อาหารเพิ่มเม็ดเลือดขาวสำหรับผู้ป่วยในระยะให้คีโม
อาหารเพิ่มเม็ดเลือดขาวสำหรับผู้ป่วยโรคมะเร็งที่เข้ารับคีโม หรือเคมีบำบัด มีความสำคัญทั้งก่อน ระหว่าง และหลังการให้คีโม เนื่องจากร่างกายมักได้รับผลกระทบจากยาเคมีที่ใช้ในการรักษา ทำให้เกิดผลข้างเคียง เช่น เบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน น้ำหนักลด เม็ดเลือดลดต่ำ ภูมิต้านทานลดลง อ่อนเพลีย มีปัญหาการขับถ่าย (ทั้งท้องผูกและท้องเสีย) อาหารเพิ่มเม็ดเลือดขาว จึงจำเป็นต้องให้ผู้ป่วยมะเร็งรับประทาน
ดังนั้น จึงควรดูแลสภาวะโภชนาการของผู้เข้ารับคีโม โดยเลือกอาหารที่สะอาด ปรุงสุก เพื่อป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรียจากอาหาร เนื่องจากยาคีโมจะส่งผลให้เม็ดเลือดขาวลดต่ำลง ทำให้ร่างกายมีโอกาสป่วยจากการติดเชื้อมากขึ้น ควรเลือกรับประทานอาหารที่ช่วยเพิ่มเม็ดเลือดแดงและเม็ดเลือดขาว เช่น โปรตีน อัลบูมิน ธาตุเหล็ก กรดโฟลิก วิตามินบี 12 แมกนีเซียม และ ธาตุสังกะสี (ซิ้งค์) เป็นต้น
อาหารเพิ่มเม็ดเลือดขาว ผู้ป่วยมะเร็งก่อนให้คีโม ช่วงก่อนการให้คีโม เป็นช่วงที่สำคัญที่สุด เพราะหากแพทย์ตรวจเลือดและความพร้อมของร่างกายแล้วพบว่า ผู้ป่วยมะเร็งมีระดับเม็ดเลือด น้ำหนักตัว ความดันเลือด และความแข็งแรงโดยรวมไม่ถึงเกณฑ์ที่กำหนดไว้ แพทย์จะไม่ให้ผู้ป่วยเข้ารับการรักษาด้วยคีโมและต้องรอจนกว่าร่างกายผู้ป่วยแข็งแรง พร้อมที่จะรับผลข้างเคียงของยาเคมีได้ จึงจะทำการรักษาให้ต่อไป ปัญหานี้เป็นอุปสรรคใหญ่ที่ผู้ป่วยมะเร็งจำนวนมากต้องหยุดการให้คีโมหลังจากทำไปได้เพียง 1-2 ครั้ง เสียโอกาสทางการรักษามะเร็งให้หายขาด ซ้ำร้ายกว่านั้นคือบางคนไม่สามารถเข้ารับการรักษาได้เลยแม้แต่ครั้งเดียว จนมะเร็งลุกลามไปยังอวัยวะอื่นๆทั่วร่างกาย อาหารเพิ่มเม็ดเลือดขาวจึงถูกผลิตขึ้นเพื่อให้ผู้ป่วยแข็งแรงทันได้รับการรักษา
ดังนั้นช่วงเวลา 14-20 วันก่อนการให้คีโม จะต้องเตรียมร่างกายให้พร้อมที่สุด โดยเฉพาะการเลือกรับประทานอาหารเพิ่มเม็ดเลือดขาว และโปรตีนช่วยเสริมความแข็งแรงให้ร่างกาย อาหารที่ควรบริโภค ได้แก่ เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน และปลาทะเล (ปรุงด้วยวิธีต้ม นึ่ง ถ้าไม่ต้องการไขมันสูง) นม หรือนมถั่วเหลือง ไข่ (เลือกเฉพาะไข่ขาว ถ้าควบคุมระดับคอเลสเตอรอล) อาหารเพิ่มเม็ดเลือดขาวอยู่ในอาหารที่มีธาตุเหล็กสูงเพื่อเพิ่มเม็ดเลือด เช่น เนื้อสัตว์ ตับ ม้าม ผักตำลึง ผักโขม ถั่วดำ ข้าว โอ๊ต อาหารที่มีวิตามินซี (เมื่อกินคู่กับธาตุเหล็กจะช่วยเพิ่มการดูดซึมธาตุเหล็กได้ดีขึ้น) เช่น ส้ม ฝรั่ง สตรอว์เบอร์รี่ อาหารที่มีกรดโฟลิกสูง เช่น เนื้อสัตว์ ตับ ผักป้วยเล้ง ผักคะน้า ผักโขม ผักกาดหางหงส์ หน่อไม้ฝรั่ง กระหล่ำดอก กระหล่ำปลี บร็อคโคลี่ แครอท ฟักทอง งดบริโภคชาและกาแฟที่ชงแบบเข้มๆ เพราะสาร Tannin จะยับยั้งการดูดซึมธาตุเหล็ก
เอกสารอ้างอิง
“Principles of chemotherapy”. Clinical Techniques in Small Animal Practice.
“Successful application of targeted electrochemotherapy using novel flexible electrodes and low dose bleomycin to solid tumours”. Cancer Letters. 232 (2): 300–310.
