เฟื่องฟ้า ราชินีแห่งไม้ประดับ เป็นทั้งยารักษาและความสวยงามให้กับบ้าน

เฟื่องฟ้า

เฟื่องฟ้า (Paper flower) เป็นต้นไม้ในไทยที่โด่งดังและมีความสวยงามจนนิยมปลูกกันอย่างแพร่หลาย สามารถพบได้ทั่วไปในประเทศไทยและยังเป็นต้นไม้มงคลที่สำคัญ เชื่อกันว่าหากบ้านใดปลูกเฟื่องฟ้าจะช่วยเสริมสร้างคุณค่าให้แก่ชีวิตของเรามากยิ่งขึ้น อีกทั้งยังเป็นไม้ที่ได้ชื่อว่า “ราชินีแห่งไม้ประดับ” เหมาะอย่างมากในการปลูกประดับสถานที่หรือในบ้าน นอกจากนี้ยังมีสรรพคุณทางยาได้ด้วย และยังสามารถนำดอกมาชุบแป้งทอดเพื่อรับประทานได้ด้วยเช่นกัน

รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของเฟื่องฟ้า

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Bougainvillea glabra Choisy
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Paper flower” “Bougainvillea”
ชื่อท้องถิ่น : ภาคกลางเรียกว่า “ตรุษจีน” ภาคเหนือเรียกว่า “ดอกกระดาษ ดอกโคม” จังหวัดกรุงเทพมหานครเรียกว่า “ดอกต่างใบ” จีนกลางเรียกว่า “เย่จื่อฮวา จื่อซานฮวา”
ชื่อวงศ์ : วงศ์บานเย็น (NYCTAGINACEAE)

ประวัติเฟื่องฟ้า

เฟื่องฟ้า ถูกค้นพบครั้งแรกเมื่อปี ค.ศ. 1766 – 1769 ในประเทศบราซิลโดยนักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศส และเข้ามาในประเทศไทยเป็นครั้งแรกเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2423 หรือในรัชกาลที่ 5 มีการนำพันธุ์ของต้นเฟื่องฟ้าเข้ามาจากประเทศสิงคโปร์และนำเข้าจากต่างประเทศมากมาย จากนั้นเฟื่องฟ้ากลายเป็นที่นิยมและเกิดสายพันธุ์ใหม่เนื่องจากเฟื่องฟ้าเป็นไม้ที่เจริญเติบโตได้ดีในประเทศไทย
การใช้ดอกเฟื่องฟ้าเป็นยาในประเทศจีน ในประเทศจีนนำเฟื่องฟ้ามาใช้เป็นยาโดยใช้ดอกที่มีสีม่วงหรือสีแดง แต่ไม่นิยมใช้ดอกสีขาว

ลักษณะของเฟื่องฟ้า

เฟื่องฟ้า เป็นไม้ยืนต้นประเภทพุ่มกึ่งเลื้อยที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศบราซิล สามารถพบได้ตามที่สาธารณะทั่วไปในประเทศไทย
ลำต้น : ลำต้นมีลักษณะกลมใหญ่ เนื้อแข็ง ผิวเป็นสีเทาหรือสีน้ำตาล เปราะและหักได้ง่าย มีหนามขึ้นตามลำต้นอยู่เหนือใบ ต้นเป็นทรงพุ่มที่สามารถตัดแต่งและบังคับทิศทางการเจริญเติบโตได้
ใบ : เป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับกันเป็นรูปไข่ รูปวงรีหรือรูปหัวใจ ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ แผ่นใบเป็นสีเขียว ผิวใบเรียบ ใบบางและมีหนามอยู่ตามง่ามใบ
ดอก : ออกดอกเป็นกระจุกตามง่ามใบและปลายกิ่ง ในหนึ่งดอกจะมีใบดอก 3 ใบเชื่อมติดกัน มีเกสรเป็นรูปทรงกระบอกสีเขียว สามารถพบได้หลายสี ได้แก่ สีม่วง สีแดง สีขาว สีชมพู สีเหลือง เป็นต้น ดอกมีลักษณะบางคล้ายกับกระดาษ ลักษณะเป็นรูปไข่ปลายแหลม
ผล : ผลมีขนาดเล็ก ลักษณะเป็นสัน 5 เหลี่ยม เปลือกแข็งและมีเมล็ดติดกับเปลือก

สรรพคุณของเฟื่องฟ้า

• สรรพคุณจากดอก ช่วยบำรุงหัวใจและระบบขับถ่าย
  – เป็นยาสุขุมที่ออกฤทธิ์ต่อตับ เป็นยาแก้ประจำเดือนมาผิดปกติหรือไม่มา รักษาอาการตกขาวของสตรี ทำให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น ด้วยการใช้ดอกที่เป็นยาแห้งครั้งละ 10 – 15 กรัม มาต้มกับน้ำแล้วดื่มหรือใช้ร่วมกับตัวยาอื่น ๆ ในตำรับยาตามที่ต้องการได้
• สรรพคุณจากรากของเฟื่องฟ้าดอกขาว เป็นยาแก้พิษต่าง ๆ

