ชะลูด

ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Alyxia reinwardtii Blume ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ คือ Alyxia reinwardtii var. lucida (Wall.) Markgr., Alyxia nitens Kerr หรือ ช่อสั้น Alyxia schlechteri H.Lév.[2] จัดอยู่ในวงศ์ตีนเป็ด (APOCYNACEAE)[1]ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ คือ ลูด (ปัตตานี), ชะนูด (สุราษฎร์ธานี), ขี้ตุ่น ช้างตุ่น ต้นธูป (ภาคอีสาน), ชะลูด (ตราด, ภาคกลาง), นูด (ภาคใต้), ชะรูด (ไทย)[1],[2]

ลักษณะต้นชะลูด

• ลักษณะของต้น[1]
  – เป็นพรรณไม้เถาขนาดเล็ก
  – ลำต้นเกลี้ยง
  – เปลือกต้นเป็นสีดำ
  – ทุกส่วนของต้นนั้นจะมีน้ำยางสีขาว
  – พรรณไม้ชนิดนี้มักขึ้นกระจัดกระจายอยู่ในป่าดิบทางภาคตะวันออกเฉียงใต้และทางภาคใต้
• ลักษณะของเถา[2]
  – เป็นไม้เถาเนื้อแข็ง ขนาดเล็ก
  – เปลือกค่อนข้างดำและเกลี้ยง
  – มียางสีขาวขุ่น
  – เถาที่เก็บมาแล้วจะต้องนำมาทุบเพื่อลอกเอาเปลือกสีดำข้างนอกทิ้ง
  – แล้วลอกเอาแต่เนื้อที่หุ้มแก่นไม้มาใช้เป็นยาโดยนำมาผึ่งให้แห้ง
  – เปลือกไม้ก็จะม้วนเป็นแผ่นบาง ๆ
  – มีสีขาว กลิ่นหอมเย็น
• ลักษณะของใบ[1]
  – เป็นใบเดี่ยว
  – ออกอยู่รอบ ๆ ข้อ ข้อละ 3 ใบ
  – ใบเป็นรูปขอบขนานหรือรูปรี
  – ปลายใบแหลมหรือมน
  – โคนใบเป็นครีบ
  – ขอบใบม้วนลง
  – ใบมีความกว้าง 2.5-4 เซนติเมตร และมีความยาว 3.5-9 เซนติเมตร
  – แผ่นใบด้านบนเป็นมัน
  – เนื้อใบหนาและแข็ง
  – มีก้านใบยาว 3-7 เซนติเมตร
• ลักษณะของดอก[1]
  – ออกดอกเป็นช่อตามง่ามใบ
  – ช่อละ 4-10 ดอก
  – ดอกมีกลิ่นหอม
  – เป็นสีเหลือง
  – ดอกมีใบประดับเป็นรูปขอบขนาน
  – ปลายใบประดับจะแหลม
  – มีความยาว 1 มิลลิเมตร
  – กลีบรองกลีบดอกจะมีอยู่ 5 กลีบ
  – เมื่อดอกบานจะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1 มิลลิเมตร
  – โคนกลีบติดกันเป็นท่อยาวประมาณ 7 มิลลิเมตร
  – ตรงคอท่อจะแคบและมีขน
  – ดอกมีเกสรเพศผู้ 5 อัน จะติดอยู่ภายในใกล้กับปากท่อดอก
  – ก้านเกสรมีขนาดสั้นมาก
  – ท่อเกสรเพศเมียมีความเรียวยาว
  – รังไข่นั้นจะมีอยู่ 2 ช่อง ซึ่งจะแยกออกจากกัน
• ลักษณะของผล[1]
  – ผลเป็นรูปทรงรี
  – มีความยาว 1 เซนติเมตร
  – เมื่อผลแห้ง จะมีความแข็ง

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของชะลูด

• เปลือกต้นมีสาร alyxialactone, coumarin, irridoid glycoside, saponin[2]
• จากการศึกษาพบว่าสมุนไพรชนิดนี้มีฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อเรียบของลำไส้และมดลูก[2]
• การศึกษาทางพิษวิทยา ด้วยการนำมาทดสอบพิษเฉียบพลันของสารสกัดจากเปลือกด้วยเอทานอล 50% โดยนำมาให้หนูทดลองกินและให้โดยการฉีดเข้าใต้ผิวหนังของหนูในขนาด 10 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม หรือคิดเป็น 1,613 เท่า เมื่อเปรียบเทียบกับขนาดที่ใช้รักษาในคน ตรวจไม่พบอาการเป็นพิษ[2]

