ภาวะเม็ดเลือดขาวสูง ( Leukocytosis )
ภาวะเม็ดเลือดขาวสูง ( Leukocytosis ) คือ ภาวะที่มีเม็ดเลือดขาวในโลหิตสูงกว่าปกติ โดยภาวะนี้อาจเกิดขึ้นจากปฏิกิริยาของร่างกายที่ตอบสนองต่อสิ่งแปลกปลอม หรือเป็นกลไกที่ต่อสู้กับการติดเชื้อ ทำให้มีเม็ดเลือดขาวในร่างกายมากกว่า 11,000 เซลล์/ไมโครลิตร ซึ่งโดยปกติแล้วจำนวนเม็ดเลือดขาวจะอยู่ระหว่าง 4,000 – 11,000 เซลล์/ไมโครลิตร
ชนิดของเม็ดเลือดขาว
โดยปกติแล้วในร่างกายจะมีสัดส่วนของเม็ดเลือดขาวแต่ละชนิด คือ นิวโทรฟิล 40-80%, ลิมโฟไซต์ 20-40%, โมโนไซต์ 2-10%, อีโอซิโนฟิล 1-6% และ เบโซฟิล 0-2%
1. เม็ดเลือดขาวชนิดนิวโตรฟิล ( Neutrophil ) เป็นชนิดของเม็ดเลือดขาวที่มีมากที่สุดในร่างกาย ทำหน้าที่ในการป้องกันการติดเชื้อ ไวรัส แบคทีเรีย เชื้อรา พิษจากสารต่าง ๆ หรือแม้แต่ต่อสู้กับเซลล์มะเร็ง ซึ่งถ้านิวโตรฟิลมีค่าสูงจะแสดงถึงเป็นสัญญาณของการติดเชื้อแบคทีเรีย
2. เม็ดเลือดขาวชนิดลิมโฟไซต์ ( Lymphocyte ) เป็นเม็ดเลือดขาวที่ผลิตจากไขกระดูก เม็ดเลือดขาวชนิดนี้แบ่งออกเป็น 2 ชนิดย่อย ๆ คือ บีเซลล์ ( B-Cell ) และทีเซลล์ ( T-Cell ) เมื่อเม็ดเลือดขาวถูกผลิตออกมาแล้ว 25% ที่เป็นบีเซลล์จะยังอยู่ในไขกระดูก ส่วนเม็ดเลือดขาว 75% จะเข้าสู่ระบบน้ำเหลืองและเลือด จากนั้นก็จะพัฒนาเป็นทีเซลล์ต่อไป โดยเม็ดเลือดขาวชนิดนี้จะทำหน้าที่ในการต่อสู้กับการติดเชื้อ และป้องกันการติดเชื้อในครั้งต่อไป ซึ่งถ้าลิมโฟไซต์มีค่าสูงจะแสดงถึงสัญญาณของการติดเชื้อไวรัส หรือการก่อตัวของเชื้อมะเร็ง
3. เม็ดเลือดขาวชนิดอีโอซิโนฟิล ( Eosinophil ) เป็นเม็ดเลือดขาวชนิดที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อต่อสู้และป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรีย ปรสิต และทำหน้าที่ควบคุมอาการอักเสบที่ทำให้เกิดอาการแพ้และโรคหอบหืด ซึ่งถ้าอีโอซิโนฟิลมีค่าสูงจะแสดงถึงสัญญาณของภูมิแพ้หรือติดเชื้อปรสิตในร่างกาย เช่น พยาธิ อะมีบา เป็นต้น
4. เม็ดเลือดขาวชนิดโมโนไซต์ ( Monocyte ) เป็นเม็ดเลือดขาวชนิดที่ทำหน้าที่กำจัดจุลินทรีย์ สิ่งแปลกปลอม และเซลล์ที่ตายแล้วซึ่งถ้าโมโนไซต์มีค่าสูงจะแสดงถึงการติดเชื้อไวรัสที่ไม่มีอาการรุนแรงมากนัก และสามารรถรักษาให้หายได้
5. เม็ดเลือดขาวชนิดบาโซฟิล ( Basophil ) เป็นเม็ดเลือดขาวชนิดที่ช่วยป้องกันและรักษาการติดเชื้อจากจากบาดแผล บรรจุสารที่มีคุณสมบัติบรรเทาอาการแพ้และช่วยควบคุมการแข็งตัวของเลือด ซึ่งถ้าบาโซฟิลมีค่าสูงจะแสดงถึงอาการแพ้
สาเหตุที่ทำให้เม็ดเลือดขาวสูง
1. มีการติดเชื้อ ทำให้ร่างกายสร้างเม็ดเลือดขาวจำนวนมากเพื่อมาต่อสู้กับเชื้อโรค เช่น ติดเชื้อแบคทีเรีย ติดเชื้อไวรัส ติดเชื้อปรสิต
2. ร่างกายมีการอักเสบ เนื่องจากการอักเสบเป็นหนึ่งในกลไกตอบสนองทางภูมิคุ้มกัน และเกี่ยวข้องกับการทำงานของเม็ดเลือดขาวโดยตรงด้วย
3. ไขกระดูกมีความผิดปกติ เซลล์เม็ดเลือดขาวนั้นถูกสร้างในไขกระดูก ดังนั้น หากไขกระดูกเกิดความผิดปกติก็อาจส่งผลให้การสร้างเม็ดเลือดขาวมากหรือน้อยกว่าปกติได้
4. ภูมิคุ้มกันมีความผิดปกติ ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันไวเกิน หรือเป็นโรคภูมิแพ้ตัวเอง อาจมีการสร้างเม็ดเลือดขาวในร่างกายมากกว่าปกติได้เช่นกัน
5. เกิดจากยาบางชนิด เช่น ยาที่กระตุ้นการตอบสนองของภูมิคุ้มกัน และยาสเตียรอยด์
6. อาการแพ้ เมื่อร่างกายสัมผัสกับสารกระตุ้นอาการแพ้ จะตอบสนองโดยการสร้างเม็ดเลือดขาวมากขึ้น โดยเฉพาะเม็ดเลือดขาวชนิดเบโซฟิล
7. เครียด ความตึงเครียดทางร่างกายและอารมณ์ อาจส่งผลให้พบเม็ดเลือดขาวสูงได้เช่นกัน
8. เป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาว การพบเม็ดเลือดขาวสูงมาก อาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงมะเร็งเม็ดเลือดขาวได้ เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาวแบบเฉียบพลัน หรือมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเรื้อรัง
9. การสูบบุหรี่
อาการของภาวะเม็ดเลือดขาวสูง
หากเม็ดเลือดขาวสูงขึ้นเพียงเล็กน้อย มักไม่แสดงอาการผิดปกติใดๆ แต่หากเม็ดเลือดขาวสูงมาก ก็อาจเกิดการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันมากกว่าปกติ จนทำให้มีอาการได้ เช่น
1.มีไข้
2.อ่อนแรง หน้ามืด วิงเวียน มีเหงื่อออกมาก หายใจลำบาก
3.ปวดเมื่อย หรือชาตามแขนขา หรือหน้าท้อง
4.มีเลือดออกหรือรอยฟกช้ำตามผิวหนังได้ง่าย
5.เบื่ออาหาร น้ำหนักลดโดยไม่มีสาเหตุ
6. หายใจลำบาก มีปัญหาเกี่ยวกับการมองเห็น และการคิด
ค่าปกติของจำนวนเม็ดเลือดขาว
ค่าปกติของจำนวนเม็ดเลือดขาว คือ 4,000 – 11,000 เซลล์ / ไมโครลิตร
ภาวะแทรกซ้อนอาการเม็ดเลือดขาวสูง
ภาวะแทรกซ้อนมักเกิดจากสาเหตุที่ทำให้เม็ดเลือดขาวสูงมากมากกว่า 100,000 เซลล์ต่อไมโครลิตร ก็อาจะทำให้ผู้ป่วยเข้าสู่ภาวะเม็ดเลือดขาวสูงมาก ( Hyperleukocytosis ) ซึ่งจะส่งผลให้เลือดหนืดจนไม่สามารถไหลเวียนไปเลี้ยงได้ทั่วร่างกายอย่างเพียงพอ ก่อให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น ง่วงเหงาหาวนอน อ่อนเพลีย และอาจเป็นอันตรายถึงขั้นสมองขาดเลือด หรือหัวใจขาดเลือดได้เช่นกัน
เม็ดเลือดขาวสูง ( Leukocytosis ) คือ ภาวะที่มีเม็ดเลือดขาวในโลหิตสูงกว่าปกติ โดยภาวะนี้อาจเกิดขึ้นจากปฏิกิริยาของร่างกายที่ตอบสนองต่อสิ่งแปลกปลอม
การรักษาภาวะเม็ดเลือดขาวสูง
หากเม็ดเลือดขาวสูงขึ้นเพียงเล็กน้อย และไม่มีอาการรุนแรง ถือเป็นการตอบสนองตามปกติของร่างกาย และไม่จำเป็นต้องรักษา แต่หากพบอาการ เช่น มีไข้ อ่อนเพลีย มีผื่นแพ้ แพทย์ก็จะวินิจฉัยหาสาเหตุและรักษาตามสาเหตุนั้น เช่น หากเกิดการติดเชื้อ ก็จะให้ยาต้านไวรัส ยาปฏิชีวนะ หรือยาถ่ายพยาธิ หากมีอาการแพ้ก็จะให้ยาแก้แพ้ หรือหากพบว่าเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาว ก็ต้องรักษาโดยการให้ยาเคมีบำบัด และการฉายรังสี เป็นต้น ในกรณีที่มีเม็ดเลือดขาวสูงมากกว่า 100,000 เซลล์ / ไมโครลิตร อาจต้องรักษาโดยการเปลี่ยนถ่ายพลาสมา เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนอันตรายที่เกิดขึ้น
การป้องกันเม็ดภาวะเลือดขาวสูง
การที่เม็ดเลือดขาวสูงขึ้นนั้นเป็นการตอบสนองของภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันร่างกายจากสิ่งแปลกปลอม จึงไม่จำเป็นต้องหาวิธีป้องกัน เพียงแต่ควรรักษาสุขภาพให้แข็งแรง หลีกเลี่ยงปัจจัยที่ทำให้ภูมิต้านทานอ่อนแอ หมั่นออกกำลังกาย และทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผักผลไม้ที่มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง กระเทียม และเห็ดชิตาเกะ ซึ่งช่วยให้เม็ดเลือดขาวทำงานได้ดีขึ้น เพื่อให้ภูมิคุ้มกันเราแข็งแรง พร้อมต่อสู้กับเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมอยู่เสมอ
ร่วมตอบคำถามกับเรา
อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม
เอกสารอ้างอิง
เม็ดเลือดขาวสูง (ออนไลน์).สืบค้นจาก : https://www.pobpad.com [27 มีนาคม 2562].
เม็ดเลือดขาวสูง บ่งบอกความผิดปกติอะไรบ้าง? (ออนไลน์).สืบค้นจาก : https://www.honestdocs.co [27 มีนาคม 2562].
leukocytosis (ออนไลน์).สืบค้นจาก : https://en.wikipedia.org [27 มีนาคม 2562].
