หอยเป๋าฮื้อ
หอยเป๋าฮื้อ ภาษาอังกฤษ ( Abalone ) คือ อาหารอีกประเภทหนึ่ง ที่ได้รับความนิยมสูง หลายคนมีความเชื่อว่าเป็นอาหารมงคล จึงมักนำหอยเป๋าฮื้อนี้ มาใช้เป็นเมนูในโอกาสพิเศษต่างๆ ถึงแม้ว่าจะเป็นอาหารที่มีราคาสูงมากก็ตาม
หอยเป๋าฮื้อ คือ
หอยเป๋าฮื้อ หรือ หอยโข่งทะเล มีชื่อในภาษาอังกฤษว่า Abalone เป็นสัตว์ตระกูลหอย ที่อาศัยอยู่ตามซอกหินและชายฝั่งทะเล แต่จะต่างจากหอยชนิดอื่นๆ คือ เป็นหอยที่มีฝาเดียว มีรูเล็กๆมากมายอยู่บริเวณเปลือก หอยเป๋าฮื้อกินสาหร่ายในทะเลเป็นอาหาร มีอายุยืน นิยมนำไปใช้ทานเป็นอาหาร โดยเฉพาะประเทศในทวีปเอเชีย อย่าง จีน ญี่ปุ่น ไต้หวัน ไทย รวมถึงประเทศในโลกซีกตะวันตก ในทวีปยุโรป และอเมริกาด้วย
ประวัติความเป็นมาของ หอยเป๋าฮื้อ
ตามประวัติศาสตร์ของประเทศญี่ปุ่น เชื่อกันว่ามีการนำหอยเป๋าฮื้อมาใช้เขียนเป็นตัวอักษร เพื่อส่งถึงพระเจ้าด้วย ในสมัยโบราณเชื่อกันว่า อาหารที่ทำขึ้นจากหอยเป๋าฮื้อ เป็นอาหารสำหรับชนชั้นสูง สำหรับ ฮ่องเต้ ขุนนาง รวมถึงบุคคลที่มียศถาบรรดาศักดิ์เท่านั้นที่จะกินอาหารชนิดนี้ได้ แต่ในปัจจุบัน หอยเป๋าฮื้อก็สามารถหากินกันได้ทุกชนชั้นในสังคม เพียงแต่ เป็นอาหารที่มีราคาค่อนสูงมาก ผู้ที่จะซื้อมาทานก็อาจจะต้องมีเงินมากสักหน่อย และก็ยังมีความเชื่อที่ส่งต่อกันมาถึงยังทุกวันนี้ว่า หอยเป๋าฮื้อถือว่าเป็นอาหารมงคล หากผู้ใดได้ทานหอยเป๋าฮื้อแล้วจะเป็นมงคลกับชีวิตของตนเอง
หอยเป๋าฮื้อกับมูลค่าทางการตลาด
หอยเป๋าฮื้อ เป็นอาหารทะเล ที่ได้รับความนิยมในการบริโภคสูง มีมูลค่าการซื้อขายในท้องตลาดทั่วโลกต่อปีสูงมาก โดยหากเป็นหอยที่มีขนาดได้มาตราฐานการส่งออก จะมีลำตัวกว้าง 7-12 เซนติเมตร และมีน้ำหนักอยู่ที่ประมาณ 200 – 300 กรัม ต่อหนึ่งตัว ตลาดในภูมิภาคเอเชีย จะมีมูลค่าการซื้อขายหอยเป๋าฮื้อต่อปีสูงเป็นเงินถึง 7,500 – 10,000 ล้านบาท ส่วนตลาดในอเมริกา มูลค่าการซื้อขายต่อปีอยู่ที่ประมาณ 750 ล้านบาท ซึ่งถือว่าสัตว์เศรฐษกิจที่น่าจับตามอง ที่นับวันจะมีมูลค่าทางการตลาดสูงขึ้นเรื่อยๆ ในแวดวงธรุกิจหอยเป๋าฮื้อ จะมีประเทศญี่ปุ่นเป็นผู้นำใหญ่ ทั้งในด้านการเป็นผู้ผลิต การบริโภค การนำเข้าและการส่งออกด้วย ซึ่งประเทศญี่ปุ่นจะนิยมนำเข้าหอยเป๋าฮื้อในรูปแบบ อาหารสดแช่แข็ง อาหารกระป๋อง อาหารแปรรูป และส่งออกในรูปแบบของสินค้าตากแห้ง โดยมีประเทศไต้หวันและฮ่องกง เป็นลูกค้าสำคัญ
หอยเป๋าฮื้อ เป็นแหล่งของสารอาหารที่ดีและมีประโยชน์ ช่วยป้องกันโรคหัวใจและช่วยลดระดับความดันในโลหิตได้จริง
สำหรับ หอยเป๋าฮื้อ ที่มีขนาดใหญ่จะพบได้มากในทะเลเขตอากาศอบอุ่น นิยมนำมาบริโภคในลักษณะเนื้อเสต็กชิ้นบางๆ ส่วนขนาดเล็กจะพบได้ในทะเลเขตที่มีอากาศร้อน เป็นชนิดที่รสชาติดีและราคาถูก นิยมนำมาบริโภคในลักษณะค็อกเทล ตามงานเลี้ยงต่างๆ ผลผลิตของหอยเป๋าฮื้อ ทั่วโลก ประมาณ 90 % ได้มาจากการจับตามแหล่งธรรมชาติ ส่วนที่เหลือมาจากการเพาะเลี้ยง ในบางประเทศ เช่น ญี่ปุ่น และอเมริกา ได้ออกข้อกำหนด ปริมาณในการจับหอยเป๋าฮื้อแต่ละครั้ง เพื่อป้องกันปัญหาการลดจำนวนลงอย่างรวดเร็ว ซึ่งในขณะที่การนำออกจำหน่ายลดลง แต่ปริมาณความต้องซื้อยังคงมากขึ้นเรื่อยๆต่อเนื่อง ราคาของหอยเป๋าฮื้อจึงยังคงอยู่ในระดับที่สูงอย่างต่อเนื่อง
การเลี้ยงหอยเป๋าฮื้อในประเทศไทย
สำหรับในประเทศไทยเรานี้ ก็มีการเพาะเลี้ยง หอยเป๋าฮื้อ ไว้สำหรับจำหน่ายในประเทศและส่งออกไปต่างประเทศด้วยเช่นกัน แต่ก็ยังมีมูลค่าทางการตลาดที่ไม่มากนัก ปัจจุบันพื้นที่ฝั่งชายทะเลบริเวณจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ก็มีการเพาะเลี้ยงหอยเป๋าฮื้อเพื่อจำหน่าย แต่ยังคงได้ผลผลิตในจำนวนน้อยอยู่ เนื่องจาก หอยเป๋าฮื้อเพศเมียแม้จะมีการออกไข่ต่อครั้งในปริมาณที่มาก ( หอยเป๋าฮื้อ 50 ตัว จะออกไข่ได้มากถึง 12 – 14 ล้านฟอง ) แต่เมื่อนำมาเพาะเลี้ยงจริงๆแล้ว จะเหลือลูกหอยเป๋าฮื้อที่มีชีวิตรอดแค่เพียง 0.5 % จากปริมาณไข่ทั้งหมด เท่านั้น ดังนั้น ในจำนวนไข่ 12 – 14 ล้านฟอง จะได้ลูกหอยเป๋าฮื้อที่มีขนาดเท่าเมล็ดงาดำ ประมาณเพียงแค่ 50,000 เท่านั้น ซึ่งถือว่าเป็นปริมาณที่น้อยมากๆ นอกจากจะเพาะเลี้ยง หอยเป๋าฮื้อ ได้จำนวนน้อยแล้ว ผู้เพาะเลี้ยงในประเทศไทยยังพบกับปัญหา ภาวะต้นทุนในการเลี้ยงสูงอีกด้วย ผู้เลี้ยงจำเป็นต้องใช้เงินจำนวนไม่น้อย มาหมุนเวียนในการเลี้ยงหอยเป๋าฮื้อนี้ ทั้งค่าอาหาร ค่าโรงเรือน การสร้างบ่อคอนกรีตสำหรับเลี้ยง ค่าแรงงาน ค่าไฟ และอื่นๆ ประกอบกับในปัจจุบัน ที่ยังไม่มีแหล่งในการจำหน่ายตัวอ่อนของหอยเป๋าฮื้อ ทำให้เกษตรกรทั่วไปไม่อาจริเริ่มในการเลี้ยงสัตว์ชนิดนี้ได้ ส่งผลให้หอยเป๋าฮื้อที่ผลิตได้ในประเทศมีจำนวนน้อยไม่เพียงพอกับความต้องการ ดังนั้นในแต่ละปีประเทศไทยจึงต้องมีการนำเข้าหอยชนิดนี้จากต่างประเทศ เป็นจำนวนมาก มูลค่าหลายสิบล้านบาท ส่งผลให้ราคาขายหอยเป๋าฮื้อ จึงสูงตามไปด้วย โดยราคาหอยเป๋าฮื้อต่อหนึ่งกิโลกรัม จะอยู่ในระดับที่ไม่ต่ำกว่า 800 บาท