สรรพคุณของชะลูด

• เถา สามารถนำมาใช้ปรุงเป็นยาแก้พิษในเลือดและน้ำเหลือง[2]
• เถา สามารถใช้เป็นยาแก้ลมวิงเวียน แก้อาการอ่อนเพลีย[2]
• เปลือกเถาชั้นใน ช่วยบำรุงดวงจิตให้ชุ่มชื่น[2]
• เนื้อไม้ และเปลือกเถาชั้นใน สามารถใช้เป็นยาบำรุงหัวใจได้[1],[2]
• เปลือกเถาชั้นใน มีกลิ่นหอมและชุ่มชื่น สามารถนำมาใช้เป็นยาบำรุงกำลัง[1],[2]
• ราก สามารถนำมาใช้เป็นยารักษาพิษไข้ พิษเสมหะ และลม[1]
• ราก ช่วยแก้อาการใจสั่นหรืออาการหงุดหงิดได้[1]
• เนื้อไม้ สามารถนำมาใช้เป็นยารักษาลมและยาขับลม[1]
• เปลือกเถาชั้นใน ช่วยแก้ดีพิการ[2]
• เปลือกเถาชั้นใน ช่วยแก้อาการปวดบวม[2]
• เปลือกเถาชั้นใน ช่วยขับผายลม[2]
• เปลือกเถาชั้นใน ช่วยบำรุงครรภ์รักษา[2]
• เปลือกเถาชั้นใน ช่วยแก้อาการปวดในท้อง แก้ปวดมวนท้อง[2]
• เปลือก ใช้ร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ อีกในตำรับ สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้อาการวิงเวียน หน้ามืดตาลาย ใจสั่น คลื่นเหียน อาเจียน ช่วยแก้ลมจุกแน่นในท้อง[2]
• เปลือก มีสรรพคุณเป็นยาแก้สะอึก แก้ดีพิการ แก้ลม ส่วนรากใช้เป็นยาแก้ลม แก้พิษไข้ แก้พิษเสมหะ เนื้อต้นใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ ช่วยขับผายลม[3]
• เปลือก สามารถใช้แก้อาการปวดมวนท้องหรือไซ้ท้อง และช่วยขับผายลม[3]
• ใบและผล สามารถใช้เป็นยาแก้ไข้ร้อนใน แก้สะอึก กระสับกระส่าย แก้ดีพิการ แก้คุดทะราด[3]
• ลำต้น สามารถนำมาใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้ตกขาวแก้เหน็บชา ใช้เข้ายาแก้กระษัยเส้น แก้อาการปวดเมื่อยเนื่องจากการทำงานหนัก[3]
• รากและเถา สามารถนำมาใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็นยาบำรุงหัวใจ[3]

ประโยชน์ของชะลูด

• นิยมนำมาปลูกไว้เพื่อนำมาใช้ทำเครื่องหอมและใช้เป็นยาสมุนไพร[1]
• เปลือกชั้นใน สามารถนำมาใช้ปรุงแต่งผ้าให้มีกลิ่นหอม ใช้ปรุงแต่งกลิ่นใบยาสูบหรือใช้อบเสื้อผ้า หรือนำมาใช้ทำเป็นเครื่องหอมได้[1]
• สามารถนำมาปลูกเป็นไม้ประดับซุ้มได้ แต่ต้องมีต้นไม้อื่นหรือเสาให้เลื้อยเกาะ เจริญเติบโตได้ดีในดินชื้นที่ระบายน้ำได้ดี (คณะสารสนเทศและการสื่อสาร มหาวิทยาลัยแม่โจ้)

สั่งซื้อ อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “ชะ ลูด”. หน้า 251-252.
2. ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “ชะ ลูด”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.thaicrudedrug.com. [12 ก.ย. 2014].
3. ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “ชะ ลูดช่อสั้น”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.phargarden.com. [12 ก.ย. 2014].

อ้างอิงรูปจาก
1.https://alchetron.com/Alyxia
2.https://powo.science.kew.org/taxon/

ฆ้องสามย่าน

ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Kalanchoe laciniata (L.) DC. อยู่วงศ์กุหลาบหิน (CRASSULACEAE)[1],[2] ชื่อในท้องถิ่นอื่น ๆ เช่น ฮอมแฮม (จังหวัดแม่ฮ่องสอน), คะซีคู่ซัวะ (กะเหรี่ยง, จังหวัดแม่ฮ่องสอน), เถาไฟ (จังหวัดแม่ฮ่องสอน) [1],[2], ทองสามย่าน, ส้นเส้า, ใบทาจีน, มือตะเข้[3]

