ส้มจี๊ด
ส้มจี๊ด (Kumquats) หรือ ส้มกิมจ้อ เป็นพืชท้องถิ่นในประเทศจีน แล้วแพร่กระจายพันธุ์ไปญี่ปุ่น ไต้หวัน และเกาหลี ภาษาจีนกวางตุ้งเรียกว่า ก่ำควิด เป็นที่มาของชื่อ kumquat ( คัมควอท ) มาจากภาษาจีน หมายถึง หมายถึงส้มแมนดารินที่มีสีทอง มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ Citrus japonica Thunb
ลักษณะ
- ต้น เป็นไม้พุ่มสูงประมาณ 1.5 – 3 เมตร ที่กิ่งจะมีหนามแหลม และยาวประมาณ 1 – 3 เซนติเมตร มีเขตกระจายพันธุ์ในเอเชียตะวันตก [1]
- ใบ เป็นใบประกอบแบบลดรูป มีใบย่อย 1 ใบ ใบมีลักษณะเป็นรูปไข่ ที่ปลายใบจะแหลม โคนใบแหลม กว้างประมาณ 2 – 4 เซนติเมตร ยาวประมาณ 4 – 7 เซนติเมตร ที่แผ่นใบจะหนาเนียน ผิวใบมีสีเขียว มีหูใบที่เล็ก [1]
- ดอก เป็นดอกเดี่ยว มักออกรวมเป็นกลุ่ม ดอกมีสีขาวและมีกลิ่นหอม ดอกจะออกที่ตามซอกใบกับที่ปลายกิ่ง มีกลีบเลี้ยงเป็นรูปถ้วย ที่ปลายเป็น 5 แฉก มีกลีบดอก 5 กลีบ ร่วงง่าย ถ้าดอกบานจะมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.5 – 2.5 เซนติเมตร มีเกสรเพศผู้เป็นจำนวนมาก [1]
- ผล มีลักษณะเหมือนส้มทั่วไป แต่ขนาดเล็กกว่า เป็นส้มกินเปลือก ผลมีขนาดที่เล็กและกลม เส้นผ่านศูนย์กลางมีขนาดประมาณ 1.5 – 3 เซนติเมตร ผลมีผิวที่บางมีสีส้มและมีกลิ่นหอม ถ้าผลสุกจะมีสีส้ม มีรสเปรี้ยว มีเมล็ด 1 – 3 เมล็ด [1]
สรรพคุณของต้นส้มจี๊ด
- ผลสามารถช่วยแก้ภูมิแพ้ที่สำแดงอาการทางลำคอ [3]
- สามารถช่วยในการย่อยอาหารได้ [2]
- สามารถช่วยแก้เสียงแหบได้ [3]
- ผลมีฤทธิ์เย็น และมีรสเปรี้ยวอมหวาน มีสรรพคุณที่ช่วยหล่อลื่นปอด [3]
- นำผลมาดองกับเกลือแล้วทำให้แห้ง ใช้อมช่วยแก้อาการเจ็บคอ [1]
- มีวิตามินสูง นำมาทำน้ำส้มคั้นใช้ผสมกับเกลือเล็กน้อย จิบกินแก้อาการไอ [1],[3]
- น้ำในผลมาผสมกับเกลือ กินเป็นยาขับเสมหะ [1],[3]
- ชาส้มจี๊ดช่วยรักษา ปอดเป็นอวัยวะที่ดูดซับอารมณ์ ความเศร้า คนที่มีเรื่องเศร้า หรือร้องไห้บ่อย จะสูญเสียพลังปอด และจะทำให้ปอดชื้น มีเสมหะ หายเป็นหวัดยาก [3]
- เปลือกผลที่ดิบสามารถนำมารับประทานสด ๆ ช่วยขับลม และช่วยแก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ชาส้มมีสรรพคุณที่ช่วยแก้ท้องอืด มีลมในท้อง มีอาการลมตีขึ้นทำให้คลื่นไส้อาเจียน
วิธีทำชาส้มจี๊ด
เตรียมส้มสด 5 – 8 ลูก น้ำตาลกรวด 20 กรัม หั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ นำใส่ในถ้วยชา แล้วใส่น้ำตาลกรวดเท่าที่ต้องการชงในน้ำร้อน ปิดฝาอบจนมีกลิ่นหอม ให้ดื่มขณะที่อุ่น [3]
ประโยชน์ของต้นส้มจี๊ด
- สามารถปลูกเป็นไม้ประดับได้ [2]
- ผมมีวิตามินเอ วิตามินซี และกรดอินทรีย์หลายชนิดที่มีประโยชน์ [2]
- ผลมีรสที่เปรี้ยว สามารถนำมาใช้ปรุงอาหาร ชา เชื่อม แยม และสามารถนำเปลือกผลห่าม ๆ มาจิ้มกับน้ำพริก [1],[2]
- เปลือกผลสามารถนำมาทำน้ำมันหอมระเหยได้ เพราะที่เปลือกผลมีน้ำมันหอมระเหย
คุณค่าทางโภชนาการ
คุณค่าทางโภชนาการต่อ 100 กรัม ให้พลังงาน 71 กิโลแคลอรี
| สารอาหาร | ปริมาณสารที่ได้รับ |
| วิตามินบี 1 | 0.037 มิลลิกรัม (3%) |
| วิตามินบี 2 | 0.09 มิลลิกรัม (8%) |
| วิตามินบี 3 | 0.429 มิลลิกรัม (3%) |
| วิตามินบี 5 | 0.208 มิลลิกรัม (4%) |
| วิตามินบี 6 | 0.036 มิลลิกรัม (3%) |
| วิตามินบี 9 | 17 ไมโครกรัม (4%) |
| วิตามินซี | 43.9 มิลลิกรัม (53%) |
| วิตามินอี | 0.15 มิลลิกรัม (1%) |
| คาร์โบไฮเดรต | 15.9 กรัม |
| ไขมัน | 0.86 กรัม |
| น้ำตาล | 9.36 กรัม |
| โปรตีน | 1.88 กรัม |
| ใยอาหาร | 6.5 กรัม |
| วิตามินเอ | 15 ไมโครกรัม (2%) |
| ลูทีนและซีแซนทีน | 129 ไมโครกรัม |
| สังกะสี | 0.17 มิลลิกรัม (2%) |
| โคลีน | 8.4 มิลลิกรัม (2%) |
| ธาตุเหล็ก | 0.86 มิลลิกรัม (7%) |
| แมงกานีส | 0.135 มิลลิกรัม (6%) |
| โพแทสเซียม | 186 มิลลิกรัม (4%) |
| โซเดียม | 10 มิลลิกรัม (1%) |
| ฟอสฟอรัส | 19 มิลลิกรัม (3%) |
| แมกนีเซียม | 20 มิลลิกรัม (6%) |
สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth
เอกสารอ้างอิง
พรรณไม้ในประเทศ. “ส้ม จี๊ด”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.vegetation.thmy.com. [21 ต.ค. 2014].
หนังสือผลไม้ 111 ชนิด : คุณค่าอาหารและการกิน (นิดดา หงส์วิวัฒน์ และทวีทอง หงส์วิวัฒน์). “ส้มกิมจ๊อ”.
โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย นนทบุรี. “ชาส้มจี๊ด (น้ำกิมกิก)”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.skn.ac.th/skl/project/49/te/menu.htm. [21 ต.ค. 2014].
อ้างอิงรูปจาก
1.https://www.thespruce.com/
2.https://www.specialtyproduce.com/
