กระทืบยอด
กระทืบยอด เป็นไม้ล้มลุก ลำต้นมีขนาดเล็กตั้งตรง ไม่แตกกิ่งก้าน ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Biophytum sensitivum (L.) DC. จัดอยู่ในวงศ์กระทืบยอด (OXALIDACEAE)[1],[2] ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ คือ กระทืบยอด (เชียงใหม่), นกเขาเง้า (นครราชสีมา), ทืบยอด (สุราษฎร์ธานี), จิยอบต้นตาล จิยอบต้นตาน (ภาคเหนือ), กะทืบยอด กะทืบยอบ (ภาคกลาง), หัวใจไมยราบ (ภาคใต้), ไมยราบ กระทืบยอด (ไทย), เนี้ยซัวเช้า (จีน), กะเสดโคก, คันล่ม, เช้ายอบ, หญ้างับ, หน่อปีเหมาะ[1],[2]
ลักษณะต้นกระทืบยอด
- ลักษณะของต้น[1],[2],[3]
– เป็นพรรณไม้ล้มลุกฤดูเดียว
– ลำต้นมีขนาดเล็กและตั้งตรง
– ไม่แตกกิ่งก้าน
– ลำต้นกลมเป็นปล้อง
– เปลือกต้นเป็นสีแดงระเรื่อ ๆ หรือเป็นสีน้ำตาลแดง
– มีขนละเอียด
– ลำต้นมีความสูง 10-20 เซนติเมตร
– สามารถขยายพันธุ์โดยการใช้เมล็ด
– เป็นพรรณไม้ที่พบขึ้นตามป่าดงดิบเขา ป่าเบญจพรรณ และบริเวณที่ชื้นแฉะ
– พบได้มากตามชายเขาในภาคเหนือและภาคกลาง - ลักษณะของใบ[1],[2],[3]
– ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก
– ออกเรียงสลับเวียนรอบต้น
– ออกเป็นกระจุกที่ปลายยอด
– ก้านใบแผ่แบนรวมกันอยู่บนยอด
– ใบย่อยมีประมาณ 8-12 คู่
– ใบย่อยเป็นรูปคล้ายโล่ รูปขอบขนาน หรือรูปไข่กลับ - ลักษณะของดอก[1],[2],[3]
– ออกดอกเป็นช่อกระจุก
– ออกบริเวณยอดของลำต้น
– มีก้านยาว 3-10 เซนติเมตร
– แต่ละช่อจะมีดอกย่อยเป็นกลุ่ม ๆ
– ดอกย่อยมีขนาดเล็ก เป็นสีเหลืองสด
– กลีบดอกเชื่อมติดกันที่โคนเป็นหลอด สีเขียวอ่อน
– กลีบดอกเป็นสีเหลืองมีขีดสีแดงตามยาว - ลักษณะของผล[3]
– ผลเป็นผลแห้งแตกได้
– ผลเป็นรูปกระสวย
– เป็นสีเขียวอ่อน
สรรพคุณของกระทืบยอด
- ใบ สามารถนำมาใช้เป็นยาขับเสมหะได้[2],[3]
- ใบ สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้กาฬภายในได้[2],[3]
- ใบ สามารถนำมาใช้เป็นยาพอกรักษาแผลสด แผลเรื้อรัง แก้ฟกช้ำได้[2],[3]
- ใบ สามารถนำมาใช้พอกรักษาโรคผิวหนัง ผื่นคัน แก้พิษแมงป่องได้[2],[3]
- ราก สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้กระหายน้ำได้[2],[3]
- ราก สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้โรคหนองในได้[1],[2],[3]
- ราก สามารถนำมาใช้เป็นยาขับปัสสาวะ แก้นิ่ว ขับนิ่วได้
- ราก สามารถนำมาใช้ละลายนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ แก้ปัสสาวะเป็นเลือดได้[1],[2],[3]
- ลำต้น สามารถนำมาใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้สะอึกได้[1],[3]
- ลำต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้ดับพิษร้อนภายใน แก้ไข้ แก้ไข้กาฬได้
- ลำต้น สามารถนำมาใช้ถอนพิษเบื่อเมาได้ โดยนำลำต้นมาต้มกับน้ำดื่ม[1],[3]
- เมล็ด สามารถนำมาใช้เป็นยารักษาแผลสด แก้ฝี เร่งฝีให้แตกเร็วได้[2],[3]
- ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้หอบหืดได้[2],[3]
- ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้เบาหวานได้[2],[3]
- ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาขับระดูของสตรีได้[2]
- ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้ไตพิการได้[2],[3]
- ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบได้[2]
สั่งซื้อ อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth
เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “กระทืบยอด”. หน้า 31-32.
2. สวนพฤกษศาสตร์สายยาไทย. “กระทืบยอด”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.saiyathai.com. [04 ก.ค. 2015].
3. คุยเฮิร์บ (KUIHERB). “กระทืบยอด”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.inf.pharm.su.ac.th/~kuiherb/. [04 ก.ค. 2015].
อ้างอิงรูปจาก
1.https://indiabiodiversity.org/files-api/api/get/raw/observations//aaaa76a5-677a-45aa-9447-b7b891e96e0e/50462.jpg
2.https://indiabiodiversity.org/species/show/228939
