โรคเมลิออยด์
โรคเมลิออยด์ หรือ เมลิออยโดสิส (Melioidosis) คือ เป็นโรคติดเชื้อแบคทีเรียชนิดหนึ่งเป็นผลมาจากสถานการณ์น้ำท่วม ภัยพิบัติทางธรรมชาติ เชื้อแบคทีเรียมีชื่อว่า Burkholderia pseudomallei หรือที่รู้จักว่า “โรคไข้ดิน” ซึ่งพบในดิน โคลน และแหล่งน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อโรคเมลิออยด์ในประเทศออสเตรเลียเหนือและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะประเทศไทย สิงคโปร์ และมาเลเซีย
การติดเชื้อของโรคเมลิออยด์
โรคเมลิออยด์สามารถเข้าสู่ร่างกายของเราได้ผ่านทางผิวหนังที่เป็นแผลเปิด การหายใจเข้าฝุ่นละอองที่ปนเปื้อนเชื้อเมลิออยด์เข้าสู่ปอด และการดื่มน้ำจากแหล่งน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อเมลิออยด์เข้าปากสามารถติดเชื้อได้ทั้งคนและสัตว์
ระยะฟักตัวของเชื้อโรคเมลิออยด์
ปัจจุบันพบว่าการระยะฟักตัวของเชื้อโรคเมลิออยด์ที่ถูกพบในประเทศไทยมีระยะฟักตัวแตกต่างกันไป โดยปกติระยะฟักตัวเริ่มตั้งแต่ 2 ถึง 4 สัปดาห์ แต่สามารถอยู่ได้นานถึงสองสามปี ดังนั้นอาจขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมบริเวณที่พบเชื้อโรคเมลิออยด์นั้นด้วย
อาการทั่วไป
- มีไข้
- ปวดศีรษะ
- ปวดท้อง
- แผลเปื่อย
- อาการไอ
- ไอเป็นเลือด
- อาการเจ็บหน้าอก
- ต่อมน้ำเหลืองบวม
- มีอาการชัก
- ลดน้ำหนัก
- เหงื่อออกตอนกลางคืน
- ปวดกล้ามเนื้อหรือตามข้อ
อาการติดเชื้อที่รุนแรงส่งผลกระทบต่ออวัยวะภายใน
- โรคปอดบวม
- เยื่อหุ้มสมองอักเสบ
- ติดเชื้อในกระแสเลือด
- ผิวหนังเป็นตุ่มหนองจากการติดเชื้อ สามารถเกิดขึ้นได้ในเกือบทุกอวัยวะ ได้แก่ ตับ ม้าม ไต กระดูก ต่อมลูกหมาก และโรคเยื่อบุโพรงมดลูก
การรักษา
แพทย์ใช้ยาปฏิชีวนะรักษาอาการของโรคเมลิออยด์
การป้องกัน และข้อควรระวังเมื่อต้องสัมผัสกับน้ำหรือดิน
- สวมรองเท้าบูทกันน้ำ เมื่อเดินในดินเปียก น้ำขัง หรือโคลน
- สวมถุงมือยางขณะทำสวน หรือทำงานกับดิน
- หากมีแผลเปิดให้ติดพลาสเตอร์ชนิดกันน้ำได้
- ล้างมือด้วยสบู่และน้ำหลังจากสัมผัสกับดินในสวน
- สวมหน้ากากที่ปิดจมูกและปากขณะตัดหญ้า เลี้ยงสัตว์ ปลูกพืช หรือใช้น้ำแรงดันสูงฉีดดิน
- ควรอาบน้ำและทำความสะอาดร่างกายทันที ทุกครั้งหลังจากสัมผัสกับน้ำหรือดิน
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับดินและน้ำนิ่ง
- หลีกเลี่ยงการดื่มน้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติที่ไม่ผ่านการต้ม
- หลีกเลี่ยงการเดินลุยน้ำหรือดินโคลน อาจปนเปื้อนเชื้อโรคเมลิออยโดสิสเข้าสู่บาดแผลได้
กลุ่มเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคเมลิออยด์ ได้แก่
- นักท่องเที่ยวเดินป่า
- ทหาร หรือเจ้าหน้าที่ป่าไม้
- คนงานก่อสร้าง
- คนงานเหมือง
- คนงานด้านการเกษตร
- คนเลี้ยงสัตว์ไล่ทุ่ง
- เกษตรกรทำฟาร์มพืชและสัตว์
- บุคคลอื่นๆ ที่สัมผัสกับดิน น้ำ และโคลน ที่ปนเปื้อนสัมผัสกับแบคทีเรียโดยตรง
กลุ่มเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคเมลิออยด์สูงที่เป็นอันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได้
- ผู้สูงอายุ
- ผู้ป่วยเบาหวาน
- ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง
- ผู้ป่วยโรคปอดเรื้อรัง
- ผู้ป่วยมะเร็ง
- ผู้ป่วยธาลัสซีเมีย
- ผู้ป่วยระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง (HIV)
อย่างไรก็ตามสถานณ์การน้ำท่วมในประเทศไทยยังส่งผลกระทบต่อประชาชนหลายอำเภอเป็นวงกว้าง ระดับน้ำยังท่วมขังสูง ทุกครั้งหลังจากลุยน้ำมากให้รีบอาบน้ำทำความสะอาดร่างกายฟอกสบู่อย่างน้อย 2 ครั้ง เพื่อลดความเสี่ยงจากการติดเชื้อโรคเมลิออยด์ หรือโรคไข้ดินที่มากับน้ำท่วม
บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม
