Complete Blood Count (CBC) คืออะไร?

Complete Blood Count (CBC) หรือการตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด เป็นการตรวจวิเคราะห์องค์ประกอบต่างๆ ของเลือด ช่วยประเมินสุขภาพโดยรวมและตรวจหาความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นในร่างกาย

CBC ตรวจอะไรบ้าง?

CBC ตรวจวัดองค์ประกอบหลักของเลือด ได้แก่ เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือด รวมถึงค่าอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ดังนี้

ค่าเม็ดเลือดแดง (Red Blood Cell – RBC) บ่งบอกถึงอะไร?

ค่า RBC บ่งบอกถึงจำนวนเม็ดเลือดแดงในเลือด ซึ่งทำหน้าที่ลำเลียงออกซิเจนไปยังเนื้อเยื่อต่างๆ ทั่วร่างกาย

ค่าเม็ดเลือดขาว (White Blood Cell – WBC) มีบทบาทอย่างไร?

ค่า WBC แสดงถึงจำนวนเม็ดเลือดขาว ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของระบบภูมิคุ้มกัน ช่วยต่อสู้กับการติดเชื้อและโรคต่างๆ

ค่าเกล็ดเลือด (Platelet – PLT) มีความสำคัญอย่างไร?

ค่า PLT บ่งบอกถึงจำนวนเกล็ดเลือด ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการแข็งตัวของเลือดและการห้ามเลือด

ค่า Hemoglobin (Hb) และ Hematocrit (Hct) ใช้ในการประเมินภาวะโลหิตจางอย่างไร?

ค่า Hb วัดปริมาณฮีโมโกลบินในเลือด ส่วนค่า Hct วัดสัดส่วนของเม็ดเลือดแดงต่อปริมาตรเลือดทั้งหมด ทั้งสองค่านี้ใช้ประเมินภาวะโลหิตจาง

ค่าดัชนีเม็ดเลือดแดง (MCV, MCH, MCHC) มีความสำคัญอย่างไร?

ค่าดัชนีเม็ดเลือดแดงช่วยในการวินิจฉัยประเภทของภาวะโลหิตจางและความผิดปกติของเม็ดเลือดแดง

วิธีการตรวจ CBC ทำได้อย่างไร?

การตรวจ CBC เป็นการตรวจวิเคราะห์เลือดที่ทำได้ง่ายและให้ข้อมูลที่มีประโยชน์มาก

ขั้นตอนการตรวจ CBC เป็นอย่างไร?

การตรวจ CBC ทำโดยการเจาะเลือดจากหลอดเลือดดำที่แขน แล้วนำไปวิเคราะห์ด้วยเครื่องตรวจนับเม็ดเลือดอัตโนมัติ

จำเป็นต้องงดอาหารหรือเตรียมตัวก่อนตรวจหรือไม่?

โดยทั่วไปไม่จำเป็นต้องงดอาหารหรือเตรียมตัวเป็นพิเศษ แต่ควรแจ้งแพทย์หากกำลังรับประทานยาใดๆ

ค่าปกติของ CBC อยู่ในช่วงใด?

ค่าปกติของ CBC แตกต่างกันไปตามเพศและอายุ ตัวอย่างเช่น:

• RBC: 4.5-5.9 ล้านเซลล์/ไมโครลิตร (ชาย), 4.1-5.1 ล้านเซลล์/ไมโครลิตร (หญิง)
• WBC: 4,500-11,000 เซลล์/ไมโครลิตร
• PLT: 150,000-450,000 เซลล์/ไมโครลิตร

อะไรเป็นสาเหตุของค่าผิดปกติใน CBC?

ค่าผิดปกติใน CBC อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ ทั้งจากโรค ภาวะทางสุขภาพ หรือปัจจัยอื่นๆ

ค่า RBC ผิดปกติสามารถบ่งบอกถึงโรคอะไรได้บ้าง?

ค่า RBC ต่ำอาจบ่งชี้ถึงภาวะโลหิตจาง ส่วนค่า RBC สูงอาจเกิดจากภาวะเลือดข้นหรือโรคปอดเรื้อรัง

ค่า WBC สูงหรือต่ำผิดปกติหมายถึงอะไร?

ค่า WBC สูงอาจบ่งชี้ถึงการติดเชื้อหรือการอักเสบ ส่วนค่า WBC ต่ำอาจเกิดจากโรคภูมิคุ้มกันบกพร่องหรือผลข้างเคียงจากยาบางชนิด

ค่า PLT ผิดปกติอาจเป็นสัญญาณของภาวะอะไร?

ค่า PLT ต่ำอาจบ่งชี้ถึงภาวะเกล็ดเลือดต่ำ ส่วนค่า PLT สูงอาจเกิดจากภาวะอักเสบเรื้อรังหรือโรคไขกระดูกบางชนิด

การแปลผลค่า CBC บ่งบอกถึงสุขภาพอย่างไร?

การแปลผล CBC ต้องพิจารณาร่วมกับอาการทางคลินิกและผลการตรวจอื่นๆ

CBC สามารถใช้วินิจฉัยโรคโลหิตจางได้อย่างไร?

CBC ช่วยวินิจฉัยโรคโลหิตจางโดยดูจากค่า Hb, Hct และดัชนีเม็ดเลือดแดง ซึ่งช่วยบ่งชี้ประเภทและสาเหตุของโลหิตจาง

CBC มีบทบาทในการตรวจหาการติดเชื้อและภาวะอักเสบหรือไม่?

ใช่ CBC มีบทบาทสำคัญในการตรวจหาการติดเชื้อและภาวะอักเสบ โดยดูจากค่า WBC และสัดส่วนของเม็ดเลือดขาวชนิดต่างๆ

ค่าความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดสามารถช่วยวินิจฉัยโรคเกี่ยวกับไขกระดูกได้หรือไม่?

ใช่ CBC สามารถช่วยบ่งชี้ความผิดปกติของไขกระดูก เช่น โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว โดยดูจากความผิดปกติของค่าต่างๆ ใน CBC

โรคและภาวะสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับค่าผิดปกติใน CBC

ค่าผิดปกติใน CBC อาจเกี่ยวข้องกับโรคและภาวะสุขภาพหลายอย่าง

โรคโลหิตจาง (Anemia) มีผลต่อ CBC อย่างไร?

โรคโลหิตจางทำให้ค่า Hb และ Hct ต่ำกว่าปกติ และอาจมีการเปลี่ยนแปลงของค่าดัชนีเม็ดเลือดแดง

โรคเกี่ยวกับภูมิคุ้มกันบกพร่องมีผลต่อ WBC อย่างไร?

โรคเกี่ยวกับภูมิคุ้มกันบกพร่องมักทำให้ค่า WBC ต่ำลง โดยเฉพาะจำนวนลิมโฟไซต์

โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว (Leukemia) มีความสัมพันธ์กับค่าผิดปกติของ CBC หรือไม่?

ใช่ โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวมักทำให้ค่า WBC สูงผิดปกติ และอาจพบความผิดปกติของ RBC และ PLT ร่วมด้วย

วิธีดูแลสุขภาพเพื่อรักษาระดับ CBC ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ

การดูแลสุขภาพโดยรวมช่วยรักษาระดับ CBC ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติได้

อาหารที่ช่วยรักษาค่า CBC ให้อยู่ในระดับสมดุลมีอะไรบ้าง?

อาหารที่ช่วยรักษาค่า CBC ให้สมดุล ได้แก่:

• อาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น เนื้อแดง ถั่ว ผักใบเขียว
• อาหารที่มีวิตามินบี12 เช่น เนื้อสัตว์ ไข่ นม
• ผักและผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง

การออกกำลังกายมีผลต่อค่าความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดอย่างไร?

การออกกำลังกายสม่ำเสมอช่วยกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดและเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของระบบไหลเวียนเลือด

พฤติกรรมที่ช่วยปรับสมดุลของเม็ดเลือดคืออะไร?

พฤติกรรมที่ช่วยปรับสมดุลของเม็ดเลือด ได้แก่:

• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และครบถ้วน
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ
• พักผ่อนให้เพียงพอ
• หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์

เมื่อไรควรพบแพทย์เกี่ยวกับผลตรวจ CBC?

