ไกร
ไกร (Sea Fig) เป็นต้นไม้ใหญ่ที่มีผลสีขาวชมพูเล็ก ๆ เป็นชื่อที่คนทั่วไปไม่คุ้นเคยและไม่รู้จัก สามารถนำส่วนของต้นมาใช้เป็นยาสมุนไพรได้ ต้นไกรนั้นเป็นไม้มงคลชนิดหนึ่งในพุทธศาสนา และที่สำคัญผลของต้นไกรเป็นอาหารชั้นดีสำหรับนกและสัตว์ต่าง ๆ เหมาะสำหรับเกษตรกรเป็นอย่างมาก
รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของไกร
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ficus subpisocarpa Gagnep. และ Ficus superba Miq.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Sea Fig” “Deciduous Fig”
ชื่อท้องถิ่น : จังหวัดลำปางเรียกว่า “ฮ่าง” จังหวัดนครราชสีมาเรียกว่า “โพไทร” จังหวัดกรุงเทพมหานครเรียกว่า “เลียบ ไกร” จังหวัดประจวบคีรีขันธ์เรียกว่า “ไทรเลียบ”
ชื่อวงศ์ : วงศ์ขนุน (MORACEAE)
ชื่อพ้อง : Ficus superba var. japonica Miq.
ลักษณะของไกร
ไกร เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ที่มีถิ่นกำเนิดในจีน ญี่ปุ่นและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
เปลือกต้น : เปลือกต้นค่อนข้างเรียบเป็นสีเทา ทุก ๆ ส่วนเกลี้ยงยกเว้นหูใบ มีรากอากาศรัดพันเล็กน้อย
ต้น : เป็นต้นทรงพุ่มรูปไข่ มียางสีขาว
ใบ : เป็นใบเดี่ยวออกเรียงเวียนสลับกันเป็นรูปวงรีแกมรูปขอบขนานหรือรูปไข่กลับ ปลายใบแหลมเป็นติ่งหรือเรียวแหลม โคนใบแหลม ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่น แผ่นใบค่อนข้างหนาและเหนียว มีสีเขียวเข้มและเป็นมัน เส้นแขนงใบมีข้างละ 6 – 8 เส้น
ดอก : ดอกเป็นสีเขียวอมเหลือง ออกเป็นช่อรูปร่างคล้ายผลซึ่งมีแกนกลาง ช่อดอกเจริญแผ่ขยายใหญ่เป็นกระเปาะ มีรูเปิดที่ปลายโอบดอกไว้ ดอกมีขนาดเล็กเป็นแบบแยกเพศในกระเปาะ โดยดอกเพศผู้จะมีจำนวนน้อยมาก ดอกเพศเมียมีจำนวนมาก ออกดอกในช่วงเดือนมกราคมถึงเดือนเมษายน
ผล : ผลเป็นผลสดแบบมะเดื่อ มีสีขาวอมชมพู ลักษณะของผลเป็นรูปกลมแกมรูปไข่กลับ กลมแป้นหรือเป็นรูปหัวใจกลับ ออกเป็นคู่ที่กิ่งเหนือรอยแผลของใบ ผลเป็นสีเขียว มีจุดสีครีมกระจายอยู่ทั่วผล เมื่อผลสุกจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอมชมพู ออกผลในช่วงประมาณเดือนมกราคมถึงเดือนเมษายน
เมล็ด : ภายในผลมีเมล็ดทรงกลมสีดำอยู่เป็นจำนวนมาก
สรรพคุณของไกร
- สรรพคุณจากไกร เป็นยาแก้เบาหวานและลดระดับน้ำตาลในเลือด
- สรรพคุณจากใบ เป็นยาแก้ผดผื่นคัน ยาทาฝี แก้ริดสีดวง แก้เมื่อยขบ
สรรพคุณจากราก
– แก้โรคทางเดินปัสสาวะ แก้ขัดเบา แก้ตับพิการและเป็นยาระบาย ด้วยการนำรากมาต้มกับน้ำแล้วดื่ม - สรรพคุณจากเปลือกต้น แก้ปวดท้องและท้องร่วง
- สรรพคุณจากเนื้อไม้ เป็นยาสมานและคุมธาตุ
ประโยชน์ของไกร
1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร ผลสุกใช้รับประทานและเป็นอาหารของนกและสัตว์ต่าง ๆ ใบอ่อนนำมารับประทานเป็นผักได้
2. ปลูกเป็นไม้แคระประดับ
ไกร เป็นไม้มงคลที่มีประโยชน์ในด้านยาสมุนไพร เป็นไม้ปลูกประดับและนำมารับประทานได้ ส่วนของผลจะเป็นอาหารสำหรับสัตว์ต่าง ๆ โดยเฉพาะนก สามารถปลูกเพื่อล่อนกได้ มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ แก้เบาหวานและลดระดับน้ำตาลในเลือด แก้ตับพิการและเป็นยาระบาย คนที่เป็นเบาหวานควรปลูกไว้ในบ้านเพื่อนำใบมาใช้เป็นยาได้
บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม
เอกสารอ้างอิง
หนังสือสมุนไพรบำบัดเบาหวาน 150 ชนิด. (เภสัชกรหญิง จุไรรัตน์ เกิดดอนแฝก). “เลียบ”. หน้า 137.
ข้อมูลพรรณไม้, สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “ไกร”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.rspg.or.th/plants_data/. [16 ก.ค. 2015].
ไทยเกษตรศาสตร์. “ไกรไม้แคระประดับ”. อ้างอิงใน : หนังสือวัลลิ์รุกขบุปผชาติ ตามรอยพระบาทบรมราชกุมารี. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.thaikasetsart.com. [16 ก.ค. 2015].
ระบบฐานข้อมูลพรรณไม้ที่เหมาะสมกับระบบนิเวศและวิถีชีวิตชุมชน เพื่อลดมลพิษในพื้นที่จังหวัดระยองและพื้นที่ใกล้เคียง ภายใต้โครงการชุมชนอยู่คู่อุตสาหกรรม, สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.). “เลียบ”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : onep-intranet.onep.go.th/plant/. [16 ก.ค. 2015].