตาบอดได้ประมาณร้อยละ 5 แต่ถ้าผู้ป่วยได้รับรังสีที่ปริมาณมากกว่า 60-65 Gy จะมีโอกาสตาบอดได้มากถึงร้อยละ 50 ทีเดียว และเมื่อมีการศึกษาต่อมาพบว่าผู้ป่วยที่ได้รับปริมาณรังสีที่มี Dmax ต่ำกว่า 59 Gy หรือได้รับรังสีที่เข้าที่ส่วนของ Chiasm ประมาณ 53.7 Gy หรือได้รับรังสีที่ Optic nerve ปริมาณ 56.8 Gy ผู้ป่วยที่ได้รับรังสีดังที่กล่าวมาจะไม่มีการเกิดภาวะ เกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) เลย แต่ถ้ามีการได้รับรังสีเข้าสู่ส่วนของ Optic Nerve ที่ Dmax ที่มีปริมาณรังสีมากกว่า 64 Gy และปริมาณรังสีโดยรวมสูงกว่า 60 Gy แล้วร้อยละ 25 ของผู้ป่วยจะมีผลกระทบข้างเคียงที่ตาเกิดขึ้นตั้งแต่ระดับปานกลางถึงระดับรุนแรง ซึ่งผลกระทบข้างเคียงที่เกิดขึ้นนี้จะมีค่าลดลงเมื่อผ่านไปนานกว่า 10 ปี

ต่อมา Hoppe ได้ทำการกำหนดค่า Dmax ของ Optic Nerve ให้มีค่าไม่เกิน 50 Gy แต่ว่า Martel ได้ทำการกำหนดค่า Contraint ว่าควรมีค่าไม่เกิน 60 Gy และต่อมา Daly ได้ทำการกำหนดค่าทั้งสอง คือ ปริมาณรังสีที่ Optic Nerve ควรมีค่าไม่เกิน 54 Gy และปริมาณรังสีที่ Optic Chiasm ไม่ควรมีค่าเกิน 45Gy ซึ่งในผู้ป่วยที่เป็นเนื้องอกที่ต่อมใต้สมอง ( Pitutiary Tumor ) พบว่าเส้นประสาทตาจะสามารถทนต่อปริมาณรังสีได้ลดลง และระยะที่จะทำให้เกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) ก็มีระยะเวลาที่ลดลงด้วยเช่นกัน เพราะผู้ป่วยได้รับปริมาณรังสีที่ประมาณ 46 Gy จะส่งผลให้เกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) ในระยะเวลาเพียงแค่ 10-11 เดือนหลังจากที่ได้รับการฉายรังสี

นอกจากปริมาณรังสีที่ได้รับทั้งหมดแล้ว ยังพบอีกว่าการเกิดภาวะ Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) ยังขึ้นอยู่กับ Fraction Size อีกด้วย โดยพบว่าผู้ป่วยที่ได้รับรังสีที่ปริมาณ 60-70 Gy และมีการให้ Dose/fraction อยู่ที่ ≥ 1.9 Gy จะมีความเสี่ยงที่จะเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) สูงถึงร้อยละ 50 แต่ถ้ามีการให้ Dose/fraction อยู่ที่ < 1.9 Gy Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) ความเสี่ยงที่จะเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) จะน้อยลงเหลือเพียงแค่ร้อยละ 11 เท่านั้น นอกจากนั้นยังพบว่าผู้ป่วยที่ได้รับการฉายรังสีแบบ Hyperfraction ที่ได้รับการให้ครั้งละ 1.2Gy / Fraction ทั้งเช้าและเย็นนั้นไม่พบการเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) เลยแม้แต่น้อย จึงพบว่าการเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) มีจำนวนที่ลดลงเมื่อลดการฉายรังสีให้เหลือเพียงวันละ 2 ครั้ง

ปัจจัยที่เข้ามาเพิ่มความเสี่ยงกับการเกิด Radiation Induced Optic Neuropathy ( RION )

ปัจจัยที่เข้ามาเพิ่มความเสี่ยงในการเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) นอกจากจะขึ้นอยู่กับปริมาณรังสีที่ได้รับแล้วก็ยังมีปัจจัยอื่น ๆ อีก คือ

1. อายุ ผู้ป่วยที่มีอายุสูงจะมีความเสี่ยงในการเกิดภาวะ Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) สูงกว่าผู้ป่วยที่มีอายุน้อยกว่า จากการศึกษาของ Persons กับคณะจากผู้ป่วย 3 กลุ่ม คือ

  • ผู้ป่วยกลุ่มที่ 1 ที่มีอายุระหว่าง 20-50 ปี ที่ได้รับรังสีมากกว่า 60 Gy มีบริเวณ Optic Nerve ร้อยละ 58 กับการได้รับรังสีที่บริเวณ Optic nerve มากกว่า 70 Gy จะการเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) ประมาณร้อยละ 4
  • ผู้ป่วยกลุ่มที่ 2 ที่มีอายุระหว่าง 50-70 ปี พบว่าเมื่อได้รับรังสีมากกว่า 60 Gy ประมาณร้อยละ 26 กับผู้ป่วยที่ได้รับรังสีที่ปริมาณมากกว่า 70 Gy ความเสี่ยงที่จะเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) กลับเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 13
  • ผู้ป่วยกลุ่มที่ 3 ที่มีอายุมากกว่า 70 ปีขึ้นไป พบว่าเมื่อได้รับรังสีมากกว่า 60 Gy ความเสี่ยงที่จะเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) กลับเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 14

ความเสี่ยงที่จะเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) กลับเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 13
นั้นแสดงว่าผู้ป่วยที่มีอายุมากเมื่อทำการรักษาด้วยการฉายรังสีแล้วจะมีความเสี่ยงในการเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) มากกว่าผู้ป่วยที่มีอายุน้อยนั่นเอง

2. โรคประจำตัว ถ้าผู้ป่วยมีโรคประจำตัวอยู่ก่อนที่จะทำการรักษาด้วยการฉายรังสีแล้ว โอกาสที่ผู้ป่วยจะเกิดภาวะแทรกซ้อน Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) ขึ้นก็จะมีมากขึ้นตามไปด้วย เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง เป็นต้น

Dose Volume limits ที่มีการแนะนำสำหรับผู้ป่วย

อาการตาบอดเป็นผลข้างเคียงที่ผู้ป่วยจะได้รับหลังจากที่ทำการรักษาด้วยการฉายรังสี แต่ถ้าปริมาณรังสีที่ได้รับมีค่าน้อยกว่าหรือเท่ากับ 50 Gyหรือที่ Dmax มีค่าต่ำกว่า 55 Gy แล้วโอกาสที่จะเกิดอาการข้างเคียงจนทำให้ตาบอดเกิดขึ้นได้น้อยมากหรือแทบไม่เกิดขึ้นเลย แต่ในทางกลับกันซึ่งปริมาณรังสีที่สามารถสร้างผลกระทบต้องมีปริมาณมากกว่า 55 Gy ขึ้นไปและถ้าทำการให้ fraction size ที่ต่ำกว่า 2 Gy ความเสี่ยงก็จะเพิ่มขึ้นอีกร้อยละ 3-7 เท่านั้นยังไม่พอ ถ้าผู้ป่วยมีการได้รับรังสีที่ปริมาณมากกว่า 60 Gy ความเสี่ยงในการเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) จะเพิ่มขึ้นอีกร้อนละ 8-20 เลยทีเดียว

แต่ในการรักษาเนื้องอกที่ต่อมใต้สมองนั้นมีการแนะนำให้ทำการตั้งค่า Constranit โดนที่ Dmax ควรมีค่าไม่เกิน 46 Gy เท่านั้น และต้องใช้ 1.8 Gy / Fraction จึงจะเป็นผลดีต่อผู้ป่วย และการใช้เทคนิค Stereotactic Radiosurgery ในการฉายรังสีเพียงแค่ครั้งเดียวจะทำให้ค่า Dmax ต่ำกว่า 8 Gy ซึ่งจะส่งผลให้การเกิดภาวะ Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) เกิดขึ้นได้น้อยลงไปอีก แต่ก็สามารถเพิ่มขึ้นได้ถ้ามีการเพิ่มปริมาณรังสีในการรักษา ซึ่งสามารถทำการสรุปได้ดังตาราง

อวัยวะ ปริมาตร เทคนิคการฉายรังสี EndPoint Dose (Gy), or dose/volume parameters Rate (%) หมายเหตุ
Optic nerve/ chiasm   Whole organ

Whole organ  Whole organ

3D-CRT

3D-CRT  3D-CRT

Optic neuropathy

Optic neuropathy  Optic neuropathy

Dmax < 55

Dmax < 55-60  Dmax > 60

< 3 3-7 >7-20

–      –

Whole organ SRS
(single fraction)
Optic neuropathy Dmax < 12 < 10

การรักษาด้วยรังสีย่อมมีผลกระทบเกิดขึ้นได้ แต่ว่าการกำหนดค่าปริมาณรังสี วิธีการฉายรังสีและการดูแลสุขภาพของผู้ป่วยก่อนที่จะทำการฉายรังสี จะสามารถช่วยให้ผลกระทบที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยได้น้อยลง โดยเฉพาะการเกิด Radiation induced Optic Neuropathy ( RION ) ที่สามารถทำให้ผู้ป่วยตาบอดได้

ร่วมตอบคำถามกับเรา

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง

เอกสารอ้างอิง 

อิ่มใจ ชิตาพนารักษ์. ผลกระทบจากการรักษาโรคมะเร็ง. เชียงใหม่: ภาควิชารังสีวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 2557.

Lessell S. Friendly fire:Neurogenic visual loss from radiation therapy. J Neuroophthalmol. 24:243-250, 2004.

Jiang GL, Tucker SL, Guttenbenberger R, et al. Radiation-induced injury to the visual pathway. Radiother Oncol. 30:17-25, 1994.

Klin LB, Kim JY, Ceballos R. Radiation opticneuropathy. Ophthalmol.92:1118-1126, 1985.

White Blood Cell (WBC) คืออะไร? การตรวจและบทบาทของเม็ดเลือดขาวต่อภูมิคุ้มกัน

0
เซลล์เม็ดเลือดขาว
เม็ดเลือดขาวเป็นเซลล์ของระบบภูมิคุ้มกันซึ่งคอยป้องกันร่างกายจากเชื้อก่อโรคและสารแปลกปลอมต่างๆ
การตรวจเม็ดเลือดขาววัดค่าอะไรได้บ้าง
เซลล์ของระบบภูมิคุ้มกันซึ่งคอยป้องกันร่างกายจากเชื้อก่อโรคและสารแปลกปลอมต่างๆ

White Blood Cell (WBC) คืออะไร?

เม็ดเลือดขาวหรือ White Blood Cell (WBC) เป็นส่วนประกอบสำคัญของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย ทำหน้าที่ปกป้องร่างกายจากการติดเชื้อและสิ่งแปลกปลอม บทความนี้จะอธิบายเกี่ยวกับบทบาทของเม็ดเลือดขาว วิธีการตรวจ การแปลผล และการดูแลสุขภาพที่เกี่ยวข้อง

บทบาทของเม็ดเลือดขาวในระบบภูมิคุ้มกันคืออะไร?

เม็ดเลือดขาวเป็นกองกำลังหลักของระบบภูมิคุ้มกัน ทำหน้าที่ป้องกันและต่อสู้กับการติดเชื้อ รวมถึงกำจัดสิ่งแปลกปลอมและเซลล์ที่ผิดปกติในร่างกาย

เม็ดเลือดขาวทำหน้าที่อะไรในร่างกาย?

เม็ดเลือดขาวทำหน้าที่หลักในการ:

  • ตรวจจับและทำลายเชื้อโรค
  • สร้างแอนติบอดีเพื่อต่อต้านการติดเชื้อ
  • กำจัดเซลล์ที่ตายแล้วและสิ่งแปลกปลอม
  • ช่วยในกระบวนการหายของบาดแผล

เม็ดเลือดขาวมีกี่ประเภท และแต่ละประเภททำหน้าที่อะไร?

เม็ดเลือดขาวมี 5 ประเภทหลัก:

  • นิวโทรฟิล (Neutrophils): ต่อสู้กับการติดเชื้อแบคทีเรียและเชื้อรา
  • ลิมโฟไซต์ (Lymphocytes): สร้างแอนติบอดีและทำลายเซลล์ที่ติดเชื้อไวรัส
  • โมโนไซต์ (Monocytes): กำจัดเซลล์ตายและสิ่งแปลกปลอม
  • อีโอซิโนฟิล (Eosinophils): ต่อสู้กับปรสิตและตอบสนองต่อภูมิแพ้
  • เบโซฟิล (Basophils): ตอบสนองต่อการอักเสบและภูมิแพ้

เม็ดเลือดขาวทำงานอย่างไรเมื่อมีการติดเชื้อหรืออักเสบ?

เมื่อมีการติดเชื้อหรืออักเสบ เม็ดเลือดขาวจะ:

  • เพิ่มจำนวนขึ้นอย่างรวดเร็ว
  • เคลื่อนที่ไปยังบริเวณที่มีการติดเชื้อหรืออักเสบ
  • ทำลายเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอม
  • ปล่อยสารเคมีเพื่อกระตุ้นการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน

การตรวจนับเม็ดเลือดขาว (White Blood Cell Count) คืออะไร?

การตรวจนับเม็ดเลือดขาวเป็นส่วนหนึ่งของการตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (Complete Blood Count – CBC) ซึ่งวัดจำนวนเม็ดเลือดขาวในเลือด

วิธีการตรวจ WBC ทำได้อย่างไร?

การตรวจทำโดยการเจาะเลือดจากหลอดเลือดดำที่แขน แล้วนำไปวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการด้วยเครื่องนับเม็ดเลือดอัตโนมัติ

จำเป็นต้องเตรียมตัวก่อนตรวจค่า WBC หรือไม่?

โดยทั่วไปไม่จำเป็นต้องเตรียมตัวเป็นพิเศษ สามารถรับประทานอาหารและดื่มน้ำได้ตามปกติ อย่างไรก็ตาม ควรแจ้งแพทย์หากกำลังรับประทานยาใดๆ

ค่าปกติของ WBC ในเลือดควรอยู่ที่เท่าใด?

ค่าปกติของ WBC อยู่ในช่วง 4,500-11,000 เซลล์ต่อไมโครลิตรของเลือด

อะไรเป็นสาเหตุของค่าผิดปกติของ WBC?

ค่า WBC ที่ผิดปกติอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ ทั้งจากโรค ภาวะทางสุขภาพ หรือปัจจัยอื่นๆ

อะไรเป็นสาเหตุของค่า WBC ต่ำ (Leukopenia)?

สาเหตุของค่า WBC ต่ำ ได้แก่:

  • การติดเชื้อไวรัสบางชนิด
  • โรคเกี่ยวกับไขกระดูก
  • โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง
  • ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด

อะไรเป็นสาเหตุของค่า WBC สูง (Leukocytosis)?

สาเหตุของค่า WBC สูง ได้แก่:

  • การติดเชื้อแบคทีเรีย
  • การอักเสบเรื้อรัง
  • โรคเลือดบางชนิด
  • ความเครียด

ปัจจัยที่อาจส่งผลต่อระดับเม็ดเลือดขาวในร่างกายมีอะไรบ้าง?

ปัจจัยที่อาจส่งผลต่อระดับ WBC ได้แก่:

  • การออกกำลังกายหนัก
  • ความเครียด
  • การตั้งครรภ์
  • การสูบบุหรี่
  • การใช้ยาบางชนิด

การแปลผลค่า WBC บ่งบอกถึงสุขภาพอย่างไร?

การแปลผลค่า WBC ต้องพิจารณาร่วมกับอาการทางคลินิกและผลการตรวจอื่นๆ

ค่า WBC ต่ำสัมพันธ์กับโรคอะไรบ้าง?

ค่า WBC ต่ำอาจบ่งชี้ถึง:

  • การติดเชื้อไวรัสบางชนิด
  • โรคเกี่ยวกับไขกระดูก
  • โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง
  • ผลข้างเคียงจากยาเคมีบำบัด

ค่า WBC สูงสามารถชี้ไปที่ภาวะหรือโรคอะไรได้บ้าง?

ค่า WBC สูงอาจบ่งชี้ถึง:

  • การติดเชื้อแบคทีเรีย
  • การอักเสบเรื้อรัง
  • โรคเลือดบางชนิด เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาว
  • ภาวะเครียดทางร่างกาย

ค่าผิดปกติของ WBC ควรดำเนินการอย่างไรต่อไป?

หากพบค่า WBC ผิดปกติ ควร:

  • ปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุ
  • ตรวจเพิ่มเติมตามคำแนะนำของแพทย์
  • ติดตามอาการและตรวจซ้ำตามที่แพทย์กำหนด

โรคและภาวะสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับค่าผิดปกติของ WBC

ค่า WBC ที่ผิดปกติอาจเกี่ยวข้องกับโรคและภาวะสุขภาพหลายอย่าง

โรคติดเชื้อมีผลต่อระดับ WBC อย่างไร?

โรคติดเชื้อมักทำให้ระดับ WBC สูงขึ้น โดยเฉพาะการติดเชื้อแบคทีเรีย ในขณะที่การติดเชื้อไวรัสบางชนิดอาจทำให้ WBC ต่ำลง

โรคเกี่ยวกับภูมิคุ้มกัน (เช่น HIV, Lupus) ส่งผลต่อ WBC อย่างไร?

โรคเกี่ยวกับภูมิคุ้มกันมักส่งผลให้ WBC ต่ำลง เนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันทำลายเม็ดเลือดขาวหรือรบกวนการผลิตเม็ดเลือดขาว

มะเร็งเม็ดเลือดขาว (Leukemia) เกี่ยวข้องกับค่า WBC อย่างไร?

มะเร็งเม็ดเลือดขาวมักทำให้ WBC สูงขึ้นอย่างมาก เนื่องจากการผลิตเม็ดเลือดขาวที่ผิดปกติและมากเกินไป

วิธีดูแลสุขภาพให้ระดับ WBC อยู่ในเกณฑ์ปกติ

การดูแลสุขภาพโดยรวมช่วยรักษาระดับ WBC ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติได้

อาหารที่ช่วยเสริมสร้างเม็ดเลือดขาวมีอะไรบ้าง?

อาหารที่ช่วยเสริมสร้างเม็ดเลือดขาว ได้แก่:

  • ผักและผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง
  • อาหารที่มีโปรตีนคุณภาพดี
  • อาหารที่มีสังกะสีและซีลีเนียม
  • โยเกิร์ตและอาหารหมักที่มีโปรไบโอติก

การออกกำลังกายมีผลต่อระดับ WBC อย่างไร?

การออกกำลังกายสม่ำเสมอช่วยกระตุ้นการผลิตเม็ดเลือดขาวและเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน

วิธีลดความเสี่ยงต่อภาวะเม็ดเลือดขาวผิดปกติคืออะไร?

วิธีลดความเสี่ยง ได้แก่:

  • รักษาสุขอนามัยที่ดี
  • หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารเคมีอันตราย
  • จัดการความเครียด
  • นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ

เมื่อไรควรพบแพทย์เกี่ยวกับค่า WBC?

การสังเกตอาการผิดปกติและพบแพทย์เมื่อมีข้อสงสัยเป็นสิ่งสำคัญในการดูแลสุขภาพ

อาการที่ควรเฝ้าระวังเมื่อค่า WBC ผิดปกติ

อาการที่ควรเฝ้าระวัง ได้แก่:

  • มีไข้เรื้อรังหรือติดเชื้อบ่อย
  • อ่อนเพลียผิดปกติ
  • มีจ้ำเลือดหรือเลือดออกง่าย
  • ต่อมน้ำเหลืองโตผิดปกติ
  • น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ
  • เหงื่อออกมากตอนกลางคืน
  • ปวดกระดูกหรือข้อต่อโดยไม่ทราบสาเหตุ

คำแนะนำสำหรับผู้ที่มีค่า WBC สูงหรือต่ำกว่าปกติ

สำหรับผู้ที่มีค่า WBC ผิดปกติ ควรปฏิบัติดังนี้:

  • ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
  • ตรวจติดตามค่า WBC และการทำงานของร่างกายอย่างสม่ำเสมอตามที่แพทย์นัด
  • รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และครบถ้วน
  • ออกกำลังกายสม่ำเสมอตามความเหมาะสม
  • พักผ่อนให้เพียงพอและจัดการความเครียด
  • หลีกเลี่ยงการสัมผัสเชื้อโรคหรือสิ่งที่อาจก่อให้เกิดการติดเชื้อ
  • แจ้งแพทย์ทุกครั้งเกี่ยวกับยาที่ใช้ รวมถึงผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร
  • สังเกตอาการผิดปกติและรีบปรึกษาแพทย์หากมีอาการที่น่ากังวล

การตรวจนับเม็ดเลือดขาว (WBC) เป็นการตรวจที่สำคัญในการประเมินสุขภาพโดยรวมและการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน การเข้าใจถึงบทบาทของเม็ดเลือดขาว การแปลผลการตรวจ และการดูแลสุขภาพเพื่อรักษาระดับ WBC ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติจะช่วยให้เรามีสุขภาพที่ดีและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้

หากมีข้อสงสัยหรือพบความผิดปกติเกี่ยวกับค่า WBC ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสมต่อไป การดูแลสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ รักษาสุขอนามัยที่ดี และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์จะช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันแข็งแรงและส่งเสริมสุขภาพโดยรวมของร่างกาย

ร่วมตอบคำถามกับเรา

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง

เอกสารอ้างอิง

ประสาร เปรมะสกุล,พลเอก. คู่มือแปล ผลเลือด เล่มแรก: กรุงเทพฯ: อรุณการพิมพ์, 2554. 372 หน้า: 1.เลือด-การตรวจ. I. ชื่อเรื่อง. 616.07561 ISBN 978-974-9608-48-7.

พวงทอง ไกรพิบูลย์. ถาม – ตอบ มะเร็งร้ายสารพัดชนิด. กรุงเทพฯ ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2557. 264 หน้า 1.มะเร็ง I.ชื่อเรื่อง. 616.994 ISBN 978-616-08-1170-0.

“A Snapshot of Leukemia”. NCI. Archived from the original on 4 July 2014. Retrieved 18 June 2014.

Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American Association of Blood Banks, retrieved 25 July 2014.

ค่า ESR คืออะไร? ตัวบ่งชี้การอักเสบและโรคที่เกี่ยวข้อง

0
ค่า ESR บอกสัญญาณอะไรในร่างกาย เรียนรู้เพื่อการป้องกันโรค
สารตรวจคุณสมบัติพิเศษของเลือดมีอะไรบ้าง
การใช้สารตรวจเพื่อหาสิ่งผิดปกติในร่างกายจากการตกตะกอนของเลือดแดงที่จะบอกถึงความร้ายแรงของโรค

ค่า ESR คืออะไร?

ค่า ESR (Erythrocyte Sedimentation Rate) หรืออัตราการตกตะกอนของเม็ดเลือดแดง เป็นการตรวจวัดที่ช่วยบ่งชี้ภาวะการอักเสบในร่างกาย บทความนี้จะอธิบายเกี่ยวกับบทบาท วิธีการตรวจ การแปลผล และการดูแลสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับค่า ESR

บทบาทของค่า ESR ในร่างกายคืออะไร?

ค่า ESR เป็นตัวบ่งชี้ที่สำคัญในการประเมินภาวะการอักเสบและการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย

ค่า ESR มีความสำคัญต่อการตรวจวินิจฉัยอย่างไร?

ค่า ESR ช่วยในการตรวจคัดกรองและติดตามโรคที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบ โดยเฉพาะโรคอักเสบเรื้อรังและโรคแพ้ภูมิตัวเอง

ค่า ESR เกี่ยวข้องกับการอักเสบในร่างกายอย่างไร?

ค่า ESR ที่สูงขึ้นมักบ่งชี้ถึงการอักเสบในร่างกาย เนื่องจากโปรตีนที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบจะทำให้เม็ดเลือดแดงจับตัวกันและตกตะกอนเร็วขึ้น

ค่า ESR มีความสัมพันธ์กับระบบภูมิคุ้มกันหรือไม่?

ค่า ESR มีความสัมพันธ์กับระบบภูมิคุ้มกัน โดยค่าที่สูงขึ้นอาจบ่งชี้ถึงการทำงานที่ผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน เช่น ในโรคแพ้ภูมิตัวเอง

การตรวจค่า ESR ทำได้อย่างไร?

การตรวจค่า ESR เป็นการตรวจทางห้องปฏิบัติการที่ทำได้ง่ายและให้ผลรวดเร็ว

วิธีการตรวจ ESR คืออะไร?

การตรวจ ESR ทำโดยการเจาะเลือดจากหลอดเลือดดำที่แขน แล้วนำเลือดมาใส่ในหลอดทดลองพิเศษ วัดระยะทางที่เม็ดเลือดแดงตกตะกอนในเวลา 1 ชั่วโมง

จำเป็นต้องเตรียมตัวก่อนเข้ารับการตรวจค่า ESR หรือไม่?

โดยทั่วไปไม่จำเป็นต้องเตรียมตัวเป็นพิเศษ แต่ควรแจ้งแพทย์หากกำลังรับประทานยาใดๆ เนื่องจากยาบางชนิดอาจส่งผลต่อค่า ESR

ค่าปกติของ ESR ในเลือดควรอยู่ที่เท่าใด?

ค่าปกติของ ESR แตกต่างกันตามอายุและเพศ โดยทั่วไป:

  • ผู้ชาย: 0-15 มม./ชั่วโมง
  • ผู้หญิง: 0-20 มม./ชั่วโมง
    ค่าอาจสูงขึ้นเล็กน้อยในผู้สูงอายุ

อะไรเป็นสาเหตุของค่าผิดปกติของ ESR?

ค่า ESR ที่ผิดปกติอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ ทั้งจากโรค ภาวะทางสุขภาพ หรือปัจจัยอื่นๆ

อะไรเป็นสาเหตุของค่า ESR สูง?

สาเหตุของค่า ESR สูง ได้แก่:

  • โรคอักเสบเรื้อรัง
  • โรคติดเชื้อ
  • โรคแพ้ภูมิตัวเอง
  • มะเร็งบางชนิด
  • การตั้งครรภ์

อะไรเป็นสาเหตุของค่า ESR ต่ำ?

ค่า ESR ต่ำพบได้น้อยกว่าและมักไม่ค่อยมีความสำคัญทางคลินิก แต่อาจพบในภาวะ:

  • โรคโลหิตจางบางชนิด
  • ภาวะเม็ดเลือดแดงผิดรูปร่าง

ปัจจัยที่อาจส่งผลต่อระดับค่า ESR มีอะไรบ้าง?

ปัจจัยที่อาจส่งผลต่อค่า ESR ได้แก่:

  • อายุและเพศ
  • การตั้งครรภ์
  • ยาบางชนิด เช่น ยาคุมกำเนิด
  • ภาวะโภชนาการ

การแปลผลค่า ESR บ่งบอกถึงสุขภาพอย่างไร?

การแปลผลค่า ESR ต้องพิจารณาร่วมกับอาการทางคลินิกและผลการตรวจอื่นๆ

ค่า ESR สูงสามารถชี้ไปที่โรคหรือภาวะใดได้บ้าง?

