สารวัดค่ามะเร็งรังไข่ Cancer Antigen 125 ( CA 125 )

Cancer Antigen 125 ( CA 125 ) คืออะไร

Cancer Antigen 125 ( CA 125 ) คือ สารที่ใช้สำหรับการวัดหาค่าการป่วยมะเร็งรังไข่ ซึ่งจะให้ผลลัพธ์ที่มีความแม่นยำที่สุด ค่า CA125 มักมีค่าขึ้นสูงในผู้ป่วย มะเร็งรังไข่ ชนิด non-mucinous type รวมทั้งมะเร็งตับอ่อน, มะเร็งปอด, มะเร็งของระบบทางเดินอาหาร, มะเร็งตับอาจพบ CA 125 สูงกว่าปกติได้ในหญิงตั้งครรภ์ รวมทั้งผู้ป่วยที่มีการอักเสบของช่องท้อง ( peritonitis ) และอวัยวะภายในช่องท้อง, ตับอ่อนอักเสบ ( acute pancreatitis ), ตับแข็ง ( cirrhosis ), การอักเสบของอวัยวะภายในช่องเชิงกราน

รังไข่ มีหน้าที่อะไร

หน้าที่ของรังไข่ คือ เป็นที่เกิดของไข่ หรือ โอวุม ( Ovum ) ซึ่งเป็นเซลล์สืบพันธุ์ของเพศหญิงทำหน้าที่ตกไข่อย่างน้อย 1 เซลล์ ( หรือไข่ 1 ฟอง ) ในหนึ่งรอบเดือนช่วงวัยเจริญพันธุ์เพื่อพร้อมสำหรับการผสมกับอสุจิ รังไข่จะสร้างฮอร์โมนเพศหญิงหรือเอสโตรเจน ( Estrogen ) จากเซลล์หลักคือ Granulosa Cell และจาก Theca Cell ( เป็นส่วนน้อย ) ฮอร์โมนนเอสโตรเจนจะทำให้เกิดลักษณะภายนอกของเพศหญิง เช่น การเริ่มมีประจำเดือน การเกิดเต้านม มีขนมที่อวัยวะเพศ มีไขมันใต้ผิวหนังบริเวณสะโพกและต้นขา เป็นต้น สร้างฮอร์โมนโพรเจสเทอโรนหรือโปรเจสติน ( Progesterone, Progestin ) ทำหน้าที่ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเยื่อบุโพรงมดลูก เพื่อให้พร้อมรับการฝังตัวของรกเมื่อตั้งครรภ์ หรือกลายเป็นเลือดประจำเดือนถ้าไม่เกิดการตั้งครรภ์ เป็นต้น

Cancer Antigen 125 ใช้ตรวจมะเร็งรังไข่

1. CA 125 ใช้เพื่อตรวจหาสัญญาณบ่งชี้มะเร็งรังไข่ในผู้หญิง และใช้สำหรับติดตามผลการรักษา เพื่อทราบว่าการรักษาให้ผลดีหรือล้มเหลวอย่างไร

2. CA 125 เป็นสารวัดค่ามะเร็งที่มีความไวมากจึงสามารถตรวจพบมะเร็งได้ดีกว่าสารชนิดอื่นๆ ซึ่งพบว่ามีความไวกว่าค่า AFP และค่า HCG มากทีเดียว

3. ถึงแม้ว่า CA 125 จะเป็นสารวัดค่ามะเร็งรังไข่ที่มีความไวมาก แต่ก็มีความแม่นยำเพียงแค่ 80% เช่นกัน เพราะพบว่าในผู้หญิงบางคนที่ป่วยด้วยโรคมะเร็งรังไข่ แต่เมื่อตรวจกลับไม่พบค่าความผิดปกติของ CA 125 ได้เช่นกัน

ค่า Cancer Antigen 125  จะช่วยยืนยันอาการป่วยที่บ่งชี้ถึงมะเร็งรังไข่ได้ดีโดยเฉพาะผู้หญิงที่มีอาการท้องบวมหรือคลำเจอก้อนเนื้อบริเวณท้องน้อยที่โตผิดปกติ