ลักษณะต้นฆ้องสามย่าน

• ต้น เป็นพรรณไม้ล้มลุก ลำต้นมีลักษณะตั้งตรง สามารถสูงได้ถึงประมาณ 20-100 เซนติเมตร ผิวจะเกลี้ยงหรือจะมีขนนิดหน่อย ที่ปล้องข้างล่างสั้น ที่ปล้องกลางหรือปล้องบนมีความยาวมากขึ้นนิดหน่อย ไม่ค่อยแตกกิ่งก้าน ลำต้นกับใบฉ่ำน้ำ เป็นพรรณไม้จำพวกมหากาฬ ใบหูเสือ หรือคว่ำตายหงายเป็น ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้เมล็ด ชอบดินร่วน และที่มีความชื้นปานกลาง แสงแดดปานกลาง มักขึ้นที่ตามพื้นที่ลุ่ม กลิ่นคล้ายการบูรกับผิวส้ม[1],[2],[3]
• ใบ เป็นใบเดี่ยว ใบจะออกเรียงตรงข้ามกัน ใบมีหลายรูปร่าง ใบที่บริเวณตรงกลางลำต้นจะเว้าเป็นแฉกลึกแบบขนนกชั้นเดียวหรือสองชั้น คล้ายกับใบประกอบ แต่ละแฉกเป็นรูปขอบขนานแคบ ที่ปลายจะแหลม ที่ขอบจะจักเป็นฟันเลื่อยแกมซี่ฟันหยาบ เป็นสีเขียวและมีไขเคลือบ ใบที่เล็กกว่าขอบใบจะเรียบหรือเกือบเรียบ ก้านใบมีความยาวประมาณ 2.5-4 เซนติเมตร มีลักษณะแบน ค่อนข้างที่จะโอบลำต้นเอาไว้ ใบที่บริเวณโคนต้นจะไม่เว้าหรือจะเว้าเป็นแฉกตื้นหรือเป็นรูปไข่ ที่ขอบเป็นจักซี่ฟันแกมเป็นคลื่น ไม่มีก้านใบหรือมีก้านใบที่สั้น ใบเป็นสีเขียวอ่อนอาจจะมีสีม่วงแซม[1],[2]
• ดอก ออกเป็นช่อชูขึ้นที่บริเวณปลายกิ่ง ยาวประมาณ 10-30 เซนติเมตร มีดอกย่อยเป็นจำนวนมาก มีใบประดับที่เล็กและแคบ กลีบรองกลีบดอกมีลักษณะเป็นสีเขียวมีผิวจะเกลี้ยงหรือมีขนนุ่ม จะตั้งตรง ที่ปลายแยกเป็นกลีบ เป็นรูปหอกแกมรูปไข่ ที่ปลายจะแหลม ส่วนที่โคนจะเชื่อกัน กลีบดอกมีลักษณะเป็นรูปทรงแจกัน มีกลีบอยู่ 4 กลีบ ที่ปลายแยกเป็นกลีบ เป็นรูปขอบขนานแกมรูปไข่ ส่วนที่โคนจะพองออกสามารถเห็นได้ชัด มีสีเขียว ด้านบนมีสีเหลือง มีเกสรเพศผู้อยู่ 8 อัน จะโผล่พ้นกลีบดอกนิดหน่อย ท่อเกสรเพศเมียมีลักษณะเกลี้ยง ยาวประมาณ 2-4 มิลลิเมตร รังไข่เป็นรูปหอก มีความยาวประมาณ 5-6 มิลลิเมตร มีผิวที่เกลี้ยง เป็นสีเขียว[1],[2]
• ผล ออกเป็นพวง เป็นผลแห้ง ผลเป็นรูปไข่แกมรูปขอบขนาน จะแตกตามตะเข็บเดียว[1],[2]

สรรพคุณของใบฆ้องสามย่าน

1. นำใบสด 5 กรัม มาผสมต้นสดฟ้าทะลายโจร 15 กรัม (Andrographis paniculate Nees) แล้วนำไปตำชงด้วยเหล้าที่หมักจากข้าว แล้วก็นำมาทานแบบครั้งเดียวหมด สามารถแก้งูพิษกัดได้(ใบ)[4]
2. นำใบมาตำ สามารถใช้พอกกันแผลเรื้อรัง แผลฟกช้ำ แผลฝีมีหนอง แผลไหม้ได้ (ใบ)[2],[3]
3. ในตำรายาพื้นบ้านล้านนาจะนำใบมาตำ ใช้พอกรักษาบาดแผลที่โดนมีดบาด น้ำที่คั้นได้จากใบสามารถใช้เป็นยาห้ามเลือดในแผลสดได้ (ใบ)[1],[2]
4. สามารถทานใบเป็นยารักษาอาการท้องร่วง แก้บิดได้ (ใบ)[2],[3]
5. นำใบมาตากแดดให้แห้งแล้วเอาไปบดให้เป็นผง สามารถใช้ทาลิ้นเด็กอ่อนเป็นยาแก้ละอองซางได้ (ใบ)[1],[2]
6. นำใบมาผสมดอกบัวหลวงขาว ดีปลี จันทน์ทั้งสอง ใบน้ำเต้า ละลายน้ำดอกพิกุล ดอกมะลิ น้ำตำลึง ดอกบุนนาค ดอกแคแดง สามารถทำให้ตัวเย็นได้ และสามารถใช้เป็นยาแก้ไข้เพื่อเสมหะ ไข้เพื่อลม ไข้เพื่อโลหิตได้(ใบ)[1]
7. เอาใบมาคั้นเอาน้ำผสมปรุงกับน้ำมันมะพร้าว สามารถใช้เป็นยาทาถูนวดรักษาโรคอวัยวะโตที่เรียกว่าโรคเท้าช้างให้ทุเลาได้ (ใบ)[2],[3]
8. เอาใบมาตำใช้พอกฝีจะช่วยทำให้เย็นเป็นยาถอนพิษ พิษตะขาบ รักษาอาการเจ็บปวด แมงป่องต่อย แก้ปวดแสบปวดร้อน แก้พิษอักเสบปวดบวมได้ (ใบ)[1],[2],[3]
9. สามารถใช้ใบเป็นยาพอกบาดแผล บรรเทาอาการระคายเคือง ทำให้แผลหายด้วยการที่มีเนื้องอกมาปิดแทนได้ เป็นยาสมานแผล ฆ่าเชื้อบาดแผล (ใบ)[1],[2]
10. นำใบมาต้มกับน้ำใช้ดื่มเป็นยานิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ขับปัสสาวะ รักษาโรคทางเดินปัสสาวะได้ (ใบ)[1],[2]
11. สามารถนำใบมาตำใช้พอกหน้าอกรักษาอาการไอ เจ็บหน้าอกได้ (ใบ)[2]
12. ในตำรายาไทยจะนำใบมาใช้เป็นยาเย็นแก้ร้อนใน ดับพิษร้อน (ใบ)[1],[2]
13. นำใบมาต้มกับน้ำใช้ดื่มแก้อาการอ่อนเพลีย และช่วยบำรุงร่างกายได้ (ใบ)[1]

ประโยชน์ฆ้องสามย่าน

• ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับกระถาง ปลูกตามบ้านหมอ ตามสวนยาจีน

สั่งซื้อ อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. สวนพฤกษศาสตร์สายยาไทย. “ฆ้องสามย่าน”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.saiyathai.com. [10 ม.ค. 2015].
2. หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา. (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). “ฆ้องสามย่าน”. หน้า 135.
3. มูลนิธิหมอชาวบ้าน. นิตยสารหมอชาวบ้าน เล่มที่ 9 คอลัมน์ : สมุนไพรน่ารู้. (ภก.ชัยโย ชัยชาญทิพยุทธ). “ฟ้าทะลายโจร”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.doctor.or.th. [10 ม.ค. 2015].
4. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “คะซีคู่ซัวะ”. หน้า 175-176.

อ้างอิงรูปจาก
1.https://succulentsnetwork.com/kalanchoe-laciniata-christmas-tree-plant2.https://paudhshala.com/kalanchoe-laciniata-kalanchoe-plant.html
3.https://toptropicals.com/catalog/uid/kalanchoe_laciniata.htm

โคลงเคลงขน

โคลงเคลงขน เป็นสกุลในตระกูลโคลงเคลง Melastomataceae มีประมาณ 50 ชนิดกระจายอยู่ทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อินเดียและออสเตรเลีย เป็นพรรณไม้ดอกที่ได้รับความนิยมปลูกเพื่อชมความสวยงามของดอกสีม่วง ตามลำต้นมีขนสีขาวปกคลุมทั่วทั้งลำต้นและกิ่ง นอกจากนั้นสามารถนำรากมาใช้เป็นยาดับพิษไข้ สามารถแก้ไข้ได้ทุกชนิด มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ Desmoscelis villosa (Aubl.) Naudin (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Melastoma villosum Aubl.) (MELASTOMATACEAE)[1] ชื่อในท้องถิ่นอื่น ๆ เช่น เบร้ (ภาคใต้), มะเร (ภาคใต้), พญารากขาว (ภาคกลาง), ม่ายะ (จังหวัดตราด), โคลงเคลง, เหมร (ภาคใต้), สาเหร่ (ภาคใต้), กะเร (ภาคใต้), เอ็นอ้า (จังหวัดอุบลราชธานี) [1],[2],[3]

