กล้วยนวล หรือกล้วยหัวโต กล้วยหายากแต่มีรสชาติหอมหวาน

กล้วยนวล

กล้วยนวล (Ensets) หรือเรียกกันว่า “กล้วยหัวโต” เป็นกลุ่มของกล้วยอบิสซิเนียที่ไม่เป็นที่รู้จักมากนัก เป็นกล้วยที่ค่อนข้างหายากและมีรสหอมหวาน มีผลและดอกที่โดดเด่นอยู่บนต้น กล้วยนวลนั้นนิยมนำมาเป็นส่วนประกอบของอาหารโดยเฉพาะชาวเมี่ยน และยังนำมาเป็นไม้ประดับสวนได้อีกด้วย

รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของกล้วยนวล

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ensete glaucum (Roxb.) Cheesman
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Elephant banana” “Ensets”
ชื่อท้องถิ่น : จังหวัดกรุงเทพมหานครเรียกว่า “กล้วยหัวโต” จังหวัดเชียงใหม่เรียกว่า “กล้วยศาสนา” จังหวัดน่านเรียกว่า “กล้วยโทน” ชาวเมี่ยนเรียกว่า “กล้วยญวน แอพแพละ นอมจื่อต๋าง”
ชื่อวงศ์ : วงศ์กล้วย (MUSACEAE)
ชื่อพ้อง : Musa glauca Roxb.

ลักษณะของกล้วยนวล

กล้วยนวล เป็นไม้ล้มลุกที่มีเขตการกระจายพันธุ์ตั้งแต่ประเทศอินเดีย เนปาล พม่า จีนตอนใต้ และในภูมิภาคมาเลเซียรวมไปถึงนิวกินีและฟิลิปปินส์ ในประเทศไทยพบได้ทั่วทุกภาค
ลำต้น : ลำต้นเดี่ยว ไม่มีไหล น้ำยางเป็นสีเหลืองอมส้ม เป็นไม้ล้มลุกที่มีกาบใบกลายเป็นลำต้นเทียม ลำต้นเทียมมีจุดสีดำม่วงกระจาย ลักษณะเป็นรูปทรงกระบอก โคนต้นกว้างอวบใหญ่ ส่วนกาบลำต้นเป็นสีเขียวและมีนวลหนาสีขาว ไม่มีหน่อที่โคนต้น
ใบ : เป็นใบเดี่ยวรูปวงรียาวขอบขนาน ปลายใบยาวคล้ายหาง ส่วนโคนใบมีลักษณะเป็นรูปลิ่ม แผ่นใบเกลี้ยงเป็นสีเขียวเข้ม ท้องใบมีนวลหนา ก้านใบยาวเป็นสีเขียวนวลและมีร่องเปิดที่เส้นกลางใบ มีก้านใบสั้น
ดอก : ออกดอกเป็นช่อขนาดใหญ่คล้ายระฆังห้อยดิ่งลง ปลีมีใบประดับขนาดใหญ่สีเขียวเรียงสลับและชิดติดกันตั้งแต่โคนจนถึงปลาย ช่อดอกหรือปลีมีลักษณะเป็นรูปกรวย มีใบประดับเรียงซ้อนเหลื่อมกัน มีนวลติดทนอยู่ด้านใน กลีบรวมเชื่อมติดกัน
ผล : ผลอยู่รวมกันเป็นหวีภายในปลี เป็นผลเดี่ยวรูปวงรีสั้น ๆ และมีสันตามยาว ภายในผลมีเนื้อเยื่อบาง ๆ
เมล็ด : เมล็ดมีสีดำขนาดใหญ่ ผิวเรียบและแข็งมาก

สรรพคุณของกล้วยนวล

• สรรพคุณจากรากเหง้า เป็นยาแก้ถ่ายท้อง
• สรรพคุณจากน้ำใสที่อยู่ในโพรงหัว รักษาผมร่วง

ประโยชน์ของกล้วยนวล

1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร ผลอ่อนนำมาใช้ทำส้มตำกล้วย รับประทานสดหรือจะใช้ผลดิบเป็นเครื่องเคียง ยอดอ่อนนำมาใช้ทำแกงหยวกกล้วยใส่ไก่ ชาวเมี่ยนนิยมนำปลีกล้วยไปทำแกง
2. ใช้ในการเกษตร กาบกล้วยใช้เป็นอาหารสุกร
3. เป็นไม้ปลูกประดับ
4. ประยุกต์ใช้ ใบนำมาใช้รองผักหญ้าหรือรองข้าวเหนียวตอนอุ่นในลังถึง กาบใบนำมาทำเชือกสำหรับรัดสิ่งของหรือใช้สับทำปุ๋ยใส่โคนต้นไม้อื่น

กล้วยนวล เป็นไม้ล้มลุกที่หาได้ยากแต่มีรสชาติหวานอร่อย สามารถนำมาประกอบอาหารได้หลากหลาย ชาวเมี่ยนนิยมนำไปทำแกง นอกจากนั้นยังเป็นไม้ประดับสวนและใช้เป็นเชือกได้ มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ เป็นยาแก้ถ่ายท้องและรักษาผมร่วงได้

บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม

เอกสารอ้างอิง
หนังสือสมุนไพรในอุทยานแห่งชาติภาคกลาง. “กล้วยนวล”. (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ, รศ.ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, กัญจนา ดีวิเศษ). หน้า 65.
โครงการเผยแพร่ข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นบนพื้นที่สูง, สถาบันวิจัยและพัฒนาที่สูง (องค์การมหาชน). “กล้วยหัวโต, กล้วยนวล”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: eherb.hrdi.or.th. [02 ก.พ. 2014].
ผักพื้นบ้านในประเทศไทย กรมส่งเสริมการเกษตร. “กล้วยนวล”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: ftp://smc.ssk.ac.th/intranet/Research_AntioxidativeThaiVegetable/. [02 ก.พ. 2014].
สำนักงานหอพรรณไม้, สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. (29 พฤศจิกายน 2547). “กล้วยนวล”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.dnp.go.th/botany/. [02 ก.พ. 2014].
ห้องสมุดความรู้การเกษตร, กรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. “กล้วยนวล”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.doae.go.th/library/html/index_netscape.html. [02 ก.พ. 2014].