มะเขือเปราะ
มะเขือเปราะ (Green Brinjal) เป็น หนึ่งในมะเขือที่คนไทยนิยมรับประทานกันเป็นอย่างมากโดยเฉพาะเมนูที่จิ้มกินกับน้ำพริกหรือแกงเผ็ดต่าง ๆ มีรสชาติหวานปนขมอ่อน ๆ แต่มีสรรพคุณทางยาสมุนไพรที่ยอดเยี่ยมชนิดหนึ่ง เป็นผักที่สามารถนำทั้งต้นมาใช้เป็นยาได้และเป็นพืชผลที่มีถิ่นกำเนิดจากประเทศอินเดีย เป็นผักที่คนอินเดียนิยมและให้ความสนใจด้วยการนำมะเขือเปราะมาวิจัย มะเขือเปราะเป็นผักที่คู่ควรแก่การปลูกเพื่อรับประทานเป็นอย่างยิ่ง
รู้จักกับชื่อต่าง ๆ ของมะเขือเปราะ
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Solanum virginianum L.
ชื่อสามัญ : มีชื่อสามัญว่า “Thai Eggplant” “Yellow berried nightshade” “Kantakari”
ชื่อท้องถิ่น : ภาคกลางเรียกว่า “มะเขือขื่น มะเขือเสวย” ภาคเหนือเรียกว่า “มะเขือขัยคำ มะเขือคางกบ มะเขือจาน มะเขือแจ้ มะเขือแจ้ดิน มะเขือดำ” ภาคอีสานเรียกว่า “มะเขือหืน” ภาคใต้เรียกว่า “เขือพา เขือหิน” ชาวกะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอนเรียกว่า “มั่งคอเก” จีนกลางเรียกว่า “หวงกั่วเชี๋ย หวงสุ่ยเชี๋ย”
ชื่อวงศ์ : วงศ์มะเขือ (SOLANACEAE)
ชื่อพ้อง : Solanum mairei H. Lév., Solanum xanthocarpum Schrad. & H. Wendl.
ลักษณะของมะเขือเปราะ
มะเขือเปราะ เป็นไม้พุ่มที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย
ใบ : ใบมีขนาดใหญ่ออกเรียงแบบสลับกัน
ดอก : ออกดอกเดี่ยว ดอกมีขนาดใหญ่เป็นสีม่วงหรือสีขาว
ผล : ลักษณะของผลมีรูปร่างกลมแบนหรือเป็นรูปไข่ ผลเป็นสีขาวอมเขียวและอาจเป็นสีขาว สีเขียว สีเหลืองหรือสีม่วง ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ที่ปลูก ผลแก่จะมีสีเหลือง ส่วนเนื้อในผลมีสีเขียวเป็นเมือก ผลมีรสขื่น
สรรพคุณของมะเขือเปราะ
- สรรพคุณจากมะเขือเปราะ เป็นยาแก้ไข้พิษร้อน กระทุ้งพิษไข้ ใช้เป็นยาขับน้ำชื้น แก้อาการปวดกระเพาะอาหาร แก้อาการปวดบวม แก้ปวดหลัง แก้ฟกช้ำดำเขียว ช่วยต้านมะเร็ง บำรุงหัวใจ ลดความดันโลหิต ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือด ช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ทำให้ตับแข็งแรงและทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- สรรพคุณจากผล เป็นยาลดไข้ ช่วยในการย่อยอาหาร ช่วยขับถ่าย เป็นยาขับพยาธิ กระตุ้นความรู้สึกทางเพศ ลดการอักเสบ
– รักษาโรคเบาหวาน ประเทศอินเดียนำผลมาต้มกับน้ำแล้วดื่ม
– เป็นยาแก้ไอ ด้วยการนำผลตากแห้งมาบดเป็นผงแล้วผสมกับน้ำผึ้ง
– เป็นยาช่วยขับลมชื้น แก้อาการปวดข้อเนื่องจากลมชื้นติดเกาะ แก้ไขข้ออักเสบ แก้มือเท้าชา ด้วยการใช้ผลสดประมาณ 70 – 100 กรัม มาตุ๋นกับไตหมูแล้วรับประทาน - สรรพคุณจากราก เป็นยาแก้หอบหืด แก้หลอดลมอักเสบ ช่วยขับลม เป็นยาขับปัสสาวะ
– เป็นยาแก้ไอ แพทย์อายุรเวทของอินเดียจะใช้รากในการแก้อาการ
– แก้อาการปวดฟัน ด้วยการใช้ราก 15 กรัม มาต้มแล้วเอาน้ำอมในปาก
– เป็นยาแก้อัณฑะอักเสบ ด้วยการใช้ราก 15 กรัม หญ้าแซ่ม้า 15 กรัม และต้นทิ้งถ่อนมารวมกันแล้วต้มกับน้ำเพื่อดื่ม - สรรพคุณจากใบสด
– แก้พิษ แก้ฝีหนอง ด้วยการนำใบสดมาตำแล้วพอก
ประโยชน์ของมะเขือเปราะ
เป็นส่วนประกอบของอาหาร นำผลมะเขือเปราะสีเขียวมารับประทานสด จิ้มกับน้ำพริกหรือนำไปใส่แกงป่า แกงเผ็ดและอื่น ๆ
คุณค่าทางโภชนาการของมะเขือเปราะ