ลักษณะต้นโคลงเคลงขน

• ต้น เป็นพรรณไม้พุ่ม ลำต้นมีลักษณะตั้งตรง สามารถสูงได้ถึงประมาณ 2-4 เมตร จะแตกกิ่งเยอะ เป็นพุ่มทรงพุ่มแน่นทึบ มีเปลือกลำต้นที่บางและเรียบ ยอดอ่อนกับกิ่งก้านจะเป็นสีน้ำตาลแดง จะมีขนละเอียดสีน้ำตาลอ่อนยาวขึ้นอยู่ สามารถพบเจอขึ้นทั่วไปได้ที่บริเวณป่าชายเลนที่เป็นที่ดอนหรือในป่าชายเลนที่ถูกทำลาย[1],[2],[3]
• ใบ เป็นใบเดี่ยว ใบจะออกเรียงตรงข้ามกัน ใบเป็นรูปวงรีแกมรูปใบหอก รูปไข่แกมรูปใบหอก ที่ปลายใบจะแหลม ส่วนที่โคนใบจะสอบ ที่ขอบใบเรียบ ใบกว้างประมาณ 1.2-2.3 เซนติเมตร ยาวประมาณ 4-8 เซนติเมตร มีแผ่นใบที่มีขนนุ่มละเอียดขึ้นอยู่ทั้งสองด้าน แผ่นใบมีผิวสัมผัสที่สาก ผิวใบด้านบนนั้นมีลักษณะเป็นสีเขียวเข้มและมีขนขึ้นบาง ๆ ที่ท้องใบสีจะซีด มีเส้นใบอยู่ 3 หรือ 5 เส้น จะแตกจากที่โคนใบจรดที่ปลายใบ ก้านใบมีความยาวประมาณ 0.4-0.8 เซนติเมตร มีขนขึ้น[1],[2],[3]
• ดอก ออกเป็นช่อกระจุกสั้น มีความยาวประมาณ 3-6 เซนติเมตร ออกที่ปลายกิ่ง มีช่อดอกขนาดใหญ่ มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 4-6 เซนติเมตร ช่อนึงมีดอกย่อยอยู่ประมาณ 3-6 ดอก ก้านดอกย่อยมีความยาวประมาณ 0.5 เซนติเมตร วงกลีบเลี้ยงมีความยาวประมาณ 0.7-1 เซนติเมตร เป็นสีม่วงแดง จะมีขนปุยขึ้นอยู่ กลีบมีลักษณะเป็นสีม่วงอมสีชมพูหรือเป็นสีชมพู มีกลีบดอกอยู่ 5 กลีบ กลีบจะไม่ติดกัน กลีบมีขนาดประมาณ 1.5-2.3 เซนติเมตร มีเกสรเพศผู้อยู่ 10 อัน มีขนาดใหญ่ 5 อัน จะมีก้านเป็นสีเหลืองกับสีม่วง ที่ส่วนบนจะโค้ง และมีขนาดเล็ก 5 อัน จะเป็นสีเหลือง มีลักษณะตรง[3]
• ผล เป็นผลสด ผลเป็นรูปไข่ ผิวผลจะมีขนอยู่ เนื้อผลเป็นสีแดงม่วง ผลแก่จะแตกตามขวางไม่เป็นระเบียบ มีเมล็ดอยู่ในผลเป็นเมล็ดจำนวนมาก ออกดอกประมาณเดือนมิถุนายนถึงเดือนสิงหาคม และออกผลประมาณเดือนมิถุนายนถึงเดือนสิงหาคม[1],[2],[3]

