ตะเคียนทอง

ตะเคียนทอง พบในประเทศบังกลาเทศ, ประเทศกัมพูชา, ประเทศอินเดีย, ประเทศลาว, ประเทศมาเลเซีย, ประเทศพม่า, ประเทศไทย และประเทศเวียดนาม ชื่อสามัญ Malabar iron wood, Takian, Thingan, Iron wood, Sace ชื่อวิทยาศาสตร์ Hopea odorata Roxb. จัดอยู่ในวงศ์ยางนา (DIPTEROCARPACEAE)[1],[3],[5] ชื่อท้องถิ่นอื่นๆ ตะเคียนใหญ่ (ภาคกลาง), แคน (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ), จะเคียน (ภาคเหนือ) เป็นต้น[1],[3],[5]

ลักษณะตะเคียนทอง

• ต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ไม่ผลัดใบ มีความสูงอยู่ที่ 20-40 เมตร ลำต้นมีลักษณะเปลาตรง มีเส้นรอบวงกว่า 300 เซนติเมตร เรือนยอดมีลักษณะกลมเป็นทรงพุ่มทึบ เปลือกต้นมีสีน้ำตาลดำ มีลักษณะต้นหนา แตกเป็นสะเก็ด แก่นไม้มีสีน้ำตาลแดง เนื้อไม้เป็นสีเหลืองหม่น มีท่อน้ำมันหรือยางเป็นเส้นสีเทาขาวทอดผ่านอยู่เสมอ [1],[2],[3],[6]
• ใบ ออกเป็นใบเดี่ยว ใบมีลักษณะเป็นรูปไข่แกมรูปใบหอก ปลายใบเรียว โคนใบเบี้ยว แผ่นใบจะเหนียวแต่บาง หลังใบเกลี้ยงเป็นมัน มีตุ่มหูดอยู่ที่บริเวณท้องใบตามง่ามแขนง ความกว้างของใบจะอยู่ที่ 3-6 เซนติเมตร และความยาวจะอยู่ที่ 10-15 เซนติเมตร มีเส้นแขนงอยู่ 9-13 คู่ที่ใบ ใบย่อยเชื่อมกันเป็นขั้นบันได หูใบเป็นรูปสามเหลี่ยม[1],[3],[8]
• ดอก เป็นดอกช่อ ช่อดอกจะออกบริเวณปลายกิ่งและง่ามใบ เป็นช่อแบบแยกแขนง มีความยาวอยู่ที่ 5-7 เซนติเมตร ในหนึ่งช่อจะมีดอกย่อยอยู่ประมาณ 40-50 ดอก ดอกมีสีเหลืองแกมน้ำตาล ดอกมีขนาดเล็กและมีขนนุ่มขึ้นปกคลุม ดอกมีกลิ่นหอม มีกลีบดอกอยู่ 5 กลีบ แต่ละกลีบจะมีความยาว 3-5 มิลลิเมตร ดอกที่บานเต็มที่ดอกจะบิดเป็นกงจักรและจะมีขนาดเพียง 0.3-1 เซนติเมตร กลีบดอกส่วนปลายจะหยัก กลีบดอกส่วนล่างจะบิดและเชื่อมติดกันอยู่ ในดอกมีเกสรตัวผู้ 15 อัน ส่วนยอดของอับเรณูจะแหลม รังไข่ของเกสรตัวเมียจะอยู่เหนือวงกลีบ ดอกจะไม่ออกทุกปี และออกแค่ในช่วงเดือนมกราคมถึงเดือนมีนาคม[1],[8]
• ผล เป็นผลแห้งและไม่แตก ผลอ่อนเป็นสีเขียวอ่อน และพอสุกจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเข้ม ลักษณะของผลจะกลมหรือเป็นรูปไข่เกลี้ยง ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของผลจะอยู่ที่ 0.6 เซนติเมตร ส่วนปลายของผลจะมนและมีติ่งเป็นหนามแหลมอยู่ มีปีกยาว 4-6 เซนติเมตร ลักษณะคล้ายรูปใบพาย มีอยู่ 1 คู่ ส่วนปลายของปีกมีความกว้างอยู่ที่ 1 เซนติเมตร และจะเริ่มเรียวสอบเข้ามาทางด้านโคนปีก มีเส้นปีกอยู่ตามแนวยาว 9-11 เส้น และจะมีปีกสั้นๆ ซ้อนกันอยู่ 3 ปีก ในหนึ่งผลจะมีเพียงเมล็ดเดียว ลักษณะของเมล็ดจะกลมและเป็นสีน้ำตาล ปีกจะมีหน้าที่พาผลให้ปลิวไปตามลมได้ไกล และจะเริ่มเกิดผลในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนเมษายน[1],[3],[8]

ประโยชน์ตะเคียนทอง

1. สารแทนนิน ซึ่งมีคุณสมบัติในการทำให้แผ่นหนังมีความแข็งขึ้นกว่าเดิม เมื่อนำมาใช้ฟอก[6]
2. มีน้ำฝาดชนิด Catechol และ Pyrogallol อยู่ในเปลือกต้น[1]
3. สามารถนำมาปลูกตามป่า หรือสวน เพื่อให้ร่มเงา เป็นไม้เอาไว้บังลม รักษาสมดุลทางธรรมชาติ เนื่องจากไม่ผลัดใบพร้อมกัน ทำให้มีความเขียวอยู่ตลอดทั้งปี[4],[5],[6]
4. สามารถทำน้ำมันจากชันของไม้ได้ โดยจะนำมาใช้ชักเงาตกแต่งเครื่องใช้ หรือนำมาทาเคลือบเรือเพื่อป้องกันเพรียง[1],[5],[6],[8]
5. สามารถนำไม้ตะเคียนมาใช้ประโยชน์ในงานไม้ได้ทุกอย่างที่ต้องการความแข็งแรงและคงทน เช่น สร้างบ้าน ทำเฟอร์นิเจอร์ ทำพื้นกระดาน ทำฝ้า ทำรั้ว ต่อเรือ ทำเกวียน ทำกังหัน เป็นต้น เพราะเนื้อไม้มีความทนทาน ทนต่อปลวกได้ดี[1],[2],[3]

สรรพคุณตะเคียนทอง

1.สามารถนำมาทำยาแก้อาการเจ็บปวดได้ เช่น ยาหม่อง โดยจะนำยางของไม้ตะเคียนที่บดเป็นผงมาทำ(ยาง)[6]
2. สามารถนำยางมาผสมกับน้ำ เพื่อทำเป็นยาทารักษาบาดแผลได้(ยาง)[1],[4],[7],[8]
3. เปลือกต้นต้มกับน้ำสามารถนำมาใช้ล้างแผลเรื้อรังได้(เปลือกต้น)[1]
4. มีคุณสมบัติในการช่วยห้ามเลือด(เปลือกต้น, เนื้อไม้)[5],[8],[9]
5. มีสรรพคุณในการรักษาอาการท้องร่วง (แก่น, เนื้อไม้)[10]
6. ใช้ฆ่าเชื้อโรคในช่องปากได้(เปลือกต้น)[8],[9]
7. แก่น มีคุณสมบัติในการรักษาอาการปวดฟัน หรือแก้อาการเงือกบวม(แก่น)[10]
8. มีสรรพคุณในการขับเสมหะได้(แก่น)[3],[4],[7],[8]
9. มีคุณสมบัติในการควบคุมธาตุ (เนื้อไม้)[10] ปิดธาตุ (แก่น,ยาง)[10]
10. มีฤทธิ์เป็นยาแก้แพ้ ช่วยต่อต้านพวกเชื้อรา แบคทีเรีย รวมไปถึงยีสต์[10]
11. แก่น ใช้รักษาคุดทะราดได้(แก่น)[3],[4],[7],[8]
12. มีฤทธิ์เป็นยาปฏิชีวนะ สามารถนำมาใช้ในการฆ่าเชื้อโรคได้(เปลือกต้น, เนื้อไม้)[8],[9]
13. มีสรรพคุณในการแก้อาการอักเสบ(เปลือกต้น, เนื้อไม้)[5],[8],[9]
14. เปลือกต้น สามารถใช้เป็นยาในการสมานแผลได้(เปลือกต้น)[8],[9]
15. ยาง มีสรรพคุณในการแก้อาการท้องเสีย(ยาง)[10]
16. ส่วนของเปลือกต้น มีสรรพคุณในการแก้บิดมูกเลือด(เปลือกต้น)[8],[9]
17. สามารถใช้แก้อาการเหงือกอักเสบได้(เปลือกต้น)[8],[9]
18. สามารถนำเปลือกต้นมาต้มกับเกลือใช้อม เพื่อป้องกันฟันหลุดจากการกินยาเข้าปรอท(เปลือกต้น)[1],[5]
19. เปลือกต้น ใช้แก้อาการลงแดงได้(เปลือกต้น)[8],[9]
20. แก่นต้นสามารถใช้แก้โลหิตและกำเดาได้ โดยแก่นจะมีรสหวาน(แก่น)[3],[4],[7],[8]

สั่งซื้อ เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. สวนพฤกษศาสตร์ ตามพระราชเสาวนีย์ฯ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. “ตะเคียนทอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.dnp.go.th. [19 ม.ค. 2014].
2. ฐานข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. “ตะเคียนทอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.qsbg.org. [19 ม.ค. 2014].
3. สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “ตะเคียน”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.rspg.or.th. [19 ม.ค. 2014].
4. ระบบฐานข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชน สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องค์การมหาชน). “ตะเคียนทอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.bedo.or.th. [19 ม.ค. 2014].
5. สำนักงานสวนสาธารณะ สำนักสิ่งแวดล้อม. “ตะเคียนทอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: 203.155.220.217/office/ppdd/publicpark/thai/2011/. [19 ม.ค. 2014].
6. ส่วนปลูกป่าภาคเอกชน สำนักส่งเสริมการปลูกป่า กรมป่าไม้ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. “ตะเคียนทอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.forest.go.th. [19 ม.ค. 2014].
7. อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. “ตะเคียนทอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.pharmacy.mahidol.ac.th. [19 ม.ค. 2014].
8. ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “ตะเคียนทอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.phargarden.com. [19 ม.ค. 2014].
9. หนังสือสมุนไพรไทย เล่ม 1. “ตะเคียนทอง (Ta Khian Tong)”. (ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์). หน้าที่ 122.
10. “ตะเคียนทอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.thongthailand.com. [19 ม.ค. 2014].

