แคทะเล
แคทะเล (Mangrove trumpet tree) เป็นไม้ยืนต้นที่มักจะขึ้นในป่าโกงกางหรือริมชายทะเลที่มีน้ำทะเลท่วมถึง เป็นพืชที่มักจะพบในภาคใต้และมีต้นที่สวยงาม มีดอกสีขาวและฝักที่โดดเด่นอยู่บนต้น สามารถนำแคทะเลมารับประทานได้และเป็นไม้ที่มีสรรพคุณทางยามากกว่าที่คิด เป็นไม้ปลูกประดับและนำเนื้อไม้มาใช้ในอุตสาหกรรมได้
รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของแคทะเล
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Dolichandrone spathacea (L.f.) Seem.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Tui” “Mangrove trumpet tree”
ชื่อท้องถิ่น : ภาคกลางเรียกว่า “แคน้ำ แคนา แคป่า แคน้ำทะเล” ภาคเหนือเรียกว่า “แคฝา แคตุ้ย แคปี่ฮ่อ แคแหนแห้”
ชื่อวงศ์ : วงศ์แคหางค่าง (BIGNONIACEAE)
ชื่อพ้อง : Bignonia spathacea L.f.
ลักษณะของแคทะเล
แคทะเล เป็นไม้ยืนต้นที่มีเขตการกระจายพันธุ์ตั้งแต่ประเทศอินเดีย ศรีลังกา พม่า เวียดนาม ภูมิภาคมาเลเซีย หมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิก ในประเทศไทยจะพบต้นแคทะเลได้เฉพาะทางภาคกลางและภาคใต้ในแถบจังหวัดชายฝั่งทะเล
เปลือก : เปลือกเป็นสีเทาเรียบหรือแตกเป็นร่องตื้น ๆ และมีช่องอากาศอยู่ตามลำต้น จะแตกกิ่งก้านน้อยและต่ำ เป็นเรือนยอดแผ่กว้าง กิ่งอ่อนมักมีเมือกเหนียว แต่ละส่วนเมื่อแห้งจะเปลี่ยนเป็นสีดำ
ใบ : เป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคี่เรียงตรงข้ามกัน ใบย่อยเป็นรูปไข่ไปจนถึงรูปใบหอก ปลายใบแหลมยาว ส่วนโคนใบเบี้ยวหรือแหลมไปจนถึงกลม ขอบใบเรียบ แผ่นใบมีลักษณะเกลี้ยง มีต่อมประปรายบนเส้นกลางใบและด้านล่างของท้องใบ
ดอก : ออกดอกเป็นช่อ กลีบเลี้ยงคล้ายกาบรูปขอบขนาน ส่วนกลีบดอกเป็นรูปแตรสีขาว หลอดกลีบส่วนโคนเรียวและแคบ หลอดกลีบส่วนปลายจะบานออกเป็นรูประฆัง ปลายแยกเป็นกลีบ 5 กลีบตื้น ๆ ออกดอกเกือบตลอดทั้งปีแต่จะออกมากในช่วงเดือนเมษายนจนถึงเดือนพฤษภาคม
ผล : ผลเป็นฝักเรียวยาวและโค้งงอ เมื่อแห้งจะแตกออกเป็นสองซีกและบิดเป็นเกลียว ออกผลในช่วงเดือนกรกฎาคมถึงเดือนกันยายน
เมล็ด : ภายในฝักมีเมล็ดจำนวนมาก เมล็ดมีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า หนา แบนและมีปีก
สรรพคุณของแคทะเล
- สรรพคุณจากราก บำรุงโลหิต แก้ไข้ ขับเสมหะ แก้โลหิต
- สรรพคุณจากเมล็ด เป็นยาแก้อาการปวดประสาท แก้โรคชัก
- สรรพคุณจากดอก แก้ไข้
- สรรพคุณจากใบ แก้ไข้ เป็นยาบ้วนปาก แก้อาการคัน เป็นยาพอกรักษาแผล
- สรรพคุณจากเปลือก เป็นยาแก้อาการท้องอืดและท้องเฟ้อ
ประโยชน์แคทะเล
1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร ดอกและยอดสามารถนำมาใช้รับประทานเป็นผักได้
2. ปลูกเป็นไม้ประดับ
3. ใช้ในอุตสาหกรรม เนื้อไม้สามารถนำมาใช้ทำเป็นเครื่องเรือนและหีบสำหรับใส่สิ่งของได้
แคทะเล ไม้ยืนต้นในป่าชายเลนหรือป่าโกงกางที่มีดอกสีขาวโดดเด่น สามารถนำต้นมารับประทานและนำมาเป็นส่วนประกอบในอุตสาหกรรมได้ มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ ช่วยบำรุงเลือด แก้ไข้ แก้ปวดประสาทและแก้โรคชัก เป็นไม้ริมทะเลชนิดหนึ่งที่ช่วยรักษาอาการต่าง ๆ ได้
บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม
เอกสารอ้างอิง
สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. “แคทะเล”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.dnp.go.th/botany/. [24 ธ.ค. 2013].
ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ. “แคทะเล”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.nectec.or.th. [26 ธ.ค. 2013].
ระบบจัดการฐานความรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพ กลุ่มงานความหลากหลายทางชีวภาพด้านป่าไม้ กรมป่าไม้. “แคทะเล”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: biodiversity.forest.go.th. [26 ธ.ค. 2013].
สวนพฤกษศาสตร์ ตามพระราชเสาวนีย์ฯ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. “แคน้ำ”. [ ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.dnp.go.th/pattani_botany. [26 ธ.ค. 2013].
รายวิชาชายฝั่งทะเล กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนท้ายหาด. “แคทะเล”. (วรรณี ทัฬหกิจ). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.geocities.ws/Jukkrit_L/. [26 ธ.ค. 2013].
bioGANG. “แคทะเล”. (hedhom). อ้างอิงใน: กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.biogang.net. [26 ธ.ค. 2013].
A Guide to Mangroves of Singapore. “Tui”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: mangrove.nus.edu.sg. [26 ธ.ค. 2013].