ข้าวสารค่าง

ข้าวสารค่าง พรรณไม้ล้มลุกเลื้อยพัน ทุกส่วนมีน้ำยางสีขาว พบขึ้นบริเวณป่าผลัดใบ ป่าไผ่ และตามที่รกร้าง ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Cardiopteris quinqueloba (Hassk.) Hassk. ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ คือ Cardiopteris lobata Wall. ex Benn. & R.Br., Cardiopteris javanica Blume อยู่วงศ์ CARDIOPTERIDACEAE[1] ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ เช่น ตุ๊กตู่ (จังหวัดชลบุรี), ผักแต๋นแต้ (จังหวัดลพบุรี), อีบี้ (จังหวัดสุโขทัย), ผักแตนแต้ (จังหวัดสระบุรี), ขะล๊านข่าง (จังหวัดชุมพร), หวี่หวี่ (จังหวัดสระบุรี), ตุ๊กตู่ (จังหวัดเชียงใหม่), อีหวี่ (จังหวัดปราจีนบุรี) [1],[2]

ลักษณะข้าวสารค่าง

• ต้น เป็นพรรณไม้ล้มลุกเลื้อยพัน เมื่อฉีกขาดก็จะมีน้ำยางสีขาวออกมา ลำต้นกลมหรือค่อนข้างแบน จะแตกกิ่งก้านเยอะ สามารถทอดยาวได้ถึงประมาณ 2-5 เมตร มีเขตการกระจายพันธุ์ตั้งแต่เอเชียใต้ถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พบเจอขึ้นได้ที่บริเวณป่าไผ่ ที่รกร้าง ป่าผลัดใบ ที่มีความสูงจากระดับน้ำทะเลถึงระดับ 600 เมตร บริเวณที่พบขึ้นในพื้นที่อุทยานฯ ก็คือ ที่ตามพื้นป่าราบทั่วไป โดยเฉพาะที่บริเวณปากทางเดินขึ้นเขากำแพง[1],[2]
• ใบ เป็นใบเดี่ยว ใบจะออกเรียงสลับเวียนรอบลำต้นหรือเป็นเกลียว รูปไข่กว้าง ปลายใบจะแหลมหรือมน ส่วนโคนใบจะเว้าเป็นรูปหัวใจ ที่ขอบใบจะเรียบหรือเว้าเป็นแฉกประมาณ 4-9 แฉก ที่ปลายของแฉกกลางจะแหลม ที่ปลายของแฉกด้านข้างจะแหลมหรือมน ใบกว้างประมาณ 3-10 เซนติเมตร ยาวประมาณ 4-12 เซนติเมตร[1],[2]
• ดอก ออกเป็นช่อแยกแขนงที่ตามซอกใบ มีความยาวประมาณ 4-9 เซนติเมตร มีดอกย่อยเป็นจำนวนมากเรียงออกมาด้านเดียว ดอกย่อยมีขนาดเล็ก จะมีดอกสมบูรณ์เพศและดอกเพศผู้อยู่บนต้นเดียวกัน กลีบดอกมีลักษณะเป็นสีขาว ดอกสมบูรณ์เพศมีดอกเป็นรูปหลอดรูปกรวย ที่ปลายจะแยกเป็น 4-5 แฉก ดอกมีเกสรเพศผู้อยู่ประมาณ 4-5 อัน ติดใกล้ปากหลอดดอก สลับกับกลีบดอก มีรังไข่ 1 ช่องอยู่ที่เหนือวงกลีบ ที่ปลายเกสรเพศเมียจะแยกออกเป็นแฉก 2 แฉก มีขนาดไม่เท่ากันและจะติดคงทนที่ผล ดอกเพศผู้คล้ายกับดอกสมบูรณ์เพศ แต่ดอกเพศผู้จะไม่มีเกสรเพศเมียกับก้านดอกย่อย ออกดอกช่วงประมาณเดือนกรกฎาคมถึงเดือนกันยายน[1],[2]
• ผล ผลสดเป็นสีเขียว ผลเป็นรูปขอบขนานแกมรูปไข่กลับ รูปไข่กลับแกมรูปรีลักษณะแบน ที่ขอบจะแผ่เป็นครีบตามยาว มี 2 ปีก จะมีเส้นแขนงละเอียดเรียงขนานกันอยู่ กว้างประมาณ 1-2 เซนติเมตร ยาวประมาณ 1.5-3 เซนติเมตร ที่ปลายผลเว้าตื้น ๆ ที่ปลายสุดจะเป็นติ่งยอดเกสรเพศเมียที่คงความเขียวได้นานและปรากฏให้เห็นแบบชัดจัน มีเมล็ดเดียวในผล จะออกผลช่วงประมาณเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนมกราคม[1],[2]

สรรพคุณข้าวสารค่าง

• ในตำรายาพื้นบ้านล้านนาจะนำใบมาตำผสมเหง้าไพล มันหมูห่อใบตอง แล้วนำมาหมกไฟ สามารถใช้ประคบรักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อราได้ (ใบ)[1],[2]

สั่งซื้อ อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. ระบบจัดการฐานความรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพ สำนักงานความหลากหลายทางชีวภาพด้านป่าไม้ กรมป่าไม้. “ข้าว สาร ค่าง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : biodiversity.forest.go.th. [16 มี.ค. 2015].
2. หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา. (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). “ข้าว สาร ค่าง”. หน้า 60.

อ้างอิงรูปจาก
1.https://powo.science.kew.org/

เข็มม่วง

ชื่อสามัญของเข็มม่วง คือ Violet ixora, Blue sage[4] ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Pseuderanthemum andersonii Lindau อยู่วงศ์เหงือกปลาหมอ (ACANTHACEAE)[1] ชื่อเรียกในท้องถิ่นอื่น ๆ เช่น เข็มสีม่วง, รงไม้ (จังหวัดสุราษฎร์ธานี), เฒ่าหล้งลาย (จังหวัดชลบุรี), เข็มพญาอินทร์, ร่องไม้ (ภาคใต้), เฒ่าหลังลาย (จังหวัดชลบุรี), ยายปลัง (จังหวัดสุราษฎร์ธานี), เฉียงพร้าป่า (จังหวัดตรัง) [1],[4]

ลักษณะเข็มม่วง

• ต้น เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ลำต้นมีลักษณะตั้งตรง สูงประมาณ 1-1.5 เมตร อาจจะสูงได้ถึง 2 เมตร จะแตกกิ่งก้านเป็นจำนวนมาก ลักษณะเป็นทรงพุ่มแน่นทึบ ขยายพันธุ์โดยการตัดกิ่งปักชำ วิธีการตอน เติบโตได้ดีในดินร่วนที่ระบายน้ำได้ดี ต้นเข็มแดงชอบความชื้นปานกลาง และที่มีแสงแดดปานกลางถึงรำไร อัตราการเติบโตอยู่ระดับปานกลาง จะนิยมปลูกกันที่ที่มีแสงแดดแบบรำไร[1],[2] สำหรับประเทศไทยสามารถพบได้ทุกภาค ส่วนมากจะพบตามป่าภาคใต้ พื้นที่ร่มรำไรที่ตามป่าผสมผลัดใบ ป่าดิบแล้ง ตั้งแต่ที่ระดับน้ำทะเลถึงความสูงประมาณ 400 เมตร[3]
• ใบ เป็นใบเดี่ยว ใบจะออกเรียงตรงข้ามเรียงเวียนสลับ ใบเป็นรูปรี รูปใบหอกจนถึงรูปไข่แกมใบหอก ที่ปลายใบจะแหลม ส่วนโคนใบจะแหลมหรือมน ที่ขอบใบเรียบ ใบกว้างประมาณ 3-6 เซนติเมตร ยาวประมาณ 12-15 เซนติเมตร แผ่นใบมีลักษณะเป็นมันและเป็นสีเขียวสด มีเส้นใบสีเขียวเข้ม[1],[2]
• ดอก ออกเป็นช่อแบบช่อฉัตร ออกดอกที่ตามซอกใบและที่ปลายกิ่ง ดอกมีลักษณะเป็นสีม่วง สีฟ้าอมสีม่วง มีใบประดับสีเขียวเข้ม ที่โคนกลีบดอกจะเชื่อมกันเป็นหลอดเล็กยาว ที่ปลายจะแยกเป็น 5 กลีบ สองกลีบบนนั้นจะติดเป็นคู่ จะมีขนาดเล็กกว่าสามกลีบล่าง กลีบดอกมีลักษณะเป็นสีม่วงอ่อน มีจุดประสีม่วง ออกดอกได้ทั้งปี ดอกจะโรยเร็ว ออกดอกเยอะช่วงเดือนมกราคมถึงเดือนกุมภาพันธ์[1],[2]
• ผล เป็นผลแห้ง สามารถแตกได้ ผลเป็นรูปไข่ยาว[1]