ค่า ESR สูงอาจบ่งชี้ถึง:

  • โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
  • โรคลูปัส
  • โรคติดเชื้อเรื้อรัง
  • มะเร็งบางชนิด

ค่า ESR ต่ำมีผลกระทบต่อร่างกายอย่างไร?

ค่า ESR ต่ำมักไม่ค่อยมีความสำคัญทางคลินิก แต่อาจพบในภาวะโลหิตจางบางชนิด

ค่าผิดปกติของ ESR ควรดำเนินการอย่างไรต่อไป?

หากพบค่า ESR ผิดปกติ ควร:

  • ปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุ
  • ตรวจเพิ่มเติมตามคำแนะนำของแพทย์
  • ติดตามอาการและตรวจซ้ำตามที่แพทย์กำหนด

โรคและภาวะสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับค่าผิดปกติของ ESR

ค่า ESR ที่ผิดปกติอาจเกี่ยวข้องกับโรคและภาวะสุขภาพหลายอย่าง

ค่า ESR สูงเกี่ยวข้องกับโรคอักเสบเรื้อรังหรือไม่?

ค่า ESR สูงมักพบในโรคอักเสบเรื้อรัง เช่น โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ หรือโรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง

โรคติดเชื้อมีผลต่อค่า ESR อย่างไร?

โรคติดเชื้อ โดยเฉพาะการติดเชื้อเรื้อรัง มักทำให้ค่า ESR สูงขึ้น

ค่า ESR มีความสัมพันธ์กับโรคแพ้ภูมิตัวเอง (Autoimmune Diseases) อย่างไร?

โรคแพ้ภูมิตัวเอง เช่น โรคลูปัส หรือโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ มักทำให้ค่า ESR สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ

วิธีดูแลสุขภาพให้ระดับค่า ESR อยู่ในเกณฑ์ปกติ

การดูแลสุขภาพโดยรวมช่วยควบคุมการอักเสบและรักษาระดับค่า ESR ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติได้

อาหารที่ช่วยลดการอักเสบและควบคุมค่า ESR มีอะไรบ้าง?

อาหารที่ช่วยลดการอักเสบ ได้แก่:

  • ผักและผลไม้สด
  • ปลาที่มีกรดไขมันโอเมก้า-3 สูง
  • ถั่วและเมล็ดพืช
  • น้ำมันมะกอก

การออกกำลังกายมีผลต่อระดับค่า ESR หรือไม่?

การออกกำลังกายสม่ำเสมอช่วยลดการอักเสบในร่างกาย ซึ่งอาจส่งผลให้ค่า ESR ลดลงในระยะยาว

วิธีลดความเสี่ยงต่อภาวะอักเสบและค่า ESR ที่ผิดปกติคืออะไร?

วิธีลดความเสี่ยง ได้แก่:

  • รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และลดการอักเสบ
  • ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
  • จัดการความเครียด
  • หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์

เมื่อไรควรพบแพทย์เกี่ยวกับค่า ESR?

การสังเกตอาการผิดปกติและพบแพทย์เมื่อมีข้อสงสัยเป็นสิ่งสำคัญในการดูแลสุขภาพ

อาการที่ควรเฝ้าระวังเมื่อค่า ESR ผิดปกติ

อาการที่ควรเฝ้าระวัง ได้แก่:

  • อ่อนเพลียผิดปกติ
  • มีไข้เรื้อรัง
  • ปวดข้อหรือกล้ามเนื้อที่ไม่ทราบสาเหตุ
  • น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ

คำแนะนำสำหรับผู้ที่มีค่า ESR สูงหรือต่ำกว่าปกติ

สำหรับผู้ที่มีค่า ESR ผิดปกติ ควรปฏิบัติดังนี้:

  • ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
  • ตรวจติดตามค่า ESR และการทำงานของร่างกายอย่างสม่ำเสมอ
  • รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และลดการอักเสบ
  • ออกกำลังกายสม่ำเสมอตามความเหมาะสม
  • จัดการความเครียด
  • แจ้งแพทย์ทุกครั้งเกี่ยวกับยาที่ใช้ รวมถึงผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร
  • สังเกตอาการผิดปกติและรีบปรึกษาแพทย์หากมีอาการที่น่ากังวล

การตรวจค่า ESR เป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์ในการประเมินภาวะการอักเสบในร่างกาย การเข้าใจถึงความสำคัญของค่า ESR การแปลผลการตรวจ และการดูแลสุขภาพเพื่อควบคุมการอักเสบจะช่วยให้เรามีสุขภาพที่ดีและสามารถป้องกันหรือจัดการกับโรคที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อย่างไรก็ตาม ควรตระหนักว่าค่า ESR เป็นเพียงหนึ่งในตัวบ่งชี้ของสุขภาพ และไม่ควรใช้เป็นเกณฑ์เดียวในการวินิจฉัยโรค การพบแพทย์เพื่อรับการตรวจประเมินอย่างครอบคลุม รวมถึงการตรวจทางห้องปฏิบัติการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง จะช่วยให้ได้ข้อมูลที่ครบถ้วนและแม่นยำมากขึ้นในการวินิจฉัยและรักษาโรค

หากมีข้อสงสัยหรือกังวลเกี่ยวกับค่า ESR หรือสุขภาพโดยรวม ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมกับสภาวะสุขภาพของแต่ละบุคคล การดูแลสุขภาพเชิงป้องกัน การรักษาสมดุลของร่างกาย และการตรวจสุขภาพเป็นประจำจะช่วยให้เราสามารถควบคุมค่า ESR และรักษาสุขภาพที่ดีได้ในระยะยาว

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง

เอกสารอ้างอิง

ประสาร เปรมะสกุล,พลเอก. คู่มือแปล ผลเลือด เล่มแรก: กรุงเทพฯ: อรุณการพิมพ์, 2554. 372 หน้า: 1.เลือด-การตรวจ. I. ชื่อเรื่อง. 616.07561 ISBN 978-974-9608-48-7.

พวงทอง ไกรพิบูลย์. ถาม – ตอบ มะเร็งร้ายสารพัดชนิด. กรุงเทพฯ ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2557. 264 หน้า 1.มะเร็ง I.ชื่อเรื่อง. 616.994 ISBN 978-616-08-1170-0.

Napolitano, LM.American College of Critical Care Medicine of the Society of Critical Care, Medicine; Eastern Association for the Surgery of Trauma Practice Management, Workgroup (Dec 2009).

American Association of Blood Banks (24 April 2014), “Five Things Physicians and Patients Should Question”, Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American Association of Blood Banks, retrieved 25 July 2014.

การตรวจเช็คเต้านมด้วยตนเอง

0
ตรวจเต้านมด้วยตัวเอง ( Breast Selfexam )
การตรวจเช็คเต้านมด้วยตนเอง เป็นการตรวจหาความผิดปกติของเต้านม ที่อาจนำไปสู่สาเหตุการเกิดมะเร็งเต้านม
การตรวจเช็คเต้านมด้วยตนเอง ( Breast Selfexam )
การตรวจเต้านมด้วยตนเอง เป็นการตรวจหาความผิดปกติของเต้านม ที่อาจนำไปสู่สาเหตุการเกิดมะเร็งเต้านม

ตรวจเต้านมด้วยตนเอง คือ

การตรวจเต้านมด้วยตัวเอง ( Breast Selfexam ) สามารถทำได้เมื่อมีอายุ 20 ปีขึ้นไป แนะนำให้ตรวจเต้านมตนเองทุกเดือนหลังประจำเดือนหมดไปแล้ว 3-5 วัน หรือลองเลือกวันใดวันหนึ่งของเดือน เช่น วันที่ 1 หรือวันที่เกิดของตัวเอง เพื่อที่จะได้ตรวจเป็นประจำและสม่ำเสมอ เนื่องจากในปัจจุบันมะเร็งเต้านมเป็นมะเร็งที่พบได้เป็นอับดับหนึ่งของมะเร็งในผู้หญิง การตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม ทำให้สามารถ วินิจฉัยมะเร็งเต้านมเบื้องต้นได้ก่อนที่จะมีอาการ

ขั้นตอนการตรวจเต้านมด้วยตัวเอง

การตรวจเต้านม ท่ายืน

1. ดูเต้านม

  • เริ่มจากการถอดเสื้อออกให้หมด ยืนตรงหน้ากระจกใช้มือทั้ง 2 ข้างท้าวเอว สังเกตขนาดและรูปร่างของเต้านมรวมทั้งสีของผิวหนังที่เต้านม ให้สังเกตสิ่งที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม ในภาวะปกติผู้ที่ไม่เคยรับการผ่าตัดเต้านมมาก่อน เต้านมทั้ง 2 ข้างควรมีขนาดใกล้เคียงกัน ไม่บิดเบี้ยวหรือผิดรูปไม่บวม ไม่มีรอยนูนที่ผิวหนัง หรือรอยบุ๋มของผิวหนังคล้ายเป็นลักยิ้ม สีผิวหนังปกติต้องไม่บวมแดงซึ่ง สังเกตได้จากการเห็นรูขุมขนชัดเจนมากกว่าปกติสังเกตระดับของหัวนมทั้ง 2 ข้าง ควรมีระดับที่ใกล้เคียงกัน หัวนมไม่บุ๋ม ยกเว้น บางคนอาจเป็นมาแต่กำเนิด ไม่มีแผลที่หัวนมหรือฐานหัวนม ถ้าพบว่ามีลักษณะผิดปกติดังกล่าวข้างต้น อาจมีสาเหตุมาจาก มะเร็งเต้านมได้ ควรรีบปรึกษาแพทย์
  • สังเกตว่ามีน้ำออกจากหัวนมข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้างหรือ ไม่อาจเป็นน้ำสีเหลือง ใสเป็นน้ำปนเลือด หรือสีเหมือนน้ำนม
  • ขยับเอามือไปเท้าเอว แล้วเกร็งหน้าอกขึ้น ลองดูว่าเต้านมมีการเปลี่ยนแปลงหรือไม่ ควรขยับให้เห็นด้านข้างทั้งสองข้างด้วย
  • โน้มตัวหรือก้มหัวไปด้านหน้า เพื่อเช็คความผิดปกติอีกครั้ง

2. ขอบเขตในการคลำเต้านม ให้ครอบคลุมบริเวณเต้านม ดังนี้      

  • การคลำในแนวขึ้น-ลง จาใต้เต้านม (ลูบขึ้น-ลง) เริ่มจาคลำใต้เต้านมขึ้นไปถึงกระดูกไหปลาร้า แล้วขยับนิ้วทั้งสามนิ้วคลำในแนวขึ้นลง สลับกันไปเรื่อย ๆ จนทั้วเต้านม
  • การคลำในแนวรูปลิ่ม ( ลูบเข้าหาหัวนม ) เริ่มคลำส่วนบนของเต้านมจนถึงฐานนม แล้วคลำกลับขึ้นสู่ยอด ทำไปเรื่อย ๆ จนทั่วทั้งเต้านม
  • การคลำในแนวก้นหอย ( วนเป็นวงกลม ) เริ่มคลำจากส่วนบนของเต้านมตามแนวก้นหอยไปจนถึงฐานนมบริเวณรอบรักแร้
  • ท่านอน สำหรับการตรวจเต้านมขวา ให้ใช้หมอนหรือผ้าห่มวางไว้ใต้ไหล่ขวา ส่วนมือขวาให้ชูขึ้นเหนือศีรษะหรือประสานไว้ที่ท้ายทอย จากนั้นใช้นิ้วมือซ้ายคลำเต้านมขวาให้ทั่วเหมือนท่ายืน เมื่อเรียบร้อยก็ให้สลับมาทำอีกข้างหนึ่ง

การตรวจเต้านม ท่านั่ง

การตรวจเต้านมในท่านั่งจะตรวจเต้านมในส่วนบนได้ดี ซึ่งการตรวจจะใช้มือข้างตรงข้ามคลำเต้านม ให้นิ้วชี้นิ้วกลาง และนิ้ว นางชิดกัน ใช้อุ้งนิ้วทั้งสามคลำเป็นวงกลม จากตรงกลางออกสู่ด้าน นอกของเต้านมต่อมาคลำจากด้านบน โดยการลูบจากบริเวณ ใต้กระดูกไหปลาร้าลงมาที่ราวนมในแนวตั้งให้ทั่วทั้งเต้านม และสุดท้ายคลำจากฐานหัวนมออกทางด้านนอกตามแนวรัศมี ให้ทั่ว ทั้งเต้านมตรวจในลักษณะเดียวกันในเต้านมข้างตรงข้าม ปกติเนื้อเต้านมควรเรียบ ไม่มีก้อน ไม่มีผื่น และไม่มีแผล

การตรวจเต้านม ท่านอน

  • นอนราบยกมือข้างหนึ่งไว้ใต้ศีรษะ ใช้หมอนหนุนไหล่ข้างที่จะคลำ และใช้มืออีกข้างตรวจคลำทุกส่วนของเต้านมทีละข้าง
  • เริ่มคลำจากส่วนนอกและเหนือสุดของเต้านม เวียนไปรอบเต้านม ค่อย ๆ เคลื่อนมือเข้ามาเป็นวงแคบ ๆ จนถึงบริเวณเต้านมให้ทั่วทุกส่วน
  • บีบหัวนมเบา ๆ โดยใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้สังเกตว่ามีสิ่งผิดปกติไหลออกมาหรือไม่

ลักษณะของก้อนมะเร็งเต้านม

สำหรับก้อนที่อาจจะเป็นมะเร็งเต้านมนั้น มีลักษณะ คือ เป็นก้อนหนาๆ ไม่มีขอบ ไม่เคลื่อนที่ เมื่อคลำไปเจอจะรู้สึกได้ทันทีว่ามีความแตกต่างกับเนื้อนมบริเวณรอบ ๆ  หรือเมื่อเทียบกับเต้านมอีกข้าง แต่ถ้าหากเป็นก้อนกลม ๆ กดแล้วกลิ้งไปกลิ้งมาได้ มีขนาดใหญ่เท่าลูกชิ้น อาจเป็นถุงน้ำ พังผืด ( Fibrocystic ) ที่ไม่เป็นอันตรายกับร่างกาย แต่ถ้าหากอยากให้มั่นใจมากที่สุด ก็แนะนำให้ไปตรวจกับแพทย์ภายหลังคลำเจอก้อน

บริเวณที่มักพบก้อนมะเร็ง

  • ด้านบนติดกับรักแร้ สามารถพบก้อนมะเร็งได้มากถึงร้อยละ 50
  • ด้านบนด้านใน สามารถพบก้อนมะเร็งได้มากถึงร้อยละ 15
  • ด้านล่างด้านนอก สามารถพบก้อนมะเร็งได้มากถึงร้อยละ 11
  • ด้านล่างด้านใน สามารถพบก้อนมะเร็งได้มากถึงร้อยละ 6

การตรวจหามะเร็งเต้านมเพิ่มเติม

ในกรณีที่ผู้ป่วยไม่รู้ตัวว่าเป็นมะเร็งเต้านม จนทำให้อาการของโรคเริ่มมีความรุนแรงมากขึ้น ผู้ป่วยจึงมักมีอาการ เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย ไอเรื้อรัง หายใจเหนื่อยหอบ น้ำหนักลด แพทย์อาจจะต้องทำการเอกซเรย์ดูอวัยวะภายในชิ้นต่าง ๆ เพิ่มเติม เพื่อตรวจสอบดูว่าเชื้อมะเร็งได้แพร่กระจายไปยังจุดไหนบ้างแล้ว

ร่วมตอบคำถามกับเรา

บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม

เอกสารอ้างอิง

แพทย์หญิงชัญวลี ศรีสุโข. 100 เรื่องน่ารู้ มะเร็งในผู้หญิง : กรุงเทพฯ : อมรินทร์สุขภาพ อัมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, 2556.

ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิงพวงทอง ไกรพิบูลย์. รู้ก่อนเข้าใจการตรวจรักษามะเร็ง. กรุงเทพฯ: ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2557.

3 วิธี 6 ขั้นตอนง่ายๆ ในการคัดกรองมะเร็งเต้านมเบื้องต้น (ออนไลน์). สืบค้นจาก :https://www.ryt9.com [15 สิงหาคม 2562].

ผลกระทบจากการฉายรังสีรักษามะเร็งต่อระบบไหลเวียนโลหิต

0
การฉายรังสีมีผลกระทบต่อระบบไหลเวียนโลหิต ส่งผลต่อไปยังหัวใจ
ภาวะหัวใจวายเกิดจากการฉายรังสี
การฉายรังสีรักษามะเร็งส่งผลกระทบต่อระบบไหลเวียนโลหิต ทำให้เกิดภาวะหัวใจวาย

การฉายรังสีรักษามะเร็งส่งผลกระทบต่อระบบไหลเวียนโลหิต

การรักษาโรคมะเร็งด้วย การฉายรังสีจะส่งผลกระทบต่อระบบการไหลเวียนเลือด ของผู้ป่วยทั้งชนิดเฉียบพลันและชนิดเรื้อรัง ซึ่งผลกระทบที่เกิดขึ้นเกิดเนื่องจากรังสีสร้างผลเสียกับ parenchyma cell ที่อยู่ในเนื้อเยื่อต่าง ๆ เช่น เซลล์ต้นกำเนิดของเม็ดเลือด Mucosal Epithelium, Base Cell Epidermis เป็นต้น โดยรังสีจะปล่อยสารที่มีลักษณะเหมือนกับ Histamine ออกมาทำให้ parenchyma cell เกิดอาการบาดเจ็บส่งผลให้ภายในระบบหมุนเวียนของ  เลือดเกิดภาวะอักเสบขึ้น อาการที่สามารถพบได้ เช่น การขยายตัวของหลอดเลือด ( Vascular dilatation ) และมีการเกิดอาการแทรกซ้อนที่บริเวณของหลอดเลือดฝอย หรือการเกิด interstital edema เป็นต้น

ผลกระทบมะเร็งที่เกิดขึ้นเฉพาะที่กับ ระบบไหลเวียนเลือด จะเป็นชนิดเรื้อรังมากกว่าที่จะเป็นชนิดเฉียบพลัน ซึ่งจะมีความต่างกับการบาดเจ็บของ Parenchyma cell ที่มักจะเกิดผลกระทบชนิดเฉียบพลัน เมื่อมีผลกระทบเกิดขึ้นจะส่งผลให้กระบวนการขนส่งสารอาหารจากเลือดแดงที่อยู่ภายในหลอดเลือดแดงส่งไปยังเส้นเลือดฝอยที่อยู่ในเนื้อเยื่อเกิดขึ้นน้อยลงจนทำให้เส้นเลือดฝอยเกิดการฝ่อตัวลง ( Parenchymal Atrophy ) ทำให้ประสิทธิภาพในการทำงานของเส้นเลือดฝอยน้อยลง ( Telangiectasis ) ส่งผลให้เส้นเลือดมีการขยายตัวและมีขนาดใหญ่ขึ้นกว่าเดิม ซึ่งการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นนี้จะเกิดขึ้นกับเส้นเลือดทุกส่วนที่อยู่ภายในร่างกาย

ผู้ป่วยที่เคยได้รับ การฉายรังสี ที่บริเวณหัวใจสามารถพบว่ามีอาการข้างเคียงเกิดขึ้น เช่น มะเร็งเต้านม Lymphoma Seminoma มะเร็งปอด ซึ่งผลกระทบชนิดฉับพลันที่พบได้แก่ Pericardditus ซึ่งอาการข้างเคียงชนิดเฉียบพลันที่เกิดขึ้นจะเป็นอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นเพียงระยะเวลาสั้น ๆ เท่านั้น แต่ว่าอาการข้างเคียงชนิดเรื้อรังที่เกิดขึ้นหลังจากที่ผู้ป่วยได้รับการฉายรังสีเป็นระยะเวลาเป็นปีหรือหลายปี คือ ภาวะหัวใจล้มเหลว โรคเกี่ยวกับหลอดเลือดหัวใจ กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด และเราได้ทำการแบ่งระดับความรุนแรงของผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นทั้งทางคลินิกและ Subclinical ที่จะสามารถบอกถึงความรุนแรงของภาวะ radiotherapy-induced heart disease ได้ดังนี้

1. อาการทางคลินิกที่พบได้แก่ กลุ่มโรคหัวใจที่มีความเกี่ยวข้องกับหลอดเลือดและหัวใจ ซึ่งสามารถแบ่งตามลักษณะการเกิดของโรคได้ดังนี้

1.1 กลุ่มโรคที่เกิดขึ้นแบบเฉพาะที่ ( Regional )

  • โรคหลอดเลือดหัวใจ ( Coronary Artery disease ( CAD )
  • โรคลิ้นหัวใจ ( Valvular disease )
  • โรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันหรือโรคกล้ามเนื้อหัวใจตาย ( Myocardial infarction ( MI )

1.2 กลุ่มโรคที่เกิดขึ้นกับทั้งระบบของอวัยวะ ( Global )

  • อาร์ริทเมียจากการรักษามะเร็ง ( Arrhythmia ) หรือภาวะที่หัวใจมีการเต้นที่ผิดจังหวะ
  • Autonomic Dysfranction
  • หัวใจวายจากการรักษามะเร็ง ( Congestive Heart Failure ( CHF ) คือ การที่หัวใจไม่สามารถทำการสูบฉีดไปหล่อเลี้ยงร่างกายได้หรือการทำงานของหัวใจเกิดล้มเหลวส่งผลให้เนื้อเยื่อต่างๆเกิดภาวะขาดออกซิเจน   
  • ภาวะเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ Pericarditis/Pericardial Effusion

ซึ่งผู้ป่วยจะมีภาวะเสี่ยงมากถึง 1.5-3.5 เท่าก็ต่อเมื่อมีการได้รับรังสีเข้าสู่ส่วนที่เกิดอาการ ในที่นี้จะกล่าวถึงเพียงลักษณะของ Clinical Endpoint ดังนี้

ภาวะหัวใจวายผลกระทบจากการรักษามะเร็ง ( Congestive Heart Failure หรือ CHF )

พบว่าภาวะหัวใจวายที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ทำการรักษาด้วย การฉายรังสี มีโอกาสที่จะเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวได้ แต่สำหรับผู้ป่วยที่ทำการรักษาโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองฮอด์กิน ( Hodgkin lymphoma ) ที่ใช้ Subcarinal Blacking พบว่าภาวะหัวใจวายเป็นสาเหตุที่ทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตมากกว่าการเสียชีวิตด้วยโรคกล้ามเนื้อหัวใจเกิดภาวะขาดเลือด ซึ่งความเสี่ยงในการเสียชีวิตของผู้ป่วยจะลดลงเหลือเพียงแค่ 1.4 เท่า จากที่มีอันตราเสี่ยงมากถึง 5.4 และต่อมา Adams พร้อมกับคณะของเขายังได้ว่าผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยการฉายรังสีแบบ Mantle Irradiation นั้นจะมีโอกาสที่จะรอดชีวิตสูงกว่าแต่จะมีความดันเลือดที่เกิดขึ้นในขณะที่หัวใจบีบตัวเพื่อส่งเลือดเข้าสู่เส้นเลือด (Diastolic) จะมีความผิดปกติมากกว่าความดันเลือดขณะที่อยู่ในการพัก ( Systolic ) อีกด้วย

โรคหัวใจขาดเลือด ( Ischemic Heart Disease )
พบว่าการฉายรังสีเข้าสู่บริเวณหัวใจข้างซ้ายจะส่งผลให้มีภาวะเสี่ยงในการเกิด Cardiac Mortality มากกว่าถึง 1.5 เท่าในการฉายรังสีเข้าสู่หัวใจทางด้านซ้าย และส่งผลให้ผู้ป่วยมีโอกาสที่จะเสียชีวิตเพิ่มสูงขึ้นถึง 1.27 เลยทีเดียว

ภาวะเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ ( Pericardial disease )
การเกิดเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบเป็นผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นชนิดเรื้อรัง คือเกิดหลังจากที่ผู้ป่วยทำการรักษาด้วย การฉายรังสี ผ่านไปแล้วเป็นระยะเวลาที่นาน ซึ่งการเกิดจะไม่ค่อยแสดงอาการให้เห็นอย่างชัดเจน แต่ถ้าทำการตรวจจะพบว่ามี  Chronic Pericardial Effusion เกิดขึ้นได้ และส่วนมากอาการที่เกิดขึ้นนี้จะสามารถหายเองได้ แต่ก็มีส่วนน้อยประมาณร้อยละ 20 ที่จะสามารถกลายเป็น Constrictive Pericaditis ซึ่งเมื่อเกิดอาการนี้ขึ้นจำเป็นจะต้องทำ Pericardectomy

โรคลิ้นหัวใจ ( Valvular Disease )
พบว่าการฉายรังสีที่ Internal Mammary node ส่งผลให้ผู้ป่วยมีโอกาสที่จะเกิดความผิดปกติที่บริเวณของลิ้นหัวใจซึ่งความเสี่ยงในการเกิด Valvula Dysfunction มีมากกว่า 3.17 เท่าของผู้ป่วยที่ไม่ได้รับการรักษาด้วยการฉายรังสีและมีค่าสูงมากถึงร้อยละ 16-40 คนปกติ

โรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบจากการฉายรังสี
ผลกระทบใน การรักษามะเร็ง ที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยที่ได้รับ การฉายรังสี เข้าสู่บริเวณ mediastinum คือ การที่มีนำเกิดขึ้นภายในช่องเยื่อหุ้มหัวใจ ( Pericardial Effeusion ) ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งแบบถาวรและแบบชั่วคราว ซึ่งกาสรเกิดชนิดชั่วคราวจะเกิดขึ้นได้มากกว่าและสามารถทำการตรวจด้วยการทำเอกซเรย์หรือหารตรวจด้วยคลื่นเสียงที่มีความถี่สูง ( Echocardiography ) ซึ่งผลกระทบข้างเคียงที่เกิดขึ้นชนิดชั่วคราวนี้จะสามารถหายเองได้ในระยะ 2-5 เดือนแต่ถ้าเป็นชนิดถาวรต้องทำการผ่าตัดเพื่อป้องกันการเกิด Constricitive Pericarditis ผู้ป่วยสามารถเสียชีวิตจากอาการแทรกซ้อนนี้ได้ประมาณร้อยละ 6

ซึ่งความสัมพันธ์ระกว่างปริมาณรังสีกับการเกิดอาการแทรกซ้อน พบว่า ที่ปริมาณรังสีต่ำกว่า 40 Gy จะมีการเกิดอาการแทรกซ้อนที่ค่อนข้างน้อยมากและจะมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นเมื่อมีการเพิ่มขึ้นของปริมาณรังสี โดยเมื่อมีปริมาณรังสีที่ 50 Gy จะมีความเสี่ยงในการเกิดอาการแทรกซ้อนร้อยละ 10 และที่ปริมาณรังสี 60 Gy ค่ความเสี่ยงจะเพิ่มสูงขึ้นเป็นร้อยละ 50 นอกจากนั้นแล้วเมื่อค่า Dose-Volume histogram ( DVH ) ควรมีค่าปริมาณรังสีที่ไม่เกิน 50 Gy ( rV50 ) ด้วย