สรรพคุณของโคลงเคลงขน

1. นำรากมาต้มน้ำผสมกับรากตับเต่าต้น หญ้าชันกาดทั้งต้น ใช้ดื่มเป็นยาแก้อาเจียนเป็นเลือด ถ่ายเป็นเลือดได้ (ราก)[1]
2. สามารถนำรากมาใช้เป็นยาบำรุงดีและตับ ไตได้ (ราก)[2]
3. สามารถนำรากมาใช้เป็นยาดับพิษไข้ สามารถแก้ไข้ได้ทุกชนิด (ราก)[1],[2]
4. สามารถนำรากมาใช้เป็นยาแก้ร้อนในกระหายน้ำได้ (ราก)[1]
5. รากมีรสขม มีสรรพคุณที่เป็นยาบำรุงธาตุ แก้อาการอ่อนเพลีย บำรุงร่างกาย ช่วยเจริญอาหาร เพิ่มภูมิต้านทานโรค บำรุงกำลัง (ราก)[2]
6. ในตำรายาพื้นบ้านล้านนาจะนำต้นกับราก มาต้มกับข้าวสารเจ้า ใช้ทานครั้งเดียวในคืนวันเดือนดับ สามารถช่วยแก้คอพอกได้ (ต้นและราก)[1]
7. สามารถนำดอกมาใช้เป็นยาห้ามเลือดในคนที่เป็นริดสีดวงทวารได้ (ดอก)[2]
8. สามารถนำดอกมาใช้เป็นยาระงับประสาทได้ (ดอก)[2]
9.  ในตำรายาพื้นบ้านล้านนาจะนำต้นกับราก มาต้มกับข้าวสารเจ้า ใช้ทานครั้งเดียวในคืนวันเดือนดับ สามารถช่วยแก้คอพอกได้ (ต้นและราก)[1]

สั่งซื้อ อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. ส่วนบริหารจัดการทรัพยากรป่าชายเลนที่ 4 (สุราษฎร์ธานี). “ต้นโคลงเคลงขน”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.dmcr.go.th. [10 ม.ค. 2015].
2. หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา. (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). “โ ค ล ง เ ค ล ง ข น”. หน้า 151.
3. หนังสือสมุนไพรไทย เล่ม 1. (ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์). “โคลงเคลง (Klong Khleng)”. หน้า 87.

อ้างอิงรูปจาก
1.https://www.earth.com/plant-encyclopedia/angiosperms/melastomataceae/desmoscelis-villosa/th/
2.https://colombia.inaturalist.org/taxa/1432222-Rhynchanthera-serrulata

กำจัดดอย

ต้นกำจัดดอย เป็นพรรณไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้น ขนาดเล็ก มีความสูงได้ถึง 5 เมตร ลำต้นและกิ่งก้านมีหนามแหลมสีแดงเข้ม ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Zanthoxylum acanthopodium DC. จัดอยู่ในวงศ์ส้ม (RUTACEAE) ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ คือ หมักก้ากดอยสุเทพ (ภาคเหนือ), มะเคะ พะเคะ (กะเหรี่ยงเชียงใหม่), ลำข่วง (ลั้วะ), มะข่วง

• ลักษณะของใบ [1]
  – เป็นใบประกอบแบบขนนก
  – ออกเรียงสลับกัน
  – ใบย่อยเป็นรูปใบหอกหรือรูปวงรีแกมใบหอก
  – ขอบใบหยักโค้ง
  – ใบมีความกว้างประมาณ 1.5-3 เซนติเมตร และยาว 5-7 เซนติเมตร
  – ก้านใบเป็นสีแดง มีขน
• ลักษณะของดอก [1]
  – ออกดอกเป็นช่อกระจุก
  – ออกดอกตามซอกใบ
  – ดอกย่อยมีหลายดอก
  – ก้านดอกสั้น
  – กลีบดอกเป็นสีแดงเข้ม
• ลักษณะของผล [1]
  – เป็นผลแห้ง และแตกได้
  – ผลเป็นรูปทรงกลม

สรรพคุณของกำจัดดอย

• เปลือกต้น สามารถนำมาใช้เป็นยาแก้ปวดฟันได้[1]
• เมล็ด เมื่อนำมาตำ แล้วต้มหรือตุ๋นกับไก่ สามารถใช้เป็นยาแก้อีสุกอีใสได้[1]
• ใช้รักษาโรคเริมและงูสวัดได้(วงศ์สถิตย์และคณะ, 2539)

ประโยชน์ของกำจัดดอย

• ผล สามารถนำมาใช้เป็นส่วนประกอบอาหารได้ และจะมีรสชาติคล้ายมะแขว่น[2]
• เนื้อไม้ สามารถนำไปเผาถ่าน และผสมกับดินปืนได้[2]
• เมล็ด ใช้ประมาณ 2 กิโลกรัม นำมาตำคลุกกับขี้เถ้า สามารถนำมาใช้เป็นยาเบื่อปลาให้เมาได้ และเนื้อปลาจะไม่มีพิษ[1]

สั่งซื้อ อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา. (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). “กำจัดดอย”. หน้า 228.
2. โครงการเผยแพร่ข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นบนพื้นที่สูง, สถาบันวิจัยและพัฒนาที่สูง (องค์กรมหาชน). “หมักก้ากดอยสุเทพ , มะข่วง”. อ้างอิงใน : หนังสือชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย (เต็ม สมิตินันทน์). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : eherb.hrdi.or.th. [16 มิ.ย. 2015].