สรรพคุณเข็มม่วง

1. นำต้นมาต้มกับน้ำดื่ม สามารถช่วยรักษาโรคริดสีดวงทวารได้ (ต้น)[1]
2. ในตำรับยาพื้นบ้านล้านนาจะนำต้นผสมกับหัวยาข้าวเย็น (ไม่ได้ระบุว่าเป็นข้าวเย็นเหนือหรือข้าวเย็นใต้) แล้วต้มกับน้ำดื่ม สามารถช่วยแก้อาการปวดเมื่อยได้ (ทั้งต้น)[1]
3. ชาวบ้านจะนำต้นรวมรากมาต้มใช้ทานเป็นยา ว่ากันว่าช่วยต้านอนุมูลอิสระได้ (ทั้งต้น)[3]
4. ชาวเขาเผ่าแม้ว ชาวกะเหรี่ยง นำต้นมาต้มกับน้ำ สามารถใช้เป็นยาบำรุงร่างกาย แก้อาการอ่อนเพลียได้ (ต้น)[1]
5. นำใบมาตำแล้วนำมาพอกหรือต้มกับน้ำใช้อาบ สามารถช่วยแก้โรคผิวหนัง ผื่นคัน หูดได้ (ใบ)[1]

ประโยชน์เข็มม่วง

• ความเชื่อของคนไทยโบราณมีความเชื่อกันว่า ถ้าบ้านไหนปลูกต้นเข็มไว้เป็นไม้ประจำบ้าน จะทำให้มีความเฉลียวฉลาด คนไทยจึงใช้ดอกเข็มในพิธีไหว้ครู และใช้ในพิธีทางศาสนา ใช้ดอกเข็มเป็นเครื่องบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์[3]
• ดอกมีสีที่สวย ออกดอกได้ทั้งปี ตัดแต่งทรงพุ่มได้ ปลูกเป็นไม้ประดับได้ นิยมปลูกที่ตามลำธาร สวน สระว่ายน้ำ ริมน้ำตก [2]

สั่งซื้อ อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม, กระทรวงวัฒนธรรม. “สมุนไพรพื้นบ้านดอกเข็มม่วง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: m-culture.in.th. [24 พ.ค. 2014].
2. หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา. (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). “ร่องไม้”. หน้า 179.
3. ศูนย์รวมข้อมูลสิ่งมีชีวิตในประเทศไทย, สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องค์การมหาชน). “เข็มสีม่วง (Blue Sage)”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.thaibiodiversity.org. [24 พ.ค. 2014].
4. ฐานข้อมูลพรรณไม้ที่ใช้ในงานภูมิสถาปัตยกรรม ศูนย์ความรู้ด้านการเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. “เข็มม่วง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: agkc.lib.ku.ac.th. [24 พ.ค. 2014].

อ้างอิงรูปจาก
1.https://www.flickr.com/

ขางน้ำผึ้ง

ขางน้ำผึ้ง เป็นไม้พุ่มขนาดใหญ่ ขึ้นได้ทุกที่ พบตามป่าไม่ผลัดใบ บริเวณชายเขา และในพื้นที่โล่ง ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Claoxylon indicum (Reinw. ex Blume) Hassk. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Claoxylon polot Merr.) อยู่วงศ์ยางพารา (EUPHORBIACEAE)[1] ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ เช่น งุ้นผึ้งขาว (ภาคเหนือ), ผักหวานใบใหญ่ (จังหวัดจันทบุรี), ขากะอ้าย (ภาคใต้), ฉับแป้ง (จังหวัดอุตรดิตถ์), หูควาย (จังหวัดนครศรีธรรมราช)[1]

