Urine Glucose
Urine Glucose หรือชื่ออื่นๆ คือ Urine Sugar Test และ Glucosuria Test เป็นค่าที่ใช้ตรวจสอบเพื่อหาน้ำตาลกลูโคสในปัสสาวะ ว่ามีอยู่มากน้อยเพียงใด ซึ่งค่าตัวเลขที่ได้ออกมานั้นก็จะเป็นสัญญาณที่บ่งชี้ได้ ว่าผู้ตรวจเป็นโรคเบาหวานหรือโรคไตหรือไม่ โดยหากพบว่าเข้าข่ายโรคดังกล่าว ก็จะได้ทำการตรวจอย่างละเอียดและทำการรักษาได้ทันตั้งแต่เนิ่นๆ นั่นเอง
ข้อบ่งชี้ในการตรวจ Urine Glucose
1. กลูโคสเป็นน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว ที่ได้จากการย่อยสลายอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตจนได้เป็นน้ำตาลออกมา จากนั้นตับก็จะผลิตฮอร์โมนอินซูลินเพื่อเป็นตัวนำพากลูโคสไปส่งยังเซลล์ต่างๆ ทั่วร่างกาย โดยผ่านทางกระแสเลือด เพื่อใช้เผาผลาญเป็นพลังงานให้กับร่างกายต่อไป และยังช่วยให้อวัยวะภายในร่างกายทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้นอีกด้วย ซึ่งโดยปกติแล้ว ผู้ที่มีสุขภาพดีควรจะมีระดับของกลูโคสในเลือดขณะที่ไม่ได้ทานอาหารประมาณ 70-110 mg/dL เท่านั้น และจะต้องไม่ตรวจพบน้ำตาลกลูโคสในปัสสาวะเลยหากไตยังคงทำงานได้อย่างปกติ เพราะไตจะทำหน้าที่ในการดูดซึมกลับกลูโคสมาให้ร่างกายได้นำไปใช้ประโยชน์นั่นเอง
2. สำหรับผู้ป่วยเบาหวานที่ยังไม่รู้ตัวหรือไม่ได้ควบคุมโรคให้ดี โดยส่วนใหญ่แล้วจะตรวจพบ Urine Glucose ระดับน้ำตาลในเลือดที่มีค่าสูงมาก แต่หากไตยังคงทำงานได้ปกติก็มักจะไม่ค่อยตรวจพบน้ำตาลกลูโคสในปัสสาวะมากนัก เพราะไตได้ทำการดูดซึมกลับมาใช้งานจนหมด อย่างไรก็ตามหากระดับน้ำตาลในเลือดสูงมากเกินจนเข้าสู่ระดับประมาณ 160-180 mg / dL ก็อาจทำให้ไตไม่สามารถดูดซึมกลับกลูโคสจากปัสสาวะได้ทัน เป็นผลให้ตรวจพบค่า Urine Glucose ในปริมาณสูงกว่าปกติได้นั่นเอง ซึ่งภาวะที่ไตไม่สามารถดูดซึมกลับได้ทันนี้ เรียกว่า สภาวะกลูโคสข้ามล้นไป ( RTG ) โดยสภาวะ RTG ก็คือภาวะที่น้ำปัสสาวะมีน้ำตาลอยู่มากจนปรากฏค่าที่ตรวจพบได้ ซึ่งก็เนื่องมาจากการที่ระดับน้ำตาลในเลือดสูงเกินไป โดยกรณีดังกล่าวนี้ก็ถูกเรียกว่า สภาวะน้ำตาลในปัสสาวะ นั่นเอง
นอกจากนี้ก็มีศัพท์อีกตัวหนึ่ง คือ Glycosuria ที่มีความหมายว่าผู้ที่ถูกตรวจพบน้ำตาลสูงในปัสสาวะ ได้ถูกประเมินไว้ก่อนแล้วว่าน่าจะมีโอกาสเป็นโรคเบาหวาน
3. ในบุคคลที่ไม่ได้เป็นโรคเบาหวาน หรือมีค่า Urine Glucose ระดับน้ำตาลในเลือดหลังงดอาหารเป็นปกติแต่บางครั้งก็มีการตรวจพบค่าระดับน้ำตาลในปัสสาวะอยู่บ้าง จะเรียกสภาวะเช่นนี้ว่า สภาวะกลูโคสในปัสสาวะ หรือ Glucosuria ดังนั้นคำว่า Glucosuria จึงมีความหมายว่า สภาวะที่ตรวจพบน้ำตาลในปัสสาวะจากบุคคลที่ไม่ได้ถูกวินิจฉัยว่าเป็นโรคเบาหวานมาก่อน หรือในบุคคลที่มีสุขภาพแข็งแรงดี แต่อย่างไรก็ตามค่าน้ำตาลที่ตรวจพบนั้นก็อาจบ่งชี้ได้ว่า ผู้ถูกตรวจกำลังมีภาวะเสี่ยงที่จะเป็นเบาหวานหรือไตอาจมีปัญหาบางอย่าง ที่ส่งผลให้ไม่สามารถดูดซึมกลับน้ำตาลกลูโคสจากปัสสาวะได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงเป็นเหตุให้ตรวจพบน้ำตาลในปัสสาวะ แม้จะเพียงแค่เล็กน้อยก็ตาม