หอยเป๋าฮื้อออกหากินเวลาใด
ตามธรรมชาติหอยเป๋าฮื้ออาศัยอยู่ในทะเลน้ำเค็ม กินพืชเป็นอาหาร ชอบขูดแทะพื้นผิวก้อนหินหรือซากปะการังบริเวณที่เดินผ่าน ออกหากินในเวลากลางคืน กลางวันจะหลบอยู่ตามซอกหิน หอยเป๋าฮื้อจะมีสีสันเข้ากับธรรมชาติหรือชนิดอาหารที่กินที่อาศัยอยู่
ประโยชน์ของหอยเป๋าฮื้อ และสรรพคุณ
แม้ว่าอาหารทะเลหลายๆประเภท มักจะมากไปด้วยปริมาณของคลอเลสเตอรอลที่สูง จึงทำให้หลายๆคนไม่กล้าที่จะทานอาหารชนิดนี้มากนัก แต่สำหรับอาหารกลุ่มประเภทหอยโดยเฉพาะหอยเป๋าฮื้อจะมีปริมาณของระดับระดับคลอเรสตอรอลที่ต่ำ ให้พลังงานน้อย หอยเป๋าฮื้อปริมาณขนาด 3 ออนซ์ จะให้พลังงานเพียงแค่ 85 แคลอรี่เท่านั้น แบ่งเป็นโปรตีนสูงถึง15 กรัม และไขมันเพียง 1กรัม ซึ่งนอกจากนี้ยังมีหอยเป๋าฮื้อสรรพคุณด้านอื่นๆอีกหลากหลายดังนี้
1. หอยเป๋าฮื้อจะมีสารที่ชื่อว่า สารสเทอรอล ( Sterol ) ซึ่งมีลักษณะที่คล้ายกับ คอเลสเตอรอล ( Cholesterol ) แต่ต่างกันที่ สารชนิดนี้ช่วยป้องกันการดูดซึมคลอเรสตอรอลเข้าไปยังทางเดินอาหาร ผู้บริโภค จึงไม่มีปัญหาเรื่องสุขภาพหากต้องทานหอยชนิดนี้ หอยเป๋าฮื้อมากไปด้วยสารอาหารอย่างแมกนีเซียม ซึ่งเป็นตัวช่วยชั้นดีในการลดระดับความดันในโลหิต จึงช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดอุดตันได้
2. หอยเป๋าฮื้อมีสารที่เป็นประโยชน์ช่วยบำรุงกระดูก ข้อต่อ กระดูกอ่อน และกล้ามเนื้อในร่างกาย ช่วยลดการสึกหรอของกระดูกอ่อน ช่วยป้องกันโรคข้อเสื่อม และมีคอลลาเจนสูงที่ช่วยคงสภาพของหมอนรองกระดูก ช่วยลดอัตราการเกิดหมอนรองกระดูกเสื่อม และช่วยเพิ่มปริมาณน้ำเลี้ยงไขข้อ ดีสำหรับผู้ที่มีปัญหาข้อเสื่อม ปัจจุบันได้มีการนำหอยเป๋าฮื้อไปสกัดเป็นอาหารเสริมเพื่อใช้สำหรับผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับข้อเข่า
3. หอยเป๋าฮื้อมีคอลลาเจนจากธรรมชาติ โดยมีการนำมาสกัดทำเป็นผลิตภัณฑ์บำรุงผิว ซึ่งจะช่วยบำรุงผิวพรรณ กระชับรูขุมขน ผิวกระชับ เปล่งปลั่ง ช่วยลดริ้วรอยก่อนวัย และช่วยให้ผิวกระจ่างใสด้วย
