งาขี้ม่อน หรือ งาขี้ม้อน คือ
งาขี้ม่อน หรืองาขี้ม้อน ( Perilla seed ) เป็น ธัญพืชที่สามารถรับประทานได้ทั้งเมล็ดและใบ พบได้มากในภาคเหนือของประเทศไทย เป็นพืชตระกูลเดียวกับกะเพรา โหระพา ลักษณะของเมล็ดจะคล้ายงา คือเล็กประมาณ 1-2 มิลลิเมตร ทรงกลม มีสีน้ำตาลหรือสีเทา นิยมนำไปเป็นส่วนประกอบอาหารกินเล่น เช่น คุกกี้ หรือข้าวหนุกงา ส่วนใบของงาขี้ม่อน เป็นที่รู้จักกันในภาษาญี่ปุ่นว่า ใบชิโสะ งาขี้ม่อนสามารถนำมาใช้เพื่อสุขภาพและนำมารับประทาน มีคุณค่าทางโภชนาการสูง
ชนิดของงาขี้ม่อน
พันธุ์งาขี้ม่อน มีพันธุ์ใบสีเขียวและพันธุ์ใบสีม่วง ใบสีเขียวเป็นพันธุ์ที่พบมากในประเทศไทย จากการสำรวจการปลูกงาขี้ม่อนในภาคเหนือตอนบนพบว่า มีการปลูกกระจายทั่วไปบนพื้นที่ดอนตามไหล่เขาเชิงเขา งาขี้ม่อนทั้งหมด 130 สายพันธุ์ แบ่งออกเป็น 3 พันธุ์ ได้แก่
1. งาดอ เป็นงาขี้ม่อนอายุสั้น ( เก็บเกี่ยวช่วงเดือนตุลาคม )
2. งากลาง อายุอยู่ระหว่างงาดอกับงาปี
3. งาปี มีอายุมากกว่า ( เก็บเกี่ยวช่วงปลายเดือนธันวาคม )
คุณค่าทางอาหารของงาขี้ม่อน
งาขี้ม่อน 104 กรัม ( 8 ช้อนโต๊ะ ) ให้พลังงาน 568 แคลอรี
| คาร์โบไฮเดรต 25.6 กรัม |
| โปรตีน 16.8 กรัม |
| ไขมัน 48 กรัม |
| ใยอาหาร 14.4 กรัม |
| แคลเซียม 760 มิลลิกรัม |
| ธาตุเหล็ก 10.44 มิลลิกรัม |
| โพแทสเซียม 472 มิลลิกรัม |
| โซเดียม 11.2 มิลลิกรัม |
ประโยชน์ของเมล็ดงาขี้ม่อน
1. มีโอเมก้า 3 ช่วยรักษาอาการร้อนใน
2. ช่วยบรรเทาอาการภูมิแพ้อากาศ
3. ช่วยป้องกันการเติบโตของเซลล์มะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งเต้านม และมะเร็งต่อมลูกหมาก
4. ช่วยปกป้องตับจากการถูกทำลาย และยับยั้งการเจริญของมะเร็งตับ
5. ช่วยบำรุงผิว และยับยั้งการสร้างเม็ดสีเมลานิน
6. ช่วยลดคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ ที่เป็นสาเหตุของโรคหัวใจ
7. ทำให้เกิดความผ่อนคลาย และลดความวิตกกังวลที่เป็นสาเหตุของโรคซึมเศร้า
8. บรรเทาอาการหอบหืด
9. มีสารเซซามอล ( Sesamol ) ที่ช่วยป้องกันโรคมะเร็ง และชะลอความแก่
https://www.youtube.com/watch?v=a3UiPeMCC-g
น้ำมันงาขี้ม่อน
น้ำมันสกัดจากเมล็ดงาขี้ม่อน มีน้ำมันสูง ประมาณ 31-51% เป็นแหล่งของกรดไขมันไม่อิ่มตัวหลายตำแหน่ง ( PUFA ) น้ำมันจากเมล็ดงาขี้ม่อนมีประโยชน์หลายอย่าง งาขี้ม่อนเป็นพืชน้ำมันชนิดหนึ่งที่มีคุณสมบัติที่ดีเป็นประโยชน์ต่อร่างกาย มีคุณค่าทางโภชนาการสูง น้ำมันสกัดจากเมล็ดงาขี้ม่อนนำมาใช้เป็นอาหารและใช้ทำยาได้ ช่วยป้องกันโรคได้หลายโรค เมล็ดงาขี้ม่อนมีโปรตีน 18-25 เปอร์เซ็นต์ วิตามินบีและแคลเซียมสูงกว่าพืชผัก 40 เท่า โดยมีปริมาณแคลเซียมประมาณ 410-485 มิลลิกรัม ต่อ 100 กรัม และฟอสฟอรัสมากกว่าพืชผักทั่วไป 20 เท่า งาขี้ม่อนเป็นพืชชนิดเดียวที่มีโอเมก้า 3, 6 และ 9 ซึ่งมีมากกว่าน้ำมันปลา 2 เท่า เนยเทียมที่ผลิตจากน้ำมันงาขี้ม่อนเป็นผลิตภัณฑ์อาหารใหม่สุดที่มีความปลอดภัยสูง เพราะปราศจากไขมันทรานส์
ข้อควรระวัง
1. ควรใช้น้ำมันเมล็ดงาขี้ม่อนชนิดเจือจาง เนื่องจากการใช้ในรูปแบบที่เข้มข้น อาจทำให้เกิดการระคายเคืองผิวหนังหรือทำให้ผิวหนังอักเสบ
2. สตรีที่ตั้งครรภ์และให้นมบุตร ควรหลีกเลี่ยงรับประทานงาขี้ม่อนชั่วคราว เพื่อความปลอดภัย เนื่องจากยังไม่มีงานวิจัยถึงความปลอดภัยในสตรีขณะตั้งครรภ์ และสตรีขณะให้นมทารกและเด็ก
3. ควรหลีกเลี่ยงในผู้ที่มีอาการแพ้งาขี้ม่อน หากบริโภคแล้วมีอาการผิดปกติ เช่น ผื่นขึ้น แน่นหน้าอก หายใจไม่ออก ควรรีบไปพบแพทย์
บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม
เอกสารอ้างอิง
งาขี้ม้อน (ออนไลน์).สืบค้นจาก : http://library.cmu.ac.th [25 มกราคม 2563].
งาขี้ม้อน’อุดมด้วยโอเมก้ายิ่งกว่าปลาทะเล! มีสารป้องกันโรคมะเร็งและชะลอวัย (ออนไลน์).สืบค้นจาก : https://www.matichonweekly.com [25 มกราคม 2563].
งาขี้ม่อน (Perilla seed) (ออนไลน์).สืบค้นจาก : https://www.honestdocs.co [25 มกราคม 2563].
ขอบคุณคลิปดี ๆ มีสาระจาก หมอปุ้ม พญ. สิรนาถ.
