อาหารผู้ป่วยมะเร็ง
ผู้ป่วยมะเร็งจะต้องได้รับสารอาหารจำพวก โปรตีน วิตามิน และแร่ธาตุ มากกว่าคนร่างกายปกติ เพื่อที่จะนำสารอาหารไปช่วยซ่อมแซมฟื้นฟูเซลล์ต่างๆของร่างกายที่ถูกมะเร็งทำลาย

อาหารผู้ป่วยมะเร็ง

อาหารเป็นสิ่งสำคัญส่วนหนึ่งในการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคมะเร็ง อาหารช่วยให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยดีขึ้น โดยควรทานอาหารให้ได้สารอาหารเพียงพอและเหมาะสม ก่อน ระหว่างและหลังการรักษาจะช่วยให้ผู้ป่วยแข็งแรงขึ้น ลดอาการแทรกซ้อน และมีความรู้สึกดีขึ้นมีกำลังใจที่จะต่อสู้กับโรคได้ สำหรับผู้ป่วยมะเร็งหรือผู้ที่มีญาติหรือคนใกล้ชิดที่ป่วยเป็นโรคมะเร็งอยู่ตอนนี้ ควรศึกษาเรื่องของอาหารที่จะต้องกินเข้าไปในแต่ละวันสำหรับผู้ป่วย ซึ่งผู้ดูแลต้องออกแบบเมนูอาหารสำหรับผู้ป่วยมะเร็ง เนื่องจากผู้ป่วยมะเร็งต้องมีการเข้ารับการรักษาด้วยวิธีต่าง ๆ ดังนั้นต้องมีอาหารที่เหมาะสมกับผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาวิธีนั้น ๆ เช่น เมนูอาหารสำหรับผู้ป่วยมะเร็งระยะการให้เคมีบำบัด เมนูอาหารสำหรับผู้ป่วยมะเร็งระยะการผ่าตัด เมนูอาหารสำหรับผู้ป่วยมะเร็งในระยะฉายรังสี หรือเมนูอาหารสำหรับผู้ป่วยมะเร็งการให้ฮอร์โมนบำบัด ดั้งนั้นอาหารที่ต้องทานเข้าไปในแต่ละวันจึงมีความแตกต่างกับคนที่ร่างคนร่างกายปกติ เพราะ ผู้ป่วยมะเร็งจะต้องได้รับสารอาหารหลักจำพวก โปรตีน วิตามิน และแร่ธาตุ มากกว่าคนร่างกายแข็งแรงปกติ เพื่อที่จะนำสารอาหารเหล่านี้ไปช่วยซ่อมแซม ฟื้นฟู เซลล์ต่างๆของร่างกายที่ถูกมะเร็งทำลายไป และเพื่อที่จะช่วยให้ร่างกายมีความแข็งแรง พร้อมสำหรับการรักษาในขั้นตอนต่อๆไปของแพทย์

เนื่องจากผู้ป่วยโรคมะเร็งจะต้องได้รับ อาหารผู้ป่วยมะเร็ง ที่ต้องถูกต้อง ต้องดูแลและเอาใจใส่เรื่องการทานอาหารเป็นพิเศษ หากยังไม่รู้ว่าต้องทำหรือปฏิบัติตัวในการทานอาหารอย่างไร ให้ทำตามคำแนะนำดังต่อไปนี้ เนื่องจากผู้ป่วยโรคมะเร็ง ต้องมีการเข้ารับการรักษาวิธีต่างๆ เช่น การให้เคมีบำบัด การผ่าตัด การฉายรังสี การให้ฮอร์โมนบำบัด

ดังนั้นอาหารที่ต้องทานเข้าไปในแต่ละวันจึงมีความแตกต่างกับคนร่างกายปกติ เพราะผู้ป่วยโรคมะเร็งจะต้องได้รับสารอาหารหลักจำพวก โปรตีน วิตามิน และแร่ธาตุ มากกว่าคนร่างกายแข็งแรงปกติ เพื่อที่จะนำสารอาหารเหล่านี้ไปช่วยซ่อมแซม ฟื้นฟู เซลล์ต่างๆของร่างกายที่ถูกมะเร็งทำลายไป และเพื่อที่จะช่วยให้ร่างกายมีความแข็งแรง พร้อมสำหรับการรักษาในขั้นตอนต่อๆไปของแพทย์

ทั้งนี้ปัญหาที่จะเจอบ่อยๆสำหรับผู้ป่วยมะเร็งที่ทำการรักษาด้วยวิธีให้เคมีบำบัด หรือ การฉายรังสี คือการพบว่าผู้ป่วยมีปริมาณเม็ดเลือดต่ำ  ร่างกายอ่อนแอ น้ำหนักลดลงต่อเนื่อง จนทำให้ต้องหยุดระงับการรักษาไว้ชั่วคราวเพื่อให้ผู้ป่วยแข็งแรงดีขึ้นก่อนจึงทำการรักษาต่อไปได้ ซึ่งค่อนข้างเป็นอันตรายมาก เพราะการรอเวลาให้ผู้ป่วยแข็งแรง อีกด้านหนึ่งมะเร็งก็ยังรุกลามต่อไปแบบไม่หยุดเรื่อยๆ

การเลือกทานอาหารของผู้ป่วยจึงมีความสำคัญมาก ผู้ป่วยต้องเลือกทานอาหารที่ดีและมีประโยชน์ โดยเน้นสารอาหารที่สำคัญอย่างเช่น กรดอะมิโน

อาหารผู้ป่วยมะเร็ง จำเป็นต้องมีกรดอะมิโนที่เป็นสารตั้งต้นของโปรตีนสารอาหารที่สำคัญที่ผู้ป่วยมะเร็งจะต้องได้รับ เพื่อไปช่วยบำรุง เม็ดเลือดขาว เม็ดเลือดแดง เกล็ดเลือด เอ็นไซม์ เป็นต้น ซึ่งก็มักมีความเชื่อผิดๆกันว่า หากป่วยเป็นมะเร็งไม่ควรทานอาหารกลุ่มโปรตีน เพื่อที่จะได้ทำให้เซลล์มะเร็งขาดสารอาหารและตายไป  ซึ่งไม่เป็นความจริง ผู้ป่วยมะเร็งควรทานเมนูอาหารสำหรับผู้ป่วยมะเร็งตามระยะอย่างเหมาะสม เช่น โปรตีนและทานให้มากกว่าคนปกติ เพื่อให้ไปเสริมความแข็งแรงของเซลล์ปกติ เช่น เม็ดเลือด กล้ามเนื้อ ให้ได้ทำงานเต็ม ประสิทธิภาพ ในการต่อสู้กับเซลล์มะเร็ง

อาหารผู้ป่วยโรคมะเร็งประเภทโปรตีน

อาหารผู้ป่วยโรคมะเร็งจากโปรตีนคุณภาพสูงที่สำคัญต่อร่างกายที่นิยมให้ผู้ป่วยทานคือ

1. อัลบูมิน ( Albumin ) เป็นโปรตีนที่สกัดมาจากไข่ขาว เป็นส่วนประกอบกว่า 50 % ของโปรตีนที่พบในเลือด ถูกสร้างจากกรดอะมิโนที่ตับ มีหน้าที่ซ่อมแซมและสร้างความแข็งแรงและภูมิคุ้มกันให้กับร่างกายหากร่างกายมีระดับของอัลบูมินในเลือกต่ำกว่าปกติ จะเพิ่มความเสี่ยงของอัตราการเกิดโรคแทรกซ้อนต่างๆ และจะยิ่งส่งผลต่ออัตราการเสียชีวิตที่เพิ่มสูงขึ้นไปอีก

2. ซอยย์ โปรตีนที่มาจากพืชตระกูลถั่ว มีไขมันต่ำ มีสารสารไฟโตสเตอรอล ( Phytosterol ) และซาโพนิน ( Saponins ) ที่ช่วยลดระดับ คอเลสเตอรอล ( Cholesterol ) และทำให้ร่างกายมีความสดชื่น

3. เวย์ หลายคนรู้จักกันดี โดยเฉพาะกลุ่มของนักกีฬาและนักเพาะกล้าม เป็นโปรตีนสกัดจากนม จะสกัดส่วนที่เป็นคาร์โบไฮเดรตและไขมันออกให้เหลือส่วนที่เป็นโปรตีนบริสุทธิ์และนำไปทำให้อยู่ในรูปของผง เป็นโปรตีนที่ย่อยง่าย ร่างกายสามารถนำไปใช้ได้เร็ว และยังไปช่วยสร้างกล้ามเนื้อ ลดอาการปวดเมื่อย ให้กับผู้ป่วยโรคมะเร็งอีกด้วย เนื่องจากมีสาร BCAAs ( Branched Chain Amino Acids ) หรือ กลุ่มของกรดอะมิโน นั่นเอง

การทานโปรตีนให้เกิดประโยชน์กับร่างกายสูงสุด ต้องทานคู่กับวิตามินและแร่ธาตุ เพื่อที่จะไปช่วยสร้าง เม็ดเลือดและ ฮีโมโกบินช่วยเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ กระตุ้นภูมิคุ้มกัน และยังทำให้ฮอร์โมนและเอ็นไซน์ ต่างๆในร่างกายทำงานได้ดีขึ้นอีกด้วย

อาหารที่ผู้ป่วยโรคมะเร็งควรรับประทาน

1. กินอาหารให้ครบ 5 หมู่ ตามหลักโภชนาการ เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนและช่วยให้ร่างกายแข็งแรง โดยเน้นอาหารปรุงสุก สดใหม่และสะอาด

