Liver Function Test คืออะไร?
Liver Function Test หรือการตรวจการทำงานของตับ เป็นการตรวจเลือดเพื่อประเมินสุขภาพและการทำงานของตับ โดยวัดระดับเอนไซม์ โปรตีน และสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับตับในเลือด
ความสำคัญของการตรวจค่าการทำงานของตับ
การตรวจค่าการทำงานของตับมีความสำคัญในการประเมินสุขภาพตับและวินิจฉัยโรคตับต่างๆ
ทำไมการตรวจค่าการทำงานของตับจึงสำคัญ?
การตรวจค่าการทำงานของตับช่วยในการคัดกรอง วินิจฉัย และติดตามโรคตับ รวมถึงประเมินความรุนแรงของโรค
การตรวจค่าตับสามารถช่วยวินิจฉัยโรคอะไรได้บ้าง?
การตรวจค่าตับสามารถช่วยวินิจฉัยโรคตับอักเสบ ตับแข็ง ไขมันพอกตับ และการอุดตันของท่อน้ำดี
การตรวจค่าการทำงานของตับช่วยติดตามผลของการรักษาโรคตับได้หรือไม่?
ใช่ การตรวจค่าการทำงานของตับสามารถใช้ติดตามผลการรักษาโรคตับและประเมินประสิทธิภาพของการรักษาได้
ค่าตรวจที่สำคัญใน Liver Function Test มีอะไรบ้าง?
Liver Function Test ประกอบด้วยการตรวจค่าต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของตับ ดังนี้
ค่าเอนไซม์ตับที่บ่งบอกถึงภาวะตับอักเสบและความเสียหายของเซลล์ตับ
- AST (Aspartate Aminotransferase): บ่งชี้ความเสียหายของเซลล์ตับ
- ALT (Alanine Aminotransferase): บ่งชี้ความเสียหายของเซลล์ตับโดยเฉพาะ
ค่าเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับท่อน้ำดีและการอุดตันของทางเดินน้ำดี
- ALP (Alkaline Phosphatase): บ่งชี้ปัญหาของท่อน้ำดี
- GGT (Gamma-Glutamyl Transferase): บ่งชี้ปัญหาของท่อน้ำดีและการดื่มแอลกอฮอล์
ค่าการสังเคราะห์โปรตีนโดยตับ
- Albumin: แสดงถึงความสามารถในการสร้างโปรตีนของตับ
- Total Protein: แสดงถึงปริมาณโปรตีนรวมในเลือด
ค่าบิลิรูบินที่เกี่ยวข้องกับภาวะดีซ่านและการทำงานของท่อน้ำดี
- Total Bilirubin: ปริมาณบิลิรูบินรวมในเลือด
- Direct Bilirubin: บิลิรูบินที่ถูกเปลี่ยนแปลงโดยตับ
- Indirect Bilirubin: บิลิรูบินที่ยังไม่ถูกเปลี่ยนแปลงโดยตับ
ค่าโปรธรอมบินไทม์ (Prothrombin Time – PT) บ่งบอกถึงความสามารถในการแข็งตัวของเลือดที่สัมพันธ์กับตับอย่างไร?
PT บ่งบอกถึงความสามารถของตับในการสร้างปัจจัยการแข็งตัวของเลือด ค่า PT ที่ยาวขึ้นอาจบ่งชี้ถึงปัญหาการทำงานของตับ
วิธีการตรวจค่าการทำงานของตับทำได้อย่างไร?
การตรวจค่าการทำงานของตับทำได้โดยการเจาะเลือดและวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ
วิธีการเก็บตัวอย่างเลือดเพื่อตรวจค่าตับ
เจาะเลือดจากเส้นเลือดดำที่แขน โดยใช้เข็มและหลอดเก็บเลือด
ต้องเตรียมตัวก่อนเข้ารับการตรวจค่าตับหรือไม่?
โดยทั่วไปไม่จำเป็นต้องงดอาหาร แต่ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการเตรียมตัวที่เหมาะสม
ระยะเวลาที่ใช้ในการรับผลตรวจค่าตับเป็นเท่าใด?
ผลตรวจมักพร้อมภายใน 1-2 วัน ขึ้นอยู่กับสถานพยาบาล
การแปลผลค่าการตรวจตับบ่งบอกถึงสุขภาพอย่างไร?
การแปลผลค่าการตรวจตับต้องพิจารณาหลายค่าประกอบกัน และอาจแตกต่างกันตามห้องปฏิบัติการ
ค่าปกติของ AST, ALT, ALP และ GGT ควรอยู่ที่เท่าใด?
- AST: 10-40 U/L
- ALT: 7-56 U/L
- ALP: 44-147 U/L
- GGT: 0-51 U/L
ค่าเอนไซม์ตับสูงบ่งบอกถึงภาวะหรือโรคอะไรได้บ้าง?
ค่าเอนไซม์ตับสูงอาจบ่งชี้ถึงตับอักเสบ ไขมันพอกตับ หรือการบาดเจ็บของตับ
ค่าโปรตีนและอัลบูมินต่ำสามารถเป็นสัญญาณของภาวะตับวายได้หรือไม่?
ใช่ ค่าโปรตีนและอัลบูมินต่ำอาจเป็นสัญญาณของภาวะตับวายหรือการทำงานของตับที่บกพร่อง
ระดับบิลิรูบินสูงสามารถบ่งบอกถึงภาวะดีซ่านและโรคเกี่ยวกับตับได้อย่างไร?
