ชะลูด ใช้เป็นยาสมุนไพรและใช้ทำเครื่องหอม

ชะลูด

ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Alyxia reinwardtii Blume ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ คือ Alyxia reinwardtii var. lucida (Wall.) Markgr., Alyxia nitens Kerr หรือ ช่อสั้น Alyxia schlechteri H.Lév.[2] จัดอยู่ในวงศ์ตีนเป็ด (APOCYNACEAE)[1]ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ คือ ลูด (ปัตตานี), ชะนูด (สุราษฎร์ธานี), ขี้ตุ่น ช้างตุ่น ต้นธูป (ภาคอีสาน), ชะลูด (ตราด, ภาคกลาง), นูด (ภาคใต้), ชะรูด (ไทย)[1],[2]

ลักษณะต้นชะลูด

• ลักษณะของต้น[1]
  – เป็นพรรณไม้เถาขนาดเล็ก
  – ลำต้นเกลี้ยง
  – เปลือกต้นเป็นสีดำ
  – ทุกส่วนของต้นนั้นจะมีน้ำยางสีขาว
  – พรรณไม้ชนิดนี้มักขึ้นกระจัดกระจายอยู่ในป่าดิบทางภาคตะวันออกเฉียงใต้และทางภาคใต้
• ลักษณะของเถา[2]
  – เป็นไม้เถาเนื้อแข็ง ขนาดเล็ก
  – เปลือกค่อนข้างดำและเกลี้ยง
  – มียางสีขาวขุ่น
  – เถาที่เก็บมาแล้วจะต้องนำมาทุบเพื่อลอกเอาเปลือกสีดำข้างนอกทิ้ง
  – แล้วลอกเอาแต่เนื้อที่หุ้มแก่นไม้มาใช้เป็นยาโดยนำมาผึ่งให้แห้ง
  – เปลือกไม้ก็จะม้วนเป็นแผ่นบาง ๆ
  – มีสีขาว กลิ่นหอมเย็น
• ลักษณะของใบ[1]
  – เป็นใบเดี่ยว
  – ออกอยู่รอบ ๆ ข้อ ข้อละ 3 ใบ
  – ใบเป็นรูปขอบขนานหรือรูปรี
  – ปลายใบแหลมหรือมน
  – โคนใบเป็นครีบ
  – ขอบใบม้วนลง
  – ใบมีความกว้าง 2.5-4 เซนติเมตร และมีความยาว 3.5-9 เซนติเมตร
  – แผ่นใบด้านบนเป็นมัน
  – เนื้อใบหนาและแข็ง
  – มีก้านใบยาว 3-7 เซนติเมตร
• ลักษณะของดอก[1]
  – ออกดอกเป็นช่อตามง่ามใบ
  – ช่อละ 4-10 ดอก
  – ดอกมีกลิ่นหอม
  – เป็นสีเหลือง
  – ดอกมีใบประดับเป็นรูปขอบขนาน
  – ปลายใบประดับจะแหลม
  – มีความยาว 1 มิลลิเมตร
  – กลีบรองกลีบดอกจะมีอยู่ 5 กลีบ
  – เมื่อดอกบานจะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1 มิลลิเมตร
  – โคนกลีบติดกันเป็นท่อยาวประมาณ 7 มิลลิเมตร
  – ตรงคอท่อจะแคบและมีขน
  – ดอกมีเกสรเพศผู้ 5 อัน จะติดอยู่ภายในใกล้กับปากท่อดอก
  – ก้านเกสรมีขนาดสั้นมาก
  – ท่อเกสรเพศเมียมีความเรียวยาว
  – รังไข่นั้นจะมีอยู่ 2 ช่อง ซึ่งจะแยกออกจากกัน
• ลักษณะของผล[1]
  – ผลเป็นรูปทรงรี
  – มีความยาว 1 เซนติเมตร
  – เมื่อผลแห้ง จะมีความแข็ง

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของชะลูด

• เปลือกต้นมีสาร alyxialactone, coumarin, irridoid glycoside, saponin[2]
• จากการศึกษาพบว่าสมุนไพรชนิดนี้มีฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อเรียบของลำไส้และมดลูก[2]
• การศึกษาทางพิษวิทยา ด้วยการนำมาทดสอบพิษเฉียบพลันของสารสกัดจากเปลือกด้วยเอทานอล 50% โดยนำมาให้หนูทดลองกินและให้โดยการฉีดเข้าใต้ผิวหนังของหนูในขนาด 10 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม หรือคิดเป็น 1,613 เท่า เมื่อเปรียบเทียบกับขนาดที่ใช้รักษาในคน ตรวจไม่พบอาการเป็นพิษ[2]

สรรพคุณของชะลูด

• เถา สามารถนำมาใช้ปรุงเป็นยาแก้พิษในเลือดและน้ำเหลือง[2]
• เถา สามารถใช้เป็นยาแก้ลมวิงเวียน แก้อาการอ่อนเพลีย[2]
• เปลือกเถาชั้นใน ช่วยบำรุงดวงจิตให้ชุ่มชื่น[2]
• เนื้อไม้ และเปลือกเถาชั้นใน สามารถใช้เป็นยาบำรุงหัวใจได้[1],[2]
• เปลือกเถาชั้นใน มีกลิ่นหอมและชุ่มชื่น สามารถนำมาใช้เป็นยาบำรุงกำลัง[1],[2]
• ราก สามารถนำมาใช้เป็นยารักษาพิษไข้ พิษเสมหะ และลม[1]
• ราก ช่วยแก้อาการใจสั่นหรืออาการหงุดหงิดได้[1]
• เนื้อไม้ สามารถนำมาใช้เป็นยารักษาลมและยาขับลม[1]
• เปลือกเถาชั้นใน ช่วยแก้ดีพิการ[2]
• เปลือกเถาชั้นใน ช่วยแก้อาการปวดบวม[2]
• เปลือกเถาชั้นใน ช่วยขับผายลม[2]
• เปลือกเถาชั้นใน ช่วยบำรุงครรภ์รักษา[2]
• เปลือกเถาชั้นใน ช่วยแก้อาการปวดในท้อง แก้ปวดมวนท้อง[2]
• เปลือก ใช้ร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ อีกในตำรับ สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้อาการวิงเวียน หน้ามืดตาลาย ใจสั่น คลื่นเหียน อาเจียน ช่วยแก้ลมจุกแน่นในท้อง[2]
• เปลือก มีสรรพคุณเป็นยาแก้สะอึก แก้ดีพิการ แก้ลม ส่วนรากใช้เป็นยาแก้ลม แก้พิษไข้ แก้พิษเสมหะ เนื้อต้นใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ ช่วยขับผายลม[3]
• เปลือก สามารถใช้แก้อาการปวดมวนท้องหรือไซ้ท้อง และช่วยขับผายลม[3]
• ใบและผล สามารถใช้เป็นยาแก้ไข้ร้อนใน แก้สะอึก กระสับกระส่าย แก้ดีพิการ แก้คุดทะราด[3]
• ลำต้น สามารถนำมาใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้ตกขาวแก้เหน็บชา ใช้เข้ายาแก้กระษัยเส้น แก้อาการปวดเมื่อยเนื่องจากการทำงานหนัก[3]
• รากและเถา สามารถนำมาใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็นยาบำรุงหัวใจ[3]

ประโยชน์ของชะลูด

• นิยมนำมาปลูกไว้เพื่อนำมาใช้ทำเครื่องหอมและใช้เป็นยาสมุนไพร[1]
• เปลือกชั้นใน สามารถนำมาใช้ปรุงแต่งผ้าให้มีกลิ่นหอม ใช้ปรุงแต่งกลิ่นใบยาสูบหรือใช้อบเสื้อผ้า หรือนำมาใช้ทำเป็นเครื่องหอมได้[1]
• สามารถนำมาปลูกเป็นไม้ประดับซุ้มได้ แต่ต้องมีต้นไม้อื่นหรือเสาให้เลื้อยเกาะ เจริญเติบโตได้ดีในดินชื้นที่ระบายน้ำได้ดี (คณะสารสนเทศและการสื่อสาร มหาวิทยาลัยแม่โจ้)

สั่งซื้อ อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “ชะ ลูด”. หน้า 251-252.
2. ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “ชะ ลูด”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.thaicrudedrug.com. [12 ก.ย. 2014].
3. ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “ชะ ลูดช่อสั้น”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.phargarden.com. [12 ก.ย. 2014].

อ้างอิงรูปจาก
1.https://alchetron.com/Alyxia
2.https://powo.science.kew.org/taxon/