อินจัน
อินจัน Gold apple เป็นต้นไม้โบราณที่ปัจจุบันหาดูได้ยากนิยมปลูกไว้ตามวัด ต้นจันเป็นไม้ผลที่ค่อนข้างแปลก ต้นเดียวกันแต่ออกผล 2 แบบ ผลหนึ่งลูกจะกลมป้อม ๆ ขนาดใหญ่ เรียกว่า ลูกอิน อีกผลลูกจะแบน ๆ แป้น ๆ มีขนาดเล็ก เรียกว่า ลูกจัน ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Diospyros decandra Lour. อยู่ในวงศ์มะพลับ ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ เช่น จันอินจันโอ ลูกจันทร์ จันอิน จันท์ลูกหอม อิน จันลูกหอม ลูกจัน จัน ลูกอิน
ลักษณะอินจัน
- ต้น เป็นไม้ยืนต้น สูง 10-20 เมตร เรือนยอดจะเป็นทรงกลมหรือทรงกระสวย หนาทึบ ลำต้นตรง ที่เปลือกต้นจะเรียบ มีสีน้ำตาลเข้มอมเทา สีดำแตกเป็นสะเก็ด เนื้อไม้จะมีสีขาว กิ่งอ่อนกับยอดอ่อนมีขนสีน้ำตาล มีกิ่งก้านเหนียว
- ใบ เป็นใบเดี่ยวมีสีเขียวเข้ม จะออกเรียงสลับกัน ใบคล้ายกับรูปรี ที่โคนใบจะมน ส่วนที่ปลายใบสอบหรือแหลม แผ่นใบจะเรียบบางและมันลื่น ที่ขอบใบเรียบ ยาว 7-10 เซนติเมตร กว้าง 1-3 เซนติเมตร
- ดอก มีสีขาวนวล สีเหลืองอ่อน เป็นดอกเดี่ยวหรือดอกช่อ จะแยกเพศอยู่คนละต้น ดอกเพศผู้จะออกดอกเป็นช่อมีขนาดเล็ก ในช่อหนึ่งมีประมาณ 3 ดอก ส่วนต่าง ๆ จะมีขนสีน้ำตาลแดงอยู่ มีกลีบเลี้ยงอยู่ 4-5 กลีบเรียงเป็นรูปถ้วยไม่เชื่อมกัน มีกลีบดอกอยู่ 4-5 กลีบ ที่โคนกลีบจะเชื่อมกันเป็นรูปเหยือกน้ำ ดอกเพศเมียออกดอกเป็นดอกเดี่ยวที่ตามกิ่งเล็ก ๆ กลีบดอกกับกลีบเลี้ยงเหมือนกับดอกเพศผู้แต่ใบจะใหญ่กว่า
- ผล มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 4-8 เซนติเมตร ผลจะมีส่วนของกลีบเลี้ยงติดอยู่ ผลอ่อนเป็นสีเขียว ผลสุกมีสีเหลือง เนื้อนุ่ม มีกลิ่นหอม มีรสหวาน สามารถทานได้ ผลมีสองแบบคือ ผลเป็นรูปกลมแป้น จะไม่มีเมล็ดหรือมีเมล็ดลีบ ผลมีรอยบุ๋มอยู่ตรงกลาง มีรสฝาดหวาน และมีกลิ่นหอม เรียกว่า ลูกจัน และผลเป็นรูปกลม มีเมล็ด 2-3 เมล็ด จะไม่มีรอยบุ๋ม จะมีรสฝาดหวาน เรียกว่า ลูกอิน ผลมีรสฝาด จะต้องคลึงให้ช้ำก่อนจะทำรสฝาดหายไป
ประโยชน์ของอินจัน
- เนื้อไม้มีลวดลายสวย นิยมในการนำมาทำเฟอร์นิเจอร์ประดับตกแต่ง แต่ปัจจุบันนี้เป็นไม้หวงห้ามไป เนื่องจากหายากและใกล้สูญพันธุ์
- ผลสุกจะมีรสหวานฝาดเล็กน้อย นิยมทานเป็นผลไม้สด และนำไปแปรรูปเป็นของหวาน
- สามารถแก้ดีพิการได้ (เนื้อไม้)
- สามารถแก้ตับพิการได้ (แก่น)
- สามารถบำรุงตับกับปอดให้ปกติได้ (เนื้อไม้, แก่น)
- สามารถแก้อาการไข้ที่มีผลต่อตับกับดีได้ (เนื้อไม้)
- สามารถแก้ไข้ที่มีผลต่อดีได้ (แก่น)
- สามารถแก้อาการเหงื่อมากได้ (เนื้อไม้)
- สามารถแก้อาการนอนไม่หลับ และอาการกระสับกระส่ายได้ (ผล)
- สามารถบำรุงหัวใจได้ (แก่น)
- สามารถแก้ลม และแก้อาการอ่อนเพลียได้ (แก่น)
- สามารถช่วยบำรุงผิวพรรณได้ (แก่น)
- จากการศึกษาวิจัยผลไม้ในประเทศไทยพบว่า น้ำผลไม้ลูกจัน จะมีฤทธิ์ที่ต่อต้านอนุมูลอิสระได้
เนื้อไม้จะแข็ง มักถูกตัดมาทำเป็นฟืนและเป็นถ่าน - สามารถขับพยาธิได้ (เนื้อไม้)
- สามารถแก้อาการท้องเสียได้ (ผล)
- สามารถแก้ปอดตับพิการได้ (เนื้อไม้)
- สามารถแก้อาการไอได้ (แก่น)
- สามารถแก้กำเดาได้ (แก่น)
- สามารถแก้ไข้ได้ (เนื้อไม้, หรือใช้แก่นมาต้มกับสมุนไพรชนิดอื่น)
- สามารถแก้อาการร้อนใน และอาการกระหายน้ำได้ (เนื้อไม้, แก่น)
- เนื้อไม้สามารถใช้ปรุงเป็นยาบำรุงประสาทได้ จะทำให้เกิดปัญญา
- สามารถบำรุงเลือดลมได้ (เนื้อไม้)
- สามารถบำรุงกำลังให้สดชื่นได้ (ผล, เนื้อไม้)
- มีฤทธิ์ที่ช่วยยับยั้งการแตกตัวของเม็ดเลือดแดงได้
สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth
แหล่งอ้างอิง
หนังสือผลไม้ 111 ชนิด คุณค่าอาหารและการกิน (นิดดา หงส์วิวัฒน์, ทวีทอง หงส์วิวัฒน์), เว็บไซต์สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี, เว็บไซต์หมอชาวบ้าน (รศ.ดร.กรณ์กาญจน์ ภมรประวัติธนะ)
อ้างอิงรูปจาก
1.https://www.flickr.com
2.https://www.sunshine-seeds.de