ลักษณะขางน้ำผึ้ง

• ต้น เป็นพรรณไม้พุ่มขนาดใหญ่ สามารถสูงได้ถึงประมาณ 2-10 เมตร จะมีขนขึ้นอย่างหนาแน่นทั้งต้น ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ต้นสามารถขึ้นได้ทุกสภาพพื้นดิน พบเจอขึ้นได้ที่ตามบริเวณชายเขา ป่าไม่ผลัดใบ พื้นที่เปิดโล่ง ที่สูงตั้งแต่ 80-1,650 เมตร ปลูกได้ในทุกภาคของประเทศไทย โดยเฉพาะที่ทางภาคเหนือแถว ๆ เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน เชียงราย [1],[2]
• ใบ เป็นใบเดี่ยว ใบจะออกเรียงเวียนสลับกัน ผิวใบจะมีขนสั้นนุ่ม ใบเป็นรูปโล่แกมขอบขนานแกมรูปไข่ ที่ปลายใบจะแหลม ส่วนที่โคนใบจะเว้าตื้น ขอบใบจะจักเป็นซี่ฟันตื้น ใบกว้างประมาณ 7-16 เซนติเมตร ยาวประมาณ 10-25 เซนติเมตร ก้านใบสามารถยาวได้ประมาณ 8 เซนติเมตร[1],[2]
• ดอก ออกเป็นช่อแบบช่อกระจะ ออกดอกที่ตามซอกใบใกล้กับปลายกิ่ง ดอกย่อยจะเป็นแบบแยกเพศ อยู่คนละต้นกัน กลีบรวมจะมีขนขึ้น ช่อดอกเพศผู้สามารถยาวได้ถึงประมาณ 33 เซนติเมตร เป็นสีเหลืองแกมสีเขียว ดอกเพศผู้มีขนาดประมาณ 4.5 มิลลิเมตร มีเกสรเพศผู้อยู่ 20 อัน ช่อดอกเพศเมียมีความยาวถึงประมาณ 7.5 เซนติเมตร มีสีเขียวอ่อน ดอกเพศเมียมีขนาดประมาณ 3 มิลลิเมตร รังไข่มีช่องประมาณ 3-4 ช่อง[1],[2]
• ผล เป็นผลแห้ง ผลเป็นสีเขียว สามารถแตกได้กลางพู ผิวผลมีลักษณะเป็นสันร่อง มีขนสั้นนุ่มขึ้นอย่างหนาแน่น เมล็ดมีขนาดประมาณ 3-3.8 มิลลิเมตร จะมีเยื่อหุ้มสีแดงอยู่[1],[2]

สรรพคุณขางน้ำผึ้ง

• ชาวเขาเผ่าแม้วจะนำลำต้นมาตำใช้พอกแก้อาการหูอื้อ ปวดหูได้ (ลำต้น)[1]

สั่งซื้อ อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. ระบบจัดการฐานความรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพ สำนักงานความหลากหลายทางชีวภาพด้านป่าไม้ กรมป่าไม้. “ขาง น้ำ ผึ้ง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : biodiversity.forest.go.th. [03 มิ.ย. 2015].
2. หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา. (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). “ขาง น้ำ ผึ้ง”. หน้า 70.

อ้างอิงรูปจาก
1.http://www.epharmacognosy.com/2022/06/claoxylon-indicum.html
2.https://www.picturethisai.com/th/wiki/Claoxylon_indicum.html

กระจับนก

ไม้ยืนกระจับนก เป็นพรรณไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบขนาดเล็ก เป็นยาสมุนไพรไทยพื้นบ้าน พบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ บริเวณริมห้วยหรือป่าดิบชื้น ลำธาร ชื่อวิทยาศาสตร์ Euonymus cochinchinensis Pierre (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Euonymus similis Craib.) จัดอยู่ในวงศ์กระทงลาย (CELASTRACEAE)[1],[4] ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ คือ มะดะ (เชียงราย), กระจับนก (เชียงใหม่), นางใย, อึ่งเปาะ (อุบลราชธานี), ตานขี้ม้า, ตาสีไสว, มะดะ, มะหากาหลัง (ภาคเหนือ), กระดูกไก่ ชะแมง (ภาคใต้), คอแห้ง[1],[3],[4]

