มะระขี้นก
มะระขี้นก เป็นผลมะระที่นกชอบมาจิกกินทั้งผลและเมล็ด แล้วถ่ายเมล็ดไว้ตามที่ต่าง ๆ จึงเป็นที่มาของชื่อนี้ เป็นต้นที่มีสรรพคุณทางยาได้หลากหลาย และมีคุณค่าทางโภชนาการสูง แต่ขึ้นชื่อว่ามะระจะมีรสชาติขม แถมยังขมกว่ามะระจีนอีกด้วย จึงเป็นที่นิยมสำหรับผู้สูงอายุเป็นส่วนใหญ่ คำนิยามที่ว่า “หวานเป็นลม ขมเป็นยา” เพราะเป็นพืชผลที่นำมาใช้เป็นยากันอย่างแพร่หลาย และมักจะนำมาประกอบในอาหารทาน แต่ว่าการทานมะระที่ขมมากจนเกินไป อาจจะทำให้ไตทำงานหนักได้เช่นกัน
รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของมะระขี้นก
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Momordica charantia L.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Bitter gourd”
ชื่อวงศ์ : วงศ์แตง (CUCURBITACEAE)
ลักษณะของมะระขี้นก
ไม้เถาล้มลุก เป็นไม้เนื้ออ่อน เถาเลื้อยหรือทอดเลื้อยตามพื้นดิน
ใบ : ใบเดี่ยวเรียงสลับแผ่นใบกว้าง มีขนนุ่มเล็กน้อย โคนใบเว้ารูปหัวใจ ใบหยักลึกรูปมือ 5-9 หยัก
ดอก : ออกดอกเป็นดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อ สีเหลืองรูประฆังมี 5 แฉก ใบเดี่ยวเรียงสลับแผ่นใบกว้าง
เมล็ด : ลักษณะรูปกลม แบน สีขาวหรือน้ำตาลรูปคู่ขนาน มีเนื้อสีแดงหุ้ม
ผล : รูปร่างคล้ายกระสวย ผิวเปลือกขรุขระและมีปุ่มยื่นออกมา ผลอ่อนจะมีสีเขียว ผลออกสีเหลืองอมแดง ปลายแตกเป็น 3 แฉก
สรรพคุณของมะระขี้นก
สรรพคุณจากผล ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ช่วยชะลอความแก่ชรา เสริมสร้างภูมิต้านทานโรคให้กับร่างกาย ช่วยต่อต้านและป้องกันการเกิดโรคมะเร็ง ลดระดับคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ในตับ ช่วยลดความอ้วน ช่วยป้องกันการหนาตัวของผนังหลอดเลือดแดง ช่วยยับยั้งเชื้อเอดส์หรือ HIV ช่วยรักษาโรคหอบหืด ช่วยรักษาโรคเบาหวาน ลดระดับน้ำตาลในกระแสเลือด ช่วยลดความดันโลหิต ช่วยบำรุงสายตา แก้อาการตาฟาง ช่วยในการถนอมสายตา ช่วยทำให้ดวงตาสว่างสดใสขึ้น แก้ตาบวมแดง ช่วยบำรุงระดู ช่วยต่อต้านเชื้อไวรัส ต้านเชื้อแบคทีเรีย ต้านยีสต์ ต้านโปรโตซัว ต้านเชื้อมาลาเรีย
- ช่วยรักษาแผลบวมเป็นหนอง ด้วยการนำผลสดมาผิงไฟให้แห้ง บดเป็นผงแล้วนำน้ำมาพอก หรือนำผลสดมาตำแล้วพอก
- ช่วยรักษาโรคหิด แก้อาการคันหรือโรคผิวหนังต่าง ๆ ด้วยการนำผลแห้งมาบดเป็นผง แล้วโรยบริเวณที่เป็นหิด
สรรพคุณจากผล รากและใบ
- ช่วยให้เจริญอาหาร กระตุ้นน้ำย่อย เป็นยาระบายอ่อน ๆ แก้โรคม้าม รักษาโรคตับ ช่วยบำรุงน้ำดี เป็นยาฝาดสมาน
- ช่วยแก้ไข้ที่เกิดจากการถูกความร้อน ด้วยการนำผลสดมาคว้านไส้ ใส่ใบชาแล้วประกบกันน้ำ นำไปตากในที่ร่มให้แห้ง ใช้ทานครั้งละ 6 – 10 กรัม จะต้มกับน้ำดื่มหรือชงดื่มเป็นชา
สรรพคุณจากผล เมล็ดและใบ
- ช่วยบำรุงกำลัง บำรุงธาตุ เพิ่มพูนลมปราณ ด้วยการนำเมล็ดแห้ง 3 กรัม มาต้มกับน้ำดื่ม
สรรพคุณจากผลและใบ แก้ธาตุไม่ปกติ ช่วยดับพิษร้อนในร่างกาย แก้อาการปากเปื่อยลอกเป็นขุย แก้อาการจุกเสียด แก้แน่นท้อง ช่วยขับลม แก้อาการฟกช้ำบวม
สรรพคุณจากใบ ช่วยในการฟอกเลือด ช่วยในการนอนหลับ ช่วยบรรเทาอาการปวดศีรษะ ช่วยแก้อาการไอเรื้อรัง ช่วยขับระดู ช่วยดับพิษฝีร้อน ช่วยแก้อาการปวดเมื่อยจากลมคั่งในข้อ
- ช่วยในการย่อยอาหาร ช่วยรักษาโรคกระเพาะ ด้วยการนำใบสด 30 กรัมต้มกับน้ำดื่ม หรือใบแห้งมาบดเป็นผง
- รักษาแผลจากสุนัขกัด ด้วยการนำใบสดมาตำให้แหลก แล้วพอกบริเวณบาดแผล
สรรพคุณจากราก
- ช่วยลดเสมหะ ช่วยรักษาโรคริดสีดวงทวาร แก้พิษน้ำดีพิการ
สรรพคุณจากรากและเถา
- ช่วยแก้อาการปวดฟัน ด้วยการนำรากสด 30 กรัม หรือเถาแห้ง 3 กรัม มาต้มกับน้ำดื่ม
- ช่วยรักษาอาการบิดถ่ายเป็นเลือดหรือมูกเลือด ด้วยการนำเถาสด 1 กำมือ มาต้มน้ำดื่ม หรือใส่เหล้าต้มดื่ม
สรรพคุณจากผล ราก ใบและเถา
- ช่วยแก้อาการร้อนในกระหายน้ำ แก้พิษ ด้วยการนำผลสด หรือรากสด 30 กรัม หรือเถาแห้ง 3 กรัม มาต้มทาน
- ช่วยรักษาแผลฝีบวมอักเสบ ด้วยการนำใบแห้งมาบดเป็นผงแล้วชงกับเหล้าดื่ม หรือนำใบสดมาตำให้แหลก คั้นเอาน้ำทาบริเวณฝี หรือนำรากแห้งบดเป็นผงแล้วผสมน้ำพอก
สรรพคุณจากผล ใบ ดอกและเถา
- ช่วยรักษาอาการบิด แก้ถ่ายเป็นเลือด ด้วยการนำรากสด 120 กรัมต้มกับน้ำดื่ม
- แก้ถ่ายเป็นเมือก ด้วยการนำรากสด 60 กรัม น้ำตาลกรวด 60 กรัม มาต้มกับน้ำดื่ม
สรรพคุณจากผล ใบ ราก
- ช่วยขับพยาธิ ช่วยขับพยาธิตัวกลม ด้วยการนำใบสด 120 กรัมมาตำคั้นเอาน้ำดื่ม หรือนำเมล็ด 3 เมล็ดมาทาน
สรรพคุณจากผลและราก ช่วยรักษาโรคลมเข้าข้อ แก้อาการเท้าบวม ช่วยแก้อาการปวดตามข้อนิ้วมือนิ้วเท้า
สรรพคุณจากเมล็ด
- ช่วยกระตุ้นความรู้สึกทางเพศ ด้วยการนำเมล็ดแห้ง 3 กรัม มาต้มกับน้ำดื่ม
ประโยชน์ของมะระขี้นก
เป็นส่วนประกอบของอาหาร ใช้ทำแกงจืดมะระยัดไส้หมูสับได้แต่ต้องต้มนานหน่อย ทำเป็นอาหารเผ็ดอย่างพะแนงมะระยัดไส้ นำไปผัดกับไข่ แถวอีสานนิยมนำใบใส่ลงไปในแกงเห็ดเพื่อให้แกงมีรสขมยอดมะระนำมาลวกเป็นผักจิ้มกับน้ำพริกหรือปลาป่น
มะระขี้นก เป็นมะระรสขมที่ต้องนำมาคลายความขมลง เพื่อไม่ให้ตับทำงานหนักจนเกินไป แต่สรรพคุณทางยานั้นคู่ควรแก่การนำมาทานเป็นอย่างมาก มีสรรพคุณทางยาได้หลายส่วนจากต้นโดยเฉพาะส่วนของผล มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ ช่วยชะลอความแก่ ป้องกันการเกิดโรคมะเร็ง ช่วยลดความอ้วน ช่วยป้องกันการหนาตัวของผนังหลอดเลือดแดง ช่วยยับยั้งเชื้อเอดส์หรือ HIV ลดเบาหวาน ลดความดันเลือด บำรุงสายตา ช่วยบำรุงกำลัง ช่วยในการนอนหลับ และแก้บาดแผลภายนอกได้ เป็นยาที่ช่วยบรรเทาโรคที่คนไทยมักจะเป็นกัน โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ
สนใจสอบถาม/สั้่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth
เอกสารอ้างอิง
แหล่งอ้างอิง : วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี, www.rspg.or.th สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ, www.gotoknow.org, สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
ข้อมูลอ้างอิง (Source) : https://medthai.com