อ้างอิงรูปจาก
1. https://www.monaconatureencyclopedia.com/
2. https://www.iplantz.com/
3. https://medthai.com/

ผกากรอง

ผกากรอง มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบอเมริกา แถบแอฟริกาเขตร้อน[7] ในภายหลังได้แพร่ขยายไปทั่วโลกในเขตร้อน [3] พบขึ้นที่ตามป่าละเมาะที่ค่อนข้างโปร่งและแห้งแล้ง ชื่อสามัญ White sage, Lantana, Cloth of gold, Hedge flower, Weeping lantana ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Lantana camara L. อยู่วงศ์ผกากรอง (VERBENACEAE)[1] ชื่อในท้องถิ่นอื่น ๆ เช่น อู่เซ่อเหมย (จีนกลาง), หญ้าสาบแร้ง (ภาคกลาง, ภาคเหนือ), ก้ามกุ้ง (ภาคกลาง), เบ็งละมาศ (ภาคเหนือ), สามสิบ (จังหวัดจันทบุรี), ไม้จีน (จังหวัดชุมพร), คำขี้ไก่ (จังหวัดเชียงใหม่), มะจาย (จังหวัดแม่ฮ่องสอน), หม่าอิงตาน (จีนกลาง), เบญจมาสป่า (ภาคกลาง), ตาปู (จังหวัดแม่ฮ่องสอน), โงเซกบ๊วย (จีนแต้จิ๋ว), สาบแร้ง (ภาคเหนือ), ขะจาย (จังหวัดแม่ฮ่องสอน), ยี่สุ่น (จังหวัดตรัง), ขี้กา (จังหวัดปราจีนบุรี, จังหวัดประจวบคีรีขันธ์), ดอกไม้จีน (จังหวัดตราด)

ลักษณะผกากรอง

• ต้น เป็นไม้พุ่มกึ่งเลื้อยที่มีขนาดเล็ก ต้นสูงประมาณ 1-2 เมตร ลำต้นจะแตกกิ่งก้านสาขาเยอะ ใบดกและหนา ที่ตามลำต้นจะเป็นร่องมีหนามนิดหน่อย มีขนขึ้นทั้งต้น สามารถขยายพันธุ์ได้โดยการปักชำ การเพาะเมล็ด เป็นไม้ดอกกลางแจ้ง มีอายุหลายปี ชอบแสงแดดจัด ควรรับแสงแดดแบบพอเพียง จะชอบสภาพค่อนข้างแห้งแล้ง โตได้ดีในดินร่วนปนกับทรายที่สามารถระบายน้ำได้ดี เป็นพืชที่แข็งแรงทนทาน หลายแห่งถือเป็นวัชพืชชนิดหนึ่ง เนื่องจากขึ้นและขยายพันธุ์ได้ดีตามธรรมชาติ[1],[3],[6]
• ใบ เป็นใบเดี่ยวจะออกเรียงตรงข้าม ใบเป็นรูปไข่สีเขียวเข้ม ที่ปลายใบจะแหลม ส่วนที่ขอบใบจะหยักเป็นฟันเลื่อย ใบกว้างประมาณ 2-3.5 เซนติเมตร มีความยาวประมาณ 3-9 เซนติเมตร ที่ผิวใบด้านบนจะมีลักษณะหยาบ จะมีขนขึ้นที่ส่วนผิวใบด้านบนกับด้านล่าง ถ้าลูบจะระคายมือ เส้นใบย่น ก้านใบมีความยาวประมาณ 1 เซนติเมตร[1],[3]
• ดอก ออกเป็นช่อคล้ายซี่ร่ม ออกดอกที่ตามง่ามใบและยอดของกิ่ง ช่อดอกมีความกว้างประมาณ 3-5 เซนติเมตร ก้านช่อดอกมีความยาวประมาณ 4-10 เซนติเมตร ดอกย่อยมีลักษณะเล็กและเป็นรูปกรวย จะมีกลิ่นที่ฉุน กลีบดอกจะบานออกเป็น 4 กลีบ ขนาดประมาณ 0.5 เซนติเมตร จะค่อยๆทยอยบานจากด้านนอกเข้าช่อดอก มีเกสรเพศผู้อยู่ที่ตรงกลางดอก 4 ก้านจะอยู่ติดกลีบดอก ดอกมีหลายสี อย่างเช่น สีแดง (ข้าวเหนียวหน้ากุ้ง), สีขาว (ผกากรอง), สีเหลือง (ผกากรองเหลือง) และมีสีชมพู สีแสด และมีหลายสีในช่อดอกเดียวกัน สามารถออกดอกได้ทั้งปีถ้าหากอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม
• ผล เป็นรูปกลม จะออกผลเป็นกลุ่มหรือเป็นพวง เป็นผลสด มีเนื้อ มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5 มิลลิเมตร ผลอ่อนมีลักษณะเป็นสีเขียว เนื้อนิ่ม ผลสุกเป็นสีม่วงดำ มีเมล็ดอยู่ในผล 2 เมล็ด[1],[2],[5],[6],[7]

ประโยชน์ผกากรอง

1. ใบมีกลิ่นฉุน มีสารพิษที่เป็นพิษกับระบบประสาทของแมลงจำพวกหนอนกระทู้ในแปลงผักที่มีชื่อว่า แลนทานิน (Lantanin) ทำให้มีการใช้เป็นสมุนไพรสำหรับฆ่าแมลง ขับไล่แมลงศัตรูพืช [3],[6]
2. ปลูกเป็นไม้ประดับ ปลูกเป็นไม้ประดับตามสถานที่ต่าง ๆ กลางแจ้ง และทนต่อการตัดแต่ง การดันทรง ทนความแห้งแล้ง ดินเลว เหมาะกับการปลูกในกระถางเพื่อทำไม้ดัดเป็นรูปทรง หรือไม้แคระ [3]
3. ต้นออกดอกดกเป็นช่อทั้งปี เป็นแหล่งอาหารสำคัญของแมลงต่าง ๆ อย่างเช่น ผึ้ง ผีเสื้อ [3]

ข้อควรระวังในการใช้ผกากรอง

• ใบมีสารเป็นพิษนั่นก็คือสาร Lantanin สารนี้เป็นอันตรายกับสัตว์เลี้ยง โดยเฉพาะสัตว์จำพวกแกะกับแพะ พิษจะส่งผลกับตับและระบบประสาท เวลาสัตว์เลี้ยงทานเข้าไปเยอะ จะทำให้ถึงตาย[6]
• ห้ามให้ผู้หญิงที่มีครรภ์ทาน[1],[2]
• สารพิษเอาไปใช้เป็นยาฆ่าแมลงในแปลงผัก อาจจะตกค้างและเป็นอันตรายกับผู้บริโภค ควรใช้แบบระมัดระวัง และเว้นระยะปลอดภัยก่อนเก็บเกี่ยวผลผลิต[6]
• ต้นมีพิษ การเอาไปใช้เป็นยาสมุนไพรควรใช้แบบระมัดระวัง[8]

สรรพคุณผกากรอง

1. สามารถช่วยแก้อาการปวดเอ็นได้ โดยนำดอกสดมาตำให้ละเอียด คั้นเอาน้ำมาใช้ทา แล้วเอากากมาพอกที่บริเวณที่เป็นแล้วเอาผ้ารัดเอาไว้ (ดอก)[5]
2. ใบ มีรสขมเย็น สามารถนำใบสดมาโขลกให้ละเอียด ใช้พอกแก้บวม แก้ปวด พอก รักษาแผลฟกช้ำ รักษาฝี ถอนพิษ (ใบ)[2],[4]
3. สามารถนำดอก มาใช้เป็นยาแก้อักเสบได้ (ดอก)[2]
4. ในตำรับยาแก้ผดผื่นคันใช้ใบผกากรองแห้ง 35 กรัม, ต้นกะเม็ง 35 กรัม, ใบสะระแหน่ 35 กรัม, โซวเฮียะ 35 กรัม, ใบสนแผง 35 กรัม เอามารวมกันบดเป็นยาผง ใช้ผสมกับเหล้าทาตรงบริเวณที่เป็นวันละ 3 ครั้ง (ใบ)[1]
5. ก้านกับใบสามารถใช้เป็นยาภายนอกรักษาโรคผิวหนัง ฝีหนอง ด้วยการเอามาตำ ใช้พอกหรือเอามาต้มกับน้ำล้างตรงบริเวณที่เป็น (ใบ)[1]
6. สามารถช่วยแก้อาการปวดกระเพาะได้ (ราก)[1]
7. สามารถช่วยขับลมได้ (ราก, ใบ)[1],[2]
8. ขับลมชื้น (ราก)[1]
9. สามารถช่วยแก้ติดเชื้อวัณโรคที่ต่อมทอนซิลได้ (ราก)[1]
10. สามารถช่วยแก้อาการอาเจียนเป็นเลือดได้ (ดอก)[2]
11. ราก มีรสจืดขม สามารถใช้เป็นยาแก้ไข้หวัดตัวร้อน หวัดใหญ่ แก้ไข้เรื้อรัง แก้หวัด ไข้สูง โดยนำรากแห้งหนัก 4 บาท มาต้มกับน้ำเป็นยาดื่ม (ราก)[1],[2],[5]
12. ในตำรับยาจีนใช้รากสด 35 กรัม, กังบ๊วยกึง 35 กรัม, ซึ่งปัวจิ้กึง 35 กรัม เอามาต้มกับน้ำทาน (ราก)[1]
13. สามารถช่วยแก้อาการปวดฟันได้ โดยนำรากสดมาต้มเอาน้ำอมบ้วนปาก ช่วยแก้อาการปวดฟัน (ราก)[2],[5]
14. ราก สามารถช่วยแก้อาการปวดศีรษะได้ (ราก)[2]
15. สามารถแก้โรคปวดตามข้อ โดยนำใบมาต้มกับน้ำ ผสมน้ำอาบ หรือใช้ทำเป็นลูกประคบ (ใบ[5], ราก[1])
16. สามารถนำรากมาใช้เป็นยาดับพิษแก้บวมได้ (ราก)[1]
17. ราก มีสรรพคุณที่สามารถ แก้อาการคัน แก้อาการปวดแสบปวดร้อนที่ทางผิวหนังที่เกิดจากการเป็นฝี แก้โรคผิวหนังผื่นคันได้ (ราก)[1]
18. สามารถนำใบมาตำพอกแผล แก้ผดผื่นคันที่เกิดขึ้นจากหิด ฝีพุพองเป็นหนอง (ใบ, ดอก)[2],[5]
19. ใบ สามารถช่วยห้ามเลือดและช่วยรักษาแผลสดได้ โดยนำใบมาตำหรือขยี้ให้ช้ำ ใช้พอกตรงบริเวณบาดแผลสด และมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อโรค (ใบ, ดอก)[2],[3]
20. ดอก ใช้เป็นยาแก้อาการปวดท้องอาเจียน โดยใช้ดอกสดหนัก 1 บาท มาต้มกับน้ำสะอาด ใส่เกลือนิดหน่อย ใช้ดื่มเป็นยา (ดอก)[2],[5]
21. สามารถช่วยแก้วัณโรค วัณโรคปอด โดยนำดอกแห้ง หนัก 1 บาท มาต้มกับน้ำ ใช้ดื่ม (ดอก)[2],[5]
22. สามารถช่วยทำให้อาเจียนได้ (ใบ)[4]
23. สามารถช่วยแก้คางทูมได้ โดยนำรากแห้งหนัก 4 บาท มาต้มกับน้ำ ใช้เป็นยาดื่ม (ราก)[2],[5]
24. สามารถใช้แก้เด็กซึมเซา ง่วงนอนเสมอได้ โดยนำดอกแห้งหนัก 1 บาท ผสมดอกทานตะวันแห้ง 1 ดอก เอามาต้มกับน้ำสะอาด ใช้ดื่ม (ดอก)[5]
25. นำรากแห้งมาต้มกับน้ำดื่ม สามารถช่วยแก้อาการเวียนศีรษะจากอากาศร้อนอบอ้าวได้ (ราก)[4]

วิธีใช้

• ดอกแห้งให้ใช้ประมาณ 6-10 กรัม เอามาต้มกับน้ำ ใช้ดื่มแก้หิด (ใบ)[2]
• ใช้รากแห้งครั้งละ 15-35 กรัม เอามาต้มกับน้ำทาน ถ้าเป็นรากสดให้ใช้ครั้งละ 35-70 กรัม เอามาต้มกับน้ำทาน[1],[2]
• นำใบสดประมาณ 15-30 กรัม เอามาต้มกับน้ำดื่ม ถ้าใช้ภายนอกให้เอามาตำพอกหรือคั้นเอาน้ำผสมเหล้าใช้เป็นยาทา หรือเอาไปต้มกับน้ำใช้ชะล้างตรงบริเวณที่เป็น (ใบ)[2]

ข้อมูลทางเภสัชวิทยา

• สารที่สกัดได้จากใบด้วยแอลกอฮอล์ จะมีฤทธิ์กระตุ้นลำไส้และมดลูกของหนูทดลอง และช่วยแก้หอบหืดในหนูทดลอง[1]
• พบสารพิษ คือ lantadene B, lantadene C, lantadene A (Rehmannic acid) [8]
• ถ้าเอาใบสดมาให้วัวหรือแกะกิน ปรากฏว่าวัวหรือแกะจะมีอาการกลัวแสงและเป็นดีซ่าน เพราะอาจมีพิษซ่อนอยู่ในใบ[1]
• สาร Lantaden alkaloid ที่สกัดมีฤทธิ์คล้ายควินิน ช่วยแก้พิษร้อนในร่างกายได้[1]
• พบสาร Lantic acid, B-Caryophyllene, Alkaloid, Lantanolic acid, Humulene, A-pinene Pcymene เป็นต้น[1]