ลักษณะของต้นกระจับนก

• ลักษณะของต้น[1],[2],[3],[4]
  – เป็นพรรณไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบ ขนาดเล็ก
  – มีความสูงได้ถึง 10-12 เมตร
  – มีเส้นรอบวงยาวประมาณ 5.5 นิ้ว
  – เปลือกต้นบาง มีสีน้ำตาลครีม
  – มีร่องแตกตามยาวแคบ ๆ
  – แตกกิ่งก้านเล็ก มีสีเขียว
  – สามารถขยายพันธุ์โดยการตอนกิ่งและการเพาะเมล็ด
  – เป็นพรรณไม้กลางแจ้งที่ทนต่อความร้อนได้ดี
  – มีเขตการกระจายพันธุ์ในจีน กัมพูชา และภูมิภาคมาเลเซีย
  – ในประเทศไทยพบได้ทุกภาค
  – สามารถพบได้ขึ้นตามลำธาร ตามป่าดิบแล้งในระดับต่ำจนถึงความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 1,500 เมตร
• ลักษณะของใบ[1],[2],[3],[4]
  – ใบเป็นใบเดี่ยว
  – ออกเรียงตรงข้ามกัน
  – ใบเป็นรูปรีหรือรูปรีแกมรูปขอบขนาน
  – ปลายใบแหลม
  – โคนใบสอบเข้าหากัน
  – ขอบใบเรียบหรือเป็นหยักตื้นห่าง ๆ ค่อนไปทางปลายใบ
  – ใบมีความกว้าง 2.5-7 เซนติเมตร และยาว 4.5-16 เซนติเมตร
  – ผิวเนื้อใบบาง ไม่มีขน
  – ผิวใบด้านบนเป็นสีเขียวเข้มเป็นมัน
  – เส้นใบเห็นได้ไม่ชัดเจน
  – เส้นใบข้างมี 7-11 คู่ จรดกันที่ขอบใบ
  – ก้านใบยาว 3-8 มิลลิเมตร
  – มีหูใบแคบ ๆ ร่วงง่าย
  – กิ่งก้านเป็นมัน
• ลักษณะของดอก[3]
  – ออกดอกเป็นช่อแบบแยกแขนง
  – จะออกตามง่ามใบ แต่ส่วนมากจะออกตรงโคนกิ่งที่ออกใหม่
  – มีความยาว 3-10.5 เซนติเมตร
  – ก้านช่อดอกยาว 1.3-8 เซนติเมตร
  – ใบประดับมีขนาดเล็กมาก
  – ขอบเป็นครุย
  – ดอกมีขนาดเล็ก
  – กลีบเลี้ยงดอกมี 5 กลีบ มีรูปร่างคล้ายไต
  – ขอบกลีบเป็นครุยสั้น
  – กลีบดอกมี 5 กลีบ
  – สีเหลืองอ่อนหรือสีเหลืองอมเขียว เป็นรูปไข่กลับ ขอบเป็นครุย
  – จานฐานดอกหนา เป็นรูปวงแหวนหรือเป็นห้าเหลี่ยม
  – ดอกมีเกสรเพศผู้ 5 อัน อยู่ที่ขอบจานฐานดอก
  – ก้านชูอับเรณูแบน และสั้นมาก
  – อับเรณูเป็นรูปสามเหลี่ยม
  – รังไข่จะอยู่เหนือวงกลีบ
• ลักษณะของผล[1],[2],[3],[4]
  – ผลเป็นรูปไข่กลับหรือค่อนข้างกลม
  – มีรูปร่างคล้ายกับระฆังคว่ำ
  – มีความยาว 1 เซนติเมตร
  – ปลายผลนูน
  – โคนผลจะเล็กกว่าปลายผล
  – ปลายผลหยักเว้าเป็นพู 5 พู
  – ผลอ่อนเป็นสีเขียว
  – ผลแก่จะเป็นสีชมพูหรือสีแดงเข้ม
  – ผลแก่จัดจะแตกออกเป็น 5 ซีก จะแตกตรงกลางพู
  – แต่ละซีกมีเมล็ด 1 เมล็ด
• ลักษณะของเมล็ด[1],[2],[4]
  – เมล็ดเป็นสีดำ
  – มีขนาดเล็กมาก
  – เป็นมัน
  – มีเยื่อสีส้มหรือสีแดงปกคลุมที่ขั้ว
  – เมล็ดเป็นรูปรี
  – ปลายและโคนมน
  – มีความยาวประมาณ 5-6 มิลลิเมตร

สรรพคุณของกระจับนก

• ราก สามารถนำมาฝนกับน้ำกินเป็นยาแก้เมาเห็ดได้[4]
• ราก สามารถนำมาแช่น้ำหรือใช้ฝนกับน้ำกินเป็นยาแก้ผิดสำแดง[4]
• ลำต้น สามารถนำมาต้มกับน้ำดื่มบำรุงเลือดได้[4]
• เปลือก สามารถนำมาดองหรือแช่ในเหล้าโรง และใช้ดื่มกินก่อนอาหาร เป็นยาช่วยเจริญอาหาร ช่วยให้อยากอาหาร[1],[2],[4]

ประโยชน์ของกระจับนก

• สามารถใช้เป็นอาหารสัตว์ได้[5]
• เนื้อไม้ สามารถใช้ทำเครื่องประมงได้[5]

สั่งซื้อ อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “กระ จับ นก”. หน้า 8-9.
2. หนังสือสมุนไพรในอุทยานแห่งชาติภาคเหนือ. (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ). “กระ จับ นก”. หน้า 2.
3. ข้อมูลพรรณไม้, สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “กระ จับ นก”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.rspg.or.th/plants_data/. [09 ก.ค. 2015].
4. ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “มะหากาหนัง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.phargarden.com. [09 ก.ค. 2015].
5. วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. “กระ จับ นก”. อ้างอิงใน : หนังสือพรรณไม้ป่าชายหาด หน้า 2 (มัณฑนา นวลเจริญ). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : th.wikipedia.org. [09 ก.ค. 2015].