คุณค่าทางโภชนาการของมะเขือเปราะ ต่อ 100 กรัม ให้พลังงาน 39 กิโลแคลอรี
| สารอาหาร | ปริมาณสารอาหารที่ได้รับ |
| โปรตีน | 1.6 กรัม |
| ไขมัน | 0.5 กรัม |
| คาร์โบไฮเดรต | 7.1 กรัม |
| น้ำ | 90.2 กรัม |
| วิตามินเอ | 143 RE. |
| วิตามินบี1 | 0.11 มิลลิกรัม |
| วิตามินบี2 | 0.06 มิลลิกรัม |
| วิตามินบี3 | 0.6 มิลลิกรัม |
| วิตามินซี | 24 มิลลิกรัม |
| แคลเซียม | 7 มิลลิกรัม |
| เหล็ก | 0.8 มิลลิกรัม |
| ฟอสฟอรัส | 10 มิลลิกรัม |
ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของมะเขือเปราะ
งานวิจัย
- งานวิจัยนานาชาติระหว่างปี พ.ศ. 2510 – 2538 พบว่า ผลมะเขือเปราะมีฤทธิ์ลดการบีบตัวของกล้ามเนื้อเรียบ บำรุงหัวใจ ลดความดันโลหิตและต้านมะเร็ง
- งานวิจัยในแคว้นโอริสสา ณ ประเทศอินเดีย ได้ทำการทดลองใช้สารสกัดของน้ำผลมะเขือเปราะเพื่อลดระดับน้ำตาลในเลือดหนูเบาหวานอะล็อกซาน พบว่า สารสกัดดังกล่าวมีฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีเทียบเท่ากับการใช้ยากลิเบนคลาไมด์ (glibenclamide) และยังมีการทดสอบเพิ่มเติมที่พบว่า สารสกัดนี้จะออกฤทธิ์คล้ายกับอินซูลิน โดยจะช่วยเสริมการใช้งานกลูโคสอย่างมีประสิทธิภาพและมีผลเชิงบวกต่อการทำงานของตับอ่อน
สารในมะเขือเปราะ พบสาร Capresterol, Diosgenin, Solanine, Solanines, Solasonine, Solacarpine พบน้ำมันเล็กน้อยและสารอัลคาลอยด์ต่าง ๆ
สารออกฤทธิ์ในมะเขือเปราะ
- สารอัลคาลอยด์ในมะเขือเปราะ : ในประเทศอินเดียได้ทำการสกัดเอาสารอัลคาลอยด์จากมะเขือเปราะมาใช้ในการรักษาอาการไข้ตัวร้อน แก้ไอและโรคหัวใจ โดยพบว่าสารดังกล่าวมีฤทธิ์กระตุ้นทำให้หัวใจบีบตัวได้แรงขึ้นแต่หากใช้ในปริมาณมากเกินไปจะทำให้การบีบตัวของหัวใจลดลง
- สารไกลโคอัลคาลอยด์โซลามาร์จีน โซลาโซนีนและอัลคาลอยด์โซลาโซดีนที่ปราศจากโมเลกุลน้ำตาล : พบว่า
- สารเหล่านี้ทุกตัวมีฤทธิ์ต้านการเจริญของเซลล์มะเร็งลำไส้ใหญ่และมะเร็งตับ
- สารโซลาโซดีน : ถูกนำมาใช้เป็นสารตั้งต้นในการสังเคราะห์สเตียรอยด์คอร์ติโซนและฮอร์โมนเพศ
มะเขือเปราะ เป็นผักยอดนิยมของคนอินเดียและมักจะพบในเมนูอาหารพวกแกงเผ็ดต่าง ๆ เป็นผักที่มีผลอุดมไปด้วยประโยชน์มากมาย เชื่อว่าคนส่วนมากมักจะเขี่ยมะเขือเปราะออกเมื่อพบเจอในแกงแต่คุณค่าทางอาหารของมะเขือเปราะนั้นไม่ควรไปจบลงที่ถังขยะ มะเขือเปราะเป็นผักที่ช่วยบำรุงอวัยวะสำคัญของร่างกายได้ดีเยี่ยม มีสรรพคุณที่โดดเด่นเลยก็คือ รักษาโรคเบาหวาน แก้ไข้พิษร้อน ต้านมะเร็ง บำรุงหัวใจ ลดความดันโลหิต ทำให้ตับแข็งแรงและอื่น ๆ อีกมากมาย
บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม
เอกสารอ้างอิง
มูลนิธิหมอชาวบ้าน. นิตยสารหมอชาวบ้าน เล่มที่ 351 คอลัมน์ : บทความพิเศษ. (รศ.ดร.สุธาทิพ ภมรประวัติ). “มะเขือเปราะลดน้ำตาลในเลือด”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.doctor.or.th. [02 ก.ย. 2014].
เดอะแดนดอทคอม. “มะเขือเปราะ”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.the-than.com. [02 ก.ย. 2014].
หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. (วิทยา บุญวรพัฒน์). “มะเขือขื่น”. หน้า 430.
ภาพประกอบ : mygreengardens.com, kruaoun.files.wordpress.com, www.thaichillifarm.com, www.bansuanporpeang.com (by sothorn), trekkingthai.com (by แม็ค)
