ต้นกำจัดหน่วย ช่วยแก้อาการปวดเมื่อยตามข้อ

0
1433
ต้นกำจัดหน่วย
ต้นกำจัดหน่วย ช่วยแก้อาการปวดเมื่อยตามข้อ เป็นไม้เถา ใบประกอบแบบขนนก ดอกขนาดเล็กเป็นช่อ สีเหลืองอมเขียว ผลกลมมี 4 พู
ต้นกำจัดหน่วย
เป็นไม้เถา ใบประกอบแบบขนนก ดอกขนาดเล็กเป็นช่อ สีเหลืองอมเขียว ผลกลมมี 4 พู

ต้นกำจัดหน่วย

ชื่อสามัญ คือ Shiny-Leaf Prickly Ash ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Zanthoxylum nitidum (Roxb.) DC. จัดอยู่ในวงศ์ส้ม (RUTACEAE)[1],[3] ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ คือ กำจัดเถา, กำจัดเครือ, สรรพลังวน, งูเห่า (อุดรธานี), กำจัดหน่วย (ภาคใต้เรียก), ยิบตี่กิมงู้ เหลี่ยงหมิ่งจำ (จีนแต้จิ๋ว), ลู่ตี้จินหนิว เหย่เชียนหนิว เหลี่ยงเมี่ยนเจิน (จีนกลาง)[1],[3]

ลักษณะของต้นกำจัดหน่วย

  • ต้น
    – เป็นพรรณไม้เถาหรือไม้พุ่มรอเลื้อยอายุหลายปี
    – มีความสูงได้ถึง 2-3 เมตร
    – ลำต้นและกิ่งมีหนามแหลมขึ้นกระจายแบบห่าง ๆ
    – ในประเทศไทยนั้นจะพบขึ้นได้ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก และภาคใต้
    – ในต่างประเทศนั้นจะพบได้ในจีน อินเดีย ภูมิภาคอินโดจีน ภูมิภาคมาเลเซีย และในญี่ปุ่น
    – จะพบได้ในพื้นที่ระดับต่ำจนถึงสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 500 เมตร
  • ใบ
    – เป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคี่
    – ออกเรียงสลับกัน
    – มีความยาว 40 เซนติเมตร
    – ก้านใบและแกนใบมีหนามแหลม
    – มีใบย่อย 2-4 คู่ เป็นรูปรีหรือรูปไข่
    – ปลายใบและโคนใบแหลมหรือมน
    – ขอบใบหยักห่าง ๆ และจะมีต่อมกลม ๆ อยู่ใกล้กับขอบใบ
    – ใบมีความกว้าง 2.5-6 เซนติเมตร และยาว 5-12 เซนติเมตร
    – มีเส้นแขนงใบข้างละ 5-12 เส้น
    – มีหนามเล็ก ๆ อยู่ตามเส้นกลางใบด้านล่าง
  • ดอก
    – ออกดอกเป็นช่อที่ง่ามใบและปลายยอด
    – มีความยาว 15 เซนติเมตร
    – ก้านช่อดอกมีขนละเอียด
    – ดอกมีขนาดเล็ก
    – ดอกเป็นแบบแยกเพศ
    – ดอกเพศผู้จะยาว 4-5 มิลลิเมตร
    – ก้านดอกจะสั้น
    – มีกลีบดอก 4 กลีบ เป็นสีเหลืองอมเขียว เป็นรูปรีหรือรูปไข่ มีความยาว 2-3 มิลลิเมตร
    – กลีบเลี้ยงดอกมีขนาดเล็ก มี 4 กลีบ เป็นรูปสามเหลี่ยม
    – โคนกลีบเชื่อมติดกันเล็กน้อย
    – มีเกสรเพศผู้ 4 อัน
    – ก้านชูอับเรณูมีความยาว 4-6 มิลลิเมตร
    – มีชูอับเรณูที่โผล่พ้นกลีบดอก
    – อับเรณูจะมีขนาดที่ค่อนข้างเล็ก
    – ดอกเพศเมียจะมีดอกที่เล็กกว่าดอกเพศผู้
    – มีรังไข่ที่ค่อนข้างใหญ่เห็นได้ชัด
    – จะมีรังไข่ 4 ช่อง
    – ก้านเกสรเพศเมียจะสั้น
    – ยอดเกสรเพศเมียเล็ก
    – จะออกดอกในช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนเมษายน
  • ผล
    – ผลมี 4 พู
    – ผลจะติดกันเฉพาะตรงโคน
    – พูค่อนข้างกลม
    – มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 3-7 มิลลิเมตร
    – ผลเมื่อแก่จะแตกออกตามยาวกลางพู
    – ในแต่ละพูจะมีเมล็ด 1 เมล็ด
    – เมล็ดค่อนข้างกลม มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2-5 มิลลิเมตร
    – เมล็ดจะออกในช่วงเดือนกันยายนถึงเดือนตุลาคม
  • เมล็ด
    – ผิวเมล็ดเกลี้ยงและเป็นมัน