พิษของผกากรอง

• พิษเรื้อรังในสัตว์ที่เกิดขึ้นตาม จะมีการเปลี่ยนแปลงของผิวหนังส่วนอื่นอีก อย่างเช่น ผิวหนังที่บริเวณขา ปาก จมูก หู คอ ไหล่ รวมส่วนอื่น ๆ อาจจะเป็นสีเหลือง แข็ง บวม แตก และมีอาการเจ็บ ผิวหนังลอกและเปิด อาจเกิดอาการอักเสบจนถึงเนื้อเยื่อบุผิวเมือกที่บริเวณใกล้เคียง อาการเยื่อบุตาอักเสบสามารถพบเห็นได้เป็นบางครั้งในระยะที่รับพิษเฉียบพลัน อาจมีผลกระทบกับผิวหนัง เยื่อบุรอบตาและที่ตา[8]
• คนกับสัตว์ที่ทานเข้าไปจะเกิดอาการผิวหนังไวต่อแสง ผิวหนังมีรอยฟกช้ำดำเขียว ผิวหนังแตกในคน ส่วนสัตว์ถ้ากินเข้าไปจะทำให้น้ำหนักตัวไม่เพิ่มขึ้นเลย มีน้ำนมลดน้อยลง ขนไม่งามเท่าที่ควร ผิวหนังขาด pigment [9]
• ส่วนที่เป็นพิษนั่นคือผลแก่ที่ไม่สุก ส่วนใบ และทั้งต้นโดยเฉพาะผล สารที่เป็นพิษก็คือ Lantadene ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักเป็นเด็กที่อายุประมาณ 2-6 ขวบ[9]
• อาการเป็นพิษที่เกิดขึ้นในสัตว์ จะมีพิษกึ่งเฉียบพลันในสัตว์ทดลองที่กินใบ จะมีอาการซึม ไม่อยากกินอาหาร ท้องผูก ปัสสาวะบ่อย หลังจากนี้ประมาณ 1-2 วัน จะมีอาการตัวเหลืองและขาดน้ำที่ตามเนื้อเยื่อเมือก ตาอักเสบ กล้ามเนื้ออักเสบ ผิวหนังไวต่อแสง ซึ่งจะทำให้กล้ามเนื้ออักเสบที่เรียกว่า pink nose เจ็บ อาการอักเสบนี้อาจลุกลามถึงตา ปาก โพรงจมูก เป็นแผลบวม หนังตาบวม ปลายจมูกแข็ง หูหนาและแตก ทำให้มีอาการคันจนสัตว์ต้องถูบ่อย ๆ จะทำให้เป็นแผลหรือทำตาบอดได้ ส่วนมากเมื่อรับพิษประมาณ 1-4 อาทิตย์ อาจจะทำให้ตายได้ เพราะไตล้มเหลว อดอาหาร ขาดน้ำ ไม่ขับถ่าย ปัสสาวะไม่หยุด ปริมาณ Billirubin ในเลือดสูง เอนไซม์จากตับสูง และเมื่อชันสูตรซากสัตว์ที่ตายแล้วปรากฏว่า มีอาการตับบวม ดีซ่าน ถุงน้ำดีโต เพราะผนังบวม ไตเหลือง ฉ่ำน้ำ บวม ลำไส้ใหญ่ไม่เคลื่อนไหว[8] และพบว่าวัวที่กินเข้าไปพบว่ามีระดับ serum adenosine diaminase เพิ่มขึ้น ถ้าสัตว์ได้รับสาร serum adenosine diaminase จะมีอาการดีซ่าน (jaundice)[9]
• ผู้ป่วยที่ได้รับพิษมักไม่แสดงอาการเป็นพิษทันที แต่อาการจะเกิดขึ้นเมื่อเวลาผ่านไปประมาณ 2-3 ชั่วโมง โดยมีอาการเป็นพิษที่เกิดขึ้น คือ มีอาการ ไม่มีเรี่ยวแรง ท้องเสีย กลัวแสง มึนงง อาเจียน อ่อนเพลีย ขาดออกซิเจน หายใจลึก หายใจช้า รูม่านตาขยาย หายใจลำบาก กล้ามเนื้อทำงานไม่ประสานกัน มีอาการโคม่า การตอบสนองของกล้ามเนื้อ tendon ถูกกด หมดสติ อาจถึงตายได้[8]

การรักษาพิษ

• รีบส่งโรงพยาบาลเพื่อล้างท้องให้เร็วที่สุด และควรล้างท้องภายใน 3 ชั่วโมงหลังทานเข้าไป ถ้านานกว่า 3 ชั่วโมงต้องให้ยา corticosteroids, adrenalin, ให้ออกซิเจน, รักษาตามอาการ[8]
• การรักษาอาการเป็นพิษในสัตว์เลี้ยงที่สงสัยว่าได้รับหลังกินเข้าไปจะมีฤทธิ์ที่ทำให้กระเพาะอาหารของสัตว์หยุดเคลื่อนไหว เป็นสาเหตุทำให้สารพิษเหลือในกระเพาะและเกิดการดูดซึมต่อเนื่อง การแก้พิษโดยป้องกันไม่ให้พิษเกิดการดูดซึมเพิ่มขึ้น ให้ใช้ผงถ่าน (activated charcoal) ปริมาณสูงร่วมกับสารละลายอิเล็กโทรไลต์เพื่อกระตุ้นให้เกิดการเคลื่อนไหวของกระเพาะ และทำให้ของเหลวกลับเข้าสู่ร่างกาย และให้รักษาอาการแพ้แสงแดดของผิวหนัง โดยจะมีรายงานการทดลองใช้เบนโทไนต์ (bentonite) เพื่อรักษาอาการพิษแทนใช้ผงถ่าน ปรากฏว่าสัตว์ทดลองมีอาการดีขึ้นช้ากว่ากลุ่มที่ให้ผงถ่าน 3 วัน แต่ราคาเบนโทไนต์ถูกกว่าผงถ่าน ทำให้ใช้เป็นอีกทางเลือกในการรักษาอาการเป็นพิษในสัตว์เลี้ยงวัว[8]
• การรักษาอาการเป็นพิษในคน ถ้าทานเข้าไปไม่เกิน 30 นาที ให้ผู้ป่วยทานน้ำเชื่อม ipecac เพื่อช่วยให้อาเจียนเอาเศษชิ้นส่วนพืชออกมา (เด็กที่มีอายุ 1-12 ปีให้ทาน 1 ช้อนโต๊ะ ถ้าเป็นผู้ใหญ่ให้ทาน 2 ช้อนโต๊ะ) ถ้าไม่ได้ผลให้ล้างท้อง แต่ยกเว้นในเด็กที่ได้รับพิษมากกว่า 3 ชั่วโมง อาจทำการล้างท้องไม่ได้ผล ควรให้ยา adrenaline, corticosteroids ให้ออกซิเจน, รักษาตามอาการ[8]

เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. “ผกากรอง”. (วิทยา บุญวรพัฒน์). หน้า 332.
2. สรรพคุณสมุนไพร 200 ชนิด, สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “ผกากรอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.rspg.or.th/plants_data/herbs/. [22 เม.ย. 2014].
3. มูลนิธิหมอชาวบ้าน. นิตยสารหมอชาวบ้าน เล่มที่ 295 คอลัมน์: ต้นไม้ใบหญ้า. “ผกากรอง : ความงามที่มากับความทนทานข้ามทวีป”. (เดชา ศิริภัทร). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.doctor.or.th. [22 เม.ย. 2014].
4. ทะเบียนพันธุ์ไม้ในโรงเรียน, โรงเรียนวัฒโนทัยพายัพ. “ผกากรอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.wattano.ac.th. [22 เม.ย. 2014].
5. หนังสือเพชรน้ำเอก กรุยอดตำรับยาสมุนไพร. “แขนงที่ 2 ประโยชน์และสรรพคุณของพืชสมุนไพรในการนำมาใช้รักษาโรค”. (พฤฒาจารย์วิพุธโยคะ รัตนรังษี).
6. รักบ้านเกิดดอทคอม. “ผกากรอง ไม้ดอกวัชพืช”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.rakbankerd.com. [22 เม.ย. 2014].
7. หนังสือไม้ดอกแสนสวย. (อรชร พงศ์ไสว).
8. ระบบวินิจฉัยและการรักษาอาการอันเนื่องจากพืชพิษในประเทศไทย, สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. “ผกากรอง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.medplant.mahidol.ac.th/tpex/. [22 เม.ย. 2014].
9. ฐานข้อมูลพืชพิษ, ศูนย์ข้อมูลสมุนไพร สถาบันวิจัยสมุนไพร กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. “ผกากรอง”. อ้างอิงใน: หนังสือตำราสมุนไพรใกล้ตัว เล่ม 6 ว่าด้วยสมุนไพรที่เป็นพิษ (สมพร ภ.หิรัญรามเดช), สารพิษในพืชและอาการพิษในสัตว์ทดลอง (วันทนา งามวัฒน์), สมุนไพรเพื่อการสาธารณสุขมูลฐาน (ข้อมูลสรุป) (โครงการสมุนไพรกับการสาธารณสุขมูลฐาน). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: webdb.dmsc.moph.go.th/poison/. [22 เม.ย. 2014].
10. https://medthai.com

ต้นเคี่ยม

เคี่ยม พบในคาบสมุทรอินโดจีน คาบสมุทรมลายู ไปจนถึงเกาะบอร์เนียว ลำต้นตรง ประเทศไทยพบทั่วไปตามป่าดงดิบในภาคใต้ ชื่อสามัญ Resak tembaga ชื่อวิทยาศาสตร์ Cotylelobium lanceolatum Craib[1] วงศ์ยางนา(DIPTEROCARPACEAE) ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ เคี่ยมดำ เคี่ยมขาว เคี่ยมแดง (ภาคใต้), เคี่ยม (ทั่วไป) เป็นต้น[1],[2]

ลักษณะต้นเคี่ยม

• ต้น เป็นไม้ยืนต้น ลำต้นมีลักษณะตั้งตรง มีความสูงอยู่ที่ 20-40 เมตร เรือนยอดเป็นทรงพุ่มทึบคล้ายกับเจดีย์ต่ำๆ เปลือกต้นมีลักษณะเรียบเป็นสีน้ำตาล จะมีรอยด่างสีเหลืองกับสีเทาสลับกันอยู่
• เปลือก ด้านในมีสีน้ำตาลอ่อน ทั่วลำต้นจะมีต่อมที่ใช้ระบายอากาศกระจายตัวอยู่ ตามลำต้นมีชันใส และจับตัวเป็นก้อนสีเหลืองในภายหลัง[2]
• ใบ มีลักษณะเป็นรูปไข่ ปลายใบเรียวสอบ โคนใบมน ความกว้างของใบจะอยู่ที่ 2-5 เซนติเมตร และความยาวของใบจะอยู่ที่ 5-18 เซนติเมตร แผ่นใยมีลักษณะหนา หลังใบเรียบเป็นมัน มีขนสีน้ำตาลขึ้นเป็นกระจุกอยู่บริเวณส่วนท้องของใบ[1]
• ดอก เป็นดอกช่อ ออกบริเวณตามยาวของปลายกิ่งและง่ามใบ ดอกเป็นสีขาว มีกลิ่นหอมอ่อนๆ[1]
• ผล มีขนาดเล็ก ลักษณะเป็นรูปทรงกลม เส้นผ่านศูนย์กลางอยู่ที่ 0.7 เซนติเมตร มีขนนุ่มขึ้นปกคลุมลักษณะคล้ายกับขนกำมะหยี่ ผลจะมีปีกทั้งหมด 5 ปีก เป็นปีกยาว 2 ปีก และปีกสั้น 3 ปีก ปีกมีลักษณะเป็นรูปใบหอก ปลายปีกจะมนเรียวและสอบมาทางโคน มีเส้นตามแนวยาวอยู่ 5 เส้น จะเริ่มติดผลในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนเมษายน[1],[2]

