จำปาดะ ผลไม้รสหวานของภาคใต้ ช่วยบำรุงร่างกาย รักษามะเร็งและไข้มาลาเรียได้
จำปาดะ ลักษณะคล้ายขนุนแต่เล็กกว่า ผิวบางและเหนียว เนื้อหุ้มเมล็ดมีสีเหลืองอมขาวถึงสีส้ม ผลสุกเปลือกจะนิ่มและมียางน้อย มีรสหวานและมีกลิ่นหอม

จำปาดะ

จำปาดะ (Champedak) เป็น ผลไม้ชนิดหนึ่งที่มีลักษณะคล้ายกับขนุนแต่มีผลขนาดเล็กกว่า เป็นผลไม้ที่ไม่ค่อยได้ยินบ่อยนัก มีรสชาติหวานอร่อยและมีกลิ่นเฉพาะตัว ส่วนมากมักจะนิยมในทางภาคใต้ของประเทศไทยเนื่องจากเป็นผลไม้ที่มีถิ่นกำเนิดในคาบสมุทรมลายู อินโดนีเซียและเกาะนิวกินี เป็นผลไม้ที่หาซื้อได้ยากเนื่องจากให้ผลปีละครั้งและปลูกกันทางภาคใต้เป็นส่วนมาก ในปัจจุบันมีการนำจำปาดะมาทอดเป็นเมนู “จำปาดะทอด” ซึ่งเป็นที่นิยมมากกว่าจำปาดะในรูปแบบอื่น ๆ

รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของจำปาดะ

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Artocarpus integer
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Champedak”
ชื่อท้องถิ่น : ภาคใต้เรียกว่า “จำดะ” ชาวมาเลเซียเรียกว่า “Bankong” ทั่วไปเรียกกันว่า “ขนุนถิ่นใต้”
ชื่อวงศ์ : วงศ์ขนุน (MORACEAE)
ชื่อพ้อง : Artocarpus champeden (Lour.) Stokes Artocarpus hirsutissimus Kurz Artocarpus integrifolius L.f.

ลักษณะของจำปาดะ

จำปาดะ เป็นไม้ยืนต้นที่มีถิ่นกำเนิดในคาบสมุทรมลายู อินโดนีเซียและเกาะนิวกินี ส่วนในประเทศไทยปลูกได้ดีทางภาคใต้ จำปาดะจะมียางสีขาวอยู่ทุกส่วนของต้น
ใบ : เป็นใบเดี่ยวเรียงสลับกันเป็นรูปวงรี ใบมีสีเขียวเข้มและเป็นมัน
ดอก : เป็นดอกเพศผู้และเพศเมียแยกกันแต่อยู่บนต้นเดียวกัน ดอกมีสีขาวหรือสีเหลือง
ผล : ผลคล้ายขนุนแต่เล็กกว่า เป็นรูปทรงกระบอกไปจนถึงทรงกลม ผิวบางและเหนียว มีสีเขียวหรือสีเหลืองอมน้ำตาล และมีลวดลายเป็นรูปห้าเหลี่ยม มีทั้งที่นูนขึ้นหรือแบนเรียบ เนื้อหุ้มเมล็ดมีสีเหลืองอมขาวถึงสีส้ม ผลอ่อนมีสีน้ำตาลปนเหลือง เปลือกแข็งและมียางมาก ส่วนผลสุกจะเปลือกนิ่มและมียางน้อย มีรสหวานและมีกลิ่นหอม
เมล็ด : เมล็ดมีลักษณะทรงกลมแบน

ขนุนกับจำปาดะต่างกันอย่างไร

จำปาดะ มีขนาดผลเล็กกว่า เปลือกปอกง่ายกว่า เนื้อนิ่มกว่า มีรสหวานและน้ำเยอะกว่า กลิ่นแรงกว่า และไม่มีใยเหนียวหนืดเป็นยางมาคั่นระหว่างเมล็ดเหมือนขนุน
ขนุน ผลสวยกว่าและเคี้ยวง่ายกว่าจำปาดะ

สรรพคุณของจำปาดะ

  • สรรพคุณด้านเสริมภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย เนื้อผลสุกและเมล็ดช่วยบำรุงร่างกาย ช่วยขับสารพิษออกไปจากร่างกาย
  • สรรพคุณด้านประสาทสัมผัสทั้ง 5 บำรุงและรักษาสายตา
  • สรรพคุณด้านป้องกันโรค เปลือกป้องกันโรคมะเร็งและช่วยรักษาโรคมาลาเรีย
  • สรรพคุณด้านไขมัน ช่วยขับไขมัน
  • สรรพคุณด้านระบบขับถ่าย เนื้อผลสุกเป็นยาระบายอ่อน ๆ เนื้อผลอ่อนแก้อาการท้องเสีย
  • สรรพคุณเนื้อผลอ่อนช่วยฝาดสมาน
  • สรรพคุณสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์ เมล็ดช่วยขับน้ำนมในสตรีหลังคลอด ในประเทศมาเลเซียใช้รากเป็นส่วนผสมของยาสมุนไพรแบบดั้งเดิมสำหรับหญิงที่เพิ่งคลอดบุตร

ประโยชน์ของจำปาดะ

1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร ผลสุกนิยมรับประทานสดเป็นผลไม้ นำมาแปรรูปเป็นเมนูของภาคใต้อย่างจำปาดะทอด ทำเป็นขนมหวานอย่างข้าวต้มมัดไส้จำปาดะ เมล็ดใช้ทำเป็นอาหารคาว เช่น นำมาใส่แกงพุงปลา แกงคั่วกะทิ หรือจะรับประทานร่วมกับขนมจีนก็ได้ นำผลอ่อนมาปรุงเป็นอาหาร นำเมล็ดมาต้มหรือเผาเพื่อรับประทาน ใบอ่อนเป็นผักลวกจิ้มหรือรับประทานร่วมกับส้มตำ
2. ใช้ในอุตสาหกรรม ลำต้นใช้ทำเฟอร์นิเจอร์ ใช้เป็นวัสดุก่อสร้างและใช้ทำอุปกรณ์ทำการเกษตร แก่นของต้นสามารถนำไปต้มใช้ย้อมสีจีวรพระได้

คุณค่าทางโภชนาการของจำปาดะ (ผลสุก)

คุณค่าทางโภชนาการของจำปาดะ (ผลสุก) ต่อ 100 กรัม ให้พลังงาน 116 กิโลแคลอรี

สารอาหาร ปริมาณสารอาหาร
โปรตีน 3.0 กรัม
ไขมัน 0.4 กรัม
คาร์โบไฮเดรต 28.6 กรัม
วิตามินเอ 200 หน่วยสากล
วิตามินบี1 0 มิลลิกรัม
วิตามินซี 15 มิลลิกรัม
แคลเซียม 20 มิลลิกรัม 
ฟอสฟอรัส 30 มิลลิกรัม
เหล็ก 1.5 มิลลิกรัม

จำปาดะ เป็นผลไม้ที่นิยมในทางภาคใต้ของประเทศไทย มีรสหวานและอร่อยผิดกับรูปลักษณ์ภายนอกของจำปาดะ เป็นผลไม้ที่มีรูปร่างเหมือนกับขนุนแต่มีขนาดเล็กกว่า สามารถนำทุกส่วนของต้นมาใช้ประกอบอาหารในรูปแบบต่าง ๆ สรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ ช่วยบำรุงร่างกาย เป็นยาระบาย ช่วยขับน้ำนม รักษาโรคมะเร็งและโรคมาลาเรียได้

บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม