โรคมะเร็งช่องปาก โรคร้ายที่เกิดขึ้นภายในระบบศีรษะและลำคอ

โรคมะเร็งช่องปาก

ปกติแล้วช่องปากของคนเรานั้น เป็นช่องทางในการเคี้ยวและบดอาหาร พร้อมทั้งมีกระบวนการสร้างน้ำย่อย ซึ่งมาจากเซลล์ต่อมน้ำลายขนาดเล็ก ที่มีกระจายอยู่ทั่วไปภายในช่องปากของคนเราทุกคน ทุกส่วนมีโอกาสเสี่ยงที่จะเป็นโรคมะเร็งได้ทั้งนั้น ส่งผลทำให้แพทย์และผู้เชี่ยวชาญ ต่างก็เรียกโรคมะเร็งที่เกิดขึ้นกับเนื้อเยื่อต่างๆ ที่มีอยู่ภายในช่องปากว่าเป็น โรคมะเร็งช่องปาก นั่นเอง

ส่วนประกอบของช่องปาก

ช่องปากของคนเรานั้นโดยทั่วไปจะประกอบไปด้วยเนื้อเยื่อมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ริมฝีปาก กระพุ้งแก้ม เหงือก หรือแม้กระทั่งเพดาน ลิ้น และเนื้อเยื่อที่มีอยู่รอบ ๆ ช่องปาก

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคมะเร็งช่องปาก

การสูบบุหรี่ สูบในปริมาณมาก และสูบมาเป็นระยะเวลานาน ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์
ผู้ที่กินหมากและยาฉุน ส่งผลทำให้เซลล์ภายในช่องปาก มีอาการอักเสบเกิดขึ้นได้แบบเรื้อรัง จนกระทั่งกลายเป็นต้นเหตุของการเกิดโรคมะเร็งตามมา ผู้ที่ไม่รักษาสุขอนามัยภายในช่องปาก ส่งผลทำให้ช่องปากสกปรกเป็นอย่างมาก มีอาการติดเชื้อบ่อยครั้ง และมีอาการอักเสบเกิดขึ้นที่เหงือกและฟันแบบเรื้อรัง ส่งผลทำให้เซลล์สามารถกลายเป็นเซลล์มะเร็งได้ในที่สุด ผู้ที่ติดเชื้อไวรัส เอชพีวี ทางช่องปาก

อาการโดยรวมของผู้ป่วยที่เป็นโรคมะเร็งช่องปาก

พบก้อนเนื้อหรือเป็นแผลเรื้อรังภายในช่องปาก ผู้ที่มีกลิ่นปากรุนแรง อาจจะเกิดขึ้นจากอาการติดเชื้อ หรือ ก้อนเนื้อมะเร็งภายในช่องปาก มีลักษณะเน่าเปื่อย มีอาการบาดเจ็บภายในช่องปาก ตลอดจนกระทั่งมีเลือดออกจากก้อนเนื้อมะเร็งภายในช่องปากโดยตรง ภายในน้ำลายและเสมหะอาจจะมีเลือดปนอยู่ด้วย มีลักษณะรับประทานอาหารไม่ได้ เมื่อกลืนอาหารแล้วจะมีอาการสำลัก เนื่องจากมีการปิดกั้นของก้อนเนื้อมะเร็ง ผู้ที่เป็นโรคมะเร็งในช่องปาก มักจะมีลักษณะผอมลงอย่างรวดเร็ว เนื่องจากรับประทานอาหารไม่ได้ และมีลักษณะอ้าปากไม่ได้ เพราะโรคมะเร็งช่องปากอยู่ในช่วงที่ลุกลามไปในส่วนของกล้ามเนื้อต่าง ๆ ภายในช่องปาก หากโรคมะเร็งอยู่ในระยะลุกลามมากแล้ว ต่อมน้ำเหลืองที่ลำคอจะมีลักษณะโต จนสามารถคลำหรือพบได้ง่าย แต่มีลักษณะกดแล้วไม่เจ็บ  ซึ่งต่อมน้ำเหลืองอาจจะมีลักษณะโตที่ข้างใดข้างหนึ่ง หรืออาจจะมีลักษณะโตขึ้นทั้งสองข้าง