4. อย่างไรตามแม้จะตรวจพบว่าความผิดปกติที่ยืนยันได้ว่ากำลังป่วยด้วยมะเร็งรังไข่ ก็ต้องรีบไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทันที เพื่อตรวจมะเร็งมดลูกโดยตรงอีกครั้ง โดยอาจใช้วิธีการอัลตราซาวด์หรือวิธีอื่นๆ ที่เหมาะสม   

5. CA 125 สามารถใช้ตรวจเพื่อติดตามผลการรักษาได้ โดยหากพบว่าหลังการรักษายังคงมีค่า CA 125 สูงกว่า 3,535 units / mL ก็จะถือว่าผู้ป่วยยังมีเซลล์มะเร็งหลงเหลืออยู่ ซึ่งต้องได้รับการพิจารณาจากแพทย์เพื่อทำการรักษาต่อทันที

6. อย่างไรก็ตามแม้ว่าจะตรวจพบว่า Cancer Antigen 125 มีค่าที่สูงกว่าปกติ แต่ก็อาจไม่ใช่โรคมะเร็งก็ได้ ซึ่งอาจจะเป็นเพราะความผิดปกติของอวัยวะส่วนอื่นๆ เช่น โรคตับแข็ง เยื่อบุช่องท้องอักเสบหรืออุ้งเชิงกรานอักเสบ เป็นต้น หรือในบางคนที่มีสุขภาพปกติ ก็อาจตรวจพบค่า CA 125 ที่สูงเกินค่าปกติได้เหมือนกัน

ดังนั้นจึงสรุปได้ว่า เมื่อมีการตรวจพบค่า CA 125 ที่สูงกว่าปกติก็อย่าเพิ่งตื่นตระหนกหรือตกใจจนเกินไป เพราะผลลัพธ์ที่ได้อาจไม่เป็นอย่างที่คิด โดยอาจเป็นเพราะ

มีค่า CA 125 สูงกว่าปกติ แต่ความจริงแล้วไม่ได้ป่วยด้วยโรคอะไรเลย
มีค่า CA 125 สูงกว่าปกติ แต่ไม่ได้ป่วยด้วยโรคมะเร็ง โดยอาจจะป่วยด้วยโรคอื่นๆที่มีผลต่อค่าดังกล่าว
มีค่า CA 125 สูงโดยคาดว่าน่าจะเป็นมะเร็ง แต่เมื่อตรวจวินิจฉัยกับแพทย์แล้ว กลับพบว่าไม่ได้ป่วยด้วยโรคมะเร็งแน่นอน

ค่าปกติของ CA 125 คือเท่าไหร่

ค่าความผิดปกติของ Cancer Antigen 125

หากค่า CA 125 น้อยกว่า 35 units / mL คือ ปกติ

ค่า Cancer Antigen 125  มากปกติ

หากค่า CA 125 มากกว่า 35 units / mL คือ ผิดปกติ ซึ่งอาจเป็นโรคมะเร็งรังไข่ มะเร็งเต้านม มะเร็งในช่องภายในที่ไม่ใช่ช่องทางรังไข่ของอวัยวะสืบพันธุ์ผู้หญิง อาจเป็นโรคตับแข็ง โรคตับอ่อนอักเสบ หรือกำลังตั้งครรภ์หรือเยื่อบุช่องท้องอักเสบ เป็นต้น

ร่วมตอบคำถามกับเรา

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง

เอกสารอ้างอิง

พวงทอง ไกรพิบูลย์. รู้ก่อน เข้าใจว่า การตรวจรักษามะเร็ง. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น,2557. 240 หน้า 1.มะเร็ง I.ชื่อเรื่อง. 616.994 ISBN 978-616-08-1647-7

WHO (October 2010). Cancer. World Health Organization. Retrieved 5 January 2011.

Cancer risk. British Journal of Cancer. 2010.