มะระ
มะระ ( Bitter melon ) หรือเรียกกันว่า “มะระจีน” เป็นผักที่นิยมอย่างมากในประเทศไทย มักจะอยู่ในเมนู “ต้มจืดมะระ” มีรสขมแต่อร่อยหากนำมาปรุงอย่างถูกวิธี มีสรรพคุณมากมายดั่งคำที่ว่า “หวานเป็นลม ขมเป็นยา” รสขมของมะระนั้นอาจจะทำให้บางคนรับประทานยากแต่คุ้มค่าเพราะมีสรรพคุณทางยามากมาย
รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของมะระ
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Momordica charantia L.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Bitter melon” “Balsam pear” “Bitter cucumber” “Bitter gourd”
ชื่อวงศ์ : วงศ์แตง (CUCURBITACEAE)
ลักษณะของมะระ
มะระ เป็นพันธุ์ไม้เลื้อยเขตร้อน เถาเลื้อยมีสีเขียว มีมือเกาะไว้ใช้สำหรับยึดเกาะ
ใบ : เป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับกันคนละข้างตามเถาเลื้อย มีลักษณะเป็นแฉกเว้าลึก 5 แฉก โคนใบมีลักษณะกลม ก้านใบยาว ใบมีสีเขียวและมีขนสากเล็ก ๆ
ราก : เป็นระบบรากแก้ว มีลักษณะกลมสีน้ำตาล รากแตกแขนงเป็นฝอยเล็ก ๆ
มือเกาะ : มีลักษณะกลมเป็นเส้นเล็ก ๆ คล้ายหนวด มีจำนวนมือเกาะ 1 เส้นต่อข้อ ส่วนตรงปลายมีขนาดเล็กสุดและม้วนงอ จะม้วนงอเข้ายึดเกาะรอบข้างและยึดลำต้นเพื่อเลื้อยแผ่ขึ้นที่สูง
ดอก : เป็นดอกเดี่ยวลักษณะรูประฆัง กลีบดอกมีสีเหลือง ก้านดอกยาวและออกตามซอกใบ
ผล : มีลักษณะทรงกลมรีและยาว มีเปลือกบางและผิวขรุขระเป็นร่องลึกตามแนวยาว ผลขนาดใหญ่และมีเนื้อหนาฉ่ำน้ำ มีรสชาติขม ผลดิบจะมีสีเขียวอ่อนรับประทานได้ ผลสุกมีสีแดงแต่รับประทานไม่ได้
เมล็ด : มีเมล็ดขนาดเล็กจำนวนมากเรียงอยู่ในผล เมล็ดมีลักษณะกลมแบนรูปรี เปลือกเมล็ดแข็งและผิวเรียบ มีสีน้ำตาล
ประโยชน์ของมะระ
- สรรพคุณด้านเสริมภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย เสริมสร้างภูมิคุ้มกันโรค ต้านเชื้อไวรัส เถาช่วยดับพิษร้อนในร่างกาย เมล็ดช่วยปรับธาตุให้สมดุล
- สรรพคุณด้านป้องกันโรค ปกป้องเซลล์จากการทำลายของสารก่อมะเร็งต่าง ๆ รักษาโรคเบาหวาน ป้องกันมะเร็ง อาจจะยับยั้งการเจริญเติบโตของมะเร็งเต้านมแต่ยังไม่ระบุแน่ชัด รักษาตับพิการและกระตุ้นการทำงานของตับให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น รักษาม้ามพิการ
- สรรพคุณด้านระบบย่อยอาหารและระบบขับถ่าย ช่วยทำให้เจริญอาหารมากยิ่งขึ้น ช่วยย่อยอาหาร บำรุงน้ำดี รากและเถาแก้อาการบิด ผลเป็นยาระบายอ่อน ๆ รากรักษาโรคริดสีดวงทวารหนัก เมล็ดช่วยขับพยาธิตัวกลม
– รักษาแผลในกระเพาะอาหาร ด้วยการใช้ใบมาต้มกับน้ำดื่ม
– รักษาท่อน้ำดีอักเสบ ด้วยการใช้ใบมาคั้นเอาแต่น้ำเพื่อดื่มแก้อาการ - สรรพคุณด้านประสาทสัมผัสทั้ง 5 ทำให้ดวงตาสดใส เสริมสร้างกระดูกและฟันให้แข็งแรง น้ำคั้นอมแก้อาการปากเปื่อยได้
- สรรพคุณช่วยบรรเทาอาการ ลดอาการปวดบวมที่เข่า รากมีฤทธิ์ฝาดสมาน ผลใช้ทาลดอาการระคายเคือง ผิวหนัง
