คนทีสอทะเล
ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Vitex trifolia subsp. litoralis Steenis (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Vitex rotundifolia L.f.)[4],[5] อยู่ในวงศ์กะเพรา (LAMIACEAE หรือ LABIATAE) ชื่อในท้องถิ่นอื่น ๆ เช่น คนทิสอทะเล, คนที (จังหวัดประจวบคีรีขันธ์), คนทิ,กูนิง (มลายู-จังหวัดนราธิวาส) [1],[4]
ลักษณะคนทีสอทะเล
- ต้น มีถิ่นกำเนิดที่ในเอเชียถึงประเทศออสเตรเลีย เป็นไม้เถาเลื้อยตามพื้นทรายริมทะเลที่สูงประมาณ 50 เซนติเมตร ลำต้นมีลักษณะเป็นสีน้ำตาล ถ้ามีอายุมากก็จะมีสะเก็ดหลุดออก ลำต้นจะแตกกิ่งก้านสาขาเยอะ ส่วนมากกิ่งจะโค้งงอลง ทั่วไปต้นกับดอกคล้ายต้นคนทีสอ แตกต่างที่ใบ ขยายพันธุ์โดยการใช้เมล็ด การตอนกิ่ง ที่ประเทศไทยสามารถพบเจอได้เยอะที่ทางภาคใต้ มักขึ้นทั่วไปที่ตามริมน้ำลำคลองใกล้กับชายทะเล และที่ตามป่าชายเลน[1],[3],[4],[5]
- ใบ เป็นใบเดี่ยว ใบจะออกเรียงสลับถี่ที่แถว ๆ ปลายยอด ใบเป็นรูปรี ที่ปลายใบจะแหลม ส่วนที่ใบก็จะแหลม ใบกว้างประมาณ 1.5-3 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3-6 เซนติเมตร ผิวใบมีลักษณะเรียบ เนื้อใบค่อนข้างหนา ใบสีเขียวเข้ม ที่หลังใบจะเป็นสีอ่อนถึงสีนวล[1],[3],[5]
- ดอก จะออกเป็นช่อแบบแยกแขนงที่ตามปลายกิ่งหรือที่ปลายยอด ช่อดอกมีความยาวประมาณ 6-10 เซนติเมตร แต่ละช่อดอกนั้นมีดอกย่อยเป็นจำนวนมาก ดอกมีกลีบเลี้ยงมีลักษณะเป็นรูปถ้วย ส่วนกลีบดอกจะเป็นหลอดที่ปลายแยกเป็นกลีบดอก 2 ส่วน ส่วนบนมี 2 กลีบ ส่วนล่างมี 3 กลีบ กลีบดอกจะมีทั้งสีฟ้าอมม่วง สีคราม สีม่วง มีเกสรเพศผู้อยู่ 4 ก้าน ดอกบานจากที่โคนช่อจนถึงปลายช่อ ดอกบานเต็มที่แล้วมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณเกือบจะ 1 เซนติเมตร สามารถออกดอกได้ทั้งปี[1],[3]
- ผล เป็นผลสดเดี่ยว ผลกลม ที่ขั้วผลมีกลีบเลี้ยงหุ้มเกือบจะครึ่งผล มีทั้งผลสีเขียว และผลสีม่วง ผลจะแห้ง มีติ่งที่ปลายผล มีเมล็ดในผล[1],[5]
สรรพคุณคนทีสอทะเล
1. สามารถช่วยแก้อาการฟกช้ำบวมได้ (ทั้งต้น,เถา)[2],[4]
2. ในตำรายาไทยนั้นใช้รากเป็นยารักษาโรคตับ (ราก)[1]
3. สามารถแก้ตัวพยาธิได้ (ทั้งต้น, เถา)[2],[4]
4. เถาสามารถช่วยแก้ริดสีดวงที่ในลำคอได้ [2]
5. สามารถใช้เป็นยาบำรุงธาตุในร่างกายได้ (ใบ)[1],[2]
6. ผลสามารถใช้เป็นยารักษาโรคเอดส์ได้ [2]
7. นำใบมาต้มกับน้ำใช้อาบ สามารถช่วยแก้โรคผิวหนังผื่นคัน หรือทำแชมพูสระผม หมักผม สามารถช่วยฆ่ากลากเกลื้อน ชันนะตุ เชื้อรา หรือนำใบมาดองแอลกอฮอล์แล้วเอาแต่น้ำใช้เป็นยาหัวเชื้อ หรือนำใบมาสกัดกับน้ำกะทิเคี่ยวประมาณ 6 ชั่วโมงพอได้น้ำมันคนทีแล้ว ให้เก็บเป็นหัวเชื้อน้ำมันเอาไว้นวดตัว หรือใช้น้ำมันใบคนที 1 ส่วน ผสมน้ำมันมะรุม 1 ส่วน แล้วนำมาใช้หยอดเป็นยารักษาเล็บมือและเล็บเท้าที่เป็นเชื้อราได้ เพราะใบมีน้ำมันหอมและกลิ่นหอมมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อรา(ใบ)[1],[2]
8. สามารถใช้รากเป็นยาขับประจำเดือนของสตรีได้ (ราก)[2]
9. สามารถใช้เป็นยาแก้ลมได้ (ทั้งต้น, เถา)[2],[4]
10. สามารถใช้เป็นยาขับเสมหะได้ (ใบ, เถา, ราก, ทั้งต้น)[1],[2],[4]
ประโยชน์คนทีสอทะเล
- ภาคใต้จะนิยมใช้ใบเป็นส่วนประกอบในการทำขนม เป็นขนมพื้นเมืองที่มีเหนียว เป็นสีเขียว (ไม่ใช่กาละแม) เข้าใจว่านำใบแห้งมาให้บดเป็นผงแล้วใช้ทำเป็นขนม ด้วยการนำใบแห้งมาผสมแป้งข้าวเหนียวกับน้ำ นึ่งให้สุก แล้วหั่นเป็นชิ้น นำมาคลุกมะพร้าวขูด น้ำตาล เกลือ[3],[5]
- นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ เพราะเมื่อแตกกิ่งก้านแตกต้นเยอะ และเมื่อดอกดกดอกบานทั้งต้นจะสวยมาก ๆ นิยมปลูกในกระถาง ประดับที่แจ้ง
สั่งซื้อเนสท์เล่ ออรัลอิมแพค อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย คลิ๊ก @amprohealth
เอกสารอ้างอิง
1. ไทยรัฐออนไลน์. “คน ที สอ ทะเล ดอกสวย”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.thairath.co.th. [14 ก.พ. 2014].
2. หนังสือพรรณไม้ป่าชายหาด (มัณฑนา นวลเจริญ). หน้า 27.
3. หนังสือสมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ. “คน ที สอ ทะเล”. (คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). หน้า 208.
4. ไทยโพสต์. “คนที ดูแลสุขภาพผิวรับหน้าร้อน”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.thaipost.net. [14 ก.พ. 2014].
5. สวนพฤกษศาสตร์สายยาไทย. “คน ที สอ ทะเล”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.saiyathai.com. [14 ก.พ. 2014].
อ้างอิงรูปจาก
https://plantworld2.blogspot.com/