การมีน้ำอยู่ในช่องเนื้อหุ้มหัวใจสามารถทำการตรวจพบได้เมื่อมีน้ำอยู่ในช่องเยื่อหุ้มหัวใจอย่างน้อย 250 มิลลิลิตร ด้วยการเอกซเรย์ แต่ถ้าทำการตรวจด้วยคลื่นความถี่สูงจะสามารถตรวจพบเมื่อมีน้ำเพียงแค่ 25 มิลิลิตรเท่านั้น แสดงว่าถ้าทำการตรวจด้วยคลื่นความถี่สูงเราจะมีโอกาสพบโรคในระยะเริ่มต้นและสามารถรักษาได้อย่างทันท่วงที

โรคหลอดเลือดหัวใจที่เกิดขึ้นจากการฉายรังสี
ผู้ป่วยที่เคยได้รับรังสีมาก่อนที่จะทำการรักษาและในผู้ป่วยที่มีอายุน้อยกว่า 42 ปี พบว่าเมื่อได้รับการรักษาด้วยการฉายรังสีที่ประมาณ 30-50 Gy เข้าสู่ส่วนของ Mediastium จะนำไปสู่การเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจขึ้น แสดงว่าการาฉายรังสีที่หัวใจนั้นเป็นหนึ่งในปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ โดยอการดั้งกล่าวจะเกิดขึ้นหลังจากที่ผู้ป่วยได้รับ การฉายรังสี ไปแล้วประมาณ 5 ปีขึ้นไป

ผู้ป่วยที่รักษามะเร็งเต้านมด้วยวิธีการฉายรังสี มีความเสี่ยงมากขึ้นในการเป็นโรคหัวใจ ซึ่งความเสี่ยงนี้เกิดขึ้นไม่ว่าจะมากหรือน้อย อาการที่เกิดขึ้นคือหลอดเลือดจะแข็งตัวและอุดตัน มีโอกาสในการเกิดโรคหัวใจสูงในเวลาต่อมา

ลักษณะทางพยาธิวิทยา

เมื่อทำการตรวจศพของผู้ป่วยที่เสียชีวิตที่มีประวัติการรักษาด้วยการฉายรังสีที่มีปริมาณรังสีสูง ๆ เข้าสู่บริเวณ Mediastium จะมีลักษณะดังนี้

1. เยื่อบุหัวใจ ( Endocardium ) และเยื่อหุ้มหัวใจ ( Pericardium ) มีความหนาขึ้นเนื่องตากการที่คอลลาเจนเข้ามาแทนที่ Adipose Tissue

2. มีการเกิด Fibrinous Exudates ที่เป็นทั้งแบบ Fibroblast และแบบ Fibrous Adhesion อีกเป็นจำนวนมาก

3. มีการเกิด Diffuse Interstitial Fibrosis ที่ส่วนของกล้ามเนื้อหัวใจ โดยที่เส้นใยกล้ามเนื้อของกหัวใจจะมีการแยกออกจากกัน โดมีความหนาของคอลลาเจนเข้ามาเป็นตัวแยก

เมื่อทำการศึกษาต่อมาพบว่าผู้ป่วยจะมีการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบลงมากกว่าร้อยละ 75 หลังจากที่ทำการรักษาด้วยการฉายรังสีไปแล้วประมาณ 4 ปี

พยาธิกำเนิดและพยาธิสรีรวิทยา

โรคเยื่อหุ้มหัวใจเกิดการอักเสบเนื่องจาก การฉายรังสี สามารถเกิดขึ้นได้เอง ไม่ได้มีความเกี่ยวข้องกับอาการบาดเจ็บของส่วนของกล้ามเนื้อหัวใจที่เคยได้รับการฉายรังสีมาก่อนหรือไม่ ซึ่งโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบนี้จะเกิดขึ้นประมาณ 4 เดือนหลังจากที่ได้รับการรักษาด้วยการฉายรังสีและสามารถหายได้เองในเวลาต่อมา ถ้าไม่มีการเกิด Cardiac Insuffciency ที่เกิดขึ้นจากการบาดเจ็บที่พบในกล้ามเนื้อหัวใจที่เกิดขึ้นในภายหลัง ที่จะเข้ามาทำให้โรคเยื่อหุ้มหัวใจมีอาการหนักขึ้นกว่าเดิม

การบาดเจ็บที่เกิดขึ้นกับส่วนของกล้ามเนื้อหัวใจที่เกิดขึ้นหลังจากจากที่ได้รับการรักษาด้วยการฉายรังสีนั้นจะเกิดขึ้นในระยะเวลาต่อมา ก็ต่อเมื่อการฉายรังสีนั้นได้ทำความเสียหายให้กับ Capillary Bed ไปแล้วนั่นเอง ส่งผลให้ความหนาแน่นของหลอดเลือดฝอยที่อยู่ในหัวใจค่อย ๆ มีจำนวนลดลงอย่างต่อเนื่องหลังจากที่ทำการฉายรังสีไปแล้วอย่างน้อย 1 เดือน และจะมีการลดลงอย่างรวดเร็วของ Capillary Bed จะเกิดขึ้นก่อนที่จะมีอาการหรือสัญญาณอื่น ๆ ตามมา และการที่กล้ามเนื้อหัวใจมี่สามารทำหน้าที่ได้ โดยที่ก่อนที่ความหนาแน่ของหลอดเลือดฝอยจะลดลงนั้นจะมีการลดลงของการะบวนการ Proliferative Response ของส่วนของ Endothelial Cell รวมถึงมีการที่เอนไซม์ Alkaline Phosphatase ของชั้น Endothelium ด้วย

ประสิทธิภาพในการทำงานและโครงสร้างของระบบเส้นเลือดฝอยจะกลับเข้าสู่สภาวะปกติหลังจากที่ผู้ป่วยได้รับการฉายรังสีแล้วประมาณ 1 ปีหรือมากกว่า

กลไกทางชีววิทยาของ Radiation-Induced Cardiovascular Damage

สามารถอธิบายได้ดังนี้

1.มีการเกิดการเปลี่ยนแปลงหน้าที่แบบ Reversible ที่เกิดขึ้นภายใน Capillary Endothelial Cell

2.Lymphocyte เข้ามา Adhesion โดยมีการทำร่วมกับการเกิด Extrasvastion ของส่วนหลอดเลือด

3.เกิดกระบวนการสร้าง Thrombus ที่จะส่งผลให้เกิดการอุดตันของเส้นเลือดที่มีขนาดเล็กเกิดขึ้น ทำให้ความหนาแน่นของส่วน capillary ลดลงแบะยังมีการสูญเสียการทำงานของเอนไซม์ Alkaline Phosphatase ด้วย

4.มีการเกิด Proliferation ที่ของ Endothelial Cells อย่างเพิ่มขึ้น ซึ่งตรงข้ามกับความหนาแน่นของ Capillary ที่มีการลดลงอย่างต่อเนื่อง จนส่งผลให้เกิดสภาวะขากเลือด ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจตายและกลายเป็นพังผืดเกิดขึ้น
ผลกระทบจากการ Fractionation ต่อโรคหัวใจที่มากจาก การฉายรังสี

โรคเยื่อหุ้มหัวใจเกิดการอักเสบจะมีความสัมพันธ์กับประมาณรังสีที่ใช้ในการฉายแต่ละครั้ง โดยที่ถ้าค่าปริมาณรังสีมีค่ามากกว่า 3 Gy จะสร้างผลกระทบให้กับตัวผู้ป่วย โดยพบว่าเมื่อผู้ป่วยมีการได้รับปริมาณรังสีโดยรวมกับเยื่อหุ้มหัวใจด้านหน้าทั้งสองข้างเท่ากันจะส่งผลให้การเกิดโรคเยื่อหุ้มหัวใจมีโอกาสเกิดขึ้นสูงมากกว่าการได้รับรังสีทั้งสองข้างไม่ เท่ากัน

ปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นต่อกันระหว่างการฉายรังสีให้กับหัวใจร่วมกับการใช้ยาเคมีบำบัด

โรคหัวใจจาก การรักษามะเร็ง ที่เกิดจากการใช้ยา Doxorubicin มีโอกาสที่จะสามารถสร้างความเสียหายกับหัวใจได้โดยตรง โดยยา Doxorubicin จะทำให้กล้ามเนื้อหัวใจเกิดการบาดเจ็บขึ้นได้ และยังพบด้วยว่าการให้ยาเคมีบำบัดส่งผลให้ผู้ป่วยเสียชีวิตมากถึงครึ่งหนึ่งเลยที่เดียว และยังพบอีกว่าผู้ป่วยที่ได้รับการฉายรังสีร่วมกับการให้เคมีบำบัดจะมีโอการเกิดโรคได้มากกว่าผู้ป่วยที่ทำการรักษาด้วยวิธีใดวิธีหนึ่งด้วย และปริมาณยาที่เหมาะสมในการรักษาคือ ปริมาณยาโดยรวมมีเกิน 450 mg/m2
หรือสามารถกล่าวโดยสรุปได้ว่า การเกิด Radiationinduced Heart Disease จะมีโอกาสเพิ่มขึ้นตามปริมาณชองส่วนของหัวใจที่ได้รับรังสี ปริมาณรังสีและ Dose Per Fraction ที่มีค่ามากกว่า 2 Gy ต่อครั้ง
ผลกระทบที่เกิดจากการฉายรังสีที่บริเวณเส้นเลือดใหญ่
ผลกระทบที่เกิดขึ้นกับเส้นเลือดใหญ่ยังไมมีข้อยืนยันที่ชัดเจนเสียทีเดียว แต่ก็มีการศึกษาและรายงานผลได้บ้าง ว่าผลกระทบทีเกิดขึ้นกับเส้นเลือดใหญ่จะเกิดขึ้นจากสาเหตุอื่น ๆ มากกว่าจะเกิดขึ้นจากการได้รับการฉายรังสีเพียงอย่างเดียว โดยเฉพาะเส้นเลือดแดงที่ส่วนคอ ( Carotid ) เส้นเลือดที่ออกจากหัวใจ ( Arota ) และเส้นเหลือที่บริเวณต้นขา ( Femora ) ที่ได้รับการฉายรังส่งผลให้มีการเกิด Spontaneous Rupture พบว่าอาการแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นจะเป็นอาการแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นเนื่องจากการผ่าตัดร่วมด้วย

การรักษา Radiation Induced Cardivascular Disease

1. การใช้ยาที่อยู่ในกลุ่ม Angiotensin Conver Ting Enzyme Inhibitors ( ACEIs )
ประกอบด้วยยา ACEIs และ Statins ที่สามารถช่วยในการลดความดันโลหิต และยังช่วยยับยั้งการสร้าง Angiotensin II ด้วย จึงช่วยทำให้เส้นเลือดเกิดการผ่อนคลาย ยาในกลุ่มนี้สามารถช่วยป้องกันการเกิดของโรคหัวใจที่เกิดขึ้นได้เองตามธรรมชาติและที่เกิดขึ้นจากการได้รับ การฉายรังสี

2. การใช้ยาในการยับยั้งกระบวนการเกิดการอักเสบและกระบวนการที่เกิดขึ้นก่อนการแข็งตัวของลิ่มเลือด ( Inhibition of Inflammatory and Pro-Throbotic Process )
ยาในกลุ่มนี้มีคุณสมบัติที่ช่วยยับยั้งการเกด Vasoconstriction และยังความเป็น Antiinflammatory ที่ได้รับการทดลองถึงประสิทธิภาพของยาต้านเกร็ดเลือด Clopidogrel, Antiplatelet, Nitric Oxiderelesing Form  ( NCX 4016 ) ที่สามารถช่วยกระตุ้นให้ Endothelial ที่มีความผิดปกตินั้นกลับเข้าสู่สภาวะปกติได้ นอกจากนั้นแล้ว Antiplatelet กับ Clopidogrel ยังมีความสามารถในการยับบั้งการเกิด Platelet aggregation อีกด้วย

3. การใช้ยาที่อยู่ในกลุ่ม Statins
ยาที่อยู่ในกลุ่มนี้มีคุณสมบัติที่สามารถช่วยยับยั้งการสร้าง cholesterol ในผู้ป่วยที่มีอาการโรคหัวใจที่มีได้มีสาเกตุจากการได้รับการฉายรังสี แต่ในส่วนของ Statins จะเข้าไปช่วยในการชะลอการเกิดของ Formation ในส่วนของ Atherosclerotic Plaques และยังสามารถช่วยลดหรือรักษาขนาดของ plaques ที่เกิดขึ้นอยู่ก่อนแล้ว นอกจากนั้นยังช่วยลดความเสี่ยงของ plaques ที่มีความเสี่ยงจะแตกออกแล้วเกิดเป็นลิ่มเลือดที่เข้าไปอุดตันในเส้นเลือดได้ และยังสามารถช่วยลดอาการอักเสบที่มีได้ด้วย

การรักษาด้วย การฉายรังสี ได้มีการพัฒนามาอย่างต่อเนื่องเพื่อที่จะได้ทำการรักษาผู้ป่วยจากโรคมะเร็งให้หายได้โดยที่มีการใช้ Dose Distribution ที่ดีมากขึ้น ส่งผลให้ผู้ป่วยมีโอกาสรอดมากขึ้น และพบว่าอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นกับหัวใจก็มีค่าลดลงตามไปด้วย ซึ่งเป็นความพยายามของแพทย์ผู้ทำการรักษาที่มีความพยายามที่จะฉายรังสีให้ตรงกับส่วนที่ต้องการทำลายมากที่สุด โดยที่มีการกระจายของรังสีไปยังส่วนอื่น ๆน้อยที่สุด หรือฉายให้ตรงกับเป้าหมายมากกที่สุดนั้นเอง และยังมีการใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยอีกมากมาย และยังมีการใช้ยาเคมีบำบัด การผ่าตัดเข้ามาช่วยในการรักษาเพื่อเป็นการลดปริมาณรังสีที่ใช้ในการรักษาให้น้อยลง จึงสามารถช่วยลดอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นกับการรักษาผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งในบริเวณที่มีความใกล้เคียงกับหัวใจ

ร่วมตอบคำถามกับเรา

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง

เอกสารอ้างอิง

อิ่มใจ ชิตาพนารักษ์. ผลกระทบจากการรักษาโรคมะเร็ง. เชียงใหม่: ภาควิชารังสีวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 2557.

Schweizer E. Ueber spezifische Roentgenschaedigungen des Herzmuskels. Strahlentherapie. 18:812-828, 1924.

Cohn KE, Stewart JR, Fajardo LF, et al. Heart disease following radiation. J Med. 46:281-298, 1967.

Gilladoga AC, Corazon M, Tan CC, et al. Cardiotoxicity of adriamycin in children. Cancer Chemother. 6:209-215, 1975.

อาหารอะไรบ้างที่มีสารจับออกซิเจนบำรุงเซลล์ผิว?

0
แครอตสีส้ม
แครอต พืชกินหัวที่มีเบตาแคโรทีนสูง
น้ำผลไม้สดปั่น แหล่งรวมวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็น
น้ำผลไม้สด แหล่งรวมวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็น

สารจับออกซิเจน

เชื่อว่าทุกคนคงจะคุ้นเคยกับการเกิดสนิมของเหล็กและเหล็กกล้ากันเป็นอย่างดี การเกิดสนิมของเหล็กกล้า การเกิดสนิมเหล็ก (เหล็กออกไซด์) เป็นผลมาจากการเติมออกซิเจน (ออกซิเดชั่น) เป็นปฏิกิริยาเคมีระหว่างเหล็กกับออกซิเจนในอากาศ เหล็กจะไม่เกิดสนิมหากเอาเฉพาะเหล็กและออกซิเจนมาไว้ด้วยกัน การเกิดสนิมของเหล็กจำเป็นต้องมีตัวเหนี่ยวนำ และตัวเหนี่ยวนำตามธรรมชาติที่ทำให้เหล็กเป็นสนิมก็คือ ความชื้น น้ำ และอากาศ เป็นการทำงานประสานแบบร่วมด้วยช่วยกันอย่างสมบูรณ์แบบที่ทำให้ออกซิเจนทำปฏิกิริยากับเหล็กและเกิดเป็นสนิมขึ้น เมื่อมีสนิมเคลือบผิวนอกของเหล็ก ปฏิกิริยาการเติมออกซิเจนก็จะชะลอตัวลง เพราะว่าออกซิเจนจะแทรกตัวลงไปถึงเนื้อเหล็กที่ยังไม่เป็นสนิมได้ยากขึ้น สนิมจะเกิดขึ้นไม่ได้ถ้าออกซิเจนสัมผัสผิวเหล็กไม่ได้ ถ้าเราเอาสนิมกับตัวการเกิดสนิมคือสัญญาณที่แสดงถึงความเก่า ความแก่ หรือความชรา และความชราภาพของเหล็ก กล่าวคือ ถ้าแก่เกินวัยเมื่อเทียบกับเหล็กซึ่งอยู่ในที่แห้งก็ไม่เป็นสนิม

[adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

รายการ สารจับออกซิเจน ต่างๆ

วิตามินเอและสารพวกแคโรทีน

วิตามินเอที่มีในอาหารแบ่งเป็น 2 รูปแบบ คือ วิตามินเอชนิดน้ำมัน ( เรทินอล ) ได้จากสัตว์ โดยเฉพาะจากตับ เช่น น้ำมันตับปลา เรทินอลมักจับอยู่กับกรดไขมัน เช่น กรดพาลมิทิก อีกรูปแบบหนึ่งของวิตามินเอ คือ เบตาแคโรทีนที่ได้จากพืช เบตาแคโรทีนจะเปลี่ยนสภาพเป็นวิตามินเอภายในร่างกาย ดังนั้น ในบางครั้งจึงเรียกสารชนิดนี้ว่า สารต้นกำเนิดของวิตามินเอ เป็นที่ทราบกันว่า เบตาแคโรทีนมีความสำคัญ ที่ช่วยเพิ่มภูมิต้านทานและป้องกันโรคตาบอดกลางคืน โภชนสารสำคัญชนิดนี้มักเป็นส่วนหนึ่งของระบบอาหาร ป้องกันการเกิดโรคมะเร็งและการแก่ก่อนวัย ในฐานะชีว สารจับออกซิเจน เบตาแคโรทีนเป็นสารจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับกระบวนการหลายอย่างของร่างกาย และเป็นสารป้องกันภายในที่ให้ผลดีเยี่ยมต่อการเกิดสภาพเกรียมแดด

วิตามินเอชนิดน้ำมัน แม้จะเป็นชนิดที่ใช้ในโภชนาการ แต่ก็มีคุณสมบัติสู้แคโรทีนไม่ได้ ทั้งนี้เนื่องจากร่างกายเก็บสะสมวิตามินเอชนิดน้ำมันไว้ตามเนื้อเยื่อต่างๆ หากร่างกายสะสมวิตามินเอเอาไว้มาก ๆ อาจก่อให้เกิดพิษภัยได้ เช่น ทำให้ง่วงนอน หงุดหงิด และปวดศีรษะ การให้อาหารประเภทตับเป็นส่วนประกอบแก่หญิงมีครรภ์มากๆ หรือการให้วิตามินเอชนิดน้ำมัน ต้องบอกเลยว่าข้อห้ามเด็ดขาด เพราะเคยปรากฏแล้วว่าทารกที่คลอดออกมาพิการ เนื่องจากขณะที่แม่กำลังตั้งครรภ์ได้รับวิตามินเอชนิดน้ำมันเกินขนาด มาตรวัดปริมาณวิตามินเอชนิดน้ำมันใช้เป็นหน่วยสากล (IU) ถ้าใช้เสริมอาหารห้ามกินเกินวันละ 7,500 หน่วยสากล โดยทั่วไปแล้วเพียง 2500 หน่วยสากลก็เพียงพอ ปริมาณนี้เป็นปริมาณที่แนะนำในยุโรป ซึ่งเท่ากับเรทินอล 800 ไมโครกรัม ส่วนทางสหรัฐฯ แนะนำให้รับได้ถึง 5,000 หน่วยสากล หรือเท่ากับเรทินอล 1,600 ไมโครกรัม

อาหารที่มีเบตาแคโรทีน ไม่ปรากฏว่าทำให้เกิดพิษเนื่องจากร่างกายจะเปลี่ยนแคโรทีนไปเป็นวิตามินเอตามที่ต้องการเท่านั้น ส่วนที่เหลือก็ขับถ่ายทิ้งไป แคโรทีนเป็นสารที่ละลายได้ในน้ำและกระจายไปทั่วร่างได้อย่างรวดเร็ว ขนาดเดียวกันร่างกายก็ขับถ่ายออกได้อย่างรวดเร็วเช่นกัน จึงต้องกินอาหารที่มีสารชนิดนี้อย่างสม่ำเสมอ เพื่อที่จะคงระดับวิตามินเอในกระแสเลือดอยู่ตลอดเวลา เบตาแคโรทีนส่วนเกินที่ร่างกายได้รับจากอาหาร ซึ่งมีทางเป็นไปได้ทางเดียวคือ ได้จากผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ผลิตขึ้น และเบตาแคโรทีนบริสุทธิ์จะเปลี่ยนสีเป็นไขมันในร่างกาย ทำให้ผิวหนังเป็นสีเหลืองน้ำตาล ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารชนิดนี้เป็นที่นิยมในหมู่คนที่ต้องการมีผิวสีน้ำตาลโดยไม่ต้องออกแดด
สารจำพวกแคโรทีนอยด์เท่าที่รู้จักกันมีอยู่มากกว่า 600 ชนิด ทุกชนิดมีศักยภาพที่จะเป็นชีว สารจับออกซิเจน แต่เบตาแคโรทีนเป็นรูปแบบทางโภชนาการที่ดีที่สุดของแคโรทีนอยด์ ที่มีฤทธิ์แรงในการจับออกซิเจนและมีอยู่ในอาหาร มีรูปแบบที่สำคัญดังนี้  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

  • ไลโคปีน (มะเขือเทศ)
  • อัลฟาแคโรทีน (แครอท)
  • เบตาคลิพโทแซนทิน (ส้มต่างๆ)
  • ลิวทีนและซีแอกแซนทิน (ผักโขม หรือผักขม และบรอกโคลี)
  • แคนทาแซนทิน (มีอยู่ทั่วไปในอาหาร)

ตารางที่แสดงปริมาณวิตามินเอ ซี และอี ซึ่งมีอยู่ในอาหาร

วิตามินเอ (แคโรทีน) จากผัก (ไมโครกรัมต่อ100 กรัม)
หัวแครอทแก่ดิบ 8115
หัวแครอทต้ม 7560
หัวแครอทอ่อนดิบ 5330
มันเทศต้ม 3960
 ผักโขมต้มและพริกแดง  3840
 ผักโขมดิบ  3535
 ผักโขมกระป๋องอุ่น  3370
แพงพวยน้ำ, ผักแช่แข็งต้ม 2520
ถั่วงอกเขียวต้ม 2270
มันฝรั่งเผา 1840
ซุปมะเขือเทศข้น 1300
มัสตาร์ดและเครส 1280
แมงเกเทาต์กวนและทอด 725
แมงเกเทาต์ต้ม 665
มะเขือเทศดิบ 640
ต้นหอมดิบ 620
คูร์เกตสด 500
บร็อกโคลีต้ม 475
กระเจี๊ยบต้ม 465
กะหล่ำเขียวดิบ 385
ผักกาดหอมเขียว 335
กะหล่ำปมต้ม 320
พริกเขียวดิบ 265
ถั่วเมล็ดกลมสดต้ม 250
ถั่วปากอ้าต้ม 225
มะเขือเทศกระป๋อง 220
ถั่วสีเขียว (แช่แข็ง) ปรุงสุก 180
สวีทต้ม 165
ยี่หร่าสด 140
ข้าวโพดกระป๋องอุ่น 110
แตงกวาดิบ, กะหล่ำดอกต้ม, ถั่วกระป๋อง 60
กะหล่ำดอกสด, เซเลอรี 50
กะหล่ำปลีขาวดิบ, หอมใหญ่ทอด 40
หัวบีทต้ม 27
ถั่วแขกต้ม, เทอร์นิพ 20
มันฝรั่ง, เห็ด, หัวผักกาด 0

ตารางแสดงปริมาณ วิตามินเอ (แคโรทีน) ที่อยู่ในสมุนไพรและเครื่องเทศ (ไมโครกรัมต่อ100 กรัม)

วิตามินเอ (แคโรทีน) สมุนไพรและเครื่องเทศ (ไมโครกรัมต่อ100 กรัม)
ผักชีสด 4040
หริกขี้หนู, พริกชี้ฟ้า 3625
เซจตากแห้ง 3540
ใบไทม์ตากแห้ง 2280
พริกป่น 2100
โรสแมรีตากแห้ง 1880

 

ตารางแสดงปริมาณวิตามินเอ (แคโรทีน) ที่มีในผลไม้ (ไมโครกรัมต่อ100 กรัม)

วิตามินเอ (แคโรทีน) จากผลไม้ (ไมโครกรัมต่อ100 กรัม)
มะม่วงสุก 1800
มะม่วงกระป๋อง 1470
แตงแคนตาลูป  1000
มะละกอ 810
เสาวรส 750
แอปริคอทแห้ง 545
แอปริคอทดิบ 405
พลัมดิบ 295
มะละกอกระป๋อง 255
แดมซันกวน 240
แตงโม 230
มะกอกฝรั่ง 180
แอปริคอทกระป๋อง  155
ฝรั่งกระป๋อง 145
ส้มแมนดารินกระป๋อง 105
ส้มจีน 97
แบลกเคอเเรนต์กวน 78
คลีเมนไทน์, ลูกท้อกระป๋อง, ซัทสึมะ 75
แบลกเบอร์รีกวน 68
พลัมกวน 62
มะเดื่อแห้ง 59
ลูกท้อสด 58
ท้อเปลือกเรียบสด, แตงฮันนีดิว 48
กูสเบอร์รีกวน 41
กีวีสด 37
ส้มสด, โกฐน้ำเต้า 28
เชอร์รีสด 25
กล้วย 21
สาลี่สด 19
มะนาวฝรั่ง, สับปะรดสด, แอปเปิ้ล 18
องุ่น 17
เกรฟฟรุต (ส้มแก้ว), อินทผาลัมสด 15
แอปเปิลกวน 14
ลูกเกด, แตงซัลทานา 12
สับปะรดกระป๋อง 0
อะโวคาโด 11
ผลไม้รวมแห้ง 9
สตรอเบอร์รี 8
เคอร์แรนต์ 6
ราสพ์เบอร์รี, ส้มแก้วกระป๋อง, ลิ้นจี่, แตงแกลเลีย, เปลือกส้ม, สาลี่กระป๋อง 0 หรือน้อยมาก

 

ผลไม้ตระกูลแตงมีประโยชน์มาก ผลไม้เหล่านี้มีค่าวิตามินเอตั้งแต่ 0 คือ แตงแกลเลีย แตงโม 230 และสูงสุดคือแตงแคนตาลูป 1000 แอปริคอตมีวิตามินเอสูงเมื่อทำแห้ง แต่ผลไม้อื่น เช่น ลูกเกด องุ่นแห้ง มีคุณค่าต่ำลง [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

