ระยะของมะเร็ง
ระยะของมะเร็ง ( Stage of Cancer ) คือ ตัวบ่งบอกการลุกลาม หรือความรุนแรงของมะเร็ง ส่วนใหญ่จะแบ่งเป็นระยะที่ 0 ระยะที่ 1 ระยะที่ 2 ระยะที่ 3 ระยะที่ 4 ซึ่งมะเร็งเกือบทุกชนิดมีการจัดระยะของโรคเรียกว่า “ ระยะของมะเร็ง ” ซึ่งระยะของมะเร็งนั่นจะมีการแบ่งตามความรุนแรงของโรคจากน้อยไปมาก ซึ่งบางชนิดเซลล์เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงแต่ยังไม่จัดว่าเป็นมะเร็ง เพราะไม่มีการรุกรามเข้าเนื้อเยื่อข้างเคียง
โรคมะเร็งมีกี่ระยะ
มะเร็งสามารถระยะออกง่าย ๆ เป็นระยะที่ 0 – 4 ดังนี้
มะเร็งระยะที่ 0 คือ
ระยะที่มีเซลล์มะเร็งแต่เซลล์โรคมะเร็งยังจำกัดอยู่เฉพาะบริเวณพื้นผิวของเยื่อบุอวัยวะนั้นๆ มีการพยากรณ์โรคดีที่สุด มักจะมีโอกาสหายขาดได้เกินกว่า 95 % การคัดกรองโรคมะเร็งก็เพื่อให้สามารถวินิจฉัยมะเร็ง ระยะของมะเร็ง ( Stage of Cancer ) ระยะที่ 0 นี้ เช่น การคัดกรองมะเร็งเต้านมด้วยการทำเอกซเรย์เต้านม หรือแมมโมแกรม การตรวจมะเร็งปากมดลูกด้วยการทำแปปเสมียร์ ( Papsmear ) ซึ่งปัจจุบัน สามารถตรวจพบในว่าระยะของมะเร็ง ที่ตรวจพบระยะต้นได้มากขึ้น ด้วยการตรวจเชื้อ HPV บริเวณปากมดลูก การตรวจคัดกรองมะเร็งปอดด้วยการเอกซเรย์ปอด หรือเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ในผู้ป่วยที่สูบบุหรี่จัด การตรวจเลือดหาค่าส่องกล้องหามะเร็งลำไส้ใหญ่ในผู้ที่มีญาติสายตรงเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ หรือในคนปกติที่มีอายุมากกว่า 60 ปีเป็นต้น
มะเร็งระยะที่ 1 – 2 เรียกว่ามะเร็งระยะต้น
เป็นระยะมะเร็งที่มีการพยากรณ์โรคดี แพทย์ผู้รักษามะเร็งมักจะรักษาโดยมีเป้าหมายเพื่อให้หายขาด รักษาอวัยวะให้สามารถมีการทำงานให้ใกล้เคียงปกติที่สุด มะเร็งระยะต้นมีความสำคัญมากหากผู้ป่วยรู้สึกว่าตัวเองมีความผิดปกติ เช่นพบก้อนที่ใดที่หนึ่งของร่างกายและมาพบแพทย์เร็ว ได้รับการวินิจฉัยที่ถูกต้องย่อมมีโอกาสหายขาดได้มากที่สุด แพทย์มะเร็งจะทุ่มเทสรรพกำลังเพื่อรักษาผู้ป่วยกลุ่มนี้ให้เต็มที่ โดยทั่วไปผู้ป่วยกลุ่มนี้มักจะมีอัตราการรอดชีวิตที่ 5 ปี อยู่ระหว่าง 70–95% แล้วแต่ตำแหน่งของมะเร็งต้นกำเนิด
มะเร็งระยะ 3 เป็นมะเร็งระยะลุกลามเฉพาะที่
