สละ
สละ (Snake Fruit) เป็นพืชในวงศ์ปาล์มและอยู่ในสกุลเดียวกับระกำ เป็นพืชพื้นเมืองของประเทศอินโดนีเซีย มีมากกว่า 30 สายพันธุ์ พันธุ์ที่นิยมทานมาก คือ สละอินโด หรือพันธุ์ปนโดะห์ ของเมืองยอร์กยาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซีย เพราะมีรสหวาน กลิ่นหอม และพันธุ์บาหลี ของเกาะบาหลี นิยมในหมู่นักท่องเที่ยว รสชาติอมเปรี้ยว และเนื้อเยอะ ชื่อสามัญ Salak, Zalacca ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Salacca zalacca (Gaertn.) Voss อยู่ในวงศ์ปาล์ม
ลักษณะ
- ราก เป็นระบบรากฝอยอย่างเดียวเหมือนกับพืชใบเลี้ยงเดี่ยวอื่นๆ รากจะแตกออกจากบริเวณโคนเหง้าเหนือดิน เพื่อเป็นรากค้ำยันหรือที่เรียกว่ารากอากาศ ส่วนรากส่วนมากจะแตกออกจากเหง้าใต้ดินแทงออกในแนวขนานกับดินยาวได้มากกว่า 2 เมตร
- ต้น ต้นเป็นทรงพุ่มคล้ายระกำ มีหนามแข็งแหลมที่ก้านใบ ดอกจะแยกเพศมีสีน้ำตาล ผลออกเป็นทะลายเรียกว่าคาน แต่ละคานจะมีทะลายย่อยจะเรียกว่ากระปุก
- ใบ ประกอบด้วยใบย่อยที่แตกออกจากก้านใบ คล้ายใบมะพร้าว ยาวประมาณ 2-3 เมตร ใบมีลักษณะเป็นใบประกอบแบบขนนก ใบอ่อนที่แตกออกจากยอดใหม่จะห่อรวมกัน เรียกว่า ใบรูปหอก ที่แทงออกจากกลางยอด เมื่อแก่จะแผ่คลี่ออกเป็นใบ และใบย่อย ใบมีลักษณะอ่อน และลู่มากกว่าใบระกำ ปลายใบมีหนามขนาดเล็กที่ขอบใบ ใบมีลักษณะโค้งลงบริเวณกลางใบจนถึงปลายใบ ส่วนบนมีลักษณะเว้าลงเป็นร่อง
- ก้านใบ แตกออกบริเวณแกนลำต้นจะมีหนามแหลมจำนวนมากทั่วลำก้าน ก้านใบที่แก่ และเหี่ยวตายจะไม่ร่วงหลุดออกจากต้น แต่จะค่อยๆกรอบผุไปเรื่อยๆ
- ดอก แทงออกจากกาบใบหรือระหว่างชั้นของโคนกาบใบ มีลักษณะยาวอ่อนลู่ลงสู่ดินหรือทอดนอนตามพื้นดิน เรียกว่า ทะลายดอก ช่อดอกออกจะมีกาบหุ้ม และคลี่ออกเมื่อดอกแก่ แต่กาบดอกยังติดอยู่ที่ช่อดอก ทะลายดอกประกอบด้วยช่อดอก แต่ละทะลายจะมีช่อดอกประมาณ 3-15 ช่อดอก ในช่อดอกประกอบด้วยดอกย่อยจำนวนมาก ไม่มีก้านดอก ดอกติดกับแกนช่อดอกแน่น โดย 1 ช่อดอกจะนับเป็น 1 กระปุกผล ระยะการบานของดอกประมาณ 3 วัน 1 ต้น จะให้ทะลายดอกประมาณ 9-12 ทะลาย
- ผล ออกเป็นทลายมีลักษณะเป็นรูปทรงรียาว ผลอ่อนจะมีสีน้ำตาล ผลแก่มีสีแดงอมน้ำตาล เปลือกจะเป็นเกล็ดซ้อนกัน ด้านบนของผลจะมีขนแข็งสั้น เนื้อเป็นกลีบ มีสีเหลืองอ่อน เนื้อนุ่มฉ่ำน้ำ มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว มีเมล็ดอยู่ข้างในเนื้อ มีเมล็ดเล็กกว่าระกำ เนื้อล่อนไม่ติดเมล็ด
- เมล็ด มีเมล็ดเล็ก มีลักษณะรูปทรงรี อยู่ข้างในเนื้อ มีสีน้ำตาลเข้ม มีผิวเปลือกเรียบเป็นมัน มีเนื้อล่อนเมล็ด มีเมล็ดเล็กกว่าระกำ
สายพันธุ์สละ
พันธุ์ในประเทศไทยที่นิยมปลูก
- พันธุ์เนินวง ผลหัวท้ายเรียว สีส้มอมน้ำตาลมีหนาวยาว ผลดิบจะมีรสชาติที่อมเปรี้ยว ผลสุกจะมีรสชาติที่หวานหอมเมล็ดจะเล็ก
- พันธุ์หม้อ ผลยาว มีปลายแหลมเป็นจะงอยเปลือกสีแดงเข้ม
- พันธุ์สมาลี ทรงต้นคล้ายระกำ ผลป้อมสั้น เนื้อเป็นสีส้มคล้ายระกำ
พันธุ์พื้นเมืองของอินโดนีเซียและมีการปลูกทั่วประเทศ