วิตามินบี

วิตามินบีประกอบด้วยสารอาหารหลายชนิด มีอยู่ตามธรรมชาติในอาหาร วิตามินกลุ่มนี้มักไม่ถือว่าเป็นสารจับออกซิเจน แต่วิตามินกลุ่มนี้เป็นวิตามินที่ยังคงพึ่งพาวิตามินที่เป็นสารจับออกซิเจนอยู่ เช่น วิตามินซี

กรดโฟลิก (วิตามินบี ซี) และ ไรโบฟลาวิน (วิตามินบี2) เป็นวิตามินบีที่สำคัญในฐานะที่เป็นปัจจัยในการจับออกซิเจน วิตามินทั้งสองนี้พบได้ทั่วไปในอาหาร แต่มักเกิดภาวะการขาดกรดโฟลิกได้ ซึ่งได้พิสูจน์แล้วว่าการขาดวิตามินชนิดนี้สามารถทำให้ทารกพิการ สำหรับบทบาทของวิตามินอีร่วมกับวิตามินซีซึ่งเห็นได้ชัดเจนยิ่งขึ้นต่อการเป็นโรคหัวใจ

ในวงการโภชนาการ มีความตื่นกลัวในเรื่องการขาดกรดโฟลิกซึ่งจะก่อให้เกิดปัญหาแก่สุขภาพ ดังนั้น ในแผนโภชนาการเกี่ยวกับสารจับออกซิเจนที่เหมาะสมจะต้องเพิ่มกรดโฟลิกเข้าไปด้วยอย่างน้อยวันละ 400 ไมโครกรัม

การขาดวิตามินบี2 มักมีส่วนเกี่ยวข้องกับการมีปัญหาเรื่องตาและการอักเสบระบมเรื้อรัง อาการเหล่านี้มักบรรเทาได้ด้วยโภชนาการสารจับออกซิเจนชนิดหลัก ๆ

วิตามินซี

โภชนาการสารจับออกซิเจนที่สำคัญเป็นวิตามินที่สำคัญด้วย วิตามินซีมีความสามารถในการฟื้นฟูวงจรทางเคมีต่าง ๆ ในระดับเซลล์ และเป็นตัวขับเคลื่อนของระบบการจับออกซิเจนหลายระบบ ความจริงแล้ววิตามินซีไม่ได้ทำหน้าที่เป็นตัวทำงานโดยตรง ไม่ได้เป็นปัจจัยหลักของกระบวนการทางเคมี วิตามินซีเป็นเพียงตัวกระตุ้นสารต่าง ๆ ที่ไม่สามารถทำงานได้นอกจากความช่วยเหลือของวิตามินซีเท่านั้น วงจรของสารจับออกซิเจนในการใช้สารอาหารที่เกี่ยวข้องกับเอนไซม์ยูบิควิโนน (Co-Q10) เป็นตัวอย่างที่ช่วยให้คิดว่าอาจจะไม่จำเป็นต้องกินในลักษณะสารอาหารเสริม เพราะว่าวิตามินซี สามารถทำให้ร่างกายสร้างยูบิควิโนนขึ้นได้ภายในเซลล์ ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารหลายชนิดที่มีคุณสมบัติเช่นเดียวกันกับ โค-คิว10 อาจเกิดขึ้นเองได้ในร่างกายด้วยการอาศัยวิตามินซี

วิตามินซีเป็นวิตามินชนิดละลายน้ำ มีอยู่ทั่วไปในผลไม้และผัก สัตว์เลือดอุ่นบางประเภทสามารถสังเคราะห์วิตามินชนิดนี้ขึ้นได้เองในร่างกาย แต่มนุษย์ขาดสมรรถภาพทางด้านนี้ไปแล้ว จึงจำเป็นต้องได้รับวิตามินซีจากอาหาร การที่สัตว์บางประเภทยังสามารถสังเคราะห์วิตามินซีได้เองและยอมรับว่าวิตามินซีเป็นเพียงตัวกระตุ้นระบบการรับและให้ออกซิเจนภายในเซลล์มากกว่าเป็นตัวกระทำน่าจะเป็นความถูกต้อง การที่มนุษย์ไม่สามารถสังเคราะห์วิตามินซีขึ้นเองได้นั้น คาดว่าแต่ก่อนมนุษย์ได้รับสารอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินซีอยู่เป็นเวลานานนานจนกระทั่งร่างกายหรือวิธีสังเคราะห์วิตามินชนิดหมดไป

ตารางปริมาณวิตามินซีที่ได้จากผัก (มิลลิกรัมต่อ100 กรัม)

วิตามินซีจากผัก (ไมโครกรัมต่อ100 กรัม)
พริกหวานแดงดิบ 140
พริกหวานเขียวดิบ 120
กะหล่ำปมดิบ 90
พริกหวานแดงสุก 81
สาหร่ายเคลป์ต้ม 71
พริกหวานเขียวสุก 69
แพงพวยน้ำ 62
กะหล่ำดอกสด, กะหล่ำปมต้ม 60
กะหล่ำแดงดิบ 55
แมงเกเทาต์ปรุงสุก 54
กะหล่ําเขียวดิบ 49
บรอคโคลีสุก, มะเขือเทศเผา 44
กะหล่ำดอกดิบ 43
มัสตาร์ดและแพงพวย 40
ซอสมะเขือเทศข้น 38
กะหล่ำขาวดิบ 35
ถั่วงอกเขียวต้ม 30
ผักโขมดิบ 26
กะหล่ำดอก, ต้นหอมดิบ, ผักโขมต้ม 25
คูร์เกตสด 21
กะหล่ำดอกสุก, เสาวรส, กะหล่ำเขียวต้ม 20
กระเทียมดิบ 17
หัวพาร์สมิพ, หัวผักกาดแดง,มะเขือเทศ, มันเทศ 17
คูร์เกตทอด,มันเทศต้มทั้งเปลือก, หัวผักกาดสวิดต้ม 15
มันเทศเผาทั้งเปลือก 14
มันฝรั่งอบ, ถั่วเมล็ดกลมต้ม, มะเขือเทศกระป๋อง 12
หน่อไม้ฝรั่ง, หัวพาร์สนิพต้ม, หัวผักกาดเทอร์นิพต้ม 10
เซเลอรีต้ม 8
กระเทียมยักษ์ต้ม, ผักกาดหอมบัตเตอร์เฮด 7
แครอทแก่ดิบ 6
หอมใหญ่ดิบ, หัวบีทดิบและต้ม, ผักกาดหอม 5
ผักกาดหอมไอศเบิก, แครอทแก่สุก, ยี่หร่าดิบ 3
แครอทกระป๋องอุ่น ,เห็ด 1
หัวบีทดอง 0

 

ตารางปริมาณวิตามินซีที่ได้จากผลไม้ (มิลลิกรัมต่อ100 กรัม)

วิตามินซีจากผลไม้ (ไมโครกรัมต่อ100 กรัม)
 ฝรั่งกระป๋อง  180
 แบลคเคอเเรนต์กวน 115
 สตรอเบอรี่สด 77
 มะละกอ 60
 ผลกีวี 59
 มะนาวฝรั่ง 58
 คลีเมนไทน์, ส้ม 54
 ลิ้นจี่สด 45
 มะม่วงดิบ, ท้อเปลือกเรียบ  37
 เกรฟฟรุต (ส้มแก้ว) สด  36
 เกรฟฟรุต (ส้มแก้ว) กระป๋อง  33
 ราสพ์เบอรี่ดิบ  32
 ลูกท้อสด  31
 ลิ้นจี่กระป๋อง  28
 กูสเบอร์รี่กระป๋อง, ซัทสึมะ  27
 แตงแคนตาลูป  26
เสาวรส 23
สลัดผลไม้ทำเอง 16
ส้มแมนดารินกระป๋อง 15
แตงแกลเลีย ผลไม้รวมกระป๋อง 14
 อินทผลัมสด, กล้วย, เชอรี่, กูสเบอร์รี่กวน 12
 แอปเปิลกวน, แบลกเบอร์รีกวน, มะม่วงกระป๋อง  10
 แตงฮันนีดิว 9 9
 แตงโม 8
 อะโวคาโด, สาลี่  6
 แอปริคอทกระป๋อง, แดมซัน, ลูกท้อกระป๋อง, โกฐน้ำเต้ากวน   5
 องุ่น, สาลี่กระป๋อง, พลัม 3
แอปริคอตแห้ง, ผลไม้รวมตากแห้ง, ลูกเกด, ซัลทานา 1

 

ปัจจุบันอาหารที่ให้วิตามินซีอาจมีน้อยหรือมีวิตามินซีในปริมาณที่น้อยกว่าในสมัยก่อน ในขณะเดียวกันปริมาณที่ทางยุโรปและสหรัฐแนะนำก็น้อยมากเช่นเดียวกันคือ ให้ได้รับวันละ 60 มิลลิกรัม แต่รายการโภชนาการ สารจับออกซิเจน ส่วนมากกลับแนะนำว่าควรได้รับอย่างน้อยวันละ 200 มิลลิกรัม [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ร่างกายของเราแต่ละคนมีความไวต่อวิตามินซีไม่เท่ากัน อาการที่พบได้บ่อยคือ ทวารหนักระบมและท้องเดิน จึงต้องระมัดระวังให้มากหากจะใช้วิตามินซีเกินกว่าวันละ 1-2 กรัม นอกเหนือไปจากที่มีในอาหารที่ได้รับอยู่ตามปกติแล้ว
ปัญหาอีกประการหนึ่งคือการเกิดภาวะความเป็นกรดมากเกินไป แต่ปัญหานี้สามารถแก้ไขได้ด้วยการใช้วิตามินซีชนิดเป็นกลาง เช่น แคลเซียมแอสคอร์เบต ซึ่งร่างกายจะขับถ่ายวิตามินซีออกได้เร็วมาก ดังนั้น หากจะใช้วิตามินซีเสริม ควรแบ่งขนาดเป็นขนาดย่อย กินสม่ำเสมอตลอดวัน แทนที่จะกินวิตามินซีขนาดสูงแทนวันละมื้อเดียว
ในปัจจุบันเชื่อว่าวิตามินซีเป็น สารจับออกซิเจน หลักที่ให้ผลดีหลายประการ เช่น เพิ่มภูมิต้านทาน บรรเทาอาการไข้หวัดและไข้หวัดใหญ่ ลดโคเลสเตอรอล ป้องกันโรคหัวใจและการเกิดโรคมะเร็ง ป้องกันการแก่ก่อนวัย ย่นระยะเวลาการสมานแผลและการบาดเจ็บ และหยุดอาการเลือดออกตามไรฟัน

สำหรับวิตามินซี นั้น เป็นสารจับออกซิเจนที่มีความสำคัญเป็นอย่างมาก แต่ในส่วนของวิตามินซีเองไม่ได้เป็นอะไรที่วิเศษอย่างที่คิด เบต้าแคโรทีนก็ดูเหมือนว่าจะเป็นสารจับออกซิเจนที่มีประโยชน์มาก แต่จากการทดลองใช้สารนี้เพียงอย่างเดียว ผลปรากฏว่าสารนี้สามารถก่อปัญหามากกว่าที่จะแก้ปัญหา แม้จะเพิ่มวิตามินอีลงไปช่วยทั้งวิตามินซีและเบต้าแคโรทีนซึ่งเป็นสารจับออกซิเจนถึง 3 ชนิด ก็ยังไม่ปรากฏว่าสารทั้ง 3 เมื่อใช้ร่วมกันแล้วจะแก้ปัญหาทั้งหมดได้

โค-คิว10 (ยูบิเดคารีโนน หรือยูบิควิโนน10)

ยูบิควิโนน (Ubiquinone) หรือที่เป็นที่รู้จักกันในนาม โค-คิว10 เป็นสารควิโนน (Quinone) ชนิดหนึ่งซึ่งมีอยู่ในทุกแห่งของร่างกาย สารนี้ไม่ได้เป็นวิตามิน แต่เป็นเอนไซม์ของร่างกายซึ่งทำหน้าที่เป็น สารจับออกซิเจน และทำลายอนุมูลอิสระซึ่งเป็นสารเคมีทำลายเซลล์ จึงมีบทบาทในการป้องกันเซลล์ที่มีชีวิต ยูบิควิโนนมีความคล้ายกับวิตามินเค2 มากคือ ทั้งสองเป็นสารที่ละลายในไขมัน ถ้าใช้กิน มักใช้ในรูปสารละลายหรือในรูปผงละเอียด (วิตามินเคก็ทำหน้าที่เป็นสารจับออกซิเจนด้วย) ยังไม่มีข้อมูลหลักฐานที่แสดงว่าสารนี้มีประสิทธิภาพต่อโรคเหงือกและความอ่อนแรงของกล้ามเนื้อ นักวิทยาศาสตร์กำลังศึกษากันอยู่ โดยมีความหวังว่าสารนี้จะมีประโยชน์ เพราะเป็นสารที่ให้ความปลอดภัยสูงเมื่อรับประทาน สารนี้มีคุณสมบัติไม่ต่างไปจากโภชนาสารจับออกซิเจนชนิดอื่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิตามินซีและไบโอฟลาโวนอยด์

ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารหลายอย่างมีโค-คิว10 โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีความมุ่งหมายให้เป็น สารจับออกซิเจน แต่ยังมีข้อกังขาในเรื่องของการดูดซึมสารนี้ มีการทำโค-คิว10 ปริมาณสูงถึง 100 มิลลิกรัมหรือมากกว่านั้น ในรูปเม็ดหรือแคปซูลออกจำหน่ายเป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร แต่ปริมาณการดูดซึมของเอนไซม์ชนิดนี้ต่ำมากจนไม่คุ้มที่จะซื้อ เพราะในคนเรามีสารชนิดนี้เพียงพอแล้ว และไม่ต้องการเพิ่มแต่อย่างใด

การเพิ่มขึ้นของปริมาณออกซิเจนในกระแสเลือด สามารถส่งผลให้ส่วนต่างๆ ของร่างกายคนเรา ทำงานได้ดีมีประสิทธิภาพมากขึ้น รวมไปจนถึงระดับปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นภายในเซลล์ ดังนั้นวิตามินต่างๆจะเป็นตัวช่วยที่ดีในการจับออกซิเจน

ไซยานินและโอลิโกเมอริก โพแอนโทไซยานิดิน (OPCs)

ไซยานิน (Cyanin) มีที่มาจากภาษากรีก ไคอะนอส (Kyanos) แปลว่าสีน้ำเงิน คำต่อท้ายหรืออาคม ซัยแอน (Cyan) ในชื่อสารเหล่านี้ไม่ได้แปลว่าสารเหล่านี้จะมีความเกี่ยวข้องกับซัยอะไนด์เสมอไป สารจำพวกแอนโทไซอะนิน และ โพรแอนไทซัยอะนิดิน พบได้ทั่วไปในพืชและมีความเกี่ยวข้องกับไบโอฟลาโวนอยด์อย่างใกล้ชิด สารเหล่านี้ให้สีและเป็น สารจับออกซิเจน ซึ่งอาจมีความสำคัญในการคงสมดุลของการรับและให้ออกซิเจนในระดับสูง [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ซัยอะไนด์เป็นยาพิษและสารนี้เป็นที่รู้จักกันเป็นอย่างดีและแพร่หลายมากที่สุดด้วยไฮโดรเจนซัยอะไนด์บริสุทธิ์ เป็นตัวขัดขวางการทำงานของออกซิเจนในร่างกายและปิดกั้นการทำงานของระบบเอนไซม์ตามธรรมชาติ ทำให้สารนี้มีพิษร้ายแรงมาก เมื่อได้รับสารนี้เข้าสู่ร่างกายไม่ว่าจะเป็นการสูดดมหรือกินก็ทำให้ถึงแก่ความตายได้อย่างรวดเร็ว

โมเลกุลของซัยอะไนด์ ประกอบด้วยคาร์บอนจับกับไนโตรเจนและสามารถไปจับกับสารอื่น ๆ ดังปรากฏในสารอินทรีย์หลายชนิด และดังที่ปรากฏในอาหารต่าง ๆ อาหารที่มีซัยอะไนด์ ( ในรูปไกลโคไซด์ ) คือมีเปลือกเมล็ดอัลมอนด์ เป็นสารออกฤทธิ์รู้จักกันในชื่อว่า วิตามินบี17 แลทริล หรืออะมิกดาลิน ได้มีการโฆษณาให้ใช้สารนี้ในแผนการรักษาโรคมะเร็งแบบองค์รวม และเชื่อว่ามันได้ผลซึ่งเป็นเรื่องที่น่าสนใจมาก ถ้าไม่ติดที่ส่วนของซัยอะไนด์ในโมเลกุลซึ่งมีพิษถึงตายและอะมิกดาลินก็คงจะมีคุณสมบัติในการจับออกซิเจนอยู่บ้าง การใช้สารนี้ต้องใช้ในลักษณะการเสริมเข้าไปในแผนการรักษาซึ่งเรียกว่าการรักษาแบบองค์รวม ในสหราชอาณาจักรต้องใช้สารนี้ตามใบสั่งยา แต่ประเทศอื่นหรือในหลาย ๆ ประเทศสามารถซื้อหาสารนี้ได้โดยเสรี

วิตามินอี : ดี-แอลฟาโทโคเฟอรอล

วิตามินเอเป็นวิตามินชนิดละลายในไขมันที่อยู่ตามธรรมชาติในถั่วเหลือง จมูกข้าวสาลี เมล็ดพืชที่กำลังงอก ( ถั่วงอก ) ผักสีเขียวเข้ม ไข่ เมล็ดผลไม้เปลือกแข็ง และน้ำมันพืช

วิตามินตามความหมายทั่วไปมักหมายถึง แอลฟาโทโคเฟอรอล แต่ก็ยังมีโทโคเฟอรอลอย่างอื่นอีก เช่น เบตา-และแกมมา-โทโคเฟอรอล โทโคเฟอรอล ทุกรูปแบบมีฤทธิ์จับออกซิเจน และมักมีส่วนร่วมอยู่ในอาหารธรรมชาติที่มีวิตามินเอด้วย ไม่ว่ารูปแบบใดรูปแบบหนึ่งหรือหลายรูปแบบ ในธรรมชาติดี-แอลฟาเป็นรูปแบบที่มีฤทธิ์แรง จากการสังเคราะห์ ดีแอล มีฤทธิ์อ่อนกว่า แต่ทางด้านชีววิทยาแล้วถือว่าเป็นสารที่มีลักษณะทางเคมีที่ใกล้เคียงกับ ดี-แอลฟา-โทโคเฟอรอล สามารถถือได้ว่าเป็น สารจับออกซิเจน ได้ทั้งนั้น และในฐานะเป็นสารป้องกันด้วย

ตารางวิตามินอีในอาหาร (มิลลิกรัมต่อ100 กรัม)

แหล่งที่พบวิตามินอี (ไมโครกรัมต่อ100 กรัม)
น้ำมันจมูกข้าวสาลี 136.65
น้ำมันเมล็ดทานตะวัน 49.22
น้ำมันเมล็ดคำฝอย 40.68
เฮเซลนัท 24.98
เฮเซลนัท 24.98
เมล็ดอัลมอนด์ 23.98
จมูกข้าวสาลี 22
น้ำมันตับปลาคอด 20
น้ำมันข้าวโพด 17.24
น้ำมันถั่วเหลือง 16.29
น้ำมันถั่วลิสง 15.16
ข้าวโพดคั่ว 110.3
มาร์ซิแพนทำเอง 10.82
ครีมทาขนมปังไขมันต่ำ 8.00
บราซิลนัท 7.18
ซอสมะเขือเทศข้น 5.37
สะระแหน่สด 5.00
มันเทศต้ม 4.39
พีแคน 4.34
มันฮ่อ 3.83
อะโวคาโด 3.83
มุสลี 3.20
ขนมเค้ก 2.83
รำข้าวสาลี 2.60
แป้งเปียกทาฮินิ 2.57
เมล็ดงา 2.53
พาสตรีจากธัญพืชทั้งเปลือก 2.37
เค้กข้าวโอ๊ต 2.14
แบลกเบอร์รี 2.03
วีทพัพ 2.00
มะกอกฝรั่ง 1.99
ข้าวโอ๊ตหมด 1.50
เมล็ดมะม่วงหิมพานต์ 1.30
ขนมปังข้าวไร้ 1.20
มะม่วง 1.05
แบลกเคอร์แรนต์ 1.00

[adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

อาหารดังกล่าวมีประโยชน์ต่อร่างกายในการช่วยเรื่องสมดุลการรับและให้ออกซิเจน จากการวิจัยในเรื่องวิตามินอี บ่งชี้ว่าสารจำพวกโทโคไทรอีนอล มีความสำคัญในฐานะที่เป็นสารขจัดอนุมูลอิสระฤทธิ์แรงสามารถพบได้ทั่วไปในอาหารที่มีวิตามินอี

เป็นที่ทราบกันดีว่าอาหารธรรมชาติที่มีองค์ประกอบของวิตามินอีทุกชนิดอยู่ร่วมกันเป็นอาหารที่ดีที่สุด เช่นเดียวกันกับในกรณีของเบตาแคโรทีน ขอให้พึงระลึกไว้เสมอว่าผลิตภัณฑ์เสริมอาหารใด ๆ ก็ตามจะต้องได้มาจากธรรมชาติในรูปสารเข้มข้น ในกรณีของวิตามินเอคือ โทโคเฟอรอล อะซิเทตและโทโคเฟอรอล ซักซิเนต สารทั้งสองนี้เป็นสารเอสเตอร์ ( สารประกอบอินทรีย์ ) ซึ่งคงตัว และเป็นที่นิยมในผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

วิตามินอีเป็นวิตามินที่มักจะแนะนำให้ใช้รักษาภาวะการเป็นหมันของหญิง กามตายด้านในผู้ชาย และโรคของหลอดเลือด แต่อย่างไรก็ตามก็ไม่สามารถพิสูจน์ผลทางวิทยาศาสตร์ได้ มีเพียงบางคนที่รายงานว่ากินวิตามินอีแล้วได้ประโยชน์ในการรักษาโรคต่าง ๆ เท่านั้น อย่างไรก็ตามพอสรุปได้ว่าวิตามินอีอาจมีส่วนช่วยสำหรับผู้หญิงที่ต้องการตั้งครรภ์หรือกำลังตั้งครรภ์อยู่ ซึ่งยังไม่สามารถรับประกันได้ว่าวิตามินอีช่วยให้มีการตั้งครรภ์หรือป้องกันการแท้งได้ แต่ฤทธิ์ในการจับออกซิเจนของวิตามินนี้จะช่วยป้องกันทารกในครรภ์จากอันตรายอันเนื่องมาจากอนุมูลอิสระได้อย่างแน่นอน

เมื่อนำวิตามินอีมาใช้เป็นยาทาภายนอกปรากฏว่าสามารถทำให้แผลเป็นหายเร็วขึ้นและทำให้สภาพของผิวหนังดูดีขึ้น ในขณะเดียวกันเมื่อนำมาใช้กินปรากฏว่าสามารถบรรเทาอาการของโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดได้บ้าง วิตามินอีเมื่อร่วมกับ สารจับออกซิเจน ชนิดอื่นจะทำงานได้ดีมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งซีลีเนียมและวิตามินซี และจะช่วยป้องกันไม่ให้กรดไขมันชนิดไม่อิ่มตัวในร่างกายกลายไปเป็นสารอันตรายจำพวกเปอร์ออกไซด์ ทางยุโรปแนะนำให้รับวิตามินอีวันละ 10 มิลลิกรัม หรือ 14.9 หน่วยสากล ส่วนทางสหรัฐฯ แนะนำให้ได้รับวันละ 30 มิลลิกรัม หลายคนเชื่อว่าขนาดที่ใช้เสริมอาหารที่พอเหมาะน่าจะอยู่ที่ 100-200 มิลลิกรัมต่อวัน

แร่ธาตุและเอนไซม์ซุปเปอร์ออกไซด์ ดิสมูเทส ( เอสโอดี-SOD ) ทองแดง แมงกานีส และสังกะสี

แร่ธาตุทั้ง 3 ชนิด มีส่วนร่วมอยู่ในระบบเอนไซม์ซุปเปอร์ออกไซด์ ดิสมูเทส (SOD) เอนไซม์เหล่านี้ทำหน้าที่ตามชื่อคือสลายเพอร์ออกไซด์ ซึ่งเป็นสารเติมออกซิเจนที่มีพิษร้ายแรงมากและร่างกายต้องทำลายลงให้ได้เพื่อให้ดำรงชีวิตอยู่ ร่างกายสร้างเอนไซม์สลายเพอร์ออกไซด์จากกรดอะมิโนซึ่งได้มาจากโปรตีนที่ย่อยแล้ว หากต้องการเสริมอาหาร ขอแนะนำให้เสริม แมงกานีสและสังกะสีในขนาดปานกลาง แต่เสริมทองแดงในขนาดต่ำ หากไม่ได้อยู่ในความควบคุมดูแลของผู้รู้ ควรหลีกเลี่ยงการเสริมอาหารด้วยทองแดงเพียงอย่างเดียว โดยปกติร่างกายของเราได้รับทองแดงและแร่ธาตุอื่นเพียงพอต่อความต้องการอยู่แล้ว [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

การเสริมแร่ธาตุที่ดีที่สุดควรใช้แร่ธาตุในรูปของกรดอะมิโน ซีเลต สารเหล่านี้มักมีจำหน่ายในรูปกลูโคเนต แอสพาร์เทต และออโรเทต ซึ่งจะปลดปล่อยแร่ธาตุออกมาอย่างช้า ๆ เป็นการหลีกเลี่ยงการมีแร่ธาตุที่เข้มข้นเกินไปในกระเพาะอาหารซึ่งอาจทำให้เกิดอาการปวดท้องหรือไม่สบายท้องได้ (สารประกอบอนินทรีย์ธรรมดา เช่น คลอไรด์ และฟอสเฟต ก่อให้เกิดปัญหานี้) เอสโอดี ที่มีจำหน่ายอยู่นั้นได้มาจากเยื่อของสัตว์โดยผ่านกระบวนการพิเศษในการทำให้เข้มข้น ส่วนอันดับสุดท้ายมักมีแคทาเลส ซึ่งเป็นเอนไซม์จับออกซิเจนฤทธิ์แรงอีกชนิดหนึ่ง หากสังเกตภาชนะบรรจุผลิตภัณฑ์เหล่านี้จะเห็นได้ว่าความเข้มข้นแสดงเป็นหน่วย MFU (Biological Unit Activity)

นักวิทยาศาสตร์ส่วนมากเชื่อว่า เอสโอดีไม่มีประสิทธิภาพเมื่อใช้วิธีกิน เนื่องจากเอสโอดีจะถูกทำลายด้วยน้ำย่อยในกระเพาะอาหาร แต่อนุมูลอิสระมีฤทธิ์เมื่ออยู่ในทางเดินอาหาร ดังนั้น การกินเอนไซม์ชนิดนี้จึงช่วยป้องกันพิษของอนุมูลอิสระในทางเดินอาหารได้ หากต้องการทำลายอนุมูลอิสระในกระแสเลือดหรือเนื้อเยื่อภายในร่างกาย ก็ยังมีเอนไซม์ เอสโอดีชนิดฉีดจำหน่ายอยู่ในบางประเทศ ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเอสโอดีมีอยู่หลายขนาด ถ้าได้รับวันละไม่ถึง 10,000 หน่วย ก็น่าจะเพียงพอ

แมงกานีสในรูปกรดอะมิโนซีเลต ซึ่งให้แมงกานีส 5มิลลิกรัม น่าจะเป็นขนาดที่ดีที่สุดและแนะนำให้ได้สังกะสีมากถึงวันละ 15 มิลลิกรัม บางคนอาจใช้ถึงวันละ 100 มิลลิกรัม แต่ต้องอยู่ในความดูแลจากผู้รู้

ซีลีเนียมและกลูตาไธโอน

ซีลีเนียมเป็นแร่ธาตุที่เป็นส่วนสำคัญยิ่งต่อชีวิตในระบบเอนไซม์จับออกซิเจนที่เรียกว่า กลูตาไธโอนเพอร์ออกซิเดส ซึ่งมีหน้าที่ทำลายสารจำพวกเปอร์ออกไซด์ที่เป็นอันตราย จากการศึกษาพบว่าดินที่ขาดแร่ธาตุชนิดนี้สามารถบอกได้ว่า โรคมะเร็งจะเพิ่มจำนวนขึ้น พืชที่เติบโตในแหล่งที่ดินขาดธาตุซีลีเนียมไม่สามารถเป็นอาหารที่ดีให้ซีลีเนียมอย่างเพียงพอทั้งแก่สัตว์และมนุษย์ ดังนั้น ผู้ที่อยู่ในแหล่งดังกล่าวจึงอาจจำเป็นต้องพึ่งการเสริมอาหารด้วยซีลีเนียม แต่ก็ต้องพึงระวังให้มากเพราะถ้าได้รับมากเกินไปกระเพาะจะเป็นพิษ การเสริมอาหารด้วยซีลีเนียมควรเป็นซีลีเนียมจากธรรมชาติ เช่น จากยีสต์ หรือในรูปแบบของซีลีโนเมไทโอนีน ควรหลีกเลี่ยงการเสริมด้วยซีลีไนต์ หรือซิลิเนต เพราะเป็นรูปแบบที่ไม่ดีของยูเรเนียมที่จะนำมาใช้เสริมอาหาร แต่ผู้ผลิตบางรายอาจนำเอาสารดังกล่าวมาเพียงผสมกับยีสต์เท่านั้น จึงต้องอ่านฉลากให้ถี่ถ้วนเพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีสารดังกล่าวผสมอยู่    [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ซีลีเนียมในฐานะเป็น สารจับออกซิเจน ทำงานร่วมกับวิตามินอี และกลูตาไธโอนอย่างใกล้ชิด กลูตาไธโอนเป็นสารไทรเพปไทด์ประกอบด้วยกรดอะมิโน 3 ชนิดคือ กลูตามีน ซีสทีน และไกลซีน จับกับซีลีเนียมในระบบเอนไซม์กลูตาไธโอนเพอร์ออกซิเดสภายในร่างกาย การเสริมอาหารด้วยไทรเพปไทด์ดังกล่าว อาจเสริมในรูปไทรเพปไทด์โดยตรง หรือเสริมในรูปที่มีส่วนประกอบทั้ง 3 ดังกล่าว เพื่อให้ร่างกายนำไปผลิตเป็นกลูต้าไธโอนเอง

ในฐานะ สารจับออกซิเจน กลูตาไธโอนมีคุณสมบัติต่อต้านโรคมะเร็ง และจับกับอนุมูลอิสระที่เป็นอันตราย ขณะนี้ยังไม่มีการแนะนำปริมาณการใช้อย่างเป็นทางการแต่มักแนะนำสำหรับผู้สูงอายุ ควรได้รับวันละ 150-300 มิลลิกรัม น่าจะเพียงพอ

ไบโอฟลาโวนอยด์ : วิตามินพี

เมื่อปี พ.ศ. 2471 แอลเบิร์ต เซนต์-จีออร์จี ได้พบสารป้องกันและบำบัดโรคลักปิดลักเปิดจากผลไม้ตระกูลส้มซึ่งเป็นที่รู้จักกันดี ดร.จีออร์จีได้ประกาศว่าวิตามินซีเป็นปัจจัยจำเป็นต่อชีวิต นอกจากนี้ยังมีสารเคมีชนิดอื่นที่อยู่ในผลไม้จำพวกส้มและจากแหล่งอื่นอีกเป็นอันมากที่เป็นแหล่งวิตามินซี สารเหล่านั้นทำงานร่วมกันและเสริมประสิทธิภาพในการป้องกันวิตามินดังกล่าว สารจำพวกไบโอฟลาโวนอยด์มีอยู่มากมาย ขณะนี้แยกออกมาได้แล้วถึง 4000 ชนิด

พืชผลิตสารต่าง ๆ ขึ้นด้วยกระบวนการทางเคมี เมื่อเก็บเกี่ยวแล้วก็ยังคงมีสารดังกล่าวต่างๆ อยู่อย่างครบถ้วน สารหลายชนิดนำไปใช้ในการสร้างสารอย่างใดอย่างหนึ่ง และสารสุดท้ายที่เกิดขึ้นในวงจรนั้นจะมีโมเลกุลที่คงตัวมากที่สุด ในกรณีของสารไบโอฟลาโวนอยด์ สารที่สร้างขึ้นมาในสารนี้อันดับท้ายสุดเป็นสารประเภทน้ำตาล ในช่วงของห่วงโซ่การผลิตจนกว่าจะถึงผลิตภัณฑ์ขั้นสุดท้าย จะมีสารอื่นซึ่งมีคุณสมบัติในการจับออกซิเจนเกิดขึ้นด้วย สารหลักที่นักวิเคราะห์พบจากพืชต่าง ๆ ในห้องปฏิบัติการ มาเป็นสารที่เกิดขึ้นในช่วงท้ายของกระบวนการห่วงโซ่ดังกล่าว เพื่อให้ได้มาซึ่งสารออกฤทธิ์ที่แยกออกมาได้เป็นสารที่มีความคงตัวสูง ซึ่งมักต้องใช้กรรมวิธีดัดแปลงในห้องปฏิบัติการ และขณะนี้เป็นที่ยอมรับโดยทั่วกันว่าสารที่เกิดขึ้นในระหว่างกระบวนการดังกล่าวมีคุณค่าอย่างสูงทางด้านโภชนาการและยา

หลังจากที่ ดร.จีออร์จี ได้กล่าวแสดงผลงานออกมาแล้ว วิตามินซีชนิดแรกที่รู้จักคือวิตามินพี แต่เนื่องจากไม่สามารถระบุได้ถึงอาการหรือภาวะการขาดสารดังกล่าว เนื่องจากวิตามินพี เป็นสารออกฤทธิ์ร่วมกับวิตามินซีเท่านั้น การใช้คำว่าวิตามินกับสารดังกล่าว จึงต้องตกไปกลายเป็นชื่อที่ซ้ำกันอย่างง่าย ๆ ว่า ไบโอฟลาโวนอยด์ แม้จะมีการศึกษาวิจัยที่สนับสนุนการค้นพบแล้วก็ตาม แต่โภชนากรและแพทย์ส่วนใหญ่ก็ยังไม่ยอมรับว่าไบโอฟลาโวนอยด์มีความสำคัญทางโภชนาการแต่เดิมโภชนากรมองไบโอฟลาโวนอยด์เช่นเดียวกับพวกใยอาหาร จนกระทั่งเมื่อไม่นานมานี้ จึงยอมรับให้อยู่ในฐานะของสารอาหาร และมีความสำคัญต่อกระบวนการดำรงชีวิตของมนุษย์อยู่น้อยมาก
ไบโอฟลาโวนอยด์มีอยู่ทั่วไปในผลไม้และผัก แหล่งไบโอฟลาโวนอยด์ที่สำคัญนอกจากผลไม้จำพวกส้มแล้วยังมีผักสีเขียวเข้ม เช่นผักโขม บล็อกโคลี่ เป็นต้น ผู้ที่รับประทานอาหารที่มีผลไม้หรือผักดังกล่าวแม้เพียงเล็กน้อย ก็อาจช่วยให้ร่างกายได้รับ สารจับออกซิเจน มากพอที่จะป้องกันอันตรายจากอนุมูลอิสระได้  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ยังมีข้อขัดแย้งอยู่ในเรื่องการดูดซึมสารไบโอฟลาโวนอยด์ สารนี้ส่วนมากจะออกมากับอุจจาระ โดยอาจมีการดูดซึมบ้างเล็กน้อย แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าร่างกายจะไม่ใช้สารนี้เพียงแต่ร่างกายต้องการสารไบโอฟลาโวนอยด์ในชีวิตประจำวันเป็นจำนวนที่น้อยมาก สำหรับบางสถานการณ์ซึ่งร่างกายต้องการจับออกซิเจนชนิดเจาะจง แต่การสังเกตประสิทธิผลของไบโอฟลาโวนอยด์ก็ไม่สามารถจะละเลยได้ แม้ว่าปริมาณไบโอฟลาโวนอยด์ที่ร่างกายได้รับมากถึงร้อยละ 60 ไม่มีการดูดซึมและที่เหลือก็ยังไม่ทราบอย่างชัดเจนว่าเกิดอะไรขึ้น กระนั้นก็ตามอาจเป็นได้ว่าลำพังการทำหน้าที่จับออกซิเจนในทางเดินอาหารก็น่าจะเป็นการเพียงพอแล้วที่จะสรุปได้ว่าการกินผลไม้และผักมาก ๆ สามารถป้องกันโรคมะเร็งในทางเดินอาหารได้

รูทิน

ไบโอฟลาโวนอยด์ที่น่าจะเป็นที่รู้จักกันมากที่สุดคือรูทิน เพราะมีการใช้รูทิน ร่วมกับวิตามินซีในทางยามากกว่า 40 ปี แล้ว การรักษาด้วยวิธีดังกล่าวปรากฏว่ามีผลทำให้หลอดเลือดแข็งแรง ลดความดันโลหิตและลดคอเลสเตอรอล แหล่งรูทินตามธรรมชาติที่ดีที่สุดคือ ข้าวชนิดหนึ่งที่เรียกว่าวีท (ข้าวโพดทะเลทราย) หากใช้เป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในปริมาณ 500-1500 มิลลิกรัมต่อวันก็น่าจะเพียงพอ

เฮสเพอริดิ

เป็นไบโอฟลาโวนอยด์ที่มีลักษณะใกล้เคียงกับรูทิน พบมากในผลไม้ จำพวกมะนาวและส้ม มีฤทธิ์จับออกซิเจนต่ำกว่ารูทินเล็กน้อย แต่ออกฤทธิ์ใกล้เคียงกันมากเมื่อใช่ร่วมกับวิตามินซี แนะนำให้ใช้เฉพาะเจาะจงสำหรับการรักษาโรคหลอดเลือดเปราะและช่วยเพิ่มความแข็งแรงของหลอดเลือด โดยทั่วไปผู้ที่เป็นโรคเส้นเลือดเปราะและแตกง่ายจะเห็นได้ชัดเจนที่บริเวณแก้ม ผู้ที่มีเส้นเลือดไม่แข็งแรงอาจเป็นเพราะออกซิเจนเป็นตัวทำให้เกิดการแข็งตัวของผนังหลอดเลือดซึ่งทำให้เส้นเลือดกรอบ เปราะ (ขาดความหยุ่นตัวตามธรรมชาติ) เป็นการแข็งตัวของเส้นเลือดเทียบได้กับการเกิดสนิมของเหล็ก (การเติมออกซิเจนให้เหล็ก) อันเป็นการเปรียบเทียบที่ใกล้เคียงที่สุด จะเห็นได้จากภายในร่างกายมนุษย์ การใช้เฮสเพอริดิ 600 มิลลิกรัม ร่วมกับวิตามินซี 500 -1500 มิลลิกรัมต่อวัน    [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

เควอร์เซทิน

เป็นไบโอฟลาโวนอยด์อีกชนิดหนึ่งซึ่งมีลักษณะทางเคมีใกล้เคียงกับรูทินมาก พบในผักตระกูลกะหล่ำ ชา และเปลือกผลแอปเปิ้ล อาหารธรรมชาติที่ดีควรให้เควอร์เซทินประมาณวันละ 50-100 มิลลิกรัม เควอร์เซทิน ช่วยป้องกันปฏิกิริยาการแพ้โดยยับยั้งการหลั่งสารฮีสตามีน ของร่างกาย เควอร์เซทินเป็น สารจับออกซิเจน ที่มีฤทธิ์บรรเทาอาการอักเสบที่ดีเยี่ยม หากขาดสารนี้ในอาหาร อาจทำให้เกิดโรคแพ้อากาศ ไข้ละอองฟาง หอบหืด เรือนกวางหรือโรคสะเก็ดเงิน และโรคผิวหนังผื่นคัน

เชื่อว่าไบโอฟลาโวนอยด์ชนิดนี้มีฤทธิ์ในการทำลายเชื้อไวรัส และเพื่อให้เควอร์เซทินทำงานร่วมกับวิตามินซี อาจช่วยป้องกันหรือบรรเทาอาการโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัส เช่น ไข้หวัดธรรมดาได้ ว่ากันว่าเอนไซม์จากสับปะรดคือ โบรเมลิน ช่วยในการดูดซึมเควอร์เซทิน และจากการวิจัยยังพบต่อไปอีกว่าเควอร์เซทินมีคุณสมบัติยับยั้งการเกิดโรคเนื้องอกอีกด้วย จับออกซิเจน เควอร์เซทินเป็นไบโอฟลาโวนอยด์ที่มีฤทธิ์แรงกว่ารูทิน ดังนั้น เมื่อให้รูทินแล้วไม่เห็นผลเมื่อให้เควอร์เซทิน ทั้งนี้เนื่องจากการดูดซึมเควอร์เซทินดีกว่าและต้องการการย่อยน้อยกว่ารูทินนั่นเอง จากการทดลองกับคนไข้เส้นเลือดเปราะและความดันโลหิตสูงรายหนึ่ง โดยให้เควอร์เซทินวันละ 60 มิลลิกรัม ปรากฏว่าได้ผลดีกว่าให้รูทินวันละ 400 มิลลิกรัม

มีคำถามในเรื่องของความปลอดภัยในการใช้เควอร์เซทิน แต่คำถามเหล่านั้นถือได้ว่าเป็นคำถามที่ไร้สาระเพราะตัวกรรมวิธีการวิจัยและการแปลผลการวิจัยที่ผิดไปจากผลที่เคยทำมาแต่เดิม ทำให้เกิดมีข้อสงสัยขึ้น ยิ่งความนิยมอาหารธรรมชาติมีการแพร่หลายมากขึ้น ฝ่ายสโตร์ก็จะไม่ยอมหยุดที่จะทำลายความเชื่อถือในการแก้ปัญหาด้วยวิธีต่างๆ เพราะข้อสงสัยสามารถนำไปสู่การใช้ยาราคาแพงซึ่งทำกำไรให้อย่างมหาศาลแก่ทางฝ่ายแพทย์และเภสัชกรรม

โพลีฟีนอล

หรือ โพลีเฟโนลิก ไบโอฟลาโวนอยด์ เป็นสารเคมีที่ได้จากพืช เช่น แคเทซิน แทนนิน และโพรแอนโทซัยอะนิดิน สารนี้มีอยู่มากมายหลายชนิดในพืชทุกชนิด มีคุณสมบัติในการจับออกซิเจน หลายชนิดมีฤทธิ์กัดกร่อนและทำให้ระคายเคือง จึงจำเป็นต้องเลือกชนิดของอนุพันธ์โพลีฟีนอลที่มีคุณสมบัติทางชีวให้เข้ากับร่างกายมนุษย์มาใช้    [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

สารเหล่านี้พบได้ในปริมาณสูงในเปลือกไม้บางชนิด ผลไม้บางชนิด เช่น หมาก ปุ่มใบไม้ เช่น เบญกานี ชา ซึ่งผลิตขึ้นด้วยการหมักใบชาแล้วทำให้แห้ง ไวน์แดงก็มีฟลาโวนอยด์ประเภท โพลีฟีนอลเหล่านี้เช่นกันและ ด้วยเหตุนี้เองจึงมีการโฆษณาคุณประโยชน์ของไวน์แดงเป็นการใหญ่ โดยอ้างว่าชาวฝรั่งเศสซึ่งกินอาหารไขมันสูง ทำให้มีโคเลสเตอรอลสูงตามไปด้วย แต่ไวน์แดงกลับช่วยป้องกันชาวฝรั่งเศสเหล่านั้นไม่ให้ได้รับผลร้ายจากอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวสูงได้ ถ้าอย่างนั้น หากชาวอังกฤษจะดื่มน้ำชาไม่ใส่นม ชาวอังกฤษก็คงจะได้รับประโยชน์จากการดื่มของโปรดของตนเช่นกัน ถั่วเหลืองก็มี สารจับออกซิเจน ชนิดนี้อยู่ ชาวญี่ปุ่นซึ่งกินถั่วเหลืองปริมาณมากจึงเป็นโรคมะเร็งต่อมลูกหมากน้อยกว่าชาวฟินแลนด์ซึ่งกินถั่วเหลืองน้อยมากนั่นเอง

เรื่องปัญหาสุขภาพที่สารจับออกซิเจนช่วยได้อันมีมากมายทำให้เกิดการวิจัยค้นหาอย่างจริงจัง เพื่อที่จะได้มาซึ่งประโยชน์เฉพาะของสารจากพืชดอกงิ้ว
แม้ว่าไบโอฟลาโวนอยด์บางอย่างเช่น รูทิน เฮสเพอริดินและเควอร์เซทิน จะมีจำหน่ายอยู่ก็ตาม แต่ที่เหลืออีกประมาณ 4000 ชนิดที่ สามารถระบุได้ จึงต้องได้รับจากผลิตภัณฑ์ผสม ผลิตภัณฑ์ผสมที่ดีที่สุดคืออาหารที่ประกอบหรือปรุงเอง นอกจากนี้อาหารธรรมชาติชนิดเข้มข้นเพิ่งมีจำหน่ายเมื่อไม่นานมานี้เอง สารเหล่านั้นมีหลายอย่าง เช่น น้ำผึ้ง นมผึ้ง และเกสรดอกไม้ มีคุณสมบัติที่สามารถจัดวางไว้ในตำแหน่ง สารจับออกซิเจน ได้ อาจเป็นเพราะมีการยกย่องผลิตภัณฑ์เหล่านี้กันอย่างเลิศเลอ ซึ่งเป็นการเสริมภาพลักษณ์ของผลิตภัณฑ์ดังกล่าวให้ดูเลิศหรูขึ้น

เกสรดอกไม้ (pollen)

เป็นแหล่งที่มีไบโอฟลาโวนอยด์และสารอาหารอื่น เช่น วิตามิน กรดอะมิโน และเอนไซม์ อย่างอุดมสมบูรณ์ แต่การเก็บเกสรดอกไม้มาทำการค้าเป็นเรื่องยาก ดังนั้น บริษัทผู้ผลิตอาหารเพื่อสุขภาพจึงต้องพึ่งพาผึ้ง ต้องดัดแปลงทางเข้าสู่รวงผึ้งเป็นพิเศษ เพื่อแย่งชิงเอาสิ่งที่ผึ้งนำติดตัวมาจากการเที่ยวหาอาหารมาเป็นของตน ผึ้งรวบรวมเกสรดอกไม้ที่มีสารไบโอฟลาโวนอยด์ต่าง ๆ กัน แล้วแต่ว่าจะมีดอกไม้ชนิดไหนอยู่ในบริเวณที่เพิ่งออกหากิน เกสรดอกไม้ทุกชนิดมีคุณสมบัติเป็นตัวจับออกซิเจนอย่างดี และด้วยเหตุว่าเกสรดอกไม้มีเอนไซม์ธรรมชาติอยู่ด้วย จึงอาจช่วยให้ไบโอฟลาโวนอยด์ที่มีอยู่ในสภาพที่พร้อมจะมีการดูดซึม

เกสรดอกไม้หรือเกสรผึ้งเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีการแนะนำกันอย่างแพร่หลายและกว้างขวางเพื่อเพิ่มพลัง เสริมภูมิคุ้มกัน เพิ่มพลังหนุ่ม และป้องกันโรคที่จะเกิดแก่ต่อมลูกหมาก เมื่อไม่นานมานี้เอง เกสรผึ้งจัดได้ว่าเป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารยอดนิยมในหมู่คนแก่ โดยเชื่อว่าเพื่อช่วยต่อสู้กับโรคที่เกิดจากความเสื่อมโทรมที่เป็นต้นเหตุ เช่น โรคข้ออักเสบ เป็นต้น  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

น้ำผึ้ง

ที่มีจำหน่ายอยู่ในขณะนี้มีหลายรูปแบบ น้ำผึ้งทุกชนิดมีน้ำตาลซูโครสหรือน้ำตาลทรายเป็นส่วนประกอบหลัก น้ำผึ้งบางชนิดมีเกสรดอกไม้และขี้ผึ้ง ซึ่งเป็นแหล่งอุดมด้วย สารจับออกซิเจน มีการแนะนำกันอย่างกว้างขวางให้ใช้เพื่อบำรุงสุขภาพโดยทั่วไป และก็คงได้ประโยชน์ไม่น้อยจากสารจับออกซิเจนที่มีอยู่

นมผึ้ง

เป็นอาหารที่ผึ้งงานบรรจงปรุงเป็นพิเศษสำหรับพญาผึ้ง เป็นอาหารสุขภาพที่มีข้อกังขากันอย่างมากที่สุด การวิเคราะห์สารอาหารในนมผึ้งก็ยังไม่ให้ผลกระจ่างชัดนัก เท่าที่ทราบนมผึ้งมีกรดอินทรีย์ วิตามิน กรดอะมิโนและน้ำ แต่คุณสมบัติเป็น สารจับออกซิเจน ซึ่งมีประโยชน์ต่อร่างกายจะมีมากน้อยเพียงใดและมีคุณค่าเพียงไหน ยังคงต้องรอผลการวิจัยต่อไปในอนาคต ปัจจุบันข้อสงสัยมีอยู่ว่าคงมีประโยชน์อยู่บ้าง เพราะผู้ซื้อทั่วโลกยังมีการซื้อซ้ำกันอยู่

ยาง-ชัน

ผึ้งมีผลิตภัณฑ์อีกชนิดหนึ่งซึ่งอาจเป็นสิ่งที่มีประโยชน์มากที่สุดคือเป็นที่เลื่องลือว่าเป็นยาฆ่าเชื้ออย่างแรง ผึ้งใช้ชันสำหรับป้องกันรวงผึ้งไม่ให้เกิดการติดเชื้อ การนำผลิตภัณฑ์จากผึ้งชนิดนี้มาใช้กับมนุษย์ปรากฏว่าประสบความสำเร็จเป็นอย่างสูง ซึ่งสูงกว่าที่เคยคาดคิดเป็นอันมาก แต่ปัญหาก็ยังคงมีอยู่ กล่าวคือเป็นเรื่องธรรมดาที่สารซึ่งได้จากธรรมชาติจะต้องมีส่วนประกอบที่แตกต่างกันไป แม้ความเข้มข้นจะแตกต่างกันไปตามสภาวะ ประกอบกับยังมีวิธีทดสอบที่เป็นหลักเกณฑ์แน่นอน ดังนั้น ความต่างในเรื่องคุณภาพและส่วนประกอบเช่นนี้ก่อให้เกิดช่องทางแก่ผู้ที่เป็นฝ่ายตรงข้ามกับผลิตภัณฑ์ยาธรรมชาติ ให้หยิบยกเอาชันผึ้งที่มีคุณภาพต่ำขึ้นมาเป็นข้อโจมตีและชี้ให้เห็นปัญหาซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ เช่น การเกิดผิวหนังอักเสบ พวกนั้นอาจเข้าไปสู่ผลิตภัณฑ์ชันผึ้งชนิดใดชนิดหนึ่งเข้าจนได้

ยางหรือชันผึ้งประกอบด้วยยางหรือชันจากต้นไม้ตามแหล่งหากินของผึ้งแต่ละรัง ส่วนประกอบสำคัญของชันผึ้ง คือ ไบโอฟลาโวนอยด์และสารเคมีตั้งต้นของสารไบโอฟลาโวนอยด์เหล่านั้น อาจเป็นกรด เช่น กรดเฟอรูลิก ซินนามิก เบนโซอิก และแคฟเฟอิก รวมทั้งเอสเตอร์ และแอลกอฮอล์ธรรมดาธรรมดา เช่น เอทิลหรือเบนซิน แอลกอฮอล์ [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

จากการวิจัยยางหรือชันปรากฏผลออกมาว่ามีฤทธิ์ทำลายเชื้อไวรัสและเชื้อแบคทีเรียได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ในการรักษาโรคที่เกิดจากเชื้อยีสต์ ซึ่งทำให้ลิ้นเป็นฝ้า เชื้อเฮลิโคแบคเทอร์โพโลรี เชื่อกันว่ามีส่วนร่วมในการทำให้เกิดแผลอักเสบในทางเดินอาหารโดยใช้รับประทาน เมื่อทำเป็นครีมก็ใช้รักษาโรคเริมและสิวได้ นอกจากนี้ยังมีคุณสมบัติช่วยบรรเทาอาการหอบหืดและโรคข้ออักเสบอีกด้วย หากจะกล่าวว่าธรรมชาติรักษาโรคได้อย่างครอบจักรวาล ยางหรือชันก็มีคุณสมบัติดังกล่าว ไม่มีข้อยกเว้น ลักษณะการจับออกซิเจนของยางและชันครอบคลุมกว้างขวางมาก จึงเป็นคุณสมบัติอันประเสริฐ แม้ว่าสารที่เป็นส่วนประกอบแต่ละชนิดจะให้ผลไม่มากนักก็ตาม แต่เมื่อมีสารหลายชนิดอยู่รวมกัน การออกฤทธิ์จึงเป็นการเสริมซึ่งกันและกัน และควรจะได้รับการศึกษาอย่างถี่ถ้วน เพื่อนำเอาประโยชน์ดังกล่าวมาใช้แก่ทั้งคนและสัตว์

ปัญหาสำคัญของทั้งเกสรผึ้งและชันผึ้งก็คือ การปนเปื้อนสารพิษทางเกษตรและมลพิษทางสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะที่เกิดแก่ผึ้งเลี้ยง ปัจจุบันอาจจะดีขึ้นเพราะมีกรรมวิธีที่ดีในการเก็บผลผลิตและการทำให้บริสุทธิ์ หากจะซื้อควรเลือกซื้อเฉพาะยี่ห้อที่มีการรับประกันคุณภาพเท่านั้น และทราบแหล่งที่เลี้ยงผึ้งด้วยก็จะยิ่งดี ผึ้งมักชอบทำชันจากยางของต้นพอพลาร์ รองลงมาคือ ยางจากต้นเฟอร์ ดังนั้น อีกวิธีหนึ่งในการดูคุณภาพของชันผึ้งก็คือดูฉลากว่าผึ้งนั้นเลี้ยงไว้ในบริเวณที่มีต้นไม้ชนิดใด