ประโยชน์เคี่ยม

1. สามารถนำเปลือกไม้มาใช้ในการรักษาน้ำตาลจากต้นตาลไม่ให้บูดเร็ว โดยนำเปลือกต้นมาตัดใส่ในกระบอกตาลเพื่อรองรับน้ำตาล ซึ่งรสฝาดของเปลือกไม้จะเป็นหัวใจหลักในการรักษาน้ำตาลไว้[2]
2. ถ่านที่ได้สามารถให้ความร้อนสูงไม่แพ้ถ่านหินเลย
3. ใช้เป็นตัวชี้วัดพื้นดินว่าเหมาะแก่การทำเกษตรและที่อยู่อาศัยหรือไม่ โดยใช้ข้อมูลในด้านนิเวศน์และทางด้านภูมิสถาปัตย์[1]
4. นำมาใช้สำหรับทาเรือได้ โดยนำเปลือกต้นมาทุบผสมกับชัน[1]
5. ด้วยความแข็งแรง ทนทาน และความละเอียดของเนื้อไม้ สามารถนำมาใช้ในงานก่อสร้างที่ต้องการความแข็งแรงมากๆ หรือจะเป็นการสร้างสิ่งปลูกสร้างที่ต้องตากแดดตากฝนเป็นประจำก็ได้ [1],[2]

สรรพคุณเคี่ยม

1. ชันที่ได้ สามารถนำมาทำเป็นยาสมานแผลได้[1],[2]
2. เปลือกต้น สามารถนำมาทำเป็นยาที่ใช้ในการห้ามเลือดจากแผลสดได้(เปลือกต้น)[1],[2]
3. มีสรรพคุณช่วยรักษาอาการปากเปื่อย (ยอด, ราก, ดอก, ลำต้น)[2]
4. สามารถนำมาตำพอกเพื่อบรรเทาอาการฟกบวม เน่าเปื่อยได้(ยอด, ราก, ดอก, ลำต้น)[2]
5. สามารถนำเปลือกต้นมาทำเป็นยาที่ใช้ในการชะล้างแผลได้(เปลือกต้น)[1]
6. ชัน มีคุณสมบัติในการรักษาอาการท้องร่วง[1],[2]

สั่งซื้อ อาหารเสริม สำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. “เคี่ยม”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.dnp.go.th. [18 ม.ค. 2014].
2. กลไกการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร ความหลากหลายทางชีวภาพ จังหวัดสุราษฎร์ธานี สำนักความหลากหลายทางชีวภาพ สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. “ต้นเคี่ยม”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: chm-thai.onep.go.th. [18 ม.ค. 2014].
3. สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “เคี่ยม”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.rspg.or.th. [18 ม.ค. 2014].
4. https://medthai.com/

อ้างอิงรูปจาก
1.https://www.earth.com/

คนทา

คนทา มีถิ่นกำเนิดตั้งแต่จีนตอนใต้ลงไปจนถึงประเทศมาเลเซีย ในประเทศไทยจะพบได้มากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือ โดยมักจะพบในป่าเขาหินปูน ป่าผลัดใบ และป่าละเมาะ[1],[2],[7],[10] ชื่อวิทยาศาสตร์ Harrisonia perforata (Blanco) Merr.[2] จัดอยู่ในวงศ์ วงศ์ส้ม (RUTACEAE) ชื่ออื่น ๆ คนทา (ภาคกลางของไทย), หนามโกทา โกทา (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย), จี้ จี้หนาม สีเตาะ หนามจี้[1],[3] สีเดาะ[2] (ภาคตะวันตกเฉียงเหนือของไทย), มีซี[1],[3] มีชี[2] (ชาวกะเหรี่ยงในจังหวัดแม่ฮ่องสอน), หนามกะแท่ง (จังหวัดเลย), ขี้ตำตา (จังหวัดเชียงใหม่), สีฟัน กะลันทา สีฟันคนทา สีฟันคนตาย (อื่น ๆ) เป็นต้น[1],[2],[3],[11]

ลักษณะของคนทา

• ต้น
  – เป็นไม้พุ่มกึ่งไม้เถาหรือไม้พุ่มประเภทเลื้อย
  – ลำต้นมีลักษณะคล้ายต้นหมาก เปลือกลำต้นมีสีน้ำตาล ทั่วทั้งลำต้นและกิ่งก้านจะมีหนามขนาดเล็กขึ้นปกคลุม
  -ความสูงของต้น ประมาณ 3-6 เมตร
  – การขยายพันธุ์ ใช้วิธีการเพาะเมล็ด
• ใบ
  – ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ใน 1 ก้านใบ จะมีใบย่อยประมาณ 11-15 ใบ ใบย่อยมีเป็นรูปไข่รี บริเวณปลายใบแหลม ตรงโคนใบสอบ ส่วนขอบใบมีรอยหยัก โดยใบจะมีสีเขียว แต่ใบอ่อนจะมีสีแดง[1],[2]
  -สัดส่วนขนาดของใบ: ใบมีความกว้างประมาณ 1-1.5 เซนติเมตร และมีความยาวประมาณ 2-2.5 เซนติเมตร
  -การผลัดใบของต้นคนทา: เป็นไม้ไม่ผลัดใบ
• ดอก
  – ออกดอกเป็นช่อ ภายในช่อมีดอกย่อยขนาดเล็กอยู่กระจุกรวมตัวกันอยู่ ดอกย่อยมีกลีบดอกอยู่ประมาณ 4-5 กลีบเป็นรูปขอบขนาน จุดเด่นของช่อดอกต้นคนทาจะอยู่ที่ดอกย่อยด้านในจะเป็นสีขาวนวล ส่วนด้านนอกจะเป็นสีแดงแกมม่วง[2],[3]
• ผล
  – ผลมีรูปร่างเป็นทรงกลมออกเบี้ยว ผลตอนอ่อนจะเป็นสีเขียวอ่อน ส่วนผลเมื่อสุกแล้วจะเปลี่ยนสีเป็นสีแดงเข้มอมเขียว ผิวผลเรียบ ภายในผลมีเนื้อที่ค่อนข้างแข็ง
• เมล็ด
  – เมล็ดมีขนาดเล็กเป็นสีน้ำตาล ภายในผลจะมีเมล็ดอยู่ 1 เมล็ด

สรรพคุณของต้นคนทา

1. ทั้งต้นมีสรรพคุณเป็นยารักษาอาการท้องเสีย (ทั้งต้น)[11]
2. ทั้งต้นมีฤทธิ์ในการช่วยบรรเทาอาการกระหายน้ำได้ (ทั้งต้น)[2]
3. เปลือกต้น ลำต้น ราก หรือเปลือกราก อย่างใดอย่างหนึ่ง สามารถนำมาต้มเป็นยาแก้ไข้ได้ทุกชนิด (เปลือกต้น, ต้น, ราก, เปลือกราก)[1],[2],[3],[4],[7],[8]
4. เปลือกต้น ราก หรือเปลือกราก อย่างใดอย่างหนึ่ง สามารถนำมาต้มใช้สำหรับทานเป็นยารักษาโรคที่เกี่ยวกับทางเดินลำไส้ได้ (เปลือกต้น, ราก, เปลือกราก)[1],[2],[3],[5],[7],[8]
5. เปลือกต้น ลำต้น ราก หรือเปลือกราก อย่างใดอย่างหนึ่ง สามารถนำมาต้มใช้สำหรับทานเป็นยารักษาอาการท้องร่วงและโรคบิดได้ (เปลือกต้น, ลำต้น, ราก, เปลือกราก)[1],[2],[3],[5],[7]
6. ต้นและรากมีสรรพคุณในการรักษาอาการร้อนในและบรรเทาอาการกระหายน้ำ (ต้น, ราก)[5],[8]
7. ต้นมีสรรพคุณเป็นยาฟอกโลหิต (ต้น)[5]
8. เปลือกต้นมีสรรพคุณในการบรรเทาอาการปวดฟันได้ (เปลือกต้น)[6]
9. เปลือกรากมีสรรพคุณในการป้องกันโรคอหิวาตกโรค (เปลือกราก)[5]
10. ใบมีสรรพคุณในการรักษาอาการปวดได้ คล้ายยาแก้ปวดอย่าง ยาพาราเซตามอล เป็นต้น (ใบ)[5],[8]
11. ดอกมีฤทธิ์ในการแก้พิษจากแมลงกัดต่อย(ดอก)[5],[8]
12. รากมีฤทธิ์ในการขับโลหิต (ราก)[5]
13. รากมีสรรพคุณในการบรรเทาอาการปวดเมื่อย (ราก)[5]
14. รากมีสรรพคุณในการช่วยบรรเทาอาการบวม หรือบวมพองได้ (ราก)[5]
15. รากมีฤทธิ์ในการช่วยขับลม (ราก)[5]
16. รากมีสรรพคุณในการรักษาอาการน้ำเหลืองเสีย (ราก)[5]
17. รากมีส่วนช่วยในการสมานแผล (ราก)[5]
18. รากของต้นคนทาเป็นหนึ่งในส่วนประกอบสำคัญของสูตรยา “ยาห้าราก” หรือที่เรียกกันว่าตำรับยา “เบญจโลกวิเชียร” ยามีสรรพคุณลดไข้และบรรเทาอาการปวด (คล้ายยาพาราเซตามอล) และเป็นตำรับยาที่ไม่ส่งผลเสียต่อตับหรือมีผลข้างเคียงหลังการใช้ในระยะยาว โดยถือเป็นตำรับยาแผนโบราณที่ได้ถูกบันทึกไว้ในบัญชียาหลักแห่งชาติอีกด้วย (ราก)[9]

ประโยชน์ของต้นคนทา

1. ต้นคนทามีประโยชน์ในการใช้ทำเป็นยาสมุนไพร[1]
2. ผลคนทานำมาใช้ย้อมสีผ้าได้ โดยจะให้สีเทาม่วง[10]
3. เนื้อไม้ของต้นคนทามักนำมาทำเป็นคานหาบน้ำ[6]
4. เปลือกต้นนำมาใช้ทำเป็นยารักษาอาการเจ็บตาในสัตว์จำพวกม้า (เปลือกต้น)[5]
5. กิ่งก้านของต้นคนทานำมาใช้ทำเป็นแปรงสีฟันเพื่อนำไปถวายให้พระสงฆ์ในช่วงที่มีการถวายพุ่มเทียนพรรษา และพระสงฆ์สายธรรมยุตที่จำศีลอยู่วัดป่าของทางภาคอีสาน (กิ่งก้าน)[2],[11]
6. ชาวเมืองจะใช้ผลอ่อนนำไปเผา จากนั้นทุบให้หยาบใช้สำหรับทาบริเวณเท้าก่อนที่เริ่มการทำนา มีประโยชน์ในการช่วยป้องกันน้ำกัดเท้า (คนเมือง)[6]
7. ชาวเมืองจะนำเนื้อไม้ของต้นคนทามาทำเป็นฟืนในพิธีกวนข้าวทิพย์ (คนเมือง)[6]

ข้อมูลทางเภสัชวิทยา

1. จากการวิจัยพบว่าต้นคนทามีสารที่มีฤทธิ์ในการยับยั้งเอนไซม์ reverse transriptase ได้[5]
2. จากการวิจัยในสัตว์ ผลพบว่าสารสกัดจากรากและกิ่งของต้นคนทานั้น มีฤทธิ์ในการต่อต้านสารที่มีชื่อว่าฮิสตามีน[4],[5]
3. จากการวิจัยพบว่าสารสกัดจากใบและกิ่งของคนทามีฤทธิ์ ที่สามารถต่อต้านเชื้อมาลาเรียได้[4],[5],[7]
4. จากการวิจัยพบว่าต้นคนทามีสารสำคัญอันได้แก่ Heteropeucenin, 5 –methoxy: 7-methylether; Heteropeucenin-7-methyl ether; obacunone; perforatic acid; perforatin A; perforatin B; ?-sitosteral[5]