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของเฟื่องฟ้า

เฟื่องฟ้าพบสารจำพวก Bougainvillein เช่น Betanidinm Bougainvillea, 6-o-B-Sophoroside, Verbascose Isobetanidin เป็นต้น

ประโยชน์ของเฟื่องฟ้า

1. เป็นส่วนประกอบของอาหาร นำดอกเฟื่องฟ้ามาชุบแป้งทอด
2. เป็นไม้ปลูกประดับ นิยมปลูกลงกระถาง ปลูกในสวน ปลูกตามที่สาธารณะในประเทศไทย เป็นต้นที่นิยมเนื่องจากดูแลรักษาได้ง่ายและทนความแล้งได้ดี เมื่อมีอากาศเย็นจะมีดอกออกเต็มต้น
3. เป็นความเชื่อ คนไทยโบราณมีความเชื่อว่า หากบ้านใดปลูกต้นเฟื่องฟ้าไว้เป็นไม้ประจำบ้านจะสามารถช่วยสร้างคุณค่าของชีวิตให้สูงขึ้น และยังเชื่อกันว่าต้นเฟื่องฟ้าเป็นไม้มงคลสำคัญของตรุษจีนเพราะต้นเฟื่องฟ้าสามารถออกดอกได้บานสะพรั่งในช่วงเทศกาลตรุษจีน ดังนั้นจึงเชื่อว่าเมื่อช่วงดอกเฟื่องฟ้าบานจะแสดงถึงความเบิกบาน สว่างไสวและความรุ่งเรืองที่ก้าวไกลแห่งชีวิต ควรปลูกต้นเฟื่องฟ้าไว้ทางทิศตะวันออกและผู้ปลูกควรปลูกในวันพุธ ทั้งนี้ผู้ปลูกควรเป็นสตรีเพราะเฟื่องฟ้าเป็นราชินีแห่งไม้ประดับจึงเหมาะสมอย่างยิ่งกับสุภาพสตรี

วิธีการทำเมนู “ดอกเฟื่องฟ้าชุบแป้งทอด”

1. นำดอกเฟื่องฟ้ามาชุบในแป้งชุบทอด
2. รอให้น้ำมันร้อนจัดแล้วใส่ดอกเฟื่องฟ้าที่ชุบแป้งลงไปทอดจนเหลืองกรอบ
3. จากนั้นตักขึ้นมารอจนน้ำมันสะเด็ด
4. นำมารับประทานกับน้ำจิ้ม

เฟื่องฟ้า เป็นไม้ประดับที่สำคัญของคนไทยเนื่องจากเป็นไม้มงคลและนิยมปลูกกันในที่สาธารณะเป็นจำนวนมาก เป็นไม้ที่มีดอกหลากหลายสีและหลายสายพันธุ์ นอกจากนั้นยังมีสรรพคุณทางยาในการรักษาได้ด้วย หากบ้านใดปลูกเฟื่องฟ้าและอยากรับประทานดอกก็สามารถนำมาชุบแป้งทอดได้ ดอกจะมีรสขมฝาดแต่จะมีรสชาติดีเมื่อรับประทานกับน้ำจิ้ม มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ ช่วยบำรุงหัวใจและระบบขับถ่าย แก้ประจำเดือนมาผิดปกติ แก้พิษและช่วยให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น

เฟื่องฟ้า ราชินีแห่งไม้ประดับ เป็นทั้งยารักษาและความสวยงามให้กับบ้าน
เฟื่องฟ้า เป็นต้นไม้ในไทย มีความสวยงาม มีสรรพคุณทางยา ดอกนำมาชุบแป้งทอดเพื่อรับประทานได้
เฟื่องฟ้า,ตรุษจีน,ดอกกระดาษ,ดอกโคม,ดอกต่างใบ,เย่จื่อฮวา

บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม

เอกสารอ้างอิง
หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. “เฟื่องฟ้า”. (วิทยา บุญวรพัฒน์). หน้า 412.
สวนพฤกษศาสตร์คลองไผ่, สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “เฟื่องฟ้า” [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.rspg.or.th/plants_data/kp_bot_garden/kpb.htm. [11 พ.ค. 2014].
ไขปริศนา พฤกษาพรรณ, สถาบันนวัตกรรมการเรียนรู้ มหาวิทยาลัยมหิดล. “เฟื่องฟ้า”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.il.mahidol.ac.th/e-media/plants/. [11 พ.ค. 2014].
โรงเรียนสตรีศรีสุริโยทัย. “ต้นเฟื่องฟ้า”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.suriyothai.ac.th. [11 พ.ค. 2014].
ไทยรัฐออนไลน์. “ผลิตขนมดอกไม้สีรุ้ง ความสวยงามที่บริโภคได้”. (ผศ.อุจิตชญา จิตรวิมล). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.thairath.co.th. [11 พ.ค. 2014].