- แห้งและผิวหนังอักเสบ ใบลดอาการฟกช้ำบวมตามร่างกายและแก้อาการผดผื่นคัน
– แก้กระหายน้ำและบรรเทาอาการหวัด ด้วยการใช้ใบมาต้มกับน้ำดื่ม
– แก้อาการไข้ ด้วยการใช้รากมาต้มกับน้ำดื่ม
– ช่วยขับเสมหะ ด้วยการใช้ร่วมกับกะเม็งตัวเมีย - สรรพคุณด้านเลือดในร่างกาย ลดระดับน้ำตาลในเลือด ช่วยฟอกเลือด
- สรรพคุณด้านความงาม ผลสุกคั้นเอาแต่น้ำใช้ทาหน้าเพื่อช่วยรักษาสิวอักเสบ
การนำไปใช้ประโยชน์ของมะระ
1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร มักจะอยู่ในเมนูอย่างแกงจืดมะระยัดไส้ มะระต้มจืด มะระผัด ยำมะระสดหรือนำมาลวกจิ้มกับน้ำพริก นำผลสดมาคั้นเป็นน้ำดื่มเพื่อสุขภาพ
2. เป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร นำมาทำเป็นแคปซูลรักษาโรคเบาหวาน
คุณค่าทางโภชนาการของมะระปริมาณ 100 กรัม
คุณค่าทางโภชนาการของมะระปริมาณ 100 กรัม ให้พลังงาน 31 กิโลแคลอรี
| สารอาหาร | ปริมาณสารอาหรที่ได้รับ |
| น้ำ | 92 กรัม |
| โปรตีน | 1 กรัม |
| ไขมัน | 0.2 กรัม |
| คาร์โบไฮเดรต | 6.3 กรัม |
| ไฟเบอร์ | 0.7 กรัม |
| เถ้า | 0.5 มิลลิกรัม |
| แคลเซียม | 21 มิลลิกรัม |
| ฟอสฟอรัส | 32 มิลลิกรัม |
| เหล็ก | 0.7 มิลลิกรัม |
| ไทอะมีน | 0.05 มิลลิกรัม |
| ไรโบฟลาวิน | 0.03 มิลลิกรัม |
| ไนอะซิน | 0.2 มิลลิกรัม |
| วิตามินซี | 85 มิลลิกรัม |
ผสารออกฤทธิ์ทางยา
สารโมโมดิซิน (Momodicine) เป็นสารรสขมในมะระที่ช่วยกระตุ้นน้ำย่อย
การเลือกซื้อมะระ
ควรเลือกซื้อมะระอ่อนเพราะไม่ขมมากจนเกินไป สามารถดูได้จากหนามซึ่งมีลักษณะอ่อนนิ่ม
วิธีลดความขมของมะระ
1. หลังจากทำการซื้อมะระให้นำมาแช่เกลือก่อนทำอาหารในอัตราส่วนเกลือ 1 ช้อนชา กับน้ำ 1 ลิตร ทำการแช่ทิ้งไว้ 20 นาที แล้วเทน้ำทิ้ง
2. แช่น้ำเปล่าอีกครั้งประมาณ 10 นาที แล้วจึงนำไปทำอาหารได้
3. หากทำเมนูต้มมะระไม่ควรเปิดฝาทิ้งไว้หรือทำการคนบ่อย ๆ เพราะจะทำให้มะระมีรสขมมากขึ้น
ข้อควรระวัง
1. ไม่ควรรับประทานมะระที่เป็นผลสุกหรือผลที่มีสีแดง อาจจะทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียนได้ เพราะมีสารซาโปนิน (Saponin) ซึ่งเป็นพิษต่อร่างกายอยู่
2. ไม่ควรรับประทานในปริมาณมากจนเกินไป เพราะอาจจะทำให้ท้องเสียได้
มะระ เป็นผักที่มีรสขมและรับประทานยาก ทั้งนี้เป็นผักที่นิยมนำมาทำเป็นน้ำดื่มเพื่อสุขภาพและนำมาทำในเมนูอาหาร หรือนำมาทำเป็นยาแคปซูลก็ได้เช่นกัน รสขมของมะระเป็นรสที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เป็นผักที่นำมาปรุงได้ยากชนิดหนึ่งเพราะต้องควบคุมความขมของมะระให้ได้ สรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ ช่วยทำให้เจริญอาหาร รักษาโรคเบาหวาน เป็นยาระบายและกระตุ้นการทำงานของตับ
บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม
