ส้มแขก
สมุนไพรส้มแขก ( Garcinia ) เป็นสมุนไพรที่มีจุดเด่นคือ ลดความอ้วน ลดน้ำหนักได้อย่างดี เพราะมีสารสำคัญที่มีชื่อว่า Hydroxycitric acid ( HCA ) ซึ่งเป็นสารที่มีคุณสมบัติช่วยยับยั้งเอนไซม์ในกระบวนการสร้างไขมัน สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ทั้งหมดไม่ว่าจะเป็น ดอก ผล ราก ใบ ลักษณะทั่วไป่ของผลมีขนาดเล็กที่มีรสเปรี้ยวเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางในวงศ์ Guttiferae เปลือกของต้นจะมีสีน้ำตาลดำ ลักษณะของใบจะเป็นใบเลี้ยงเดี่ยว ผลมีผิวเรียบ สีเขียว เมื่อแก่จะมีสีเหลือกแก่
ส้มแขก มีชื่อวิทยาศาสตร์ Garcinia atroviridis ชื่อสามัญ Garcinia ชื่อวงศ์ Guttiferae ชื่อตามท้องถิน ส้มควาย ส้มมะวน ชะมวงช้าง เป็นพืชสมุนไพรขนาดเล็กมีถิ่นกำเนิดในอินเดีย และในประเทศไทยมีปลูกมากทางภาคใต้ ผลมีรสเปรี้ยวใช้ปรุงอาหาร ซึ่งพบสารสกัดจากธรรมชาติ คือ กรดไฮดรอกซีซิตริกอยู่มากกว่า 70% ไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกายเป็นสมุนไพรที่มี HCA ในปริมาณที่มาก นอกจากนี้สารสกัดตัวนี้ยังสามารถละลายน้ำได้ 100% ทำให้ร่างกายสามารถนำไปใช้ได้อย่างเต็มที่ ช่วยเพิ่มการเผาผลาญไขมันและลดความอยากอาหาร นิยมนำมาเป็นส่วนผสมของอาหารเสริมกันอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของส้มแขก
ลำต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ไม่ผลัดใย ทรงพุ่ม เป็นไม้เนื้อแข็ง หากเป็นต้นอ่อนจะมีสีเขียว หากแก่แล้วจะมีสีน้ำตาลอมดำ มียางสีเหลือง สูงประมาณ 5 – 14 เมตร
ใบ เป็นใบเดี่ยวออกสลับกันซ้ายขวา รูปวงรีขนาดใหญ่ ใบเรียบผิวมัน ปลายแหลม ใบอ่อนสีแดงอมส้ม ใบแก่เป็นสีเขียวเข้ม
ดอก มีทั้งดอกตัวผู้และตัวเมียในต้นเดียวกัน ดอกเพศผู้มีกลีบเลี้ยง 4 กลีบ ด้านในสีแดง ด้านนอกมีสีเขียวมีเกสรเพศผู้เรียงอยู่บนฐานรองดอก ส่วนดอกเพศเมียเป็นดอกเดี่ยวแทงออกจากปลายกิ่ง มีขนาดเล็กกว่า ดอกเพศผู้ รังไข่มีรูปทรงกระบอก
ผล เป็นผลเดี่ยวผิวเรียบสีเขียว เมื่อแก่จัดจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองแก่ มีขนาดใกล้เคียงกับผลกระท้อน เปลือกของผลเป็นร่องตามแนวขั้วไปยังปลายผล
การขยายพันธุ์ : สามารถขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด การแตกหน่อ การติดตา และการต่อยอด
การแปรรูป : สามารถทำได้หลายวิธี ได้แก่ การแปรรูปเป็นแบบแห้ง ( ผงส้มแขก ) การแปรรูปทำเป็นน้ำส้มแขกพร้อมดื่ม
สรรพคุณทางด้านสมุนไพร
- ช่วยบรรเทาอาการไอ
- ช่วยรักษาเบาหวาน
- ช่วยขับเสมหะ
- ช่วยลดความดัน
- ช่วยฟอกเลือด
- ช่วยแก้กระษัย
- ช่วยแก้ท้องผูก
- ช่วยขับปัสสาวะ
- ช่วยให้ร่างกายไม่อ่อนเพลีย
- ใช้เป็นยาระบายอย่างอ่อน
- ช่วยลดอาการปวด ลดอาการคลื่นไส้ในสตรีที่มีครรภ์
บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม
เอกสารอ้างอิง
ส้มแขก ( Garcinia ) (ออนไลน์). สืบค้นจาก : https://clib.psu.ac.th [24 กรกฎาคม 2562]
ส้มแขก ไม้ยืนต้น มากคุณค่า กว่าที่คิด (ออนไลน์). สืบค้นจาก : https://phuketjournal.com [24 กรกฎาคม 2562]