อ้างอิงรูปจาก
1.https://www.flickr.com/photos/helicongus/8255741594
2.https://www.boca-plantes.fr/catalogue/Poivrier-du-Timut-Zanthoxylum-armatum-p489495391

ก้ามปูหลุด

ก้ามปูหลุด ชื่อสามัญ คือ Inch plant, Wandering jew เป็นพรรณไม้ล้มลุกมีดอกสีม่วงอ่อน ชมพู บานตลอดปี ซึ่งเป็นไม้ประดับใบลายม่วงสลับขาวสามารถเจริญเติบโตและขยายพันธุ์ได้ง่าย โดยจัดอยู่ในวงศ์ผักปลาบ (COMMELINACEAE) มีถิ่นกำเนิดในเม็กซิโก อเมริกากลาง และโคลอมเบีย ไม้ประดับชนิดนี้ชอบแสงแดดส่องถึงและชอบดินร่วน ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Tradescantia zebrina var. zebrina (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Tradescantia pendula (Schnizl.) D.R.Hunt, Zebrina pendula Schnizl.)
มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ คือ ปีกแมลงสาบ (ทั่วไป), ก้ามปู ก้ามปูหลุด (กรุงเทพฯ), จุยเต็กเช่า (จีนแต้จิ๋ว), เตี้ยวจู๋เหมย (จีนกลาง)

ลักษณะต้นก้ามปูหลุด

• ลักษณะของต้น
  – แตกแขนงมาก
  – ลำต้นทอดเลื้อยคลุมดินและชูยอดขึ้นสูงประมาณ 10-30 เซนติเมตร
  – ลำต้นมีความอวบ เป็นสีเขียวหรือเขียวประม่วงจนถึงม่วงลายเขียว
  – มีข้อและปล้องชัดเจน
  – ในปัจจุบันแพร่กระจายพันธุ์ปลูกไปทั่ว
  – สามารถขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดหรือการแยกลำต้น
  – เติบโตได้เร็ว ชอบดินร่วน ชอบที่ชื้นมาก และชอบแสงแดดปานกลาง
• ลักษณะของใบ
  – ใบเป็นใบเดี่ยว
  – ออกเรียงสลับกัน
  – ใบเป็นรูปไข่ หรือรูปรีขอบขนาน
  – ปลายใบแหลมเรียว
  – โคนใบมนเบี้ยว
  – ขอบใบเรียบ
  – ใบมีความกว้าง 1.5-3 เซนติเมตร และยาว 3-8 เซนติเมตร
  – หลังใบเป็นสีเขียวอ่อนสลับกับสีเทาควันบุหรี่ลายทาง
  – ท้องใบเป็นสีม่วงอมแดง
  – ไม่มีก้านใบ
  – กาบใบสั้นเป็นปลอกหุ้มรอบข้อสูง 1 เซนติเมตร
  – ที่กาบใบมีลายเส้นสีม่วงเป็นแนวตามความยาวและมีขนขึ้นเล็กน้อย
• ลักษณะของดอก[1],[2],[3]
  – ออกดอกเป็นช่อสั้น ๆ
  – จะออกดอกเป็นกระจุกที่ปลายยอด
  – มีใบประดับใหญ่ 2 ใบ จะมีขนาดไม่เท่ากันและหุ้มช่อดอกอ่อนเอาไว้
  – ดอกมีสีขาวอมชมพูเล็กน้อย
  – กลีบรองดอกเป็นสีขาว บาง
  – โคนเชื่อมติดกันเป็นท่อ ยาว 7-10 มิลลิเมตร
  – ปลายแยกเป็นกลีบรูปไข่ 3 กลีบ
  – มีความกว้าง 4-5 มิลลิเมตร และยาว 6-8 มิลลิเมตร
  – กลีบด้านบนเป็นสีม่วง
  – ด้านล่างเป็นสีขาว
  – กลางดอกมีเกสรเพศผู้ 6 อัน
  – ก้านชูอับเรณูเป็นสีขาว
  – มีขนยาวสีม่วง
  – อับเรณูสีนวล
  – รังไข่เล็ก
  – ก้านเกสรเพศเมีย มีความเรียว
  – ยอดเกสรเพศเมียมี 3 แฉก
  – ดอกจะทยอยบานโผล่เหนือใบประดับ
  – ดอกเมื่อบานเต็มที่จะมีความกว้าง 1 เซนติเมตร
  – ก้านดอกสั้นมาก
• ลักษณะของผล[1],[2],[3]
  – ผลเป็นรูปยาวรี
  – มีขนาดเล็ก
  – ผลเมื่อแก่แล้วจะแตกออกไปตามความยาวของผลระหว่างช่อง
  – ผลมีเมล็ด 2-3 เมล็ด

