Serum Glutamic Pyruvate Transaminase (SGPT) คืออะไร?

Serum Glutamic Pyruvate Transaminase (SGPT) หรือที่รู้จักในชื่อ Alanine Aminotransferase (ALT) เป็นเอนไซม์ที่พบมากในเซลล์ตับ การตรวจวัดระดับ SGPT ในเลือดเป็นวิธีสำคัญในการประเมินสุขภาพตับและตรวจหาความผิดปกติของตับในระยะเริ่มต้น

ความสำคัญของค่า SGPT ในการตรวจสุขภาพตับ

SGPT เป็นตัวบ่งชี้สำคัญของสุขภาพตับ เนื่องจากมีความไวและจำเพาะต่อความเสียหายของเซลล์ตับ

ทำไมค่า SGPT จึงเป็นตัวบ่งชี้สุขภาพตับ?

SGPT เป็นเอนไซม์ที่พบมากในเซลล์ตับ เมื่อเซลล์ตับถูกทำลายหรืออักเสบ SGPT จะรั่วไหลเข้าสู่กระแสเลือด ทำให้ระดับในเลือดสูงขึ้น

ความสัมพันธ์ระหว่าง SGPT กับเอนไซม์ตับตัวอื่น (เช่น AST และ ALP)

SGPT มักถูกตรวจร่วมกับ AST และ ALP เพื่อประเมินสุขภาพตับอย่างครอบคลุม โดย AST พบในหลายอวัยวะ ขณะที่ ALP บ่งชี้ปัญหาท่อน้ำดี

ค่า SGPT สามารถใช้วินิจฉัยโรคเกี่ยวกับตับได้อย่างไร?

ค่า SGPT สูงอาจบ่งชี้โรคตับต่างๆ เช่น ตับอักเสบ ไขมันพอกตับ หรือตับแข็ง แต่ต้องพิจารณาร่วมกับอาการและการตรวจอื่นๆ

ค่า SGPT ปกติควรอยู่ที่เท่าใด?

ค่า SGPT ปกติอาจแตกต่างกันเล็กน้อยตามห้องปฏิบัติการ แต่โดยทั่วไปมีช่วงที่ถือว่าปกติ

ค่าปกติของ SGPT ในผู้ชายและผู้หญิง

ค่าปกติของ SGPT ในผู้ชายคือ 10-40 U/L และในผู้หญิงคือ 7-35 U/L

ปัจจัยที่อาจทำให้ค่า SGPT สูงหรือต่ำกว่าปกติ

ปัจจัยที่อาจทำให้ค่า SGPT ผิดปกติ ได้แก่ อายุ เพศ น้ำหนักตัว การใช้ยา และโรคบางชนิด

อะไรเป็นสาเหตุของค่า SGPT สูงกว่าปกติ?

ค่า SGPT สูงกว่าปกติอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุที่ส่งผลต่อสุขภาพตับ

โรคตับอักเสบ (Hepatitis) และผลกระทบต่อค่า SGPT

โรคตับอักเสบทั้งจากไวรัสและสาเหตุอื่นๆ ทำให้ค่า SGPT สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ

ภาวะไขมันพอกตับ (Fatty Liver) และความสัมพันธ์กับ SGPT

ภาวะไขมันพอกตับทำให้ค่า SGPT สูงขึ้นเล็กน้อยถึงปานกลาง โดยเฉพาะในผู้ที่มีน้ำหนักเกิน

โรคตับแข็ง (Cirrhosis) ส่งผลต่อค่า SGPT อย่างไร?

โรคตับแข็งในระยะแรกอาจทำให้ค่า SGPT สูงขึ้น แต่ในระยะท้ายค่าอาจลดลงเนื่องจากเซลล์ตับถูกทำลายมาก

การใช้แอลกอฮอล์และยาเกินขนาดส่งผลต่อค่า SGPT หรือไม่?

การดื่มแอลกอฮอล์มากและการใช้ยาบางชนิดเกินขนาดสามารถทำให้ค่า SGPT สูงขึ้นได้

การติดเชื้อไวรัสและภาวะอักเสบที่ส่งผลต่อค่า SGPT

การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบและภาวะอักเสบในร่างกายอาจทำให้ค่า SGPT สูงขึ้น

อะไรเป็นสาเหตุของค่า SGPT ต่ำกว่าปกติ?

แม้ว่าค่า SGPT ต่ำมักไม่ค่อยพบ แต่ก็อาจบ่งชี้ถึงปัญหาสุขภาพบางอย่างได้

ค่า SGPT ต่ำสามารถบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพอะไรได้บ้าง?

ค่า SGPT ต่ำอาจบ่งชี้ถึงภาวะขาดวิตามิน B6 หรือโรคตับในระยะสุดท้าย

การขาดสารอาหารหรือภาวะขาดโปรตีนมีผลต่อค่า SGPT หรือไม่?

ภาวะขาดสารอาหารโดยเฉพาะโปรตีนอาจทำให้ค่า SGPT ต่ำลงได้

วิธีการตรวจค่า SGPT ทำได้อย่างไร?

การตรวจค่า SGPT ทำได้โดยการเจาะเลือดและวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ

ขั้นตอนการตรวจ SGPT ผ่านการเจาะเลือด

การตรวจ SGPT ทำโดยการเจาะเลือดจากเส้นเลือดดำที่แขน แล้วนำไปวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ

ต้องเตรียมตัวก่อนตรวจ SGPT หรือไม่?

โดยทั่วไปไม่จำเป็นต้องงดอาหารก่อนตรวจ SGPT แต่ควรปรึกษาแพทย์หรือเจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการ

ปัจจัยที่อาจทำให้ค่าผลตรวจ SGPT ผิดปกติชั่วคราว

การออกกำลังกายหนัก การรับประทานยาบางชนิด หรือการดื่มแอลกอฮอล์อาจทำให้ค่า SGPT สูงขึ้นชั่วคราว

การแปลผลค่า SGPT และแนวทางปฏิบัติ

การแปลผลค่า SGPT ควรทำโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ โดยพิจารณาร่วมกับอาการและการตรวจอื่นๆ

ค่า SGPT สูงต้องทำอย่างไร?

หากค่า SGPT สูง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุและรับการรักษาที่เหมาะสม

ควรตรวจค่าตับตัวอื่นร่วมด้วยหรือไม่?

ควรตรวจค่าตับอื่นๆ เช่น AST และ ALP ร่วมด้วยเพื่อประเมินสุขภาพตับอย่างครอบคลุม

เมื่อไรควรเข้าพบแพทย์เกี่ยวกับค่า SGPT?

ควรพบแพทย์เมื่อค่า SGPT สูงกว่าปกติ หรือมีอาการผิดปกติเกี่ยวกับตับ เช่น ตัวเหลือง ตาเหลือง

วิธีดูแลสุขภาพให้ค่า SGPT อยู่ในเกณฑ์ปกติ

การดูแลสุขภาพตับช่วยรักษาค่า SGPT ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติได้

อาหารที่ช่วยลดความเสี่ยงของค่าตับผิดปกติ

รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อตับ เช่น ผักผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี และโปรตีนคุณภาพดี

พฤติกรรมที่ช่วยรักษาสุขภาพตับ เช่น การออกกำลังกายและลดแอลกอฮอล์

ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ลดหรือหยุดดื่มแอลกอฮอล์ และรักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ

วิธีลดความเสี่ยงของโรคตับและค่า SGPT สูง

หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง เช่น การดื่มแอลกอฮอล์มาก การสูบบุหรี่ และการใช้ยาโดยไม่ปรึกษาแพทย์

การตรวจค่า SGPT เป็นเครื่องมือสำคัญในการประเมินสุขภาพตับ การเข้าใจความสำคัญและการแปลผลของการตรวจนี้จะช่วยให้สามารถดูแลสุขภาพตับได้อย่างมีประสิทธิภาพ หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับผลการตรวจ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสม

อย่างไรก็ตาม ควรตระหนักว่าการตรวจค่า SGPT เป็นเพียงส่วนหนึ่งของการประเมินสุขภาพตับโดยรวม ค่า SGPT ที่ผิดปกติเล็กน้อยอาจไม่ได้บ่งชี้ถึงปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงเสมอไป ในทางกลับกัน ผู้ป่วยบางรายอาจมีโรคตับแม้ว่าค่า SGPT จะอยู่ในเกณฑ์ปกติ

การพบแพทย์เพื่อรับการตรวจประเมินอย่างครอบคลุม รวมถึงการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และการตรวจทางห้องปฏิบัติการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง จะช่วยให้ได้ข้อมูลที่ครบถ้วนและแม่นยำมากขึ้นในการวินิจฉัยและรักษาโรคตับ

การดูแลสุขภาพตับเชิงป้องกัน เช่น การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ การออกกำลังกายสม่ำเสมอ การจำกัดการดื่มแอลกอฮอล์ และการหลีกเลี่ยงสารพิษ ยังคงเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการรักษาสุขภาพตับและควบคุมค่า SGPT ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติในระยะยาว การตรวจสุขภาพเป็นประจำและการปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์จะช่วยให้สามารถดูแลสุขภาพตับได้อย่างมีประสิทธิภาพและป้องกันโรคตับในอนาคต

ร่วมตอบคำถามกับเรา

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง

เอกสารอ้างอิง

พวงทอง ไกรพิบูลย์. ถาม – ตอบ มะเร็งร้ายสารพัดชนิด. กรุงเทพฯ ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2557. 264 หน้า 1.มะเร็ง I.ชื่อเรื่อง. 616.994 ISBN 978-616-08-1170-0

Koski RR (2008). “Omega-3-acid Ethyl Esters (Lovaza) For Severe Hypertriglyceridemia”. Pharmacy and Therapeutics. 33 (5): 271–303. PMC 2683599 Freely accessible.

Watkins PB, Kaplowitz N, Slattery JT, Colonese CR, Colucci SV, Stewart PW, Harris SC (July 2006). “Aminotransferase elevations in healthy adults receiving 4 grams of acetaminophen daily: a randomized controlled trial”. JAMA. 296

Association for Clinical Biochemistry and Laboratory Medicine. Retrieved 7 October 2013.

Paul T. Giboney M.D., Mildly Elevated Liver Transaminase Levels in the Asymptomatic Patient, American Family Physician.