โดยสรุปอาจกล่าวได้ว่า ในปัสสาวะไม่ควรตรวจพบค่าน้ำตาลกลูโคสเลย แม้จะเป็นเพียงแค่น้อยนิดก็ตาม เพราะนั่นอาจบ่งบอกได้ถึงการป่วยด้วยโรคสำคัญ 2 โรค ซึ่งก็คือ โรคไตและโรคเบาหวานนั่นเอง ซึ่งก็ต้องทำการตรวจอย่างละเอียดอีกทีหลังตรวจเจอน้ำตาลในปัสสาวะ
ค่าปกติของ Urine Glucose
- ค่าปกติของ Urine Glucose ให้ยึดถือเอาตามค่าที่ได้ระบุไว้ในใบรายงานผลการตรวจปัสสาวะ (ถ้ามี)
2. สำหรับค่าปกติของ Urine Glucose โดยทั่วไปจะอยู่ที่
| Random | Urine Glucose : none |
| 24 hr | Urine Glucose : < 0.5 g/day |
ค่าผิดปกติของ Urine Glucose
สำหรับค่าความผิดปกติที่ได้ในการตรวจหาค่า Urine Glucose ถ้าหาก
- ค่า Urine Glucose ไปในทางน้อย หรือมีค่าต่ำกว่าศูนย์ไปอีก นั่นแสดงได้ว่าอาจมีความไม่ผิดปกติในการเผาผลาญน้ำตาลในร่างกาย จึงทำให้ตรวจได้ค่าดังกล่าว
2. ค่า Urine Glucose ไปในทางมาก อาจแสดงให้เห็นได้ว่า
- มีความเสี่ยงเป็นโรคเบาหวาน ( Diabetes Mellitus ) แต่เพื่อความแน่ชัด จะต้องตรวจหาค่าในขณะงดอาหาร FBS เพื่อความชัดเจนอีกครั้ง
- อยู่ในสภาวะการตั้งครรภ์ ซึ่งแสดงได้ว่าอาจกำลังเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ที่เกิดขึ้นระหว่างการตั้งครรภ์นั่นเอง
- เสี่ยงเป็นโรคไต ( Renal Glycosuria ) เพราะเมื่อไตมีประสิทธิภาพในการทำงานน้อยลง ก็อาจส่งผลให้เกิดสภาวะกลูโคสล้มข้าม RTG จึงทำให้ตรวจพบน้ำตาลกลูโคสในน้ำปัสสาวะได้
- ไตเกิดสภาวะโรคแฟนโคนี ( Fanconi Syndrome ) ซึ่งเกิดจากการมีโลหะหนักสะสมอยู่มากเกินไปจนเกิดพิษ ทำให้ท่อไตไม่สามารถดูดซึมน้ำตาลกลับจากน้ำปัสสาวะได้ ทำให้น้ำตาลกลูโคสถูกปล่อยทิ้งมาพร้อมกับน้ำปัสสาวะ และตรวจพบค่า Urine Glucose ในน้ำปัสสาวะสูงเกินกว่าปกติได้
- ไตเกิดการเสื่อมสภาพเนื่องจากได้รับพิษจากสารเคมีเป็นจำนวนมาก และเวลานาน นั่นก็เพราะสารเคมีเหล่านี้เข้าไปทำให้ประสิทธิภาพในการทำงานไตเสื่อมลง จนไม่สามารถดูดซึมกลับกลูโคสจากน้ำปัสสาวะตามปกติได้ และเกิดการข้ามล้นของกลูโคสในที่สุด โดยสารพิษเหล่านี้ได้แก่ ตะกั่ว คาร์บอนมอนอกไซด์ ปรอท เป็นต้น
และด้วยเหตุเหล่านี้ ค่า Urine Glucose จึงอาจเป็นค่าทำให้น้ำตาลกลูโคสหลุดปนออกมากับน้ำปัสสาวะจนทำให้ตรวจพบค่า Urine Glucose สูงเกินปกติได้ ดังนั้นเมื่อตรวจพบค่าน้ำตาลในปัสสาวะสูง จึงไม่ควรด่วนสรุปว่าเป็นเบาหวาน แต่ให้ตรวจละเอียดอีกครั้ง เพื่อความมั่นใจว่าความผิดปกติที่เกิดขึ้น เป็นผลสืบเนื่องมาจากโรคเบาหวานหรือความผิดปกติของไตนั่นเอง
ร่วมตอบคำถามกับเรา
อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม
เอกสารอ้างอิง
ประสาร เปรมะสกุล, พลเอก. คู่มือแปลผลตรวจเลือด เล่มสอง. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : อรุณการพิมพ์, 2554. 416 หน้า. 1. เลือด – การตรวจ I.ชื่อเรื่อง. 616.07561 ISBN 978-974-9608-49-4.
Rose, Burton; Rennke, Helmut (1994). Renal pathophysiology – the essentials (1st ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. p. 194. ISBN 0-683-07354-0.
Han BR, Oh YS, Ahn KH, Kim HY, Hong SC, Oh MJ, Kim HJ, Kim YT, Lee KW, Kim SH. BR, Han (Sep 2010). “Clinical Implication of 2nd Trimester Glycosuria”. Korean J Perinatol. 21