4. หอยเป๋าฮื้อสามารถช่วยบำรุงร่างกายในผู้สูงอายุ ช่วยให้ไม่อ่อนเพลีย กระปรี้กระเปร่า ช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกันในร่างกายให้ทำงานได้ดีขึ้น ป้องกันการเกิดโรคต่างๆได้
5. ในหอยเป๋าฮื้อมีวิตามินอี ซึ่งช่วยในการมองเห็น ทำให้การมองเห็นดีขึ้น ช่วยบำรุงสายตาให้มีสุขภาพดี โดยเฉพาะบำรุงสายตาในผู้สูงอายุ
6. เนื่องจากหอยเป๋าฮื้อมีวิตามินB1 วิตามินB2 วิตามินB6 วิตามินB12 ที่ช่วยบำรุงระบบประสาทและสมอง ช่วยในการเสริมสร้างการเรียนรู้และความจำ ช่วยลดความเสี่ยงการเกิดโรคความจำเสื่อม หรืออัลไซเมอร์ได้
แม้ความเชื่อเกี่ยวกับหอยเป๋าฮื้อที่ว่าเป็นอาหารมงคล หากทานแล้วจะส่งผลดีต่อชีวิต ยังคงเป็นสิ่งที่ยังพิสูจน์ไม่ได้ แต่สำหรับความจริงที่สามารถพิสูจน์ได้แล้วก็คือ หอยเป๋าฮื้อเป็นอาหารที่ดีและมีประโยชน์ ช่วยป้องกันโรคหัวใจและช่วยลดระดับความดันในโลหิตได้จริง หากทานในปริมาณที่เหมาะสม แต่ด้วยความที่เป็นอาหารที่มีราคาสูงอยู่มาก ผู้บริโภคจึงควรเลือกทานตามกำลังทรัพย์ที่ตนเองมี จึงจะดีที่สุด
อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง
เอกสารอ้างอิง
แอพเพิลเกต, ลิซ. 101 อาหารรักษาหัวใจ.–กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2547. 342 หน้า. 1. อาหารเพื่อสุขภาพ. 2.โภชนบำบัด. I.จงจิต อรรถยุกติ, ผู้แปล. II.ชื่อเรื่อง. 641.56311 ISBN 974-00-8692-6.
Cox, Keith W. (1962). “California abalone, family Haliotidae”. The Resources Agency of California Department of Fish and Game: Fish Bulletin. 118. ISSN 6306-2593.
“Mineralogy, Chemistry and Ultrastructure of the External Shell-layer in Ten Species of Haliotis With Reference to Haliotis tuberculata (Mollusca, Archaeogastropoda)”. Bulletin of the Geological Institutions of the University of Uppsala. 15: 7–38. ISSN 0302-2749.
EoL (2014). “Haliotis speciosa: Splendid Abalone”. Encyclopedia of Life. Archived from the original on 21 August 2014. Retrieved 21 August 2014.
“Unshelled Abalone and Corrupted Urchins; Development of Marine Calcifiers in a Changing Ocean” (PDF). Proceedings of the Royal Society Biological Sciences: Series B. 278: 1–9. ISSN 0962-8452. Retrieved 16 August 2014.