การสังเกตอาการผิดปกติและพบแพทย์เมื่อมีข้อสงสัยเป็นสิ่งสำคัญในการดูแลสุขภาพ

อาการที่ควรเฝ้าระวังเมื่อค่า CBC ผิดปกติ

อาการที่ควรเฝ้าระวัง ได้แก่:

• อ่อนเพลียผิดปกติ
• ซีดหรือผิวซีด
• มีไข้เรื้อรัง
• มีจ้ำเลือดหรือเลือดออกง่าย

คำแนะนำสำหรับผู้ที่มีค่าผลตรวจ CBC สูงหรือต่ำกว่าปกติ

สำหรับผู้ที่มีค่า CBC ผิดปกติ ควรปฏิบัติดังนี้:

• ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
• ตรวจติดตามค่า CBC และการทำงานของร่างกายอย่างสม่ำเสมอตามที่แพทย์นัด
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และครบถ้วน โดยเฉพาะอาหารที่มีธาตุเหล็กและวิตามินที่จำเป็นต่อการสร้างเม็ดเลือด
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอตามความเหมาะสม
• พักผ่อนให้เพียงพอและจัดการความเครียด
• หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง เช่น การสูบบุหรี่หรือดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
• แจ้งแพทย์ทุกครั้งเกี่ยวกับยาที่ใช้ รวมถึงผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร
• สังเกตอาการผิดปกติและรีบปรึกษาแพทย์หากมีอาการที่น่ากังวล

การตรวจ Complete Blood Count (CBC) เป็นเครื่องมือสำคัญในการประเมินสุขภาพโดยรวมและช่วยในการวินิจฉัยโรคหลายชนิด การเข้าใจถึงความสำคัญของค่าต่างๆ ใน CBC การแปลผลการตรวจ และการดูแลสุขภาพเพื่อรักษาระดับเม็ดเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติจะช่วยให้เรามีสุขภาพที่ดีและสามารถป้องกันหรือจัดการกับโรคที่เกี่ยวข้องได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อย่างไรก็ตาม ควรตระหนักว่าการตรวจ CBC เป็นเพียงส่วนหนึ่งของการประเมินสุขภาพ และไม่ควรใช้เป็นเกณฑ์เดียวในการวินิจฉัยโรค การพบแพทย์เพื่อรับการตรวจประเมินอย่างครอบคลุม รวมถึงการตรวจทางห้องปฏิบัติการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง จะช่วยให้ได้ข้อมูลที่ครบถ้วนและแม่นยำมากขึ้นในการวินิจฉัยและรักษาโรค

หากมีข้อสงสัยหรือกังวลเกี่ยวกับผลการตรวจ CBC หรือสุขภาพโดยรวม ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมกับสภาวะสุขภาพของแต่ละบุคคล การดูแลสุขภาพเชิงป้องกัน การรักษาสมดุลของร่างกาย และการตรวจสุขภาพเป็นประจำจะช่วยให้เราสามารถควบคุมค่า CBC และรักษาสุขภาพที่ดีได้ในระยะยาว

ร่วมตอบคำถามกับเรา

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง

เอกสารอ้างอิง

ประสาร เปรมะสกุล, พลเอก. คู่มือแปลผลตรวจเลือด เล่มสอง. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : อรุณการพิมพ์, 2554. 416 หน้า. 1. เลือด – การตรวจ I.ชื่อเรื่อง. 616.07561 ISBN 978-974-9608-49-4.

พวงทอง ไกรพิบูลย์. ถาม – ตอบ มะเร็งร้ายสารพัดชนิด. กรุงเทพฯ ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2557. 264 หน้า 1.มะเร็ง I.ชื่อเรื่อง. 616.994 ISBN 978-616-08-1170-0.

American Association of Blood Banks (24 April 2014), “Five Things Physicians and Patients Should Question”, Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American Association of Blood Banks, retrieved 25 July 2014.

Napolitano, LM.American College of Critical Care Medicine of the Society of Critical Care, Medicine; Eastern Association for the Surgery of Trauma Practice Management, Workgroup (Dec 2009).

“Clinical practice guideline: red blood cell transfusion in adult trauma and critical care”. Critical Care Medicine. 37 (12): 3124–57. doi:10.1097/CCM.0b013e3181b39f1b. PMID 19773646.