สั่งซื้อ เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค อาหารเสริม สำหรับผู้ป่วย คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. “คนทา”. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). หน้า 158.
2. หนังสือสมุนไพรไทย เล่ม 1. “คนทา (Khontha)”. (ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์). หน้า 72.
3. หนังสือสมุนไพรในอุทยานแห่งชาติภาคกลาง. “คนทา”. (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ, ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, กัญจนา ดีวิเศษ). หน้า 83.
4. หนังสือสมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ. “คนทา”. (คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). หน้า 117.
5. สมุนไพรในร้านยาโบราณ, คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. “คนทา”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.pharmacy.msu.ac.th. [13 ก.พ. 2014].
6. โครงการเผยแพร่ข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นบนพื้นที่สูง, สถาบันวิจัยและพัฒนาที่สูง (องค์การมหาชน). “กะลันทา, สีฟัน, ไม้หนาม, คนทา, สีฟันคนทา”. อ้างอิงใน: หนังสือชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย (เต็ม สมิตินันทน์). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: eherb.hrdi.or.th. [13 ก.พ. 2014].
7. หนังสือพรรณไม้สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ เล่ม 3
8. ศูนย์วิจัยพืชสวนชุมพร, กรมวิชาการเกษตร. “คนทา”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.doa.go.th/hrc/chumphon/. [13 ก.พ. 2014].
9. GotoKnow. “ยาห้าราก ( แก้วห้าดวง เบญจโลกะวิเชียร ) ยาเย็น แก้ไข้ร้อน ในเด็ก ผู้ใหญ่”. (นพ.วีรพัฒน์ เงาธรรมทรรศน์). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.gotoknow.org. [13 ก.พ. 2014].
10. พันธุ์ไม้ย้อมสีธรรมชาติ กรมหม่อนไหม. “คนทา”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: qsds.go.th. [13 ก.พ. 2014].
11. มูลนิธิสุขภาพไทย. “หนามโกทา รักษาฟัน”., “Herbal tooth brush รักษาฟัน และฝึกสติ”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.thaihof.org. [13 ม.ค. 2014].
12. https://medthai.com/

อ้างอิงรูปจาก
1.https://www.flickr.com/
2.https://www.flickr.com/

ขันทองพยาบาท

ลักษณะของขันทองพยาบาท

• ต้น
  – เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  – ลำต้นมีลักษณะตั้งตรง เปลือกต้นมีสีน้ำตาลและมีรอยแตกเป็นร่องทั่วลำต้น โดยลำต้นจะแตกกิ่งก้านออกเป็นทรงพุ่มกลม และที่บริเวณกิ่งก้านจะมีขนรูปดาวขึ้นปกคลุม[1],[2],[5],[8]
  – ความสูงของต้น ประมาณ 7-13 เมตร
  – การขยายพันธุ์ด้วยการใช้วิธีการเพาะเมล็ด
• ใบ 
  – เป็นใบเดี่ยว ใบมีรูปร่างเป็นใบหอกแกมขอบขนาน ปลายใบและโคนใบแหลม ตรงขอบใบหยักเป็นซี่ฟัน ใบเรียบและมีความเป็นมันแต่ตรงบริเวณด้านล่างใบจะมีขนเป็นรูปดาว และตรงท้องใบจะมีสีอ่อนกว่าบริเวณอื่น
  – ใบมีหูใบมีขนาดเล็กแบ่งเป็นคู่ ๆ เชื่อมต่อกัน ซึ่งใบเมื่อหลุดร่วงไปจะทิ้งแผลใบเป็นวงเอาไว้บนลำกิ่ง[1],[2],[5]
  – สัดส่วนขนาดของใบ ใบมีความกว้างประมาณ 3-8 เซนติเมตร มีความยาวประมาณ 9-22 เซนติเมตร และก้านใบที่มีความยาวประมาณ 2-5 มิลลิเมตร
  – เป็นไม้ไม่ผลัดใบ
• ดอก
  – ออกดอกในช่วงเดือนมีนาคมไปจนถึงเดือนพฤษภาคม ดอกจะมีลักษณะเป็นช่อสั้น ๆ ขึ้นบริเวณซอกใบ โดยภายในแต่ละช่อดอกจะมีดอกย่อย 5-10 ดอก กลีบของดอกย่อยมีรูปร่างเป็นหอกปลายแหลม กลีบมีสีเขียวอมเหลือง ดอกมีกลีบรองดอกอยู่ 5 กลีบ ดอกเป็นดอกแบบแยกเพศ โดยดอกเพศผู้มีเกสรเพศผู้อยู่ประมาณ 35-60 ก้าน ส่วนดอกเพศเมียมีเกสรเพศเมียอยู่ประมาณ 2-3 ก้านและมีรังไข่อยู่ 3 ช่องอยู่เหนือวงกลีบ[5]
• ผล 
  – ออกผลในช่วงเดือนเมษายนไปจนถึงเดือนมิถุนายน ผลมีขนาดเล็กเป็นรูปทรงเกือบกลม ผลมีพู 3 พู และตรงยอดผลจะมีติ่งเล็ก ๆ ติดอยู่ ผลอ่อนมีสีเขียว แต่เมื่อผลสุกแล้วจะมีสีเหลืองอมส้ม
• เมล็ด 
  – เมล็ด มีขนาดเล็ก รูปร่างค่อนข้างกลม มีสีน้ำตาลเข้ม ภายนอกมีเยื่อบาง ๆ สีขาวห่อหุ้มอยู่ โดยภายในผลจะมีเมล็ดอยู่ 2-3 เมล็ด[5]

สรรพคุณของขันทองพยาบาท

ประโยชน์ของขันทองพยาบาท

ข้อมูลทางเภสัชวิทยา

จากการวิจัยพบว่า เปลือกต้นเมื่อนำมาสกัดจะพบสารไดเทอร์ปีน 7 ชนิด คือ abbeokutone, ent-3-oxo-16-kaurene-15β,18-diol, ent-16-kaurene-3β, 15β-diol, ent-kaurene-3β,15β,18-diol, helioscopinolide A, helioscopinolide C และ helioscopinolide I โดยได้นำสารแต่ละชนิดมาทดสอบฤทธิ์ในการต่อต้านอาการแพ้ พบว่าสารทั้ง 7 ชนิด มีฤทธิ์ในการยับยั้งการปล่อยเอนไซม์ที่มีชื่อว่า β-Hexosaminidase แต่สารดังกล่าวไม่ได้มีผลในการยับยั้งฤทธิ์ของเอนไซม์โดยตรง[11]

สั่งซื้อ อาหารเสริม สำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

ขอบชะนาง

ลักษณะของขอบชะนาง

• ต้น
  – จัดเป็นไม้ล้มลุกจำพวกหญ้า
  – ลำต้นมีขนาดเล็กเท่าก้านไม้ขีดไฟ
  – มักเลื้อยไปตามซอกหินหรืออิฐเก่า ๆ และชูยอดขึ้นเพื่อแตกใบ
  – ความสูงของต้น ประมาณ 2-3 ฟุต[5]
  – การขยายพันธุ์ วิธีการใช้เมล็ด[1]
• ใบ
  – เส้นใบที่มองเห็นได้ชัดเจน และขนที่ขึ้นปกคลุมประปรายที่ผิวใบ[1],[2]
  – ใบของขอบชะนางแดง ใบมีรูปร่างเป็นรูปใบหอก มีสีม่วงอมแดงเห็นเด่นชัด ใบมีขนาดความกว้างประมาณ 1.5-2.5 เซนติเมตรและมีความยาวประมาณ 5-8 เซนติเมตร
  – ใบขอบชะนางขาว ใบมีรูปร่างคล้ายรูปไข่ มีสีเขียวอ่อน ใบมีขนาดความกว้างประมาณ 1-1.5 เซนติเมตรและมีความยาวประมาณ 2-3 เซนติเมตร
• ดอก
  – ดอกเป็นช่อขนาดเล็กที่บริเวณซอกใบ ดอกเป็นดอกแบบแยกเพศอาศัยอยู่บนต้นเดียวกัน
  – ดอกของต้นขอบชะนางแดง จะมีสีแดง
  – ดอกของขอบชะนางขาว จะมีสีเขียวอมเหลือง[1],[2]
• ผล
  – ออกผลเป็นกระจุกที่บริเวณซอกใบ ผลมีขนาดเล็กเป็นสีน้ำตาล มีลักษณะเป็นผลแห้งแบบไม่แตก และเมื่อผลแห้งมาก ๆ ก็จะร่วงหล่นลงมาตามพื้นดิน หรือบางผลก็ปลิวไปตามสายลม
• เมล็ด 
  – เมล็ด มีขนาดเล็กเป็นทรงกลมแกมรี โดยภายในผลจะมีเมล็ดอยู่ประมาณ 2 เมล็ด[5]

สรรพคุณของขอบชะนาง

ประโยชน์ของขอบชะนาง

4. ต้นสด ดอก และใบ ชาวบ้านมักนำส่วนดังกล่าวนี้อย่างใดอย่างหนึ่งมาหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ โรยไว้บนปากไหที่ใส่ปลาร้าเพื่อฆ่าหนอน (ต้นสด)[1],[5]

สั่งซื้อ อาหารเสริม สำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

ข้อมูลทางเภสัชวิทยา

กรรณิการ์

กรรณิการ์ มีถิ่นกำเนิดดั้งเดิมในตอนกลางของประเทศอินเดีย มีการนำเข้ามาในไทยในช่วงปลายสมัยกรุงศรีอยุธยาหรือในสมัยตอนต้นของกรุงรัตนโกสินทร์ มีการสันนิษฐานว่าชื่อมาจากคำว่า “กรรณิกา” มีความหมายว่า ช่อฟ้า กลีบบัว ดอกไม้ ตุ้มหู และเครื่องประดับหู ซึ่งจากรูปทรงของดอกจะเห็นมีหลอดที่ใช้สอดในรูที่เจาะใส่ต่างหูได้ มีเขตการกระจายพันธุ์ในอินเดีย สุมาตรา ชวา และในประเทศไทย ชื่อสามัญ Night blooming jasmine, Night jasmine, Coral jasmine[1],[2],[3],[4],[8] ชื่อวิทยาศาสตร์ Nyctanthes arbor-tristis Linn.[1],[2],[3],[4],[8] จัดอยู่ในวงศ์มะลิ (OLEACEAE)[1],[2],[3],[4],[8] (หมายเหตุ : P.S.Green ระบุว่าสกุล Nyctanthes มีความใกล้ชิดกับวงศ์ VERBENACEAE มากกว่าวงศ์ OLEACEAE แต่ข้อมูลในด้านวิวัฒนาการในปัจจุบันจัดให้สกุล NYCTANTHES อยู่ภายใต้วงศ์ OLEACEAE และอยู่ในวงศ์ย่อย MYXOPYREAE[8]) ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ คือ กณิการ์ กันลิกา กรรณิกา (ภาคกลาง), สะบันงา (น่าน), ปาริชาติ (ทั่วไป)[1],[2],[5],[7],[8],[9] ซึ่งในไทยจะพบได้ทั้ง 2 ชนิด[8]
1. กรรณิการ์ที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Nyctanthes arbor–tristis L. นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ
2. กรรณิการ์ที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Nyctanthes aculeata Craib ในปัจจุบันได้สูญพันธุ์ไปจากประเทศไทยแล้ว