เปลือกต้นสน

ผึ้งทำชันผึ้งมาจากยางไม้นานาชนิดตามแต่จะหาได้ เปลือกไม้เป็นแหล่งที่มีโพลีเฟโนลิก ไบโอฟลาโวนอยด์อย่างอุดมสมบูรณ์ มีต้นไม้ชนิดหนึ่งขึ้นอยู่ตามชายทะเลของประเทศฝรั่งเศสด้านมหาสมุทรแอตแลนติกคือสนไพนัส มาริทิมา อุตสาหกรรมยาศึกษาและวิจัยเปลือกสนชนิดนี้เป็นพิเศษ แล้วนำเอามาสกัด ได้เป็น สารจับออกซิเจน ฤทธิ์แรงที่ชื่อว่า พิโนเจนอล

สารที่สกัดได้จากเปลือกสน มีคุณสมบัติเช่นเดียวกับชัน คือมี สารจับออกซิเจน เป็นส่วนประกอบมากมายหลายชนิด ที่เหนือกว่าก็คือกรรมวิธีในการผลิต ผู้ผลิตจดสิทธิบัตรกรรมวิธีผลิตและรับประกันความสม่ำเสมอของส่วนประกอบ คุณสมบัติต่างๆ ของสารที่สกัดจากเปลือกสนมีความคล้ายคลึงกับสารไบโอฟลาโวนอยด์ชนิดอื่น ๆ จากการวิจัยอย่างละเอียดพบว่าผลิตภัณฑ์นี้ช่วยได้ในเรื่องของหลอดเลือดช่วงล่างของร่างกาย โดยเฉพาะหลอดเลือดที่ขา การให้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารชนิดนี้สามารถช่วยบรรเทาอาการขาเป็นตะคริว เส้นเลือดขอด ขาหัก ริดสีดวงทวารได้    [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ดูเหมือนว่าสารสกัดจากพืชที่อุดมด้วยไบโอฟลาโวนอยด์จะให้ผลคล้ายกันหากได้มีการวิจัยอย่างจริงจังดังเช่นที่ทำกับเปลือกส่วนดังกล่าว พิกโนเจนอลไม่ได้เป็นสารเคมีบริสุทธิ์หรือมีสารเคมีอย่างหนึ่งอย่างใดเป็นส่วนประกอบหลัก แต่ผู้ผลิตสามารถรับประกันคุณภาพได้ด้วยกรรมวิธีการผลิต พิโนเจนอลไม่ได้บริสุทธิ์เท่ากับเควอร์เซทิน เฮสเพอริดิน หรือรูทินบริสุทธิ์ แต่มีคุณสมบัติใกล้เคียงกับยางหรือชันมากกว่าไบโอฟลาโวนอยด์อย่างหนึ่งอย่างใดโดยเฉพาะ

อาจจะเป็นได้ว่ามีไบโอฟลาโวนอยด์ผสมออกมาจำหน่ายอีกหลายชนิด แต่ต้องพิจารณาข้อกล่าวอ้างในเรื่องสรรพคุณของผลิตภัณฑ์เหล่านั้นให้ดี

สมุนไพรและโภชนสารจากพืชในฐานะสารจับออกซิเจน

รายชื่อสมุนไพรที่มีคุณสมบัติจับออกซิเจนดูจะมีมากมายไม่มีที่สิ้นสุด แต่เชื่อว่าคนส่วนใหญ่ไม่จำเป็นต้องกินสมุนไพรอย่างใดอย่างหนึ่งเป็นพิเศษ เป็นต้นว่า ใบแปะก๊วย โสมหรือ เอคิเนเชีย เป็น สารจับออกซิเจน เสมอไป แต่ไม่ได้หมายความว่าผลจากสมุนไพรเหล่านี้ที่มีต่อสุขภาพจะไม่ได้เกี่ยวข้องกับคุณสมบัติในการจับออกซิเจนที่สมุนไพรดังกล่าวมีอยู่ ซึ่งอาจมีความสำคัญยิ่งในเรื่องประสิทธิภาพที่เจาะจงต่อสถานการณ์ สมุนไพรต่าง ๆ มีส่วนประกอบซึ่งเสริมฤทธิ์กันและกันโดยเฉพาะคุณสมบัติในการจับออกซิเจน

การรักษาด้วยสมุนไพรเป็นการรักษาในลักษณะองค์รวม ให้ผลต่อร่างกายมากกว่าการรักษาด้วยยาวิเศษโมเลกุลเดี่ยวมากมายนัก สมุนไพรส่วนใหญ่มีโพลีแซคคาไรด์ แร่ธาตุ วิตามิน ฟลาโวนอยด์ โปรตีน ไกลโคไซด์ และเซลลูโลสเป็นส่วนประกอบ ขณะที่สาร 1 หรือ 2 อย่างทำงานในลักษณะสารออกฤทธิ์ สารอื่นก็ทำหน้าที่ปรับให้ร่างกายอยู่ในสภาพสมดุล สมุนไพรอาจมีผิดพลาดน้อยกว่าเคมีอย่างมากมายก็ด้วยเหตุผลดังกล่าว เพราะยาเคมีไม่มีตัวปรับสมดุลอยู่เลย เป็นเพียงสารเคมีที่มีกระบวนการผลิตราคาถูกและการวิเคราะห์ทางห้องปฏิบัติการทำได้ง่ายกว่าสมุนไพร

ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารสำหรับใช้กับออกซิเจนที่ดีและปลอดภัยที่สุดคืออาหารและสมุนไพร ต่อไปนี้คือตัวอย่างพืชบางชนิดที่มีสารกับออกซิเจนและใช้เป็นส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

ตัวอย่างพืชบางชนิดที่มีสารกับออกซิเจนและใช้เป็นส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

ฟลาโวนไกลโคไซด์ ได้จากแปะก๊วย
ไซลิมาริน ได้จากผักโขมหนาม
ไพรแอนโทไซอะนิดิน (OPCs) ได้จากเมล็ดองุ่นสกัดและเปลือกต้นสน
แคเทซิน โพลีฟีนอล ฟลาโวนอยด์ ได้จากชาเขียว
แคพไซซิน ได้จากพริก โรสแมรี่ และขิง
ไลโคปีน ได้จากมะเขือเทศ
ลิโมนีน ได้จากผลไม้จำพวกส้ม
น้ำส้มไซเดอร์ ได้จากแอปเปิ้ล
เซซามินอล ได้จากเมล็ดงา
แอลลิซิน ได้จากกระเทียม

ตัวอย่างที่ยกมานี้เป็นเพียงส่วนน้อยนิดเมื่อเทียบกับจำนวนสมุนไพรในโลก แต่ก็คงพอแสดงให้เห็นว่ามีแหล่ง สารจับออกซิเจน ซึ่งอาจนำมาใช้ป้องกันการเสื่อมของสุขภาพและนำมาใช้เสริมสุขภาพได้  [adinserter name=”navtra”]

ผู้คนทางตะวันออกของโลกพากันละเลยหรือหลงลืมสมุนไพรดี ๆ ซึ่งมีมากกว่าทางตะวันตก ไทยเรามียาบำรุงธาตุ ยาหอม ยาอายุวัฒนะ ยาเหล่านี้บางอย่างประกอบด้วยสมุนไพรมากมาย โดยมีเหตุผลว่าตัวยาสมุนไพรบางอย่างอาจออกฤทธิ์เสริมกัน บางอย่างอาจออกฤทธิ์ถ่วงดุลกัน สมุนไพรจึงเป็นยาที่ออกฤทธิ์อย่างนุ่มนวล

กรดแอลฟาไลโพอิ

เป็นสารโคเอนไซม์ชนิดหนึ่งซึ่งผลิตขึ้นภายในร่างกาย ทำหน้าที่เป็นส่วนหนึ่งอยู่ในเครบส์ซัยเคิล เปลี่ยนอาหารเป็นพลังงาน และแอลฟาไลโพอิกเป็น สารจับออกซิเจน ที่มีฤทธิ์แรงมาก ไม่เพียงแต่จะทำลายอนุมูลอิสระด้วยตนเองเท่านั้น แต่ยังชุบชีวิตสารจับออกซิเจนชนิดอื่นอีกด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง วิตามิน เอ ซี อี และกลูตาไธโอน ทำให้สารเหล่านี้สามารถไล่จับอนุมูลอิสระต่อไปได้อีก และเนื่องจากกรดแอลฟาไลโพอิกละลายได้ทั้งในน้ำและในน้ำมัน จึงทำหน้าที่เป็นสะพานหลักสำหรับการเชื่อมในระดับเซลล์ นอกจากนี้ยังสามารถช่วยป้องกันเซลล์ทั้งภายในและจากภายนอกเซลล์อีกด้วย

แม้ร่างกายจะผลิตกรดแอลฟาไลโพอิกได้เองก็ตาม แต่การเสริมด้วยสารดังกล่าววันละ 100 -200 มิลลิกรัม ก็ดูว่าจะเป็นประโยชน์มาก การได้รับกรดแอลฟาไลโพอิกในปริมาณสูง เช่นวันละ 800 มิลลิกรัม จะสามารถช่วยฟื้นสภาพของเส้นประสาทของผู้ที่เป็นโรคเบาหวานได้ และอาหารที่เป็นแหล่งของกรดแอลฟาไลโพอิก คือมันฝรั่ง แครอท เผือก และมันเทศ

แร่ธาตุทุกชนิดต่างก็มีศักยภาพในการรับหรือให้ออกซิเจนหรือประจุไฟฟ้าซึ่งเรียกกันว่า “รีดอกซ์โพเทนเซียล
( Redox Potential )” ศักยภาพนี้วัดได้ด้วยสมรรถนะในการจับออกซิเจน แร่ที่ทำปฏิกิริยากับออกซิเจนรุนแรงที่สุดก็คือ โซเดียมและโพแทสเซียม เมื่อแร่ทั้งสองนี้สัมผัสกับออกซิเจนในอากาศ จะเกิดการเผาไหม้ขึ้นทันที จะเกิดเป็นเปลวไฟขึ้นไป ดูแล้วน่าสนุกสนานตื่นเต้นมาก จึงกล่าวได้ว่าแร่ดังกล่าวเป็นสารรับประจุไฟฟ้าลบหรือเป็นสารจับออกซิเจนอย่างแรง ดังนั้นออกซิเจนจึงจำเป็นอย่างยิ่งต่อร่างกาย และการได้รับสารจับออกซิเจนที่ดีที่สุดก็คือการได้รับประทานอาหารที่สมดุล ถ้าจำเป็นต้องใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารโดยเฉพาะผู้สูงอายุหรือคนไข้ที่กำลังพักฟื้นหลังการเจ็บป่วยก็สามารถทำได้ แต่ต้องได้อาหารจากธรรมชาติและในส่วนของผลิตภัณฑ์เสริมอาหารก็ต้องทำให้อาหารโดยรวมมีความสมดุลด้วย

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง

เอกสารอ้างอิง

ริตา, เกรียร์. อาหารขจัดอนุมูลอิสระ. กรุงเทพ: หมอชาวบ้าน,2551. 176 หน้า : 1.อาหาร-แง่สุขภาพ. 2.อนุมูลอิสระ. I.วูดเวิร์ด,โรเบิร์ต, II.พิสิฐ วงศ์วัฒนะ,ผู้แปล. III.ชื่อเรื่อง. 613.2 ISBN 978-974-04-5522-6.

How Products are Made contributors (2002). “Oxygen”. How Products are Made. The Gale Group, Inc. Retrieved December 16, 2007.

Papanelopoulou, Faidra (2013). “Louis Paul Cailletet: The liquefaction of oxygen and the emergence of low-temperature research”. Notes and Records, Royal Society of London. 67 (4): 355–73. doi:10.1098/rsnr.2013.0047.Emsley 2001, p.303

วิธีเพิ่มระดับภูมิคุ้มกันธรรมชาติ

0
ร่างกายมีการเพิ่มภูมิคุ้มกันธรรมชาติโดยแอนติบอดี
ร่างกายมีการเพิ่มภูมิคุ้มกันธรรมชาติโดยแอนติบอดี
วิธีเพิ่มระดับภูมิคุ้มกันธรรมชาติ
ระบบภูมิคุ้มกันคือระบบที่ทำหน้าที่กำจัดสิ่งแปลกปลอมโดยการร่วมมือกันระหว่างเซลล์ที่เป็นภูมิคุ้มกัน

ภูมิคุ้มกัน

มนุษย์เราตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ สามารถก้าวผ่านความลำบากมาได้ และมีชีวิตอยู่รอดจนกระทั่งปัจจุบันนี้ นั่นก็เพราะพวกเขาพยายามที่จะเพิ่มภูมิคุ้มกันให้กับตนเอง จากการที่ต้องผจญกับภยันตรายมากมาย ไม่ว่าจะเป็นแบคทีเรีย ไวรัส พยาธิ หรืออื่นๆ ซึ่งเมื่อมนุษย์สร้างภูมิคุ้มกันจนเอาชนะสิ่งเหล่านี้มาได้ จึงสามารถมีชีวิตรอดอยู่เท่าทุกวันนี้นั่นเอง

โดยทั้งนี้ระบบภูมิคุ้มกันธรรมชาติจะสามารถตอบสนองกับสิ่งที่ต้องเผชิญได้อย่างไม่หยุดหย่อนเสมอ ทั้งยังมี ประสิทธิภาพในการป้องกันอย่างสูงสุดอีกด้วย โดยเฉพาะกับแบคทีเรีย รา ยีสต์ และไวรัส โดยจะทำหน้าที่ตรวจสอบและจัดการกับสิ่งแปลกปลอมอย่างรวดเร็ว พร้อมกับช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกันในร่างกายให้มีความเข้มแข็งมากขึ้นไปอีก ต้องบอกเลยว่าในอดีต สมัยบรรพบุรุษนั้น ไม่ได้มีการฆ่าเชื้อในอาหารเหมือนสมัยปัจจุบัน อาหารส่วนมากจึงมักจะมียีส เชื้อราและพวกแบคทีเรียปนเปื้อนอยู่เสมอ ซึ่งในปัจจุบัน ได้มีการคิดค้นการฆ่าเชื้อขึ้นมา ทำให้มนุษย์เราไม่ได้เจอกับเชื้อโรคมากนัก และในขณะเดียวกัน ภูมิคุ้มกันธรรมชาติของเราก็ลดลงไปอีกด้วย รวมถึงสภาวะแวดล้อมปลอดเชื้อที่สร้างขึ้นมา ก็ทำให้ภูมิคุ้มกันในร่างกายลดต่ำลงเช่นกัน ดังนั้นจึงเล็งเห็นว่า ควรเพิ่มภูมิคุ้มกันในร่างกายให้สูงขึ้นไปอีก โดยสามารถทำได้ด้วยการพยายามรับสิ่งที่สร้างขึ้นจากธรรมชาติให้ได้มากที่สุดนั่นเอง

ยกตัวอย่างการรับธรรมชาติเข้าสู่ร่างกาย ที่อยากแนะนำมากที่สุดคือ การโพรโพลิส ซึ่งก็คือสารบางอย่างที่ผึ้งได้สร้างขึ้นมาจากของเหลวและยางไม้ในยอดอ่อนของพืชนั่นเอง โดยจะมีคุณสมบัติในการต่อต้านเชื้อแบคทีเรียได้อย่างดีเยี่ยมทั้งยังช่วยต้านการอักเสบได้เป็นอย่างดีอีกด้วย นอกจากนี้ก็มีฤทธิ์ในการกระตุ้นภูมิคุ้มกันให้สูงขึ้นเช่นกัน
แอนติบอดีเป็นเหมือนขีปนาวุธโจมตีศัตรูภายนอก

แอนติบอดีในร่างกายของเรา จะมีบทบาทเป็นเหมือนกับศูนย์กลางของระบบภูมิคุ้มกันแบบฮิวมอรัล ซึ่งก็จะทำหน้าที่เป็นเหมือนกับขีปนาวุธที่พร้อมจะโจมตีศัตรูภายนอกอยู่ตลอดเวลาอีกด้วย โดยกลไกการสร้างแอนติบอดี ก็มีดังนี้
เมื่อเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นเชื้อโรคอะไรก็ตาม แมคโครฟาจจะเข้าจัดการเชื้อโรคนั้นทันที แล้วตามด้วยส่งสัญญาณไปยังลิมโฟไซต์ทีผู้ช่วย และส่งสัญญาณต่อไปยังลิมโฟไซต์เซลล์บี จากนั้นก็จะเกิดการสร้างแอนติบอดีขึ้นมาเพื่อเข้าจับกับเชื้อโรคในทันทีพร้อมทำลายให้สิ้นซากไป โดยทั้งนี้แอนติบอดีจะมีโครงสร้างเป็นโปรตีน ที่มีรูปร่างคล้ายกับตัวอักษร Y และมีน้ำหนักของโมเลกุลประมาณ 200,000 ดาลตัน โดยแอนติบอดีจะจดจำชนิดของเชื้อโรคที่เคยเข้าสู่ร่างกายเอาไว้ หากมีเชื้อโรคตัวเดิมเข้ามาอีก ก็จะตรงเข้าจับและทำลายทันทีนั่นเอง
นอกจากนี้แอนติบอดียังมีหน้าที่อื่นอีกด้วย โดยแอนติบอดีจะมีหลากหลายชนิด ซึ่งชนด IgG จะทำหน้าที่กำจัดเชื้อโรคและช่วยในเรื่องของวัคซีน ส่วนแอนติบอดีชนิด IgE ก็จะทำหน้าที่ในการสร้างปฏิกิริยาการเกิดภูมิแพ้ และยังมีแอนติบอดีชนิด IgA ที่จะทำหน้าที่สร้างภูมิคุ้มกันให้กับระบบทางเดินอาหารอีกด้วย เพราะแอนติบอดีชนิดนี้จะอยู่ในของเหลวในลำไส้เป็นส่วนใหญ่

หน้าที่หลักของภูมิคุ้มกันและการเจ็บป่วย

มนุษย์เรามีชีวิตรอดมาได้จนเท่าทุกวันนี้ จะต้องเผชิญกับเชื้อก่อโรคที่น่ากลัวมาอย่างมากมายและยาวนาน จึงได้มีการก่อภูมิคุ้มกันขึ้นมา เพื่อให้สามารถต้านกับเชื้อโรคร้ายเหล่านั้นได้อยู่เสมอ แต่นอกจากเชื้อโรคภายนอกที่ร่างกายต้องเผชิญแล้ว ก็ยังมีการเปลี่ยนแปลงภายในร่างกายที่จะต้องเจออีกด้วย เช่นการกลายพันธุ์ของเซลล์ ที่เปลี่ยนไปเป็นมะเร็งนั่นเอง ดังนั้นเพื่อรักษาตัวเองให้อยู่รอดจากภัยคุกคามเหล่านี้ จึงต้องรวมพลังกันเพื่อปกป้องร่างกายให้พ้นจากการคุกคามของศัตรู โดยพลังที่ว่านั้นก็คือพลังภูมิคุ้มกันนั่นเอง     
สำหรับหน้าที่ของระบบภูมิคุ้มกัน หลักๆ เลยก็คือ จะช่วยปกป้องร่างกายให้พ้นจากการคุกคามของศัตรูภายนอก พร้อมดูแลสุขภาพและลดการเสื่อมถอยของอวัยวะภายในร่างกาย และยังป้องกันการเกิดมะเร็งรวมถึงอาการป่วยทางจิต   อย่างเช่น โรคซึมเศร้าอีกด้วย อย่างไรก็ตาม ระบบภูมิคุ้มกันก็ทำให้เราต้องเผชิญกับเชื้อโรคและการเจ็บป่วยแบบใหม่ที่ยังไม่เคยเจอมาก่อน เช่น การแพ้ละอองเกสรดอกไม้ การเป็นผื่นแพ้ที่ผิวหนัง และอาจเกิดภาวะภูมิคุ้มกันต้านตนเองได้อีกด้วย ซึ่งเป็นเหตุมาจากการสูญเสียสมดุลของระบบภูมิคุ้มกัน จึงทำให้ร่างกายต้องพยายามเพิ่มความแข็งแรงให้กับภูมิคุ้มกันอยู่ตลอดเวลา
ทั้งนี้หากเรามีพลังภูมิคุ้มกันที่สูงขึ้น ก็จะช่วยป้องกันไวรัสก่อโรคได้มากขึ้นไปอีก และยังช่วยฟื้นตัวจากอาการอ่อนเพลียหรือการเจ็บป่วยได้อย่างรวดเร็วกว่าเดิมอีกด้วย นอกจากนี้ก็จะทำให้เมตาบอลิซึม ( Metabolism ) ตามส่วนต่างๆ ของร่างกายสามารถทำหน้าที่ได้ดีกว่าเดิม พร้อมกับป้องกันความเสื่อมถอยของโครงสร้างต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สำหรับเซลล์มะเร็ง พบว่าร่างกายของคนเราจะมีการก่อเกิดเซลล์มะเร็งขึ้นมาตลอดเวลา ตกประมาณวันละ 3,000-5,000 เซลล์เลยทีเดียว ดังนั้นระบบภูมิคุ้มกันจึงต้องทำงานหนัก ด้วยการคอมตรวจการไปทั่วร่างกายเพื่อเข้าทำลายเซลล์มะเร็งให้หมดไปในทันที โดยที่เซลล์มะเร็งยังไม่ทันได้ก่อตัวเป็นเนื้อร้าย

ระบบภูมิคุ้มกันคือระบบที่ทำหน้าที่กำจัดสิ่งแปลกปลอมโดยการร่วมมือกันระหว่างเซลล์ที่เป็นภูมิคุ้มกัน เช่น เม็ดเลือดขาว กับสารภายในร่างกาย

การทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน

ป้องกันการติดเชื้อ  ดูแลสุขภาพ  ป้องกันความเสื่อมถอย
ป้องกันการติดเชื้อไวรัสก่อโรค เช่น ไข้หวัดใหญ่ และแบคทีเรียก่อโรค ช่วยให้ฟื้นจากอาการอ่อนเพลีย หรือเจ็บป่วยและความเครียด เสริมสร้างร่างกายให้แข็งแรง เสริมสร้างเมแทบอลิซึม ให้สมบูรณ์ ช่วงให้ส่วนต่างๆ ในร่างกายทำงานได้ดี ป้องกันความเสื่อม
ถอยของโครงสร้างต่าง ๆ ภายในเซลล์

อาการเจ็บป่วยเนื่องจากการสูญเสียสมดุลของภูมิคุ้มกัน

เซลล์ที่มีบทบาทสำคัญที่สุดในการเพิ่มพลังภูมิคุ้มกันในร่างกายของคนเราก็คือ เซลล์เม็ดเลือดขาว ซึ่งพบว่าในกระแสเลือดของคนเรานั้นจะมีเม็ดเลือดขาวอยู่ 3 ชนิดด้วยกัน คือ ลิมโฟไซต์ ( Lymphocyte ) แมคโครฟาจ ( Macrophage ) และแกรนูโลไซต์ ( Granulocyte ) โดยลิมโฟไซต์ก็ยังแบ่งออกได้อีกเป็น ชนิดเซลล์บี ชนิดเซลล์ทีและ ชนิดเซลล์เอ็นเค ลิมโฟไซต์ที่ไขกระดูกจะพัฒนาการไปเป็นเซลล์บี ส่วนลิมโฟไซต์ที่ต้อมไทมัสก็จะพัฒนาไปเป็นเซลล์ทีและทำหน้าที่ในการสร้างแอนติบอดี นอกจากนี้เซลล์ทีก็ยังแบ่งออกได้เป็น เซลล์ทีผู้ช่วย (Helper T cell) จะทำหน้าที่ช่วยกระตุ้นกระบวนการสร้างแอนติบอดี โดยมี 2 กลุ่มคือ Th- 1 และ Th- 2
Th- 1 เป็นเซลล์ที่จะทำหน้าที่ในระบบภูมิคุ้มกันแบบเซลล์ ช่วยให้มีการตอบสนองในด้านภูมิคุ้มกันในสภาวะที่มีการติดเชื้อ ซึ่งระบบก็จะปล่อยเซลล์ทีเพชรฌฆาตออกมา เพื่อเข้าจัดการกับไวรัสในทันที นอกจากนี้ยังมีหน้าที่ในการร่วมทำงานกับเซลล์เอ็นเคเพื่อกำจัดเซลล์มะเร็งที่จะก่อตัวขึ้นทุกวันกว่า 5,000 เซลล์อีกด้วย
Th- 2 เป็นเซลล์ที่จะใช้โปรตีนในกระแสเลือดหรือที่เรียกว่า แอนติบอดี ในการก่อให้เกิดการตอบสนองของภูมิคุ้มกันแบบฮิวมอรัล เมื่อร่างกายเกิดการติดเชื้อ โดยเซลล์ชนิดนี้จะชักนำให้เกิดการสร้างแอนติบอดีขึ้นมาในทันทีเพื่อต้านเชื้อไวรัสหรือเชื้อโรคต่างๆ ที่เข้าสู่ร่างกายนั่นเอง นอกจากนี้ยังมีบทบาทสำคัญต่ออาการของโรคภูมิแพ้อีกด้วย
ทั้งนี้อาจกล่าวได้ว่า Th- 1 และ Th- 2 นั้น จะทำหน้าที่ในการรักษาความสมดุลของระบบภูมิคุ้มกันเหมือนกันอยู่คนละด้าน ซึ่งหากด้านใดด้านหนึ่งเกิดความเสียสมดุลไป ก็จะทำให้เกิดโรคภูมิแพ้หรือภาวะภูมิคุ้มกันต้านตนเองได้ง่าย โดยทั้งนี้ภาวะภูมิคุ้มกันต้านตนเอง ก็จะมีทั้งโรคต่อมไทรอยด์อักเสบฮาชิโมโต โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ เป็นต้น
ระบบภูมิคุ้มกันเป็นสมดุลของ “แบบเซลล์” และ “แบบฮิวมอรัล”

แผนภูมิรูปภาพแสดงการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน
แผนภูมิรูปภาพแสดงการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน

ถ้าทั้งสองด้านสูญเสียการทำงาน ซึ่งเป็นสาเหตุของมะเร็ง ซึมเศร้า และถ้าด้านใดด้านหนึ่งทำงานเด่นกว่า นั่นก็เป็นสาเหตุของผิวหนังผื่นแพ้ โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ เป็นต้น

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง

เอกสารอ้างอิง

ขอบคุณคลิปสุขภาพดีๆจาก : หมอปุ้ม พญ. สิรนาถ สุขภาพดี คุณมีได้

ฟุจิตะ, โคอิชิโร. ภูมิคุ้มกัน บอดี้การ์ดส่วนตัว. กรุงเทพฯ : สมาคมส่งเสริมเทคโนโลยี (ไทย-ญี่ปุ่น),2555. 1.วิทยาภูมิคุ้มกัน. I.ศักดา ดาดวง,ผู้แปล. II.ชื่อเรื่อง. 616.079 ISBN 978-974-443-517-0.

ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิงพวงทอง ไกรพิบูลย์. รู้ก่อนเข้าใจการตรวจรักษามะเร็ง.กรุงเทพฯ: ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2557.

Gherardi E. The Concept of Immunity. History and Applications. Archived 2007-01-02 at the Wayback Machine. Immunology Course Medical School, University of Pavia.

WHO (October 2010). Cancer. World Health Organization. Retrieved 5 January 2011.