สรรพคุณของก้ามปูหลุด

• ทั้งต้น สามารถใช้เป็นยาขับฝีในท้อง[1]
• ทั้งต้น สามารถใช้เป็นยาแก้เจ็บคอ คอบวม คออักเสบได้[1]
• ทั้งต้น สามารถใช้เป็นยาแก้ตกขาวของสตรีได้[1]
• ทั้งต้น สามารถใช้เป็นยาแก้ไตอักเสบ บวมน้ำได้[1]
• ทั้งต้น สามารถใช้เป็นยาแก้พิษงูกัด ใช้พอกฝี ดูดพิษฝี แก้ฝีอักเสบ[1],[2],[3]
• ทั้งต้น มีรสขมหวานเล็กน้อย เป็นยาเย็น มีพิษเล็กน้อย[1]
• ทั้งต้น ออกฤทธิ์ต่อปอดและลำไส้ ใช้เป็นยาทำให้เลือดเย็น ช่วยขับพิษร้อน ถอนพิษไข้[1]
• ทั้งต้น สามารถใช้เป็นยาแก้บิด แก้บิดเรื้อรัง อันเนื่องมาจากการติดเชื้อ ตำรับยาแก้บิดจะใช้ต้นสด 50-100 กรัม นำมาต้มกับน้ำข้าว[1]
• ทั้งต้น สามารถช่วยแก้อาการไอเป็นเลือด ตำรับยาแก้ไอเป็นเลือดจะใช้ต้นสด 50-100 กรัม นำมาต้มกับปอดหมู รับประทานวันละ 2 ครั้ง[1]
• ใบ สามารถนำมาใช้ต้มกินน้ำเป็นยาช่วยลดอาการบวม[2]
• ตำรายาแผนจีน ไต้หวัน จะใช้ใบนำมาตำให้พอละเอียด แล้วนำไปพอกแก้อาการบวมตามข้อได้ดีมาก[4]
• ลำต้นและใบ สามารถนำมาใช้ต้มเอาน้ำกินเป็นยาแก้กระหายน้ำ[2]
• ต้นสด สามารถนำมาใช้แก้โรคหนองในได้ จะใช้ต้นสดประมาณ 60-120 กรัม นำมาใส่น้ำแล้วต้มให้เหลือ 1 ถ้วย[3]
• ลำต้น สามารถใช้เป็นยารักษาแผลไฟไหม้[2]
• กาบหุ้มดอกสด สามารถนำมาใช้แก้บิดเรื้อรังได้ โดยจะใช้กาบหุ้มดอกสดหนัก 150 กรัม และข้าวสารคั่วจนเกรียม (เริ่มไหม้) 30 กรัม นำมาต้มกับน้ำ ใช้แบ่งดื่มเป็น 3 ครั้ง[3]

ข้อควรระวัง

• ผู้ที่มีร่างกายอ่อนแอและสตรีมีครรภ์ ห้ามรับประทานสมุนไพรชนิดนี้[1],[3]

ประโยชน์ของก้ามปูหลุด

• นิยมนำมาปลูกไว้เป็นไม้ประดับทั่วไป เพราะว่าใบมีสีสันสวยงาม[2],[4]

ข้อมูลทางเภสัชวิทยา

• สารที่พบได้แก่ Calcium oxalate, Hydrocolloid, Gum[1],[3]
• น้ำต้มที่ได้ หรือที่สกัดด้วยแอลกอฮอล์ สามารถกระตุ้นลำไส้ที่แยกออกจากตัวของหนูตะเภาได้ แต่จะไม่มีผลต่อมดลูกและหัวใจ[1]

สั่งซื้อ อาหารเสริมสำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. (วิทยา บุญวรพัฒน์). “ก้ามปูหลุด”. หน้า 70.
2. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “ก้ามปูหลุด”. หน้า 59-60.
3. สรรพคุณสมุนไพร 200 ชนิด, สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “ปีกแมลงสาบ หรือ ก้ามปูหลุด”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.rspg.or.th/plants_data/herbs/. [18 เม.ย. 2014].
4. ไทยรัฐออนไลน์. “ก้ามปูหลุด รักษาแผลไหม้ลดบวม”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.thairath.co.th. [18 มิ.ย. 2015].

อ้างอิงรูปจาก
1.https://archivo.infojardin.com/tema/ficha-de-tradescantia-zebrina-var-zebrina.373975/
2.https://bigboyplants.com/tradescantia-zebrina-care/