ลักษณะของกรรณิการ์

• ต้น[1],[2],[5],[6],[7]
  – เป็นไม้พุ่มกึ่งไม้ยืนต้นขนาดเล็กไม่ผลัดใบ
  – มีเรือนยอดเป็นรูปทรงพีระมิดแคบ
  – ต้น มีความสูงประมาณ 3-5 เมตร
  – เปลือกของลำต้น มีความขรุขระและเป็นสีน้ำตาล
  – กิ่งอ่อน มีรูปร่างเป็นสี่เหลี่ยม และมีขนแข็งสากมือ
  – สามารถขยายพันธุ์ได้โดยการเพาะเมล็ด การตอนกิ่ง หรือการปักชำกิ่ง
  – เติบโตได้ดีในดินร่วนที่ระบายน้ำได้ดี
  – มีความชื้นปานกลาง
  – ชอบแสงแดดแบบเต็มวันและครึ่งวัน
  – หากปลูกในที่แห้งแล้งจะออกดอกน้อย
  – จะออกดอกในช่วงประมาณเดือนสิงหาคมถึงเดือนพฤศจิกายน
  – สามารถออกดอกได้ตลอดปีหากมีฝน
• ใบ[1],[4]
  – ใบ เป็นใบเดี่ยว
  – ออกใบตรงข้ามกัน
  – ใบ มีรูปร่างเป็นรูปไข่
  – ใบ มีความกว้างประมาณ 2.5-5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร
  – ปลายใบ ค่อนข้างแหลม
  – โคนใบ จะมน
  – ขอบใบ มีความเรียบหรือบางใบอาจจะจะหยักแบบห่าง ๆ กัน
  – ตามขอบใบ จะมีขนแข็ง ๆ
  – หลังใบ มีขนแข็ง ค่อนข้างสากมือ
  – ท้องใบ มีขนแข็งสั้น ๆ
  – มีเส้นแขนงของใบข้างละ 3-4 เส้น
  – ปลายเส้นจรดกันก่อนถึงขอบใบ
  – ก้านใบ มีความยาว 0.5-1 เซนติเมตร
• ดอก[1],[2],[4]
  – ออกดอกเป็นช่อ ไม่มีก้านดอก
  – ออกดอกตามซอกใบหรือง่ามใบ
  – ก้านช่อดอก มีความยาวประมาณ 1.2-2 เซนติเมตร
  – ใบประดับ เป็นใบเล็ก ๆ อยู่ 1 คู่ที่ก้านช่อดอก
  – ในแต่ละช่อดอกจะมีดอกอยู่ประมาณ 3-7 ดอก
  – ดอก เป็นดอกย่อยสีขาวและมีกลิ่นหอม
  – ดอกจะบานในช่วงเย็นและจะร่วงในช่วงเช้าวันรุ่งขึ้น
  – ในแต่ละดอกจะมีใบประดับอยู่ 1 ใบ
  – ดอกตูม มีกลีบดอกเรียงซ้อนกันและบิดเป็นเกลียว
  – กลีบมีประมาณ 5-8 กลีบ ปลายกลีบจะเว้า โคนกลีบ เชื่อมติดกันเป็นหลอดสีแสดสั้น ๆ มีความยาวประมาณ 1.1-1.3 เซนติเมตร
  – ด้านในโคนกลีบมีขนยาว ๆ สีขาวที่โคนหลอด ส่วนด้านนอกเกลี้ยง
  – ปลายหลอด จะแยกเป็นกลีบ มีสีเขียว ประมาณ 5-8 กลีบ
  – ในแต่ละกลีบจะมีความยาวประมาณ 0.1-1.1 เซนติเมตร
  – โคนกลีบ ค่อนข้างแคบ ปลายกลีบ มีความกว้างและเว้าลึก
  – มีเกสรเพศผู้จำนวน 2 ก้านติดอยู่ภายในหลอด
  – กลีบดอกบริเวณปาก หันด้านหน้าเข้าหากัน
  – ก้านชูอับเรณู เชื่อมติดเป็นเนื้อเดียวกันกับหลอดดอก
  – รังไข่ จะอยู่เหนือวงกลีบ มีรูปร่างกลม มีอยู่ 2 ช่อง และมีออวุลช่องละ 1 เมล็ด
  – เกสรเพศเมีย จะมีแค่ 1 อัน เป็นตุ่มมีขน
  – มีกลีบเลี้ยงดอกสีเขียวอ่อน 4 กลีบ ติดกันเป็นหลอดรูปกรวยปลายติดหรือหยักตื้น ๆ 5 หยัก
• ผล[1],[5],[8]
  – ผล เป็นรูปไข่กลับหรือมีเป็นรูปทรงกลมค่อนข้างแบน
  – ปลายผล จะมีความมนและมีติ่งแหลม
  – ผล มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 เซนติเมตร
  – ผิวผลเรียบ
  – ผลอ่อน เป็นสีเขียว
  – ผลแก่ จะแตกอ้าออกเป็น 2 ซีก
  – มีเมล็ดซีกละหนึ่งเมล็ด
  – เมล็ดมีรูปร่างกลมแบน เป็นสีน้ำตาล

ข้อมูลทางเภสัชวิทยา

1. มีการศึกษาฤทธิ์ของสารสกัดแอลกอฮอล์จากใบ ผล และเมล็ด[6]
   – เพื่อยับยั้งโรคไขข้อเสื่อมในหนูทดลองที่ถูกทำให้ติดเชื้อวัณโรคจนเกิดอาการไขข้อเสื่อม
   – ได้ทำการให้สารสกัด กับหนูทดลองทางช่องปาก 25 มก./กก. เป็นเวลา 47 วัน
   – ผลการทดลองพบว่า สารสกัดดังกล่าวสามารถช่วยยับยั้งการเกิดไขข้อเสื่อมได้
   – จะช่วยลดปริมาณการตายของเซลล์ที่เกิดการติดเชื้อได้
2. งานวิจัยต่อเนื่องที่ระบุว่า เมื่อทำการให้สารสกัดคลอโรฟอร์มจากดอกและใบ[6]
   – ใช้สารสกัดความเข้มข้น 50, 100, 200 มก./กก.
   – ใช้เป็นระยะเวลา 27 วันกับหนูทดลองที่ถูกกระตุ้นให้เป็นโรคเบาหวานด้วยสาร Streptozocin
   – พบว่าสารสกัดจากดอกและใบมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ
   – ช่วยลดระดับ Alk Phos, LPO, SGPT, คอเลสเตอรอล และไตรกลีเซอไรด์ ที่เป็นสาเหตุของไขมันอุดตันได้

สรรพคุณของกรรณิการ์

• ช่วยแก้พิษทั้งปวง[6]
• ช่วยขับประจำเดือน[6]
• ช่วยแก้ตาแดง[6]
• ช่วยแก้ไข้มิรู้สติ เป็นไข้บาดทะจิต แก้ไข้ผอมเหลือง[6]
• ช่วยแก้ไข้[1],[2],[3],[4],[5],[6],[9]
• ช่วยแก้ลมวิงเวียน[1],[2],[4],[5],[6]
• ช่วยแก้โลหิตตีขึ้น[6]
• ช่วยบำรุงหัวใจ[6]
• ช่วยแก้อาการปวดตามข้อ[1],[2],[6],[9]
• ช่วยบำรุงน้ำดี ขับน้ำดี[1],[2],[3],[4],[5],[6],[9]
• ช่วยขับพยาธิ[6]
• ช่วยแก้อาการปวดท้อง[6]
• ช่วยแก้ไข้เพื่อดีและแก้ไข้จับสั่นชนิดจับวันเว้นวัน[6]
• ช่วยบำรุงเส้นผม แก้เส้นผมหงอก[1],[2],[4],[6]
• ช่วยแก้ตานขโมย[6],[9]
• ช่วยทำให้เจริญอาหาร
• ช่วยแก้อุจจาระเป็นพรรดึก
• ช่วยแก้อาการท้องผูก
• ช่วยแก้อาการไอสำหรับสตรีหลังคลอดบุตรใหม่ ๆ
• ช่วยแก้อาการไอ
• ช่วยแก้ลมและดี
• ช่วยบำรุงผิวหนังให้สดชื่น
• ช่วยแก้ผมหงอก
• ช่วยแก้อาการอ่อนเพลีย
• ช่วยบำรุงกำลัง
• ช่วยแก้วาโยกำเริบเพื่ออากาศธาตุ
• ช่วยบำรุงธาตุ

ประโยชน์ของกรรณิการ์

1. ในประเทศอินเดียจะนับถือ เชื่อว่าเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ชนิดหนึ่ง[7]
2. สามารถนำมาใช้ปลูกเป็นไม้ประดับได้ แต่ไม่ควรปลูกใกล้ลานนั่งเล่น เนื่องจากดอกจะมีกลิ่นหอมแรงในช่วงเย็น[5]
3. ดอก สามารถนำมาใช้สกัดทำเป็นน้ำมันหอมระเหยได้[5]
4. ดอก สามารถนำไปใช้สำหรับทำเป็นน้ำหอมได้[5]
5. ดอกมีสาร Carotenoid nyctanthin ซึ่งให้สีเหลืองอมแสด สามารถนำมาใช้ทำเป็นสีสำหรับย้อมผ้าได้ โดยใช้โคนกลีบดอกส่วนหลอดสีส้มแดงนำมาโขลกแบบหยาบ ๆ เติมน้ำ คั้นส่วนน้ำกรองจะได้น้ำที่มีสีเหลืองใส หากถ้าเติมน้ำมะนาวหรือสารส้มลงไปเล็กน้อยในขณะย้อม จะทำให้สีคงทนยิ่งขึ้น[3],[6]
6. ดอก สามารถนำมาใช้ทำสีขนมได้[4]

สั่งซื้อ อาหารเสริม สำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือสมุนไพรไทย เล่ม 1. “กรร ณิ การ์ (Kanni Ka)”. (ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์). หน้า 16.
2. หนังสือสมุนไพรไทยในอุทยานแห่งชาติภาคเหนือ. “ก ร ร ณิ ก า ร์”. (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ). หน้า 81.
3. หนังสือสมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ. “กรรณิการ์ Night Jasmine”. (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). หน้า 151.
4. สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “สมุนไพรให้สีแต่งสีอาหาร กรรณิการ์”. [ ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.rspg.or.th. [30 ม.ค. 2014].
5. ฐานข้อมูลพรรณไม้ที่ใช้ในงานภูมิสถาปัตยกรรม ศูนย์ความรู้ด้านการเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. “กรรณิการ์”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: agkc.lib.ku.ac.th. [30 ม.ค. 2014].
6. ไทยโพสต์. “กรร ณิ การ์ ไม้ดอกงามบรรเทาไข้ ป้องกันผมหงอกก่อนวัย”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.thaipost.net. [30 ม.ค. 2014].
7. มูลนิธิหมอชาวบ้าน. นิตยสารหมอชาวบ้าน เล่มที่ 268 คอลัมน์: ต้นไม้ใบหญ้า. “ก ร ร ณิ ก า ร์ คุณค่าที่คู่ควรจมูก ตา (และหู)”. (เดชา ศิริภัทร). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.doctor.or.th. [30 ม.ค. 2014].
8. สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. “กรรณิการ์”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.dnp.go.th/botany/. [30 ม.ค. 2014].
9. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. “กรร ณิ การ์”. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). หน้า 7-8.
10. https://medthai.com/

จันทน์กะพ้อ

จันทน์กะพ้อ มีถิ่นกำเนินอยู่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ชื่อวิทยาศาสตร์ Vatica diospyroides Symington จัดอยู่ในวงศ์ DIPTEROCARPACEAE[1] ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ จันทน์พอ จันทน์พ้อ (ภาคใต้), เขี้ยวงูเขา (พังงา) เป็นต้น[1],[2],[3]