- พันธุ์ปนโดะห์ : เป็นที่นิยมบริโภคในอินโดนีเซีย เพราะมีกลิ่นหอมรสหวาน แบ่งเป็น 2 แบบ
คือ ปนโดะห์ดำ และ ปนโดะห์เหลือง - พันธุ์บาหลี : เป็นพันธุ์ที่พบมากในเกาหลี รสอมเปรี้ยวเนื้อเยอะ และมีราคาแพงมากที่สุด
สละกับระกําต่างกันยังไง
ผลของระกำออกเป็นทะลาย ลูกป้อม ๆ กลม ๆ อ้วน ๆ เปลือกหุ้มผลจะมีเกล็ดสีน้ำตาลหรือสีดำ ผลแก่มีสีแดง หนึ่งผลมีกลีบ 2-3 กลีบ มีเนื้อน้อย เป็นสีเหลืองอมส้ม มีรสเปรี้ยว เมล็ดใหญ่ มีหนามเยอะและยาวมาก ส่วนผลสละมีสีคล้ำออกน้ำตาล หนามที่เปลือกจะไม่แข็งเท่ากับระกำ ผลยาวกว่า และเนื้อเยอะกว่า เนื้อจะมีสีเหลืองอ่อน ผลจะมีกลีบ 1-2 กลีบ เมล็ดจะเล็กกว่าระกำ รสชาติหวานกว่า แกะทานง่ายกว่า ลักษณะใบจะสั้นกว่าใบของระกำ ลำต้นเตี้ยกว่า ขึ้นอยู่กับแต่ละสายพันธุ์ด้วย
วิธีปอกเปลือกสละ
ปอกเปลือกจากปลายหาง บิดเฉียงตามรูป ทำให้ลูกด้านในไม่สกปรกเพราะหนามของเปลือก วิธีทำให้ไม่โดนหนามทิ่มหรือตำมือ
สรรพคุณของสละ
- สามารถป้องกัน รักษา บรรเทาอาการโรคท้องร่วงได้
- ต่างประเทศมีการนำใบมาทำเป็นชาผสมน้ำผึ้ง ใช้รักษาและช่วยบรรเทาอาการโรคริดสีดวง
- ป้องกันอาการหวัด และบรรเทาอาการไอ
- สามารถช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคมะเร็ง
- มีแคลเซียมและฟอสฟอรัส บำรุงกระดูกกับฟันให้แข็งแรง
- มีโพแทสเซียมและเพกทิน บำรุงสมอง เสริมสร้างความจำ
- ช่วยแก้อาการกระหายน้ำและเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับร่างกาย
- ช่วยย่อยอาหาร ช่วยลดกรดในกระเพาะ และป้องกันอาการท้องผูก
- เนื้อสามารถใช้เป็นยาขับเสมหะได้
- บำรุงเลือด และลดไขมันในเส้นเลือด
- บำรุงและลดความเสี่ยงการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
- บำรุงและรักษาสายตา ช่วยป้องกันอาการตาบอดตอนกลางคืน
- มีสารต้านอนุมูลอิสระ สามารถช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันได้
ประโยชน์ของสละ
- เหมาะกับผู้ที่ต้องการลดน้ำหนัก ควบคุมน้ำหนัก
- ปกตินิยมทานเป็นผลไม้สด ลอยแก้ว ใช้ทำน้ำผลไม้ หรือเอาไปสกัดกลิ่น ใช้แต่งกลิ่นอาหาร
- ใช้ทานเป็นผลไม้ และทำน้ำผลไม้
ข้อแนะนำ : ความเชื่อของคนบ้านเรา เขาถือว่าห้ามซื้อเป็นของฝากให้กับข้าราชการช่วงเดือนฤดูการโยกย้าย
คุณค่าทางโภชการ
คุณค่าทางโภชการของเนื้อ 100 กรัม ให้พลังงาน 78 แคลอรี่
| สารอาหาร | ปริมาณสารที่ได้รับ |
| คาร์โบไฮเดรต | 20.25 กรัม |
| ไขมัน | 0.17 กรัม |
| โปรตีน | 0.4 กรัม |
| น้ำตาล | 16.39 กรัม |
| ไฟเบอร์ | 2.2 กรัม |
| ไทอามิน | 0.67 % |
| ไรโบพลาวิน | 29.41 % |
| ไนอาซิน | 4 % |
| วิตามินซี | 12.8 มิลลิกรัม |
| แคลเซียม | 21 มิลลิกรัม |
| โพแทสเซียม | 108 มิลลิกรัม |
| ธาตุเหล็ก | 0.26 มิลลิกรัม |
สั่งซื้อผลิตภัณฑ์อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth
แหล่งอ้างอิง
หนังสือผลไม้ 111 ชนิด คุณค่าอาหารและการกิน (ทวีทอง หงษ์วิวัฒน์, นิดดา หงษ์วิวัฒน์), FoodTravel.tv (วิธีทำสละลอยแก้ว), www.zimbio.com, www.healthbenefitstimes.com
https://puechkaset.com/
ที่มารูป
https://www.freepik.com/