2. อาหารที่มีกากใยสูง เช่น ผักและผลไม้ต่างๆ ข้าวไม่ขัดสีเป็นต้น เนื่องจากจะช่วยให้ระบบขับถ่ายในร่างกายของผู้ป่วยทำงานได้ดี

3. ดื่มน้ำเปล่าให้เพียงพอ ผู้ป่วยควรทานน้ำเปล่าให้มากเพียงพอในแต่ละวันอย่างน้อย 8 – 10 แก้ว

ตารางการดูแลอาหารให้ผู้ป่วยมะเร็งเพื่อลดอาการข้างเคียง มีดังนี้

อาการผู้ป่วยมะเร็ง ข้อควรปฏิบัติในการดูแลอาหารสำหรับผู้ป่วย
อ่อนเพลีย • แบ่งอาหารเป็นมื้อเล็ก ๆ เป็นอาหารอ่อนใช้การเคี้ยวน้อยที่สุด
• ให้พักผ่อนมากๆ โดยเฉพาะก่อนมื้ออาหาร
เบื่ออาหาร • แบ่งอาหารเป็นมื้อเล็ก ๆ เพิ่มมื้ออาหารบ่อยขึ้น
• เลือกอาหารที่ให้พลังงานและโปรตีนสูง หรืออาหารทางการแพทย์ที่มีโปรตีนสูง
คลื่นไส้ • อาหารเย็นและอาหารแห้ง เช่น แครกเกอร์ น้ำแข็ง โยเกิร์ต ผลไม้ลอยแก้ว ช่วยลดอาการคลื่นไส้ได้
• อมน้ำแข็ง หรือจิบเครื่องดื่มที่ผสมโซดา
• เลี่ยงอาหารที่มีรสจัด
ประสาทการรับรสเสียไป • จัดอาหารให้มีสีและกลิ่นน่าทาน เสิร์ฟอาหารขณะอุ่นหรือร้อนเพื่อช่วยให้กลิ่นและรสชาติดีขึ้น
• เลี่ยงอาหารจำพวกเนื้อแดง ชา กาแฟ
• ให้ผู้ป่วยทานอาหารที่มีรสเปรี้ยว เช่น มะนาวเพื่อกระตุ้นการรับรส
เหม็นหรือแพ้อาหาร และไม่ชอบรสอาหารที่เคยชอบ • ใช้เครื่องเทศช่วยในการปรุงรสอาหาร และเลือกอาการที่มีสังกะสีสูง
อิ่มไวขึ้น • ดื่มเครื่องดื่มที่มีสารอาหารครบถ้วน สูตรโปรตีนสูง ดื่มระหว่างมื้อ
• แบ่งอาหารเป็นมื้อเล็ก ๆ เพิ่มมื้ออาหารบ่อยขึ้น
• เลี่ยงอาหารย่อยยากจำพวกอาหารทอด หรือมัน

อาหารที่ผู้ป่วยมะเร็งไม่ควรกิน คือ

1. อาหารที่ให้พลังงานสูงแต่ไม่มีคุณค่าทางสารอาหาร เช่น ขนมขบเคี้ยวต่างๆ น้ำอัดลม เป็นต้น เนื่องจากเป็นอาหารที่ไม่มีประโยชน์ และหากทานมากๆยังจะนำไปสู่โรคอื่นๆได้อีกด้วย

2. อาหารที่ไม่สะอาด หรือปรุงแบบกึ่งสุกกึ่งดิบ  เนื่องจากเสี่ยงต่อการติดเชื้อแบคทีเรียและตัวพยาธิต่างๆ

3. อาหารหมักดองด้วยดินประสิว เช่น แหนม ไส้กรอก เป็นต้น

4. เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เครื่องดื่มคาเฟอีน เช่น ชา กาแฟ เครื่องดื่มบำรุงกำลังต่าง ผู้ป่วยควรงดและเลี่ยงจะดีที่สุด โดยให้เน้นดื่มน้ำเปล่าทดแทน การทานอาหารที่ดีและมีประโยชน์สำคัญมากต่อผู้ป่วยที่เป็นโรคมะเร็ง แม้อาหารจะไม่ใช่สิ่งที่ไปรักษาโรคมะเร็งโดยตรง แต่การเลือกทานอาหารที่มีประโยชน์ จะส่งผลในทางอ้อมแทน โดยจะไปช่วยให้ร่างกายของผู้ป่วยมีความแข็งแรง มีพละกำลังที่พร้อมจะสู้ต่อกับโรคร้ายที่เกิดขึ้นนี้ในวันต่อๆไป

ร่วมตอบคำถามกับเรา

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม

เอกสารอ้างอิง

“Food for cancer”. cancer.gov. National Cancer Institute. March, 2015.

“Food Cancer”. National Cancer Institute. 10 June 2014.