ลักษณะจันทน์กะพ้อ

• ต้น เป็นต้นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบ มีความสูงอยู่ที่ 5-15 เมตร เรือนยอดมีใบน้อย ลักษณะพุ่มกลมโปร่ง กิ่งเปลาและจะแตกออกมาจากยอดเป็นจำนวนมาก เปลือกต้นมีสีน้ำตาลอมเทา จะมียางใสซึมออกมาจากรอยแตก เปลือกชั้นเป็นสีเหลือง [1],[2],[3],[4]
• ใบ ออกเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับ ใบมีลักษณะเป็นรูปขอบขนาน ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ขอบใบเรียบ ความกว้างของใบจะอยู่ที่ 5-7 เซนติเมตร และมีความยาวอยู่ที่ 14-20 เซนติเมตร ใบอ่อนมีสีน้ำตาลแดง และเมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีเขียวเข้มเป็นมัน แผ่นใบเกลี้ยงมีลักษณะหนา ใบมีเส้นแขนงอยู่ 15-18 คู่ เส้นจะโค้งจรดที่ขอบใบ ก้านใบมีความยาวประมาณ 1.5 เซนติเมตร[1],[2],[4]
• ดอก ออกเป็นช่อสั้นๆ ออกบริเวณกิ่งและง่ามใบ ดอกเป็นสีเหลืองนวลมีขนาดเล็ก และมีกลิ่นหอมแรงมาก กลีบดอกเป็นสีขาวหรือสีเหลืองอ่อนโดยจะมีอยู่ 5 กลีบ เรียงเวียนไปคล้ายกังหัน มีขนนุ่มสีน้ำตาลขึ้นที่กลีบดอก ส่วนโคนของกลีบเลี้ยงจะเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย และแยกเป็น 5 แฉกที่ส่วนปลาย ดอกจะออกเมื่อต้นอายุได้ 6-7 ปี ซึ่งจะออกในช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนมีนาคม[1],[2],[3],[4]
• ผล ลักษณะกลมรี มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3 เซนติเมตร บริเวณผิวของผลจะมีขุยสีน้ำตาลอยู่ ผลแก่จะแตกเป็น 3 กลีบ มีกลีบประดับที่สั้นกว่าผลอยู่ 5 กลีบ ซึ่งกลีบผลจะมีลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยม และพับจีบที่ขอบกลีบตามแนวยาว ภายในมีเมล็ดลักษณะรูปไข่ปลายแหลมอยู่ จะติดผลในช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนเมษายน[4]

ประโยชน์จันทน์กะพ้อ

• นิยมนำมาปลูกเป็นไม้ประดับตามป่าอนุรักษ์ สนามหน้าบ้าน หรือใช้จัดสวนหย่อม โดยดอกจะมีกลิ่นที่หอมแรง และออกดอกดกมาก[1],[4]
• คนสมัยก่อนจะนำดอกมากลั่นทำเป็นน้ำมันใส่ผม หรือทำน้ำหอม[2]
• คนสมัยก่อนจะนำดอกมาเก็บไว้ที่ตู้เสื้อผ้า เพื่อทำให้เสื้อผ้ามีกลิ่นหอม
• ใช้ไม้ในการก่อสร้างได้[1]

สรรพคุณจันทน์กะพ้อ

1. เนื้อไม้มีสรรพคุณสามารถใช้ในการขับลมได้(เนื้อไม้)[4]
2. ใช้รักษาโรคสันนิบาตได้ หรือโรคพาร์กินสัน (เนื้อไม้)[4]
3. มีสรรพคุณในการแก้เสมหะ (เนื้อไม้)[4]
4. ใช้แก้ลมวิงเวียนได้ (เนื้อไม้)[4]
5. ดอกสามารถนำมาใช้เป็นส่วนประกอบของยาหอมแก้ลม ช่วยในการบำรุงหัวใจได้(ดอก)[2],[3]

สั่งซื้อ อาหารเสริม สำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. สวนพฤกษศาสตร์ ตามพระราชเสาวนีย์ฯ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. “จันทน์กะพ้อ”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.dnp.go.th. [18 ม.ค. 2014].
2. ข้อมูลพรรณไม้ สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “จันทน์กะพ้อ”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.rspg.or.th. [18 ม.ค. 2014].
3. สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.). “จันทน์กะพ้อ”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.tistr.or.th. [18 ม.ค. 2014].
4. สำนักงานสวนสาธารณะ สำนักสิ่งแวดล้อม. “จันทน์กะพ้อ”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: 203.155.220.217/office/ppdd/publicpark/thai/2011/. [18 ม.ค. 2014].
5. https://medthai.com/

อ้างอิงรูปจาก
1. https://www.flickr.com/

จันผา

จันผา หรือ จันทร์ผา เป็นไม้ประดับที่มีอยู่แถบตามป่าเขาในประเทศไทย ชื่อวิทยาศาสตร์ Dracaena cochinchinensis (Lour.) S.C.Chen. อยู่ในวงศ์หน่อไม้ฝรั่ง (ASPARAGACEAE) ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ลักกะจันทน์ (ภาคกลาง), จันทน์ผา (ภาคเหนือ), จันทน์แดง (สุราษฎร์ธานี) เป็นต้น[1],[2],[3],[6],[7],[9]

ลักษณะต้นจันผา

• ต้น เป็นไม้พุ่มไม่ผลัดใบ มีความสูงราวๆ 2-4 เมตร และเมื่อโตเต็มวัยอาจสูงได้มากถึง 17 เมตร ต้นมีเรือนยอดมาก(อาจมีมากกว่า 100 ยอด) ลักษณะของเรือนยอดจะเป็นทรงไข่และแผ่กว้าง ลำต้นมีลักษณะกลม ตั้งตรง เปลือกต้นมีสีน้ำตาลอมเทา ไม่มีกิ่งก้าน และจะแตกเป็นร่องตามแนวยาว มีใบออกมาตามลำต้น แก่นไม้ข้างในเมื่อต้นยังอ่อนจะมีสีขาว และพอต้นเริ่มแก่แก่นไม้ก็จะค่อยๆเปลี่ยนเป็นสีแดง ซึ่งหากเป็นสีแดงเต็มต้นเมื่อไหร่ ต้นก็จะตายลง[1],[2],[3],[6],[7]
• ใบ เป็นใบเดี่ยวเรียงสลับ ใบออกบริเวณปลายกิ่ง ใบมีลักษณะเป็นรูปยาวรีขอบขนาน ปลายใบแหลม โคนใบแผ่ออกเป็นกาบหุ้มลำต้นอยู่ ขอบใบเรียบ ความกว้างของใบอยู่ที่ 4-5 เซนติเมตร และยาว 45-80 เซนติเมตร แผ่นใบหนาและกรอบ ไม่มีก้านใบ ส่วนมากจะทิ้งใบและเหลือเพียงยอดไว้เป็นพุ่มๆ [1],[7]
• ดอก เป็นช่อพวงขนาดใหญ่โค้งห้อยลงมา ดอกจะออกบริเวณซอกใบและปลายยอด ความยาวของช่อดอกจะอยู่ที่ 45-100 เซนติเมตร ดอกย่อยเป็นสีขาวนวลมีขนาดเล็ก และมีดอกอยู่เป็นจำนวนมาก บริเวณกึ่งกลางของดอกจะมีสีแดงสด ดอกมีกลิ่นหอม มีกลีบดอก 6 กลีบ ขนาดของดอกจะอยู่ที่ประมาณ 1 เซนติเมตร มีก้านเกสรเพศผู้อยู่ 6 ก้าน ซึ่งจะขนาดกว้างเท่ากับอับเรณู ก้านเกสรตัวเมียจะแยกเป็น 3 พู ที่ส่วนปลาย ดอกจะออกในเดือนกรกฎาคมถึงเดือนสิงหาคม[1],[2],[3],[7]
• ผล เป็นผลสด ออกเป็นช่อพวงใหญ่ ผลมีลักษณะเป็นทรงกลมขนาดเล็ก ขนาดราวๆ 1 เซนติเมตร พื้นผิวของผลจะเรียบ ผลอ่อนมีสีเขียวอมน้ำตาล และเมื่อแก่จะกลายเป็นสีแดงคล้ำ ในหนึ่งผลจะมีเพียงเมล็ดเดียว ซึ่งผลจะเริ่มแก่ในเดือนสิงหาคมถึงเดือนกันยายน[1],[2],[3],[7]

ประโยชน์จันผา

• สามารถนำส่วนของลำต้น มาปรุงเป็นน้ำยาอุทัยได้[3]
• มีการนำต้นมาปลูกเป็นไม้ประดับ เนื่องจากด้วยทรงพุ่มที่สวยงาม และกลิ่นหอมของดอก[2],[3],[4]

ข้อมูลทางเภสัชวิทยา

• ไม่พบความเป็นพิษในการทดลอง จากสารสกัดเนื้อไม้จากเอทานอล 50% มาให้หนูทดลองกิน หรือ ฉีดเข้าทางใต้ผิวหนัง ในขนาด 10 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม[8]
• พบว่ามีฤทธิ์ในการต้านทานอาการปวด อักเสบ และใช้ลดไข้สำหรับสัตว์ทดลอง[8]
• มีฤทธิ์คล้ายกับฮอร์โมนเอสโตรเจน ในการต้านมะเร็ง และเชื้อแบคทีเรียรวมถึงเชื้อ HIV[8]

สรรพคุณจันผา

1. ต้น มีสรรพคุณในการรักษาพิษฝี ที่เกิดอาการปวดบวมและอักเสบ (แก่น[7], ทั้งต้น[5])
2. สามารถใช้ในการรักษาแผลได้ (แก่น[1],[5],[7], ราก[5])
3. ใช้ในการรักษาเลือดออกตามไรฟันได้ (แก่น[1],[2],[7], ทั้งต้น[5])
4. แก่น สามารถนำมาใช้ในการแก้ซางได้[5]
5. เมล็ดมีสรรพคุณที่สามารถรักษาอาการอาจมไม่ปกติได้ (เมล็ด)[5]
6. ช่วยแก้อาการไอที่เกิดจากซางได้(แก่น, เนื้อไม้)[1],[5],[7]
7. จันทน์แดง หรือแก่นที่มีเชื้อราอยู่จนแก่นเป็นสีแดงและมีกลิ่นหอม จะสามารถใช้เป็นยาในการแก้ไข้ทุกชนิดได้ โดยจะให้รสฝาดและขมเล็กน้อย(แก่น, แก่นที่ราลง)[3],[4],[5],[7]
8. สามารถทำยาทาใช้ภายนอก โดยให้นำแก่นมาฝน ทาบริเวณที่มีอาการบวม ฟกช้ำ หรือเป็นฝี(แก่น)[4],[5],[7]
9. ช่วยในการรักษาดีพิการ (แก่น, เนื้อไม้)[5]
10. มีสรรพคุณในการแก้อาการเหงื่อตก และกระสับกระส่าย(แก่น)[1],[7]
11. ทั้งต้นสามารถใช้รักษาอาการปวดศีรษะได้[5]
12. สามารถนำเมล็ดมาใช้ในการรักษาโรคดีซ่านได้(เมล็ด)[5]
13. แก่นสามารถใช้ในการบำรุงหัวใจได้ โดยจะให้รสขมเย็น(แก่น[1],[2],[7], ทั้งต้น[5])

สั่งซื้อ อาหารเสริม สำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือสมุนไพรในอุทยานแห่งชาติ ภาคกลาง. “จันทน์ผา”. (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ, รศ.ดร.ริจศิริ เรืองรังสี, อาจารย์กัญจนา ดีวิเศษ). หน้าที่ 89.
2. ฐานข้อมูลพรรณไม้ที่ใช้ในงานภูมิสถาปัตยกรรม ศูนย์ความรู้ด้านการเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. “จันทร์ผา”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: agkc.lib.ku.ac.th. [17 ม.ค. 2014].
3. สวนพฤกษศาสตร์คลองไผ่ สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. “จันทน์ผา”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.rspg.or.th. [17 ม.ค. 2014].
4. วิทยาลัยการอาชีพชุมแพ. “จันทร์ผา”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.chumphae.ac.th. [17 ม.ค. 2014].
5. หน่วยบริการฐานข้อมูลสมุนไพร สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. “สรรพคุณดอกพุดและจันทร์ผา”. อ้างอิงใน: หนังสือสมุนไพรไม้พื้นบ้าน เล่ม 3 และ 4. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.medplant.mahidol.ac.th. [17 ม.ค. 2014].
6. โรงเรียนสตรีศรีสุริโยทัย. “ต้นจันทร์ผา”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.suriyothai.ac.th. [17 ม.ค. 2014].
7. ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “จันทน์แดง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.phargarden.com. [17 ม.ค. 2014].
8. ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “จันทน์แดง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: www.thaicrudedrug.com. [17 ม.ค. 2014].
9. บทความวิทยุรายการสาระความรู้ทางการเกษตร งานศูนย์บริการวิชาการและฝึกอบรม ฝ่ายวิจัยและบริการวิชาการ คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่. “จันทร์แดง”. (ดวงจันทร์ เกรียงสุวรรณ). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: natres.psu.ac.th. [17 ม.ค. 2014].
10. https://medthai.com/

คำรอก

คำรอก ประเทศไทยสามารถพบได้เยอะที่ทางภาคเหนือ มักขึ้นที่ตามป่าพรุ ป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าผลัดใบ ชายป่าดิบ ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับน้ำทะเลถึงประมาณ 800 เมตร ชื่อทางวิทยาศาสตร์ คือ Ellipanthus tomentosus Kurz (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ คือ Ellipanthus cinereus Pierre, Ellipanthus subrufus Pierre) อยู่วงศ์ถอบแถบ (CONNARACEAE)[1],[2] ชื่อในท้องถิ่นอื่น ๆ เช่น ตานกกด, หมาตายทากลาก (ภาคตะวันออก), ช้างน้าว (จังหวัดราชบุรี), กะโรงแดง (จังหวัดราชบุรี), จับนกกรด (จังหวัดนครราชสีมา), กะโรงแดง (จังหวัดนครราชสีมา), ตานนกกดน้อย (จังหวัดสุโขทัย), หมาตายทากลาก (จังหวัดเชียงใหม่), ตานนกกรดตัวเมีย (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ), กะโรงแดง (ภาคตะวันออก), จันนกกด (จังหวัดราชบุรี), จันนกกด (จังหวัดนครราชสีมา), อุ่นขี้ไก่ (จังหวัดลำปาง), ตานนกกดน้อย (จังหวัดสุรินทร์), ประดงเลือด (จังหวัดสุโขทัย), ช้างน้าว (จังหวัดนครราชสีมา) [1],[2]

ลักษณะของคำรอก

• ต้น เป็นพรรณไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นที่มีขนาดกลาง สามารถสูงได้ถึงประมาณ 12-20 เมตร จะไม่ค่อยแตกกิ่งก้าน เรือนยอดมีลักษณะเป็นรูปพุ่มไข่หรือแผ่เป็นพุ่มแคบ มีเปลือกต้นสีน้ำตาลแดง หรือเทา จะแตกเป็นร่องที่ลำต้นตามแนวยาว เป็นสะเก็ดหนา ที่กิ่งก้านอ่อนจะมีขนที่ละเอียดเป็นสีน้ำตาลขึ้น ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ในต่างประเทศสามารถพบได้ที่ประเทศอินเดีย ประเทศพม่า ภูมิภาคมาเลเซีย ภูมิภาคอินโดจีน[1],[2],[3]
• ใบ เป็นใบเดี่ยว ใบจะออกเรียงสลับกัน ใบเป็นรูปรีค่อนข้างยาว เป็นรูปรีถึงรูปใบหอก ที่โคนใบจะสอบถึงกลม ส่วนที่ปลายใบจะมนถึงเรียวแหลม ที่ขอบใบเรียบ ใบกว้างประมาณ 3.5-8 เซนติเมตร มีความยาวประมาณ 8-18 เซนติเมตร แผ่นใบมีลักษณะหนา ที่ผิวใบด้านบนจะมีขนขึ้นที่ตามเส้นกลางใบ ผิวใบด้านล่างจะมีขนละเอียดเป็นสีน้ำตาลแดงสั้นหนาแน่นตามเส้นใบ มีเส้นแขนงใบข้างละประมาณ 6-10 เส้น ที่ปลายจะจรดกันใกล้กับขอบใบ ก้านใบมีความยาวประมาณ 0.8-1.5 เซนติเมตร ที่ปลายก้านใบจะมีข้อ ใบลู่ลง [1],[2]
• ดอก ออกเป็นช่อจะแยกแขนงที่ตามซอกใบ มีขนาดยาวประมาณ 3 เซนติเมตร มีก้านช่อดอกสั้น มีขนขึ้นอยู่แน่น ดอกส่วนใหญ่จะเป็นดอกแบบสมบูรณ์เพศ กลีบเลี้ยงมีอยู่ 5 กลีบ มีลักษณะเป็นสีเขียวอ่อน กลีบเลี้ยงเป็นรูปไข่ปลายทู่หรือแหลม แยกกัน มีขนาดกว้างประมาณ 1 มิลลิเมตร มีความยาวประมาณ 2 มิลลิเมตร ที่ด้านนอกจะมีขนขึ้นยาวห่าง ด้านในจะเกลี้ยงไม่มีขน และมีกลีบดอกอยู่ 5 กลีบ มีลักษณะเป็นสีขาวหรือสีครีม แยกกัน กว้างประมาณ 1 มิลลิเมตร มีความยาวประมาณ 4 มิลลิเมตร ด้านในจะมีขนสั้นหนานุ่มขึ้นอยู่ ที่ด้านนอกจะมีขนยาวห่าง ดอกมีเกสรเพศผู้อยู่ 10 อัน ที่เป็นหมัน 5 อัน มีเกสรเพศเมีย มีรังไข่อยู่ที่เหนือวงกลีบ เป็นรูปไข่เบี้ยว จะมีขนหนาแน่น ที่ยอดเกสรเพศเมีย ปลายจะแยกเป็นแฉก 2 แฉก ใบประดับมีลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยม ออกดอกช่วงระหว่างเดือนมกราคมถึงเดือนมีนาคม [1],[2]
• ผล เป็นรูปทรงค่อนข้างกลม ที่ปลายผลจะแหลม ผลยาวประมาณ 2-4 เซนติเมตร ผิวผลจะมีขนละเอียดเป็นสีน้ำตาลแดงขึ้นอยู่แน่น ก้านผลสั้น ผลอ่อนมีลักษณะเป็นสีเขียว ผลแก่เป็นสีน้ำตาล มีเปลือกผลที่บาง ผลจะไม่มีเนื้อ พอแก่จะแตกเป็น 2 ซีก มีเมล็ดอยู่ในผล 1 เมล็ด ติดผลช่วงระหว่างเดือนมีนาคมถึงเดือนมิถุนายน[1],[2]
• เมล็ด เป็นสีดำและเป็นมัน เมล็ดเป็นรูปไข่ รูปรี สามารถยาวได้ถึงประมาณ 1-2 เซนติเมตร มีเยื่อหุ้มเมล็ดเป็นสีส้มแดงคล้ายตาของนกกรด [1],[2]

สรรพคุณ และประโยชน์คำรอก

1.ยาสมุนไพรพื้นบ้านอุบลราชธานีนำเนื้อไม้มาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้ปวดเมื่อย (เนื้อไม้)[2]
2. ใช้ต้นกับกิ่งก้านเป็นส่วนผสมยารักษาประดงกินกระดูก (ต้น, กิ่งก้าน)[4]
3. เนื้อไม้สามารถใช้เป็นยาถ่ายพิษตับ และช่วยแก้ตับทรุดได้ (เนื้อไม้)[2]
4. สามารถนำเนื้อไม้มาต้มกับน้ำ ดื่มเป็นยารักษาอาการไตพิการ ยาขับปัสสาวะ แก้โรคเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะ [2]
5. ในยาสมุนไพรพื้นบ้านอุบลราชธานีนำเนื้อไม้ของคำรอกเข้ายากับตาไก้และขันทองพยาบาท มาต้มกับน้ำใช้ดื่มเป็นยาแก้อาการท้องผูก (เนื้อไม้)[2]
6, สามารถนำเนื้อไม้ต้มกับน้ำ ใช้ดื่มเป็นยาแก้อาการปวดท้อง ช่วยคลายอาการเกร็งของกล้ามเนื้อท้อง (เนื้อไม้)[2]
7. ใช้ต้นกับกิ่งก้านผสมแก่นจำปา ต้นสบู่ขาว ต้นกำแพงเจ็ดชั้น ต้นพลองเหมือด แก่นพลับพลา เอามาต้มกับน้ำใช้ดื่มเป็นยาแก้หอบหืด (ต้น, กิ่งก้าน)[2]
8. ใช้ต้นกับกิ่งก้านต้มกับน้ำ นำมาดื่มเป็นยาช่วยเรียกน้ำย่อย ช่วยทำให้เจริญอาหาร (ต้น, กิ่งก้าน)[1],[2]
9. นำรากมาผสมรากตากวง รากตาไก้ แล้วต้มกับน้ำ ใช้ทานเป็นยาบำรุงร่างกาย และบำรุงโลหิต (ราก)[2]
10. สามารถนำรากมาต้ม ใช้ทานเป็นยาบำรุงหลังคลอดบุตรของผู้หญิงได้ (ราก)[2]
11. นำรากคำรอกผสมนมวัวทั้งห้า ข้าวเย็นเหนือ แก่นจวง ข้าวเย็นใต้ อ้อยดำ อย่างละเท่า ๆ กัน ต้มกับน้ำ ใช้ทานเป็นยาช่วยรักษาประดงที่มีปวดวิ่งตามร่างกาย (ราก)[2]
12. นำแก่นกับเปลือกต้นมาต้มกับน้ำ ใช้ดื่มเป็นยาแก้โรคทางเดินปัสสาวะ (แก่น, เปลือกต้น)[1],[2]
13. นำต้นกับกิ่งก้านมาต้มกับน้ำ ใช้ดื่มเป็นยาแก้อาการปวดท้องเกร็ง และช่วยรักษาอาการบีบเกร็งของช่องท้อง (ต้น, กิ่งก้าน)[1],[2]
14. นำต้นกับกิ่งก้านมาต้มกับน้ำ ใช้ดื่มเป็นยาแก้ท้องเฟ้อ ท้องอืด ช่วยป้องกันอาการท้องอืด (ต้น, กิ่งก้าน)[1],[2]
15. เนื้อไม้มีรสฝาดขมมัน สามารถใช้เป็นยาแก้กระษัย และเป็นยาถ่ายพิษเสมหะกับโลหิตได้ (เนื้อไม้)[2]
16. ในตำรายาไทยนำเนื้อไม้ ไปต้มกับน้ำ ใช้ดื่มเป็นยาบำรุงกำลัง (เนื้อไม้)[2]
17. นำแก่นกับเปลือกต้นมาต้มสกัดเป็นยาช่วยรักษาการทำงานที่ผิดปกติของไต ต้มกับน้ำ ใช้ดื่มเป็นยาแก้ไตพิการ (แก่น, เปลือกต้น)[1],[2]
18. เนื้อไม้สามารถใช้ทำเชื้อเพลิง ใช้ก่อสร้าง เครื่องมือการเกษตร เครื่องมือใช้สอย ทำเครื่องจักสาน [3]

สั่งซื้อ อาหารเสริม สำหรับผู้ป่วย เนสท์เล่ ออรัลอิมแพค คลิ๊ก @amprohealth

เอกสารอ้างอิง
1. หนังสือสมุนไพรไทย เล่ม 1. (ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์). “คำรอก (Kham Rok)”. หน้า 81.
2. ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “ตานกกด”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.phargarden.com. [20 ม.ค. 2015].
3. ระบบจัดการฐานความรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพ สำนักงานความหลากหลายทางชีวภาพด้านป่าไม้ กรมป่าไม้. “คำ รอก”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : biodiversity.forest.go.th. [20 ม.ค. 2015].
4. หนังสือพรรณไม้พื้นบ้านอีสาน เล่ม 1. “คำรอก”. (สถาบันวิจัยวลัยรุกขเวช มหาวิทยาลัยมหาสารคาม). หน้า 97.
5. https://medthai.com/