ระดับบิลิรูบินสูงอาจบ่งชี้ถึงภาวะดีซ่าน ซึ่งอาจเกิดจากโรคตับหรือการอุดตันของท่อน้ำดี
โรคและภาวะสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับค่าผิดปกติของ Liver Function Test
ค่าผิดปกติของ Liver Function Test อาจบ่งชี้ถึงโรคหรือภาวะต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับตับ
โรคตับอักเสบ (Hepatitis) มีผลต่อค่าการตรวจตับอย่างไร?
โรคตับอักเสบทำให้ค่า AST และ ALT สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ
ภาวะไขมันพอกตับ (Fatty Liver Disease) ส่งผลต่อค่า AST และ ALT อย่างไร?
ภาวะไขมันพอกตับอาจทำให้ค่า AST และ ALT สูงขึ้นเล็กน้อยถึงปานกลาง
โรคตับแข็ง (Cirrhosis) สามารถตรวจพบได้จากค่าตับผิดปกติหรือไม่?
โรคตับแข็งอาจทำให้ค่าเอนไซม์ตับสูงขึ้น และค่าอัลบูมินและ PT ผิดปกติ
ภาวะท่อน้ำดีอุดตัน (Bile Duct Obstruction) มีผลต่อค่า ALP และ GGT อย่างไร?
ภาวะท่อน้ำดีอุดตันทำให้ค่า ALP และ GGT สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ
วิธีดูแลสุขภาพให้ค่าการทำงานของตับอยู่ในเกณฑ์ปกติ
การดูแลสุขภาพตับช่วยรักษาค่าการทำงานของตับให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
อาหารที่ช่วยเสริมสุขภาพตับและลดความเสี่ยงของโรคตับ
รับประทานผักผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี และโปรตีนคุณภาพดี ลดอาหารไขมันสูงและน้ำตาล
การออกกำลังกายและการดูแลน้ำหนักมีผลต่อสุขภาพตับอย่างไร?
การออกกำลังกายสม่ำเสมอและการรักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติช่วยลดความเสี่ยงของโรคตับ
วิธีลดความเสี่ยงของโรคตับจากแอลกอฮอล์และยาที่มีผลต่อตับ
จำกัดการดื่มแอลกอฮอล์ และใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์เท่านั้น
เมื่อไรควรพบแพทย์เกี่ยวกับค่าผลตรวจการทำงานของตับ?
ควรพบแพทย์เมื่อมีค่าผลตรวจผิดปกติหรือมีอาการที่อาจเกี่ยวข้องกับโรคตับ
อาการที่ควรเฝ้าระวังเมื่อค่าการทำงานของตับผิดปกติ
อาการที่ควรเฝ้าระวัง ได้แก่ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ ปวดท้อง ตัวเหลือง ตาเหลือง
คำแนะนำสำหรับผู้ที่มีค่าผลตรวจตับสูงหรือต่ำกว่าปกติ
ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ ปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต และเข้ารับการตรวจติดตามอย่างสม่ำเสมอ
Liver Function Test เป็นเครื่องมือสำคัญในการประเมินสุขภาพตับ การเข้าใจความสำคัญและการแปลผลของการตรวจนี้จะช่วยให้สามารถดูแลสุขภาพตับได้อย่างมีประสิทธิภาพ หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับผลการตรวจ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสม
อย่างไรก็ตาม ควรตระหนักว่าการตรวจ Liver Function Test เป็นเพียงส่วนหนึ่งของการประเมินสุขภาพตับโดยรวม และไม่ได้วัดการทำงานของตับโดยตรง ผลการตรวจที่ผิดปกติเล็กน้อยอาจไม่ได้บ่งชี้ถึงโรคตับเสมอไป ในขณะเดียวกัน ผู้ป่วยบางรายอาจมีโรคตับแม้ว่าผลการตรวจจะอยู่ในเกณฑ์ปกติ
การพบแพทย์เพื่อรับการตรวจประเมินอย่างครอบคลุม รวมถึงการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และการตรวจทางห้องปฏิบัติการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง จะช่วยให้ได้ข้อมูลที่ครบถ้วนและแม่นยำมากขึ้นในการวินิจฉัยและรักษาโรคตับ
การดูแลสุขภาพตับเชิงป้องกัน เช่น การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ การออกกำลังกายสม่ำเสมอ การจำกัดการดื่มแอลกอฮอล์ และการหลีกเลี่ยงสารพิษ ยังคงเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการรักษาสุขภาพตับในระยะยาว การตรวจสุขภาพเป็นประจำและการปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์จะช่วยให้สามารถดูแลสุขภาพตับได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ร่วมตอบคำถามกับเรา
อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมตามลิ้งค์ด้านล่าง
เอกสารอ้างอิง
McClatchey, Kenneth D.(2002). Clinical laboratory medicine. Lippincott Williams & Wilkins. Retrieved 5 August 2011.
Nyblom H, Berggren U, Balldin J, Olsson R (2004). “High AST/ALT ratio may indicate advanced alcoholic liver disease rather than heavy drinking”. Alcohol Alcohol.
Nyblom H, Björnsson E, Simrén M, Aldenborg F, Almer S, Olsson R (September 2006). “The AST/ALT ratio as an indicator of cirrhosis in patients with PBC”. Liver Int. 26.
Mengel, Mark B.; Schwiebert, L. Peter (2005). Family medicine: ambulatory care & prevention. McGraw-Hill Professional.