โรคมะเร็งช่องปาก มีทั้งหมด 4 ระยะ

โรคมะเร็งช่องปากระยะที่ 1 ก้อนมะเร็งช่องปากระยะแรกนั้นอาจจะมีขนาดโตประมาณ 2 เซนติเมตร
โรคมะเร็งช่องปากระยะที่ 2 ก้อนมะเร็งอาจจะมีขนาดโตกว่า 2 เซนติเมตร แต่จะไม่เกิน 4 เซนติเมตร
โรคมะเร็งช่องปากระยะที่ 3 ก้อนมะเร็งจะมีขนาดโตกว่า 4 เซนติเมตร และมีลักษณะลุกลามเข้าไปที่ต่อมน้ำเหลืองช่วงลำคอเพียงแค่ต่อมเดียวเท่านั้น  ซึ่งต่อมน้ำเหลืออาจจะมีขนาดโตไม่เกิน 3 เซนติเมตร
โรคมะเร็งช่องปากระยะที่ 4 ก้อนมะเร็งได้ลุกลามเข้าสู่เนื้อเยื่อ พร้อมทั้งอวัยวะใกล้เคียง หรือ ได้ลุกลามเข้าสู่ต่อมน้ำเหลืองที่ลำคอถึงหลายต่อมด้วยกัน ส่งผลทำให้ต่อมน้ำเหลือมีขนาดโตกว่า 6 เซนติเมตร พร้อมทั้งได้มีการแพร่กระจายเข้าสู่กระแสเลือด และ อวัยวะที่ไกลออกไป ไม่ว่าจะเป็น ตับ ปอด หรือแม้กระทั่งกระดูก

โรคมะเร็งช่องปากถือได้ว่าเป็นโรคมะเร็งที่สามารถพบได้บ่อย และเป็นโรคมะเร็งที่ติดอันดับหนึ่งใน 10 ที่มักจะเกิดขึ้นกับผู้ที่ มีอายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไป มักเกิดในเพศชายมากกว่าเพศหญิง

การตรวจวินิจฉัยเบื้องต้นของแพทย์และผู้เชี่ยวชาญ แพทย์มักจะวินิจฉัยโรค โดยเริ่มต้นสอบถามเกี่ยวกับประวัติ  อาการของผู้ป่วย ตลอดจนกระทั่งมีการตรวจช่องปาก พร้อมทั้งการตรวจหาโรคมะเร็งให้แน่ชัดยิ่งขึ้น ด้วยการตัดชิ้นเนื้อจากก้อนหรือแผลที่เกิดขึ้นภายในช่องปาก เพื่อนำไปตรวจผลทางพยาธิวิทยาต่อไป

ซึ่งในปัจจุบัน นับได้ว่ายังคงไม่มีวิธีการตรวจหรือการคัดกรอง โรคมะเร็งช่องปาก ที่ดีและมีประสิทธิภาพ เพื่อที่จะให้ค้นพบโรคมะเร็งในระยะแรกเริ่ม แต่สำหรับผู้ที่สงสัยหรือค้นพบอาการผิดปกติภายในช่องปาก ไม่ว่าจะเป็นการค้นพบก้อนเนื้อ หรือ การเกิดแผลที่หายากภายในช่องปาก ตลอดจนกระทั่งการค้นพบว่าต่อมน้ำเหลือบริเวณลำคอ มีลักษณะที่โตขึ้นจนผิดปกติไป ก็ควรที่จะรีบเข้าพบแพทย์และปรึกษาแพทย์โดยด่วน

กระบวนการและวิธีการรักษาโรคมะเร็งช่องปาก

วิธีการรักษา โรคมะเร็งช่องปาก มักจะขึ้นอยู่กับระยะของโรค พร้อมทั้งอายุและสุขภาพของผู้ป่วยโดยตรง ส่วนใหญ่แล้วแพทย์จะใช้วิธีการผ่าตัด หรือ ใช้รังสีรักษา ซึ่งจะมีการให้เคมีบำบัดร่วมด้วยให้กับผู้ป่วยโรคมะเร็งช่องปากในระยะที่ลุกลามไปมากแล้ว ซึ่งตอนนี้ยังคงไม่มียาที่จะสามารถรักษาโรคมะเร็งช่องปากได้อย่างตรงเป้าหมาย เพราะยังคงอยู่ในระหว่างการศึกษาของแพทย์และผู้เชี่ยวชาญ

วิธีป้องกันโรคมะเร็งช่องปาก

วิธีการป้องกัน โรคมะเร็งช่องปาก เราสามารถทำได้โดยการหลีกเลี่ยงปัจจัยต่าง ๆ ที่มีความเสี่ยงในการก่อให้เกิดโรคมะเร็งชนิดนี้  พร้อมทั้งการรักษาสุขอนามัยภายในช่องปากอย่างเป็นประจำ หรือ การเข้าพบทันตแพทย์อย่างสม่ำเสมอ เพื่อดูแลสุขภาพภายในช่องปากเพียงแค่ปีละครั้ง ก็จะทำให้เราทุกคน  สามารถห่างไกลจากโรคมะเร็งช่องปากได้แล้ว

อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม

เอกสารอ้างอิง

WHO (October 2010). Cancer. World Health Organization. Retrieved 5 January 2011.

ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิงพวงทอง ไกรพิบูลย์. รู้ก่อนเข้าใจการตรวจรักษามะเร็ง.กรุงเทพฯ: ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2557.