มะเร็งช่องปาก
มะเร็งช่องปาก ( Oral Cancer ) คือ เนื้อร้ายที่เกิดขึ้นในส่วนใดส่วนหนึ่งในช่องปาก ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ทั้งที่บริเวณริมฝีปาก ลิ้น เหงือก กระพุ้งแก้ม เพดานปาก หรือพื้นปาก นอกจากนี้เซลล์มะเร็งยังสามารถเกิดขึ้นได้ที่ทอนซิลด้านหลังช่องปาก รวมถึงในบริเวณช่องคอที่เชื่อมต่อระหว่างปากกับหลอดลมหรือคอหอย
ปกติแล้วช่องปากของคนเรานั้น เป็นช่องทางในการเคี้ยวและบดอาหาร พร้อมทั้งมีกระบวนการสร้างน้ำย่อย ซึ่งมาจากเซลล์ต่อมน้ำลายขนาดเล็ก ที่มีกระจายอยู่ทั่วไปภายในช่องปากของคนเราทุกคน ทุกส่วนมีโอกาสเสี่ยงที่จะเป็นโรคมะเร็งได้ทั้งนั้น
ส่วนประกอบของช่องปาก
ช่องปากของคนเรานั้นโดยทั่วไปจะประกอบไปด้วยเนื้อเยื่อมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ริมฝีปาก กระพุ้งแก้ม เหงือก หรือแม้กระทั่งเพดาน ลิ้น และเนื้อเยื่อที่มีอยู่รอบ ๆ ช่องปาก
สาเหตุที่ทำให้เกิดมะเร็งช่องปาก
- การสูบบุหรี่ สูบในปริมาณมาก และสูบมาเป็นระยะเวลานาน ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์
- ผู้ที่กินหมากและยาฉุน ส่งผลทำให้เซลล์ภายในช่องปาก มีอาการอักเสบเกิดขึ้นได้แบบเรื้อรัง จนกระทั่งกลายเป็นต้นเหตุของการเกิดโรคมะเร็งตามมา
- ผู้ที่ไม่รักษาสุขอนามัยภายในช่องปาก ส่งผลทำให้ช่องปากสกปรกเป็นอย่างมาก มีอาการติดเชื้อบ่อยครั้ง และมีอาการอักเสบเกิดขึ้นที่เหงือกและฟันแบบเรื้อรัง ส่งผลทำให้เซลล์สามารถกลายเป็นเซลล์มะเร็งได้ในที่สุด
- ผู้ที่ติดเชื้อไวรัส เอชพีวี ทางช่องปาก
อาการโดยรวมของผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งช่องปาก
พบก้อนเนื้อหรือเป็นแผลเรื้อรังภายในช่องปาก ผู้ที่มีกลิ่นปากรุนแรง อาจจะเกิดขึ้นจากอาการติดเชื้อ หรือ ก้อนเนื้อมะเร็งภายในช่องปาก มีลักษณะเน่าเปื่อย มีอาการบาดเจ็บภายในช่องปาก ตลอดจนกระทั่งมีเลือดออกจากก้อนเนื้อมะเร็งภายในช่องปากโดยตรง ภายในน้ำลายและเสมหะอาจจะมีเลือดปนอยู่ด้วย มีลักษณะรับประทานอาหารไม่ได้ เมื่อกลืนอาหารแล้วจะมีอาการสำลัก เนื่องจากมีการปิดกั้นของก้อนเนื้อมะเร็ง ผู้ที่เป็นโรคมะเร็งในช่องปาก มักจะมีลักษณะผอมลงอย่างรวดเร็ว เนื่องจากรับประทานอาหารไม่ได้ และมีลักษณะอ้าปากไม่ได้ เพราะโรคมะเร็งช่องปากอยู่ในช่วงที่ลุกลามไปในส่วนของกล้ามเนื้อต่าง ๆ ภายในช่องปาก หากโรคมะเร็งอยู่ในระยะลุกลามมากแล้ว ต่อมน้ำเหลืองที่ลำคอจะมีลักษณะโต จนสามารถคลำหรือพบได้ง่าย แต่มีลักษณะกดแล้วไม่เจ็บ ซึ่งต่อมน้ำเหลืองอาจจะมีลักษณะโตที่ข้างใดข้างหนึ่ง หรืออาจจะมีลักษณะโตขึ้นทั้งสองข้าง
ระยะของมะเร็งช่องปาก
มะเร็งช่องปาก ระยะที่ 1 ก้อนมะเร็งช่องปากระยะแรกนั้นอาจจะมีขนาดโตประมาณ 2 เซนติเมตร
มะเร็งช่องปาก ระยะที่ 2 ก้อนมะเร็งอาจจะมีขนาดโตกว่า 2 เซนติเมตร แต่จะไม่เกิน 4 เซนติเมตร
มะเร็งช่องปาก ระยะที่ 3 ก้อนมะเร็งจะมีขนาดโตกว่า 4 เซนติเมตร และมีลักษณะลุกลามเข้าไปที่ต่อมน้ำเหลืองช่วงลำคอเพียงแค่ต่อมเดียวเท่านั้น ซึ่งต่อมน้ำเหลืออาจจะมีขนาดโตไม่เกิน 3 เซนติเมตร
มะเร็งช่องปาก ระยะที่ 4 ก้อนมะเร็งได้ลุกลามเข้าสู่เนื้อเยื่อ พร้อมทั้งอวัยวะใกล้เคียง หรือ ได้ลุกลามเข้าสู่ต่อมน้ำเหลืองที่ลำคอถึงหลายต่อมด้วยกัน ส่งผลทำให้ต่อมน้ำเหลือมีขนาดโตกว่า 6 เซนติเมตร พร้อมทั้งได้มีการแพร่กระจายเข้าสู่กระแสเลือด และ อวัยวะที่ไกลออกไป ไม่ว่าจะเป็น ตับ ปอด หรือแม้กระทั่งกระดูก