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของกำจัดหน่วย

  • สารที่พบ คือสารจำพวก อัลคาลอยด์ ,Nitidne, Oxynitidine, Diosmin และในเมล็ดพบน้ำมันระเหย[3]
  • สกัดด้วยแอลกอฮอล์ 2 ซีซี หรือใช้กำจัดแห้งประมาณ 3 กรัม ต้มกับน้ำแล้วนำมาฉีดเข้ากล้ามเนื้อของคนวันละ 1-2 ครั้ง พบว่าสามารถรักษาอาการปวดศีรษะ และแก้ปวดมวนกระเพาะลำไส้ได้ โดยปกติใช้ยาประมาณ 5-10 นาที ก็สามารถช่วยบรรเทาอาการปวดได้แล้ว[3]
  • กำจัดหน่วย 2 กรัม และหนุมานประสานกาย 4 กรัม (ในปริมาณนี้เมื่อนำมาสกัดแล้วจะได้กำจัดเถา 1 กรัม และหนุมานประสานกาย 2 กรัม) เมื่อสกัดเป็นน้ำยาแล้ว ได้นำมาฉีดเข้ากล้ามเนื้อคน โดยฉีดครั้งละ 2 ซีซี พบว่ามีประสิทธิภาพในการบรรเทาปวดได้ถึง 95% ใช้ยาประมาณ 3-10 นาที และจะเห็นผลฤทธิ์ยาแก้ปวดนี้อยู่ได้นานประมาณ 3-8 ชั่วโมง[3]
  • สกัดด้วยแอลกอฮอล์หรือคลอโรฟอร์ม เมื่อนำน้ำยาที่สกัดได้มาพ่นใส่เหงือกฟัน พบว่าจะทำให้เหงือกชา จึงใช้ในการถอนฟันได้[3]
  • สารสกัดหยาบที่สกัดโดยคลอโรฟอร์มมีฤทธิ์ในการต้านเชื้อวัณโรค (Mycobacterium tuberculosis) และเชื้อมาลาเรียชนิดขึ้นสมอง (Plasmodium falciparum)[2]

ข้อควรระวังและคำแนะนำ[3]

  • ห้ามรับประทานสมุนไพรชนิดนี้พร้อมกับของเปรี้ยวหรือของจำพวกที่มีกรด
  • สตรีมีครรภ์ ห้ามรับประทานเด็ดขาด
  • วิธีแก้พิษ ให้ชงน้ำตาลรับประทานหรือให้ฉีดน้ำเกลือเข้าในร่างกาย

สรรพคุณของกำจัดหน่วย

  • ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้หวัดแดดได้[3]
  • ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้คอตีบอักเสบได้[3]
  • ทั้งต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้ปวดฟัน ปวดกระเพาะได้[3]
  • ทั้งต้น มีรสเผ็ดและขม มีพิษเล็กน้อย สามารถนำมาใช้เป็นยาช่วยไล่ลม ขับลมชื้นในร่างกายได้[3]
  • ผล สามารถนำมาใช้เป็นยาฝาดสมานได้[1]
  • ผล ในภูมิภาคอินโดจีนจะนำมาใช้ปรุงเป็นยาขับลม ขับพยาธิ[1]
  • เปลือกต้น สามารถนำมาใช้รักษาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวกได้
  • เปลือกต้น สามารถนำมาใช้แก้พิษจากงูกัด และใช้แก้พิษต่าง ๆ หรือถอนพิษผิดสำแดง[3]
  • เปลือกต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้ปวดเมื่อยตามข้อ ฟกช้ำ ปวดบวมได้[3]
  • สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้ปวดท้องได้[2]
  • ทางตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดียจะนำมาใช้เป็นยาลดไข้[2]
  • สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้ฝีหนอง แก้ไขข้ออักเสบ[2]

ขนาดและวิธีใช้[3]

  • สำหรับการต้มหรือใช้ร่วมกับตัวยาอื่น ๆ นั้น ให้ใช้ครั้งละประมาณ 6-12 กรัม
  • การใช้ภายนอก เช่น ล้างแผล, แก้พิษงู, พิษต่าง ๆ จะใช้ได้ตามต้องการ และนำมาฝนแล้วผสมกับเหล้า ใช้ทาแก้พิษหรือไหม้น้ำร้อนลวกได้

ประโยชน์ของกำจัดหน่วย

  • สามารถนำมาใช้เป็นยาฆ่าแมลงและยากำจัดศัตรูพืชได้[2]
  • ทางตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดียจะนำมาใช้ในการทำยาสีฟัน[2]
  • เปลือกผล สามารถนำมาใช้เป็นเครื่องปรุงรสในแกง ยำ ลาบ มีรสเผ็ด
  • กลิ่นหอม ช่วยดับความคาว และทำให้อยากอาหารมากขึ้น[2]

สั่งซื้อ อาหารเสริม เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค สำหรับผู้ป่วย คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. ข้อมูลพรรณไม้, สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “กำ จัด หน่วย”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.rspg.or.th/plants_data/. [16 มิ.ย. 2015].
2. มูลนิธิสุขภาพไทย. “มะแขว่น”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.thaihof.org. [16 มิ.ย. 2015].
3. หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. (วิทยา บุญวรพัฒน์). “กำจัดเถา”. หน้า 76.

อ้างอิงรูปจาก
1.https://www.flickr.com/
2.https://www.zhiwutong.com/