มาทำความรู้จักผิวแต่ละประเภทกันเถอะ

0
มาทำความรู้จักผิวแต่ละประเภทกันเถอะ
ดูแลผิวพรรณให้สวยงามปราศจากริ้วรอย แลดูมีสุขภาพดีและอ่อนกว่าวัยอยู่เสมอ
มาทำความรู้จักผิวแต่ละประเภทกันเถอะ
เราทุกคนไม่อาจหลีกเลี่ยงกระบวนการเสื่อมโทรมของเซลล์ผิวได้ แต่เราสามารถชะลอกระบวนการดังกล่าวได้

ผิวหนัง ( Skin )

ผิวพรรณ ( Skin ) ที่สวยงามปราศจากริ้วรอย แลดูมีสุขภาพดีและอ่อนกว่าวัยอยู่เสมอ ล้วนเป็นสิ่งที่ทุกคนปรารถนานำมาซึ่งความพึงพอใจแก่ผู้เป็นเจ้าของและผู้พบเห็น จึงเป็นเหตุผลที่ทำให้คนจำนวนไม่น้อยยินดีที่จะจ่ายเงินจำนวนมากไปกับการรักษาผิวพรรณที่ล้ำสมัย การใช้เครื่องประทินผิวราคาแพง รวมไปถึงอาหารเสริมบำรุงผิวหลากหลายชนิด เพื่อรักษาผิวพรรณของตนให้สวยใสอยู่เสมอ แต่การจะได้มาซึ่งผิวที่สวยงามและอ่อนเยาว์อย่างยั่งยืนได้นั้น จะต้องเรียนรู้องค์ประกอบพื้นฐานของผิว ธรรมชาติของผิว และวิธีการดูแลรักษาที่ถูกต้องอย่างเป็นอย่างดี นั่นคือความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับผิวพรรณที่คุณสามารถนำไปปรับใช้กับการดูแลผิวพรรณได้อย่างถูกต้องเพื่อการมีผิวที่สวยงามอย่างยั่งยืน

[adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ธรรมชาติของผิว

ผิวหนัง ( Skin ) เป็นอวัยวะที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในร่างกาย มีการคาดกันว่าหากนำผิวหนังทุกส่วนของร่างกาย มาแบ่งออกจะได้พื้นที่มากกว่า 1,000 ตารางนิ้ว และมีน้ำหนักประมาณร้อยละ 16 ของน้ำหนักตัว ผิวหนังทำหน้าที่หลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นการห่อหุ้มและปกป้องอวัยวะภายในไม่ให้ได้รับอันตราย ช่วยรักษาอุณหภูมิของร่างกายให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม ปกป้องเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายหรือแพร่กระจายไปยังส่วนต่างๆ ช่วยขับถ่ายของเสีย ช่วยปกป้องรังสีอัลตราไวโอเลตไม่ให้เข้าสู่ร่างกาย และเป็นปราการด่านแรกในการรับแรงกระตุ้นจากสิ่งแวดล้อมภายนอกเช่น แสงแดด ความร้อนและความเย็น เป็นต้น

เมื่อเวลาล่วงเลยไปเซลล์และเนื้อเยื่อของอวัยวะต่าง ๆ รวมไปถึง ผิวหนัง ( Skin ) จะเกิดการเสื่อมสภาพ ผิวหนังจากที่เคยเต่งตึง เปล่งปลั่ง เยาว์วัย กลับกลายเป็นผิวที่หย่อนคล้อย มีริ้วรอย หมองคล้ำ ไม่น่ามอง มีปัญหาฝ้า กระ จุดด่างดำตามมามากมาย กระบวนการเสื่อมสภาพของผิวหนังดังกล่าวเป็นกระบวนการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติที่ใครก็ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ ซึ่งตัวการสำคัญที่นำไปสู่ความเสื่อมโทรมดังกล่าวนั่นคือ อนุมูลอิสระ อันมีสาเหตุมาจากปัจจัย 2 ประการได้แก่ ปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอก นั่นเอง

ปัจจัยภายใน คือกระบวนการทางเคมีที่เกิดขึ้นภายในร่างกายซึ่งเป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติที่เราไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ ในขณะที่ ปัจจัยภายนอก ได้แก่ แสงแดด ความร้อน สารพิษมลภาวะ แอลกอฮอล์ บุหรี่ หรือแม้แต่การดูแลผิวที่ผิดวิธี เป็นต้น

อนุมูลอิสระ คือสารประกอบใด ๆ ที่เมื่อรวมเข้ากับออกซิเจนแล้ว จะเกิดการสูญเสียอิเล็กตรอนภายในโมเลกุลไป ทำให้โมเลกุลดังกล่าวขาดความสมดุล ซึ่งปฏิกิริยาดังกล่าวเรียกว่า ปฏิกิริยาออกซิเดชัน โมเลกุลนั้นจำเป็นต้องดึงอิเล็กตรอนจากโมเลกุลข้างเคียงมาไว้กับตัวทำให้โมเลกุลข้างเคียงขาดความเสถียรจนต้องแย่งอิเล็กตรอนจากโมเลกุลอื่น ๆ ที่เป็นส่วนประกอบของเซลล์มาอีก ปฏิกิริยาดังกล่าวจะเกิดติดต่อกันกลายเป็นลูกโซ่ไม่จบสิ้น เราเรียกโมเลกุลที่อิเล็กตรอนหายไปว่า อนุมูลอิสระ ซึ่งเป็นสาเหตุของความเสื่อมโทรมและโรคร้ายต่าง ๆ หากปฏิกิริยาดังกล่าวเกิดขึ้นในขณะที่มีการแบ่งเซลล์และถอดแบบ DNA จากเซลล์แม่ไปยังเซลล์ลูกจะก่อให้เกิดความเสียหายในระดับ DNA ของเซลล์เกิดใหม่จนกลายเป็นเซลล์มะเร็งในที่สุด

แม้ว่าเราไม่อาจหลีกเลี่ยงกระบวนการเสื่อมโทรมของเซลล์ผิวได้ แต่เราสามารถชะลอกระบวนการดังกล่าวได้ โดยให้เกิดช้าลง ด้วยการเอาใจใส่ปัจจัยทั้งสองอย่างเท่า ๆ กัน เพื่อลดความเสื่อมโทรมที่มาจากปัจจัยภายนอก พยายามหลีกเลี่ยงการเผชิญกับแสงแดดจัด การอยู่ในสภาวะที่เป็นพิษ ไม่อยู่ในสถานที่ที่ร้อนจัดหรือหนาวจัดเป็นเวลานาน ๆ งดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และกาเฟอีน ไม่สูบบุหรี่หรืออยู่ในสภาพแวดล้อมที่ตลบอบอวนไปด้วยควันบุหรี่ และหมั่นดูแลผิวพรรณอย่างถูกวิธีและเหมาะสม เป็นต้น  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

สำหรับความเสื่อมโทรมที่เกิดจากปัจจัยภายใน สามารถชะลอให้เกิดช้าลงได้ ด้วยการกินอาหารที่ดีมีประโยชน์ในสัดส่วนที่พอเหมาะ รับประทานอาหารที่มีฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระ เช่น ผักและผลไม้สด ธัญพืชที่ไม่ผ่านการขัดสี รวมไปถึงผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเท่าที่จำเป็น ควรดื่มน้ำสะอาดให้มาก พักผ่อนให้เพียงพอ และหาทางผ่อนคลายความตึงเครียดอยู่เสมอ เป็นต้น ถ้าเราดูแลผิวอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอ ผิวพรรณของเราก็จะคงความสวยงามและความอ่อนเยาว์ได้อย่างยาวนานยิ่งขึ้น

ผิวสวย คือผิวแบบไหน?

หากจะถามว่าผิวลักษณะใดที่จัดว่าเป็นผิวที่สวยงาม คงมีคนจำนวนไม่น้อยโดยเฉพาะคนไทยต่างเข้าใจว่าผิวสวยคือผิวที่มีความขาวใส ปราศจากริ้วรอย และจุดด่างดำ แต่คำตอบในประเทศยุโรปอาจจะบอกว่าผิวที่สวยงาม คือผิวที่มีสีคล้ำแดด แลดูสุขภาพดี และมองว่าคนที่มีผิวขาวนั้นซีด บ่งบอกถึงมีการมีสุขภาพที่อ่อนแอและการมีกระหรือฝ้าประปรายบนใบหน้านั้น ดูดีมีชีวิตชีวากว่าคนที่มีผิวขาวโพลนซึ่งดูเหมือนพลาสติก เป็นต้น

ด้วยรสนิยมที่แตกต่างกันทำให้ใครหลายหลายคนสับสนกับนิยามของผิวสวยที่แท้จริง ผิวที่สวยงามนั้นเป็นอย่างไร? ผิวที่ขาวใสเป็นธรรมชาติคือนิยามของผิวสวยแล้วนิยามความงามของคนมีผิวสีจะเป็นเช่นไร? พวกเขาจะไม่มีคนสวยบ้างเลยหรือ? อย่างไรก็ตามหากมองดูตามหลักของความถูกต้องแล้ว ผิวที่ถือว่าเป็นผิวสวยนั้น จะต้องมีองค์ประกอบด้วยคุณสมบัติ 6 ประการ ได้แก่ ผ่องใส ชุ่มชื่น ไร้จุดด่างดำ นุ่มนวล กระชับละเอียด และเต่งตึง หากผิวของคุณมีคุณสมบัติ ครบทั้ง 6 ประการ ขอให้ภูมิใจได้เลยว่าว่าคุณมีผิวสวยงามในอุดมคติและเพื่อที่จะตรวจสอบให้รู้ว่าผิวของคุณมีคุณสมบัติเหล่านี้ครบถ้วนหรือไม่ เรามีวิธีสังเกตนี้

ผิวขาวใส

มีปัจจัยหลายอย่างที่ส่งผลให้ผิวพรรณขาดความผ่องใสจนนำไปสู่ผิวที่หยาบกร้านและหมองคล้ำ ได้แก่ การตกค้างของเซลล์ผิวที่เสื่อมสภาพ การได้รับรังสียูวีติดต่อกันเป็นเวลานาน การพักผ่อนไม่เพียงพอ ความตึงเครียด รวมไปถึงการได้รับสารอาหารที่ไม่เหมาะสมจนนำไปสู่ความร่วงโรยและเสื่อมสภาพของผิวในที่สุด

หากคุณกำลังประสบปัญหาผิวพรรณขาดความผ่องใส การรักษาผิวให้กลับมามีความสวยงามดังเดิมนั้น จะเน้นที่การดูแลผิวในส่วนหนังแท้เป็นหลัก การกินอาหารให้ได้สัดส่วน โดยเน้นอาหารที่มีสารอาหารจำเป็นสำหรับผิวให้มาก ๆ การกินวิตามินซีเสริม อย่าเครียด หมั่นทาครีมกันแดดเพื่อป้องกันรังสียูวี แม้จะอยู่ในที่ร่มก็ตาม ทาครีมบำรุงผิวในช่วงเช้าและก่อนนอนเพื่อรักษาความชุ่มชื้นของผิวและปกป้องผิวจากอากาศร้อนและหนาว พักผ่อนให้เพียงพอ งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิด หากจำเป็นต้องดื่มให้ดื่มในปริมาณน้อย ๆ และนาน ๆ ครั้ง เท่านั้น นอกจากนี้ควรขัดผิวอย่างสม่ำเสมอสัปดาห์ละ 2-3 ครั้งเพื่อผลัดเซลล์ผิวที่เสื่อมสภาพให้หลุดลอกออกไป รวมถึงการนวดผิวเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต การใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่มีประสิทธิภาพในการกระตุ้นการทำงานของชั้น ผิวหนัง ( Skin )

[adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ผิวชุ่มชื้น

เป็นผิวที่มีอัตราส่วนระหว่างน้ำและน้ำมันอยู่ในระดับสมดุลที่มีน้ำหล่อเลี้ยง ไม่แห้งกร้าน แลดูผ่องใส สามารถแต่งหน้าได้เรียบเนียน แป้งติดหน้าดีขึ้น ผิวนุ่มชุ่มชื้น หากใช้นิ้วกดผิวจะเด้งคืนตัวกลับมาทันที สัญญาณที่แสดงให้เห็นว่าผิวขาดความชุ่มชื้น ได้แก่ ใบหน้ามีน้ำมันส่วนเกินประปราย ในขณะที่ผิวบริเวณรอบตาและรอบปากซึ่งเป็นผิวที่มีความบอบบางกลับแห้งหรือแตกเป็นขุย เมื่อทาแป้งหรือเครื่องสำอางแป้งจะร่อนไม่ติดหน้า วิธีแก้จะเน้นที่การดูแลผิวชั้นหนังแท้เป็นหลัก กินผักและผลไม้ให้มาก และดื่มน้ำสะอาดให้มากเพื่อชดเชยน้ำที่ผิวสูญเสียไป ควรใช้โลชั่น มอยเจอร์ไรเซอร์ หรือครีมที่มีความเข้มข้นสูงและมีสรรพคุณในการรักษาระดับน้ำใต้ผิว หากพบว่าผิวบริเวณรอบดวงตาและรอบปากแห้งง่ายให้ทาอายครีมและปิโตรเลียมเจลเพื่อรักษาความชุ่มชื้นของผิวบริเวณดังกล่าวเอาไว้

ไร้จุดด่างดำ

จุดด่างดำมีลักษณะเป็นจุดสีดำกระจายตัวตาม ผิวหนัง ( Skin ) ในบริเวณที่โดนแดดบ่อย ๆ จากการรวมตัวกันของเมลานิน เมื่อผิวถูกกระตุ้นด้วยรังสีอัลตราไวโอเลตที่มาพร้อมกับแสงแดดที่ร้อนแรง ในช่วงที่อายุยังน้อยเมลานินดังกล่าวจะมีความสามารถในการกระจายตัวกลับไปอยู่ที่เดิมได้เป็นอย่างดี นี่จึงเป็นเหตุผลที่เราไม่ค่อยพบจุดด่างดำในคนวัยหนุ่มสาวสักเท่าใด แต่เมื่ออายุมากขึ้นความสามารถในการกระจายตัวของเมลานินดังกล่าวจะลดน้อยลง ยังผลให้เกิดจุดเม็ดสีดำกระจายอยู่ตามผิวหนังอย่างถาวร วิธีที่จะป้องกันการเกิดจุดด่างดำดังกล่าวที่ดีที่สุดคือการหลีกเลี่ยงการเผชิญแสงแดดจัดโดยตรงโดยไม่มีอุปกรณ์ป้องกัน ควรทาครีมกันแดดที่มีค่า SPF ตั้งแต่ 15 ขึ้นไป แม้จะอยู่ในที่ร่มก็ตาม

ผิวนุ่มนวลกระชับ

เป็นผิวที่แลดูอ่อนกว่าวัย มีสัดส่วนของน้ำและน้ำมันในระดับที่สมดุล แลดูชุ่มชื้น ผ่องใสมีน้ำมีนวล มีริ้วรอยน้อย เมื่อใช้นิ้วกดลงไปผิวจะเด้งกลับมาในทันที วิธีรักษาผิวให้นุ่มนวลจะเน้นที่การรักษาในระดับหนังกำพร้าเป็นหลัก โดยกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ และแต่ละหมู่ต้องได้สัดส่วนที่เหมาะสม เน้นผักและผลไม้ที่มีวิตามินสูง ดื่มน้ำให้มาก ใช้ทรีทเม้นท์ชนิดครีมเพื่อรักษาระดับของน้ำและน้ำมันใน ผิวหนัง ( Skin ) ใช้มาส์กพอกหน้าเป็นประจำควบคู่ไปกับการใช้เครื่องสำอางที่มีสรรพคุณในการบำรุงรักษาชั้นหนังแท้ หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงที่นำไปสู่ความร่วงโรยของผิวพรรณ เช่น แสงแดด ฝุ่นละออง อากาศที่เย็นหรือร้อนจนเกินไป ทาครีมบำรุงทั้งตอนเช้าและตอนเย็นเพื่อปกป้องผิวจากความเสื่อมโทรม ทาครีมกันแดดทุกครั้งที่ต้องออกไปเผชิญแสงแดดเพื่อป้องกันอันตรายที่เกิดจากรังสียูวี  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ผิวละเอียด

เป็นผิวที่มีระดับของน้ำและน้ำมันที่สมดุลกันดี แลดูอ่อนนุ่ม ไม่มีการสะสมของเซลล์ผิวที่ตายแล้ว ทาแป้งหรือเครื่องสำอางติดทนดี เส้นใยผิวเรียงเป็นระเบียบ และมีความมันอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม เพื่อให้ผิวหน้าละเอียดจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องปรนนิบัติผิวชั้นหนังกำพร้าเป็นพิเศษ หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงที่จะทำเกิดการตกค้างของสิ่งสกปรกตามรูขุมขน ได้แก่ ความเครียด โภชนาการที่ไม่เหมาะสม การพักผ่อนที่ไม่เพียงพอ การกินอาหารไม่ครบ 5 หมู่และแต่ละหมู่ต้องอยู่ในปริมาณที่เหมาะสม ไม่เน้นหมู่ใดหมู่หนึ่งมากจนเกินไป กินผักและผลไม้ที่มีวิตามินสูงมากๆ นอนหลับให้เพียงพอ ไม่เครียด ใช้ผลิตภัณฑ์ที่ควบคุมความมันโดยเฉพาะ ใช้โลชั่นหรือครีมเพื่อรักษาความชุ่มชื้นของผิว หมั่นขัดผิวเพื่อขจัดเซลล์ผิวที่เสื่อมสภาพออกไปอย่างสม่ำเสมอสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง

ผิวเต่งตึง

ผิวที่หย่อนยานหรือขาดความกระชับเกิดจากการที่เส้นใยในชั้นหนังแท้มีความหนาตัวขึ้น ผิวหนัง ( Skin ) จึงขาดแรงตึง ขาดความยืดหยุ่น มีการสันดาปที่น้อยลง เกิดความสับสนจนนำไปสู่การหย่อนคล้อยของผิวในที่สุด ผิวที่เต่งตึงเป็นผิวที่แลดูผุดผ่อง เนียนละเอียด ผิวหนังบริเวณปากและรอบดวงตากระชับไม่หย่อนคล้อย หนังตาและมุมปากไม่หย่อนยาน รูปหน้าโดยรวมกระชับเต่งตึง เมื่อใช้นิ้วกดแล้วผิวจะเด้งกลับมาทันที ผิวมีความยืดหยุ่นสูง เพื่อที่จะรักษาความกระชับเต่งตึงของผิวเอาไว้ จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องให้การดูแลชั้นหนังแท้เป็นพิเศษ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ กินอาหารที่มีประโยชน์และถูกสัดส่วน เน้นผักผลไม้ที่มีวิตามินสูง พักผ่อนให้เพียงพอ ไม่เครียด ใช้เครื่องสำอางที่ช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของเส้นใยผิว ดื่มน้ำให้มากเพื่อชดเชยน้ำที่ผิวสูญเสียไป ใช้เครื่องสำอางที่มีฤทธิ์ในการรักษาสมดุลระหว่างน้ำและน้ำมันในผิว หมั่นขัดผิวที่ตายแล้วอย่างสม่ำเสมอสัปดาห์ละครั้ง นวดผิวเป็นประจำเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนโลหิตและออกซิเจนให้ดียิ่งขึ้น

สิ่งที่กล่าวไปข้างต้นคือลักษณะในการพิจารณาผิวขั้นพื้นฐานว่าผิวเช่นไรจึงจะเรียกว่าเป็นผิวสวย เป็นที่น่าสังเกตว่าสีผิวไม่ได้ถูกจัดไว้ในเกณฑ์การพิจารณาผิวแต่อย่างใด จึงทำให้เรามั่นใจว่าแม้ว่าเราจะมีสีผิวอะไรก็ตาม เราทุกคนก็สามารถมีผิวสวยได้ด้วยกันทั้งนั้น และการกินอาหารที่ได้สัดส่วน โดยเน้นผักและผลไม้ที่มีวิตามินสูง การออกกำลังกายที่เหมาะสม การพักผ่อนอย่างเพียงพอ การงดสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของกาเฟอีนและแอลกอฮอล์ทุกชนิด และการไม่เครียดจะเป็นกุญแจสำคัญสู่การมีผิวสวยอย่างยั่งยืน ดังนั้น การมีผิวสวยเราไม่จำเป็นต้องจ่ายเงินจำนวนมากไปกับเครื่องสำอางราคาแพงที่โฆษณาสรรพคุณว่ามีฤทธิ์ในการปรับสีผิวให้ขาว หรือเข้าสถานเสริมความงามเพื่อเปลี่ยนสีผิวให้ยุ่งยากแต่อย่างใด ขอเพียงแค่ปฏิบัติตามหลักการพื้นฐาน และข้อปฏิบัติปลีกย่อยต่าง ๆ ผิวที่สวยใสแลดูอ่อนกว่าวัยก็อยู่ไม่ไกลเกินเอื้อม

การมีผิวที่สวยงาม ปราศจากริ้วรอย แลดูมีสุขภาพดีและอ่อนกว่าวัย ล้วนเป็นที่ต้องการของทุกคน จึงยอมเสียเงินราคาแพงเพื่อรักษาผิว รวมไปถึงอาหารเสริมบำรุงผิวทั้งหลายด้วย    [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

เรียนรู้เรื่องชั้นของผิว

เพื่อที่จะดูแลผิวได้อย่างถูกต้อง เราจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องเรียนรู้ถึงองค์ประกอบพื้นฐานให้ดีเสียก่อน ซึ่งหนึ่งในนั้นก็คือชั้นของผิว ชั้นของผิวหมายถึงส่วนประกอบของผิวที่ทำหน้าที่และลักษณะการทำงานที่แตกต่างกันออกไป โดยทั่วไปแล้วผิวจะมีทั้งหมด 3 ชั้น ได้แก่ ผิวชั้นนอกหรือหนังกำพร้า ( Epidermis ) ชั้นหนังแท้ ( Dermis ) และชั้นไขมันใต้ผิวหนัง ( Fat Layer )

ผิวชั้นนอกหรือหนังกำพร้า ( Epidermis )

ผิวชั้นนอกมีความสำคัญในฐานะที่เป็นด่านแรกที่กั้นระหว่างสิ่งแวดล้อมภายนอกกับอวัยวะภายในร่างกายของเรา และยังถือว่าเป็นชั้นผิวที่มีความสำคัญในการกำหนดความสวยงามของผิวพรรณโดยรวมได้อีกด้วย แม้ว่าการมีผิวที่สวยใส แลดูอ่อนกว่าวัยจะขึ้นอยู่กับผิวทุกชั้นก็ตาม จะว่าไปแล้วผิวชั้นนอกก็ไม่ต่างอะไรกับเสื้อผ้าอาภรณ์ที่เราสวมใส่อยู่ทุกวัน เสื้อผ้าเนื้อดี มีสีสันสวยงามและตัดเย็บอย่างประณีต ย่อมทำให้ผู้สวมใส่ดูดีไปด้วย ผิวชั้นนอกหรือชั้นหนังกำพร้าประกอบไปด้วยเซลล์จำนวน 5 ชั้น ผิวชั้นนี้มีความบางมากจนสามารถเปรียบได้กับความหนาของกระดาษ 1 แผ่นเลยทีเดียว

ชั้นหนังกำพร้าเป็นบริเวณที่มีการผลิตเซลล์ผิว เป็นที่อยู่ของเมลาโนไซต์ (Melanocytes) ซึ่งทำหน้าที่ในการผลิตเม็ดสีผิว
เมลานินเป็นที่เกิดกระบวนการผลัดเซลล์ผิว ซึ่งจะมีการทดแทนเซลล์ผิวที่ตายแล้วด้วยการผลิตเซลล์ผิวเกิดใหม่ตลอดเวลาโดยจะมีการผลัดเซลล์ผิวที่ตายแล้วให้ไปอยู่ชั้นบนสุด ซึ่งเราเรียกผิวชั้นนี้ว่า Horny Layer หรือ Stratum Corneum ซึ่งเป็นชั้นผิวที่มีอายุราว 14 วัน หลังจากนั้นจะหลุดลอกออกไปในรูปของขี้ไคลและ ผิวหนัง ( Skin ) จะสร้างเซลล์ผิวใหม่ ๆ ขึ้นมาแทนเซลล์ผิวเเทนหลุดลอกออกไป

ซึ่งกระบวนการในการสร้างเซลล์ผิวใหม่จะกินเวลาอีก 14 วันเช่นกัน ซึ่งหมายความว่าทุก ๆ 28 วัน ผิวหนัง ( Skin ) จะมีการผลัดเซลล์ผิว 1 ครั้ง แต่ครั้งนี้ความถี่ของกระบวนการจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับอายุเป็นหลัก ในวัยหนุ่มสาวผิวอาจมีการผลัดเซลล์ที่ดีและเร็วกว่า (ประมาณ 28-30 วันต่อครั้ง) แต่เมื่ออายุมากขึ้นกระบวนการดังกล่าวจะเกิดช้าลงและห่างกัน (ประมาณ 45-50 วัน) เมื่ออายุมากขึ้น ผิวหนังชั้นนี้จะหนาและเรียงตัวกันไม่สม่ำเสมออย่างเคย เมื่อสัมผัสแล้วจะรู้สึกว่าผิวไม่เรียบเนียนและขาดความยืดหยุ่น  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ชั้นหนังแท้ ( Dermis )

ชั้นหนังแท้เป็นชั้นที่อยู่ลึกกว่าผิวชั้นนอกลงมา มีความหนามากกว่าผิวชั้นนอกประมาณ 20-40 เท่า เป็นชั้นที่มีความหนามากถึงร้อยละ 90 ของโครงสร้างผิวทั้งหมด ผิวชั้นหนังแท้ประกอบไปด้วยปลายประสาทรับความรู้สึก ต่อมไขมัน ต่อมเหงื่อ รากขน เส้นเลือด ต่อมเหงื่อและต่อมไขมันที่อยู่ในชั้นหนังแท้จะทำหน้าที่ในการผลิตน้ำมันและเหงื่อออกมาเคลือบผิวหนังชั้นนอกไว้บาง ๆ น้ำมันดังกล่าวมีประโยชน์ในการช่วยรักษาน้ำใต้ผิวหนัง และมีฤทธิ์ในการป้องกันเชื้อโรคแบคทีเรีย และเชื้อรา แต่น่าเสียดายที่ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดส่วนใหญ่มีฤทธิ์ในการชะล้างสารที่มีประโยชน์เหล่านี้ออกไปจนหมดสิ้น จนทำให้เกิดผลร้ายต่อผิว ทำให้ผิวแห้งแพ้ง่าย สมดุลความเป็นกรดด่างของผิวเสียไป

นอกจากนี้ผิวชั้นหนังแท้ยังประกอบไปด้วยคอลลาเจน ( Collagen ) อีลาสติน ( Elastin ) ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการกำหนดความยืดหยุ่นของผิวพรรณ คอลลาเจนและโปรตีนมีหน้าที่ในการเสริมสร้างความแข็งแรง และความหนาแน่นให้แก่ผิว ทำให้ผิวกระชับเต่งตึง ช่วยซ่อมแซมผิวที่เป็นแผลด้วยการสร้างเนื้อเยื่อบาง ๆ มาปกคลุมไว้ เส้นใยอีลาสตินมีหน้าที่ในการเสริมสร้างความยืดหยุ่นให้แก่ผิว ทำให้ ผิวหนัง ( Skin ) คืนรูปหลังการเคลื่อนไหว หากชั้นหนังแท้มีคอลลาเจนหรือเส้นใยอีลาสตินน้อย จะนำไปสู่การมีริ้วรอยหย่อนคล้อยและรอยเหี่ยวย่นก่อนวัยอันควรได้ อย่างไรก็ตาม เมื่อมีอายุมากขึ้นคอลลาเจนและเส้นใยอีลาสตินจะมีการเสื่อมสลาย ยังผลให้ผิวเกิดริ้วรอยหย่อนคล้อยและขาดความยืดหยุ่นในที่สุด

ชั้นไขมันใต้ผิวหนัง ( Fat Layer )

เป็นส่วนล่างสุดของโครงสร้างของ ผิวหนัง ( Skin ) เป็นชั้นที่ช่วยสร้างความยืดหยุ่นให้แก่ผิว ช่วยรับแรงกระแทกและสะสมพลังงาน ส่วนใหญ่จะประกอบไปด้วยไขมันและไฟเบอร์ ซึ่งมีหน้าที่ในการปกป้องอวัยวะที่อยู่ลึกลงไป ช่วยทำให้ผิวหนาและนุ่ม ทำหน้าที่คล้ายผ้าห่มที่คอยให้ความอบอุ่นแก่ร่างกาย สำหรับคนอ้วนจะมีชั้นไขมันใต้ผิวหนังหนากว่าคนผอม จะขี้ร้อนและรู้สึกอบอุ่นกว่าคนผอมเมื่อฤดูหนาวมาถึง

เมื่อมีอายุมากขึ้นเซลล์ไขมันในชั้นใต้ผิวหนังจะมีน้อยลง ส่งผลให้ผิวบางลง ไม่ยืดหยุ่นเหมือนก่อน และเริ่มมีริ้วรอยมากขึ้น หากสังเกตให้ดีเราจะพบว่าผู้ที่มีน้ำหนักมากหรือค่อนข้างเจ้าเนื้อจะไม่ค่อยประสบปัญหานี้มากนัก เนื่องจากมีเซลล์ไขมันที่ช่วยให้ผิวมีความยืดหยุ่นตัวได้ดี แต่อย่างไรก็ตามชั้นไขมันจะลดลงเมื่อกาลเวลาผ่านไป ยังผลให้ผิวหนังด้านบนมีการหย่อนคล้อยและเกิดริ้วรอยเหี่ยวย่นในที่สุด  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

นอกจากองค์ประกอบของ ผิวหนัง ( Skin ) จะส่งผลต่อความเต่งตึงและความอ่อนเยาว์แล้ว กระดูกที่ทำหน้าที่เป็นโครงสร้างของร่างกายก็มีบทบาทต่อความอ่อนเยาว์ของผิวไม่แพ้กัน กระดูกที่แข็งแรงจะมีประสิทธิภาพในการพยุงผิวหนังให้คงตัวได้ดี ทำให้ผิวหนังสร้างความเต่งตึงไม่หย่อนคล้อยไว้ได้ ไม่ว่าผิวหนังจะพยายามพยุงตัวเองไว้สักเท่าไร หากปราศจากโครงสร้างที่แข็งแรงคอยรองรับกล้ามเนื้อของผิวหนังก็จะเสียรูป นำไปสู่การหย่อนคล้อยและเกิดริ้วรอยในที่สุด

สีของผิว

เมื่อถูกถามเรื่องสีผิวเชื่อว่าแต่ละคนคงให้คำตอบที่ไม่เหมือนกัน บ้างก็ว่าสีขาว สีขาวอมชมพู สีน้ำตาล สีแดง สีน้ำผึ้งหรือแม้แต่สีช็อกโกแลต หรือสีกาแฟใส่นมก็มี ซึ่งนั่นก็ล้วนแต่เป็นมุมมองของแต่ละคนว่ามองสีผิวของตัวเองเป็นเช่นไร
อย่างไรก็ตามหากพูดถึงสีผิวตามหลักการแพทย์แล้ว แพทย์ ผิวหนัง ( Skin ) แบ่งสีผิวออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ ๆ ได้แก่ ผิวขาว
( White Skin ) ผิวเหลือง ( Yellow Skin ) ผิวสีน้ำตาล ( Brown Skin ) โดยแบ่งตามจำนวนเมลานินในผิวของแต่ละคน

เมลานินคือเม็ดสี ทำหน้าที่เป็นตัวกำหนดความเข้มของสีผิวในแต่ละคน บางคนอาจขาวมาก ในขณะที่บางคนอาจมีผิวคล้ำไปจนถึงดำ นอกจากนี้เมลานินยังทำหน้าที่ในการป้องกันผิวจากรังสีอัลตราไวโอเลตและยังเป็นตัวกำหนดความสามารถในการปกป้องและฟื้นฟูตัวเองได้อีกด้วย

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญกล่าวไว้ว่าสีผิวที่แตกต่างกันจะมีความต้านทานแสงแดดและความสามารถในการกลับคืนสภาพเดิมของผิวหลังจากถูกแสงแดดที่แตกต่างกัน ดังจะเห็นได้จากคนจำนวนมากแม้ว่าจะตากแดดเป็นเวลานาน แต่ผิวกลับไม่ดำหรืออาจคล้ำลงเพียงเล็กน้อยเท่านั้น แต่มีบางคนที่ผิวอาจกลายเป็นสีแดงทันทีแม้ว่าจะตากแดดเพียงเล็กน้อย และมีคนจำนวนไม่น้อยที่ตากแดดแล้วจะใช้เวลาเพียงเล็กน้อยในการกลับมาขาวอีกครั้ง ในขณะที่บางคนอาจใช้เวลานานกว่าจะกลับมาขาวได้อีก เป็นต้น

ผิวขาว

เป็นผิวที่มีเมลานินหรือเม็ดสีอยู่ในปริมาณที่น้อยหรือแทบจะไม่มีเลย จะพบในชาวคอเคเชียนที่มีผิวขาวมากไปจนถึงผิวสีเผือก ผิวขาวจะยากต่อการเปลี่ยนสี ดังจะเห็นได้จากฝรั่งจำนวนมากที่แม้ว่าจะเสียเวลานอนอาบแดดเป็นเวลานาน ผิวของพวกเค้าก็คล้ำลงเพียงเล็กน้อยและจะกลับมาขาวซีดเหมือนเดิมเพียงระยะเวลาไม่นาน เมื่อโดนแดดแรง ๆ ผิวขาวจะมีการอักเสบและแดงชั่วระยะเวลาหนึ่ง หลังจากนั้นจะมีการฟื้นตัวและซ่อมแซมตัวเองอย่างรวดเร็ว ก่อนที่จะกลับมาขาวใสได้ดังเดิม  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

มีการพบว่าผิวขาวสามารถตอบสนองได้ดีต่อกระบวนการเสริมความงามทั้งหลาย ซึ่งถือว่าเป็นข่าวดีของผู้ที่มีผิวขาวเพราะไม่ว่าจะทำการผลัดเซลล์ผิวแบบง่าย ๆ หรือแม้แต่การศัลยกรรมยกกระชับใบหน้าที่มีกระบวนการที่ซับซ้อนก็รวมเข้ากันได้กับคนที่มีผิวขาวทั้งสิ้น

ผิวขาวใช่ว่าจะมีแต่ข้อดีเสมอไป เนื่องจากผิวขาวมีเมลานินหรือเม็ดสีที่ทำหน้าที่ในการปกป้องผิวจากรังสีอัลตราไวโอเลตอยู่น้อยหรือแทบจะไม่มีเลย ทำให้ความสามารถในการปกป้องตัวเองโดยธรรมชาติจากรังสีอันตรายไม่มีประสิทธิภาพ ผิวขาวจึงเป็นผิวที่บอบบาง ไม่มีความต้านทานแสงแดด ไวต่อแสงแดด จึงทำให้ถูกทำลาย เกิดริ้วรอย และเสื่อมโทรมได้ง่าย และสิ่งที่น่ากลัวมากที่สุดสำหรับคนที่มีผิวขาวคือมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งผิวหนังมากกว่าคนผิวสีอื่น ๆ

ผิวเหลือง

นับว่าเป็นความโชคดีของคนผิวเหลือง เนื่องจากผิวเหลืองเป็นผิวที่ละเอียดเนียนนุ่ม ไม่ค่อยมีริ้วรอย มีปริมาณของ
เมลานินอยู่ในระดับกลาง ไม่มากหรือน้อยจนเกินไป ทำให้สีผิวมีความเข้มอยู่ในระดับกลางกลางตั้งแต่สีเบจอ่อน ๆ ไปจนถึงสีเหลืองและสีแทน จะพบในชาวมองโกลอยด์หรือชาวเอเชีย คนผิวเหลืองเป็นคนที่มีความต้านทานต่อแสงแดดได้ดีในระดับหนึ่งกล่าวคือมากกว่าคนผิวขาวแต่น้อยกว่าคนผิวสีน้ำตาลหรือสีดำ

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าจะเป็นผิวที่ดีแต่คนผิวเหลืองก็มีปัญหาอยู่บ้าง เช่น เป็นคนมีผิวที่ค่อนข้างแห้งจึงทำให้มีริ้วรอยมากกว่าคนที่มีผิวมัน นอกจากนี้ยังมีปัญหาสีผิวไม่สม่ำเสมอ และมีอาการระคายเคืองง่ายอีกด้วย และมีโอกาสคล้ำหรือดำลงทีละนิดเมื่อโดนแสงแดดเป็นเวลานานหรืออย่างต่อเนื่อง เพื่อที่จะแก้ปัญหาของคนผิวเหลืองจึงได้รับการแนะนำให้ดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อชดเชยปริมาณน้ำที่สูญเสียไป ทำให้ผิวชุ่มชื้นแลดูมีชีวิตชีวาควรหมั่นขัดผิวเป็นประจำ เพื่อรักษาสีผิวให้สม่ำเสมอและเนียนเรียบไร้ริ้วรอย

ผิวสีน้ำตาล

เป็นผิวของคนที่มีสีน้ำตาล สีน้ำตาลเข้ม ไปจนถึงสีดำสนิท เป็นผิวที่มีเมลานินหรือเม็ดสีในปริมาณมาก พบในพวกนิกรอยด์หรือนิโกร มีความต้านทานแสงแดดสูง เป็นผิวค่อนข้างมันเพราะมีต่อมไขมันในปริมาณมาก จึงทำให้ผิวไม่ค่อยมีริ้วรอย เนื่องจากมีความสามารถในการปกป้องผิวจากรังสีอัลตราไวโอเลตที่ดีเยี่ยม จึงทำให้ผิวสีน้ำตาลมีความเรียบเนียน กระชับ เต่งตึง และแลดูอ่อนกว่าวัย  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

อย่างไรก็ตาม เนื่องจากผิวสีน้ำตาลมีปริมาณของต่อมไขมันอยู่หนาแน่นมากเป็นพิเศษ จึงทำให้ประสบปัญหาเรื่องสิวอักเสบอยู่บ่อย ๆ นอกจากนี้หลังจากเกิดอุบัติเหตุ หรือการทำศัลยกรรมใด ๆ ผิวสีนี้จะมีโอกาสเป็นรอยแผลนูนหรือเกิดรอยดำค่อนข้างสูงอีกด้วย ผิวประเภทนี้เมื่อโดนแสงแดดจัดจะไม่ไหม้หรือหลุดลอก แต่จะยิ่งคล้ำหรือดำมากขึ้น

ประเภทของผิว

เนื่องจาก ผิวหนัง ( Skin ) ของแต่ละคนมีความแตกต่างกัน การดูแลผิวอย่างผิดวิธีอาจส่งผลต่อสุขภาพผิวพรรณอย่างคาดไม่ถึง จากการวิจัยพบว่าการปล่อยผิวตามธรรมชาติโดยไม่ปฏิบัติดูแลเลย ยังดีกว่าการหมั่นดูแลผิวด้วยวิธีที่ผิด ๆ เพื่อที่จะรักษาความสวยงามและความอ่อนเยาว์ของผิวให้อยู่ได้ยาวนานที่สุด จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องเข้าใจลักษณะเฉพาะตัวและการดูแลผิวแต่ละประเภทอย่างถูกต้องให้ดีเสียก่อน

ผิวธรรมดา

ผิวธรรมดาเป็นผิวที่มีความยืดหยุ่นของเซลล์ผิวอยู่ในเกณฑ์ที่ดีไม่แห้งหรือมันจนเกินไป เนียนเรียบเกลี้ยงเกลา ไม่ค่อยมีปัญหาผิว เช่น สิว ฝ้า ตุ่ม หรือผดผื่น คนที่มีผิวธรรมดาไม่จำเป็นต้องได้รับการดูแลหรือการบำรุงรักษาที่ยุ่งยากแต่อย่างใด เพื่อที่จะรักษาผิวให้มีสุขภาพดีอยู่เสมอ ควรใช้วิธีการบำรุงผิวที่เรียบง่ายและสะดวกต่อการปฏิบัติให้มากที่สุด เมื่อทำความสะอาดผิวแล้ว ควรซับผิวให้หมาด บำรุงด้วยมอยส์เจอไรเซอร์ที่ไม่มีส่วนผสมของน้ำมัน หรือมีส่วนผสมของน้ำมันในปริมาณน้อย

  • ควรทำความสะอาดผิวด้วยผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวจากสมุนไพรธรรมชาติ เพราะมีความอ่อนโยนต่อผิว ปัจจุบันออกแบบมาให้ใช้ง่าย สะดวก นั่นคือ สบู่สมุนไพรธรรมชาติ ซึ่งมีหลากหลายสูตรให้เลือกใช้ที่เหมาะกับสภาพผิว สามารถใช้ชำระล้างผิวหน้าและผิวกายได้เป็นประจำทุกวัน เช้า-เย็นได้อย่างปลอดภัย
  • หลีกเลี่ยงการใช้ คลีนเซอร์หรือโทนเนอร์ที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ และสารทำความสะอาดที่รุนแรง
    ควรปกป้องผิวจากรังสี UV ซึ่งเป็นสาเหตุของความเสื่อมโทรมและการเกิดริ้วรอยของผิวด้วยการทาครีมกันแดดทุกครั้งเมื่อออกนอกบ้าน และไม่ควรลืมที่จะเพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่ผิวด้วยการมาสก์หรือผลัดเซลล์ผิวสัปดาห์ละครั้ง

ผิวแห้ง

ผิวแห้งเป็นผิวที่ไม่มีน้ำมีนวล แลดูไม่ชุ่มชื้น หลังจากทำความสะอาดจะรู้สึกว่าผิวแห้งตึง ลอกเป็นขุย และมีอาการคัน อาการแห้งของผิวมีสาเหตุมาจากหลายปัจจัย ได้แก่ การใช้สารเคมีบางประเภท เช่น เรตินอยด์ หรือเบนซอยล์เปอร์ออกไซด์ การลดลงของฮอร์โมนเอสโตรเจนในช่วงที่มีประจำเดือน เป็นต้น  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

  • คนที่มีผิวแห้งควรมาสก์ผิวสัปดาห์ละครั้งเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้น ดื่มน้ำให้มาก ( อย่างน้อยวันละ 6-8 แก้ว ) และไม่ควรลืมทาครีมกันแดดทุกครั้งเมื่อต้องออกไปข้างนอก หรือต้องเผชิญกับแสงแดดแรง ๆเพื่อป้องกันความเสื่อมโทรมและริ้วรอยเหี่ยวย่นก่อนวัยอันควร
  • เมื่อทำความสะอาดเรียบร้อยแล้ว ซับผิวให้พอหมาด ทามอยส์เจอร์ไรเซอร์ในขณะที่ผิวยังชื้นอยู่ เพื่อกักเก็บความชุ่มชื้นไว้กับผิวให้มากที่สุด ควรใช้มอยส์เจอไรเซอร์ที่มีส่วนผสมของน้ำมัน
  • ควรทำความสะอาดผิววันละ 1-2 ครั้ง ด้วยผลิตภัณฑ์สบู่สมุนไพรธรรมชาติที่ไม่มีแอลกอฮอล์ น้ำหอม และสารที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองผิวเช่น สาร SLS,SLES นอกจากนี้สบู่สมุนไพรธรรมชาติยังมีมอยส์เจอร์ไรซ์เซอร์ที่ช่วยเติมความชุ่มชื้นให้แก่ผิวอีกด้วย
  • ผู้เชี่ยวชาญด้าน  แนะนำว่ามอยส์เจอไรเซอร์ที่ดีที่สามารถจัดเก็บความชุ่มชื้นไว้ในผิวได้นาน ควรมีส่วนผสมของสารที่มีโครงสร้างคล้ายคลึงกับตัวสร้างความชุ่มชื้นที่ร่างกายผลิตขึ้นมาเองตามธรรมชาติ เช่น กรดไฮยาลูโลนิก และ โซเดียม พีซีเอ นอกจากนี้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาความชุ่มชื้นของผิวเอาไว้ให้ได้มากและยาวนานยิ่งขึ้น บริษัทเครื่องสำอางหลายแห่งได้มีการผสมสารบางตัวได้แก่ Colloidal Oatmeal เข้าไปในเครื่องสำอาง ทำให้เครื่องสำอางนั้นมีประสิทธิภาพในการกักเก็บน้ำไว้ใต้ผิวหนังได้นานยิ่งขึ้น ซึ่งผลิตภัณฑ์ดังกล่าวจะช่วยรักษาผิวที่แห้งให้เนียนนุ่มชุ่มชื้นได้นานขึ้น

ผิวมัน

ผิวมันเป็นผิวที่มีการผลิตน้ำมันจากต่อมไขมันมากเกินไป ทำให้ผิวแลดูเป็นมันแวววาว สกปรก มีรูขุมขนกว้าง และเป็นสิวได้ง่าย แต่ข้อดีของผิวมันคือ ชุ่มชื้นอยู่เสมอ จึงไม่ค่อยเกิดริ้วรอยได้ง่ายเหมือนผิวแห้ง เนื่องจากมีลักษณะที่แตกต่างจากผิวธรรมดาหรือผิวแห้ง การปฏิบัติต่อผิวมันจึงต้องมีความแตกต่างออกไปด้วย

  • หากผิวมันมาก หลังจากทำความสะอาดตามปกติ ให้เช็ดผิวด้วยโทนเนอร์ที่มีส่วนผสมของกรดซาลิไซลิกและแอลกอฮอล์ หลาย ๆ ตำราบอกว่าการใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์จะไม่เป็นผลดีต่อสุขภาพผิว แต่หากคุณเป็นคนที่มีผิวมันมาก ( ผิวยังคงมันอยู่แม้ว่าจะล้างทำความสะอาดหลายครั้งแล้วก็ตาม ) แอลกอฮอล์ กลับเป็นผลดีต่อคนผิวมัน
  • ควรทำความสะอาดผิวด้วยผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่มีส่วนผสมของกรดซาลิไซลิก หรือกรดเอเอชเอ เนื่องจากจะช่วยลดการผลิตน้ำมันจากต่อมไขมันให้น้อยลง
  • หากต้องออกไปข้างนอกหรือต้องเผชิญกับแสงแดดอย่าลืมใช้ครีมกันแดดและใช้โคลนมาส์กผิวหน้าสัปดาห์ละครั้ง
  • หลีกเลี่ยงการทามอยส์เจอไรเซอร์ เพราะผิวมีน้ำและน้ำมันมากเกินพอแล้ว การทามอยส์เจอร์ไรเซอร์จะยิ่งเป็นการเพิ่มความมันให้แก่ใบหน้า ทำให้รูขุมขนอุดตันจนเกิดเป็นสิวได้ในที่สุด หากอยากใช้หรือจำเป็นต้องใช้จริง ๆ ให้เลือกมอยส์เจอไรเซอร์ที่ไม่มีส่วนผสมของน้ำมัน
  • แต่สำหรับคนที่มีผิวมันมาก ๆ หากทำตามขั้นตอนแล้วยังพบว่าผิวยังคงมันอยู่ ให้ลองใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของวิตามินเอ ซัลเฟอร์ กรดอาเซเลอิก และเรตินอยด์ แต่อย่างไรก็ตาม ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ผู้ชำนาญการเท่านั้น  [adinserter name=”ความงามและผิวพรรณ”]

ผิวผสม

ผิวผสมหมายถึงผิวที่มีบริเวณที่เป็นผิวแห้งและผิวมันรวมกันอยู่ โดยทั่วไปคนที่มีผิวผสมจะมีความมันบริเวณทีโซน ได้แก่ บริเวณหน้าผาก จมูก และคาง ในขณะที่ผิวบริเวณแก้มจะแห้ง ผู้ที่มีผิวผสมหลายคนอาจประสบปัญหา ผิวหนัง (Skin) อักเสบอันเนื่องมาจากการที่ผิวหนังผลิตน้ำมันมากเกินไป มีเชื้อราขึ้นบริเวณหนังศีรษะและคิ้ว ทำให้เกิดอาการคัน ระคายเคือง รังแค และอาการดังกล่าวอาจลุกลามมากขึ้น เพื่อแก้ปัญหาดังกล่าวจำเป็นต้องขอคำแนะนำจากแพทย์ผิวหนังผู้เชี่ยวชาญ แต่สำหรับผู้ที่มีผิวผสมทั่วไป การดูแลสภาพผิวอาจยุ่งยากหรือซับซ้อนมากกว่าคนที่มีผิวแห้ง ผิวธรรมดา หรือผิวมัน เนื่องจากจำเป็นต้องใช้วิธีการดูแลผิวแห้งและผิวมันควบคู่กันไป

  • เมื่อต้องการออกไปข้างนอกหรือต้องเผชิญกับแสงแดด ให้ทาครีมกันแดดทุกครั้ง
  • ทำความสะอาดผิวด้วยผลิตภัณฑ์สบู่สมุนไพรธรรมชาติที่ไม่มีแอลกอฮอล์ น้ำหอม และสารที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองผิวเช่น สาร SLS,SLES เป็นประจำทุกวัน เช้า-เย็น
  • เมื่อทำความสะอาดผิวเรียบร้อยแล้ว ให้ทามอยส์เจอร์ไรเซอร์ที่ไม่มีส่วนผสมของน้ำมันในบริเวณผิวที่เเห้ง มาส์กหน้าด้วยมาส์กที่ออกแบบมาเพื่อคนผิวผสมโดยทำสัปดาห์ละครั้ง
  • เพื่อป้องกันการเกิดรังแคหรือเชื้อราบริเวณหนังศีรษะ เนื่องจากมีน้ำมันมากเกินไปให้ใช้แชมพูที่มีฤทธิ์ต่อต้านการเกิดรังแค เช่น แชมพูที่มีส่วนผสมของ Pyrithione Zinc หรือ Selenium Sulfide หรือแชมพูที่มีฤทธิ์ในการขจัดเชื้อรา เช่น Ketoconazole โดยใช้วันเว้นวันจนกว่าจะสามารถควบคุมรังแคและเชื้อราได้ หลังจากนั้นควรใช้สัปดาห์ละ 2 ครั้ง

ผิวแพ้ง่าย

เป็นผิวอีกประเภทหนึ่งที่ต้องได้รับการดูแลอย่างระมัดระวังเป็นพิเศษ มีคนจำนวนไม่น้อยสับสนระหว่างอาการแพ้ที่เป็นปกติกับอาการแพ้ที่ผิดปกติ อาการแพ้ที่เป็นปกติคืออาการแพ้ที่เกิดจากการสัมผัสกับสารเคมี หรือสิ่งที่ก่อให้เกิดอาการระคายเคือง เช่น แอลกอฮอล์ ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่มีส่วนผสมของกรด ผลิตภัณฑ์ล้างเครื่องสำอางหรือสารทำความสะอาดที่รุนแรง เป็นต้น อาการแพ้ดังกล่าวถือว่าเป็นอาการปกติและสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน ในขณะที่ผิวแพ้ง่ายคือผิวที่มีอาการแพ้ที่ผิดปกติ นอกจากจะแพ้สารที่ก่อให้เกิดอาการระคายเคืองแล้ว ผิวแพ้ง่ายยังอาจมีอาการแพ้ในสิ่งที่ไม่น่าจะทำให้เกิดอาการระคายเคืองได้ เช่น ความเย็น ความร้อน ลม เป็นต้น แต่เพื่อให้แน่ใจว่าอาการแพ้ที่เป็นอยู่มีสาเหตุมาจากสภาพผิว หรือเกิดจากการสัมผัสกับสิ่งที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองโดยไม่รู้ตัว ควรขอคำแนะนำจากแพทย์ ผิวหนัง (Skin) ผู้เชี่ยวชาญ หากพบว่าอาการแพ้ที่คุณเป็นอยู่เกิดจากสภาพผิว

[adinserter name=”navtra”]

  • เมื่อต้องออกแดด ควรทาครีมกันแดดชนิดบางเบา ไม่มีส่วนผสมของน้ำมันหรือสารเคมีที่ก่อให้เกิดอาการแพ้
  • หลีกเลี่ยงการใช้โทนเนอร์ เนื่องจากโทนเนอร์ส่วนใหญ่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์และสารที่ก่อให้เกิดอาการระคายเคืองต่าง ๆ
  • หลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่คาดว่าจะมีส่วนผสมของสารที่ก่อให้เกิดอาการระคายเคือง เช่น สารทำความสะอาดที่รุนแรง แอลกอฮอล์ สารกันบูด น้ำหอม สีสังเคราะห์ เป็นต้น
  • ใช้เครื่องสำอางที่ติดทนนานให้น้อยลง และหลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ล้างเครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของสารชะล้างที่รุนแรง
  • หากต้องแต่งหน้าควรเลือกใช้เครื่องสำอางที่ล้างออกได้ง่าย ๆ ไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้ หรือหันไปใช้ผลิตภัณฑ์อื่นที่สามารถทดแทนผลิตภัณฑ์ล้างเครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของสารเคมีที่ก่อให้เกิดอาการระคายเคือง เช่น น้ำมันมะกอกบริสุทธิ์หรือน้ำแร่แทน
  • ทำความสะอาดผิววันละ 1-2 ครั้ง หลังจากทำความสะอาดทามอยส์เจอร์ไรเซอร์ชนิดบางเบาที่ไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้ หรือเกิดอาการอุดตันของรูขุมขนซึ่งอาจนำไปสู่การเกิดสิวได้ในที่สุด
  • หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ น้ำหอม สาร SLS,SLES ที่จะก่อให้เกิดการระคายเคืองผิว

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง

เอกสารอ้างอิง

พิมลพรรณ อนันต์กิจไพศาล. Beauty Tips ศาสตร์แห่งการประทินผิว ไร้สิว ฝ้า กระ จุดด่างดำ และรอยยับย่น : กรุงเทพฯ : Feel good Publishing, 2560.

รัชนี คงคาฉุยฉาย และ ริญ เจริญศิริ. โภชนาการกับผัก. กรุงเทพฯ : สารคดี, 2554. 128 หน้า 1.ผัก-แง่โภชนาการ-ไทย. I.ชื่อเรื่อง. 641.303 ISBN 978-974-484-346-3.

Armstrong, Wayne P. “Identification Of Major Fruit Types”. Wayne’s Word: An On-Line Textbook of Natural History. Archived from the original on November 20, 2011. Retrieved 2013-08-17.