โรคมะเร็งช่องปากถือได้ว่าเป็นโรคมะเร็งที่สามารถพบได้บ่อย และเป็นโรคมะเร็งที่ติดอันดับหนึ่งใน 10 ที่มักจะเกิดขึ้นกับผู้ที่ มีอายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไป มักเกิดในเพศชายมากกว่าเพศหญิง
การตรวจวินิจฉัยเบื้องต้นของแพทย์และผู้เชี่ยวชาญ แพทย์มักจะวินิจฉัยโรค โดยเริ่มต้นสอบถามเกี่ยวกับประวัติ อาการของผู้ป่วย ตลอดจนกระทั่งมีการตรวจช่องปาก พร้อมทั้งการตรวจหาโรคมะเร็งให้แน่ชัดยิ่งขึ้น ด้วยการตัดชิ้นเนื้อจากก้อนหรือแผลที่เกิดขึ้นภายในช่องปาก เพื่อนำไปตรวจผลทางพยาธิวิทยาต่อไป
ซึ่งในปัจจุบัน นับได้ว่ายังคงไม่มีวิธีการตรวจหรือการคัดกรอง โรคมะเร็งช่องปาก ที่ดีและมีประสิทธิภาพ เพื่อที่จะให้ค้นพบโรคมะเร็งในระยะแรกเริ่ม แต่สำหรับผู้ที่สงสัยหรือค้นพบอาการผิดปกติภายในช่องปาก ไม่ว่าจะเป็นการค้นพบก้อนเนื้อ หรือ การเกิดแผลที่หายยากภายในช่องปาก ตลอดจนกระทั่งการค้นพบว่าต่อมน้ำเหลือบริเวณลำคอ มีลักษณะที่โตขึ้นจนผิดปกติไป ก็ควรที่จะรีบเข้าพบแพทย์และปรึกษาแพทย์โดยด่วน
การรักษามะเร็งช่องปาก
วิธีการรักษา มะเร็งช่องปาก มักจะขึ้นอยู่กับระยะของโรค พร้อมทั้งอายุและสุขภาพของผู้ป่วยโดยตรง ส่วนใหญ่แล้วแพทย์จะใช้วิธีการผ่าตัด หรือ ใช้รังสีรักษา ซึ่งจะมีการให้เคมีบำบัดร่วมด้วยให้กับผู้ป่วยโรคมะเร็งช่องปากในระยะที่ลุกลามไปมากแล้ว ซึ่งตอนนี้ยังคงไม่มียาที่จะสามารถรักษาโรคมะเร็งช่องปากได้อย่างตรงเป้าหมาย เพราะยังคงอยู่ในระหว่างการศึกษาของแพทย์และผู้เชี่ยวชาญ
การป้องกันมะเร็งช่องปาก
วิธีการป้องกัน มะเร็งช่องปาก เราสามารถทำได้โดยการหลีกเลี่ยงปัจจัยต่าง ๆ ที่มีความเสี่ยงในการก่อให้เกิดโรคมะเร็งชนิดนี้ พร้อมทั้งการรักษาสุขอนามัยภายในช่องปากอย่างเป็นประจำ หรือ การเข้าพบทันตแพทย์อย่างสม่ำเสมอ เพื่อดูแลสุขภาพภายในช่องปากเพียงแค่ปีละครั้ง ก็จะทำให้เราทุกคน สามารถห่างไกลจากโรคมะเร็งช่องปากได้แล้ว
ร่วมตอบคำถามกับเรา
คำถามท้ายบท มะเร็งช่องปาก โรคร้ายที่เกิดขึ้นภายในระบบศีรษะและลำคอ
มะเร็งช่องปากมีปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญมากที่สุดคือพฤติกรรมการสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์จัด จะมีโอกาสเป็นมะเร็งในช่องปากมากกว่าคนปกติถึง 15 เท่า และพบได้ในผู้ชายมากกว่าผู้หญิงถึง 2 เท่า เพราะผู้ชายมีปัจจัยเสี่ยงมากกว่าคือ การชอบสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์ท่านควรหมั่นตรวจดูช่องปากของตนเองเป็นประจำและควรไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพช่องปากและฟันทุก 6 – 12 เดือนหากพบความผิดปกติของช่องปากเช่น ฝ้าขาว ฝ้าแดง หรือเป็นแผลในช่องปากที่รักษาไม่หายใน 2 – 3 สัปดาห์ หรือคลำได้ก้อนในช่องปากหรือข้างคอ ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุและรับการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆควรรับประทานผักใบเขียวและผลไม้สดให้มาก ๆ โดยเฉพาะผักผลไม้ที่มีวิตามินเอ ซี และอีสูงเพื่อป้องกันมะเร็งช่องปากท่านมีพฤติกรรมการสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์จัดหรือไม่ ?
อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม
เอกสารอ้างอิง
WHO (October 2010). Cancer. World Health Organization. Retrieved 5 January 2011.
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิงพวงทอง ไกรพิบูลย์. รู้ก่อนเข้าใจการตรวจรักษามะเร็ง.กรุงเทพฯ: ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2557.