มักจะมีการลามของมะเร็งไปยังอวัยวะข้างเคียง หรือต่อมน้ำเหลืองบริเวณใกล้เคียง การรักษาด้วยการผ่าตัดมักจะยากขึ้นกว่ามะเร็งระยะต้น มะเร็งหลายชนิดมักจะไม่ทำให้เกิดอาการจนกว่าจะมีการลุกลามไปต่อมน้ำเหลืองทำให้เกิดก้อนเนื้อขึ้น เช่นก้อนที่คอ ก้อนที่รักแร้ ผู้ป่วย ระยะของมะเร็ง ( Stage of Cancer ) จะลุกลามเฉพาะที่มักจะมีอัตราการรอดชีวิตที่ 5 ปีอยู่ระหว่าง 40 – 70% ผู้ป่วยประมาณครึ่งหนึ่งที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งมักจะเป็นมะเร็งในระยะที่ 3 นี้ ดังนั้นจงอย่าท้อใจในการรักษาเพราะท่านไม่ได้เป็นมะเร็งระยะที่ 3 เพียงคนเดียวแต่ยังมีคนอื่นๆ ซึ่งได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งระยะนี้อีกมาก การรักษามะเร็งระยะที่ 3 มักจะต้องได้รับการรักษาแบบผสมผสาน ได้แต่ การผ่าตัด การฉายรังสี และการให้ยาเคมีบำบัด โดยลำดับการรักษาว่าจะเริ่มต้นด้วยวิธีใดก่อนนั้น ทีมแพทย์มะเร็งจะได้ปรึกษาหารือกันว่าลำดับการรักษาในผู้ป่วยแต่ ละราย นั้นจะใช้วิธีการรักษาแบบใดจึงจะทำให้มีโอกาสหายขาดได้มากที่สุด ถึงแม้ว่าผู้ป่วยจะเป็นมะเร็งตำแหน่งเดียวกัน ระยะเดียวกัน ลำดับการรักษาในผู้ป่วยแต่ละรายก็อาจจะไม่เหมือนกัน ทั้งนี้ขึ้นกับสภาพร่างกายผู้ป่วย ( ความเข็งแรงของผู้ป่วย อายุ โรคประจำตัว ) ความพร้อมของทีมแพทย์และเครื่องมือที่ทีมแพทย์ในโรงพยาบาลนั้นมีอยู่ด้วย
มะเร็งระยะที่ 4 เป็นมะเร็งระยะลุกลามเฉพาะที่ หรือระยะแพร่กระจาย ขึ้นอยู่กับอวัยวะต้นกำเนิด
เช่น มะเร็งศีรษะและลำคอระยะที่ 4A – 4B เป็นมะเร็งระยะลุกลามเฉพาะที่ แต่หากเป็นระยะที่ 4C เป็นระยะแพร่กระจายเป็นต้น เป้าหมายของการรักษามะเร็งระยะที่ 4 คือการยืดอายุและเพิ่มคุณภาพชีวิตให้ผู้ป่วย เรียกเป็นภาษาอังกฤษว่า Palliation ซึ่งหมายความว่า การบรรเทาอาการ ผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งระยะที่ 4 ส่วนใหญ่ไม่หายขาด และอาจจะได้รับความทุกข์ทรมานจากก้อนมะเร็งที่แพร่กระจาย เช่น มะเร็งแพร่กระจายไปสมองทำให้เกิดการอ่อนแรง ชัก ปวดศีรษะ อัมพาตไม่รู้สึกตัว ซึ่งอาการดังกล่าวจะดีขึ้นหากได้รับการฉายรังสีบริเวณสมองแล้วก้อนยุบลง มะเร็งกระจายไปกระดูกทำให้ปวดกระดูก กระดูกบาง หักได้ง่าย การให้ยาบรรเทาปวด มะเร็งกระจายไปปอดทำให้เหนื่อย ไอ มะเร็งกระจายไปตับทำให้แน่นท้อง ตัวเหลือง ตาเหลือง เป็นต้น
ร่วมตอบคำถามกับเรา
อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม
เอกสารอ้างอิง
Incidence of cancer cervix and vagina in women. Cancer